Houwelick

Dat is het gansche gelegenheyt des echten-staets

[p. π10r]

[Houwelyck. Vyfde deel. Moeder]

Genes. 1. vers. 27.28.

Godt schiep den mensche hem tot een beelt, tot een beelt Gods schiep hy hem: ende hy schiepse eenen man ende een wijf. Ende Godt seghendese ende sprack tot hen: Sijt vruchtbaer ende vermeerdert u, ende vervult de Aerde.

1. Cor. 7.3.

De man sal den wijve de schuldige goetwillicheyt betalen: insgelijcks oock het wijf den manne. Het wijf en is haers eyghen lichaems hiet machtich, maer de man. Insghelijcks oock de man en is sijns eyghen lichaems niet machtich, maer het wijf.

Augustinus lib. De bono conjug. cap. 6.

Quicquid inter se conjugati immodestum, inverecundum, sordidúmve gerunt, vitium est hominum, non culpa nuptiarum. Jam in ipsa quoque immoderatiore exactione debiti carnalis, quam ijs non secundùm imperium praecipit, sed secundùm ventam permittit Apostolus, ut etiam praeter causam procreandi sibi misceantur: etc. si eos pravj mores ad talem concubitum impellunt, nuptiae tamen ab adulterio seu fornicatione defendunt. Neque enim illud propter nuptias admittitur, sed propter nuptias ignoscitur.

Debent ergò sibi conjugati non solùm ipsius sexus sui commiscendi fidem liberorum procreandorum causâ, quae prima est humani generis in ista mortalitate societas: verùm etiam infirmitatis invicem excipiendae, ad illicitos concubitus evitandos, mutuam quodammodo servitutem.

Ibidem cap. 15.

SIcut sapiens & justus, qui jam concupiscit dissolvj & esse cum Christo, & hoc magis optimo delectatur, tamen jam non hîc vivendj,

[p. π10v]

sed consulendi officio sumit alimentum, ut maneat in carne, quod necessarium est propteralios: Sic miscerj foeminis jure nuptiarum, officiosum fuit sanctis viris, non libidinosum. Quod enim est cibus ad salutem hominis, hoc est concubitus ad salutem generis.

PLato ex nuptijs hanc consolationem oriri dicebat, quod Naturae perpetuitas inde promoveatur, & quod filios relinquendo semper Deo ministros pro nobis relinquimus, vitam ceu lampadem alijs post alios tradentes. lib. 6. de Leg.

Iuvenalis.

Vt tristis sine Sole dies, sine sydere nox est,
Sic sine prole domus, sic est sine compare lectus.