Zedighe sinne-belden ghetrocken uyt den on-gheschreven boeck van den aerdt der schepselen

[p. 94]

XXXII. Sinne-beldt.

Den Key gheeft vier geleyt op 't herdt,
Die op het sacht, ghemorselt werdt.

ICk die den vier-key self eens met ghewelt wou breken,
Die, door geen haemer-slagh op herden steen geweken,

Sloegh vier van allen kant: het was voor niet ghedaen,

Ick moest den herten key gheheel noch laeten staen:

Maer jemandt, die dat sagh, die beter kost door-gronden,
Als ick, den keyen-aerdt, had licht den vondt ghevonden

Om desen herten key te mors'len met een' slagh,

Soo hy maer op het sacht van dons oft pluymen lagh,

En thoonde soo de proef voor my van sijn vermóghen,
Het welck ick anders noyt sou toe-slaen, als ghelógen:

Maer dat dit selven oock in zedigheydt gheschiedt,

Is niet dan te ghemeyn, dat men oogh-sien'lijck siet:

[p. 95]

 

Men vindt noch menschen wel uyt Caim naer-gebóren,

 

Die niet en hebben van sijn driftigheydt verlóren,

 

Hert-neckigh, boos en quaet, noch wijcken voor geweldt,

 

Maer worden in het vier van gramschap heel on-stelt.

 

Wel aen, wat hier ghedaen, om dien key te breken?

 

Wilt ghy met bitterheydt den bitt'ren tegehen-spreken?

 

Soo komt ghy tot ghekijf, van kijven tot ghetier

 

Van tieren, tot ghevecht, van vechten tot het vier,

 

Daer ziel en lichaem voor eeuwigh in mocht branden

 

Neen, gy moet wijser zijn, en sacht'lijck hem aen-randen,

 

Voor-stellende de re'en, en gaen hem te ghemoedt,

 

Met soete antwoordt, die de gramschap breken moet doet.

Verclaeringhe op 't selve.

IS het wonder dat ons Natuer aen-wijst, ende selver den Schepper der Natuer is leerende, dat de Sacht-moedigheydt een van de alder-sterckste deugden is, om oock de alder-booste te over-winnen? laet jemant soo verhert zijn in sijn boosheyt, dat hy als eenen vier-key, on-brekelijck zy: noch kont gy hem breken en morselen; meynt gy met gewelt tegen gewelt? gy zijt verdoolt, hy sal eer vierigh uyt-bersten als breken, die aen geen hert gewelt wilt wijcken, ten zy alleen aen pluymen oft andere sachtigheydt daer hy op gemorselt wordt: Soo vindt men oock menschen, soo verherdt in boosheydt, soo ontstéken in gramschap, dat soo gy hun met gewelt en grammoedigh tegen-komt, soo is 't gekeven en gevochten, wat middel dan om daer van te komen on-beschaedight? Wilt ghy die doen breken? soo moet gy met hun handelen als met de vier-keyen: laet hun onsteken zijn als bus-cruydt in gramschap, geeft wat plaets aen de gramschap, en vaert hun terstondts niet vinnigh in, maer met een lieffelijck ghelaet: spreeckt elck een in het besonder vriendelijck toe en vraeght hem: mijnen vriendt, waerom zijt-dy

[p. 96]

onstelt? hebt ghy eenighe rede, gelieft u belangh met rede voor te stellen, om dat wy redelijck zijn, en al dat redelijck is, wy géren aen malkanderen met liefde sullen toe-staen: Siet hier den vierighen key ghebroken: want soo slaen die vierige furie met een lieffelijcke sachtigheydt van soet woorde beantwoordt wordt, soo en kan de gramschap niet voorts, oft zy moet buygen oft breken ende sich aen de rede onder-geven. Wat hebt gy nu met u sacht-moedigheydt gewonnen? ten eersten, dat den eenen den anderen met leet niet beschaedight en heeft: ten tweeden dat ghy-lien malkanderen hebt konnen verstaen ende voldoen, ende voortaen in liefde en vrede met ruste sult mogen leven, sonder de zielen te besondighen. Dit is de losse die Christus geeft: ^(a) Leert van my dat ick oyt-moedigh en sacht-moedigh van herte ben ende ghy sult ruste in u ziele vinden. Dit leert ons Christus, maer wy en nemen sijnen leeringh niet aen: waer om? wil ick altijdt den sachten Jan zijn? zy moghten my ten lesten wel met vuyle voeten over-gaen? Waer me wilt gy tegen-staen, anders als met woorden van on-gheduldigheydt? die sullen malkanderen beswaeren sonder baete. Over-weeght dit wel: al u on-geduldigheyt, komt uyt de swaericheydt oft zy is u een bescherm om die wegh te nemen ofte niet? waerom on-stelt gy u, daer die selver quaedt is, die de swarigheydt niet weghneemt maer verdobbelt: en leght de schult op een ander niet, die naer u gevoelen u selver leet doet. Weet dat van u quaedt dat quaedt voort-komt, niemandt en wordt gequetst als van sijnen eygen selven: 't waer een dwaesheydt, sich willen te vreken, daer niemant leet doet, als aen sich selven: en soo jemandt soo boos is, die door rede on-bewoghen blijft, thoont u een Christe-mensch met geduldigheydt.

(a) Matth. 11. 33.