De const van rhetoriken

[Refreinen van 16-en]

¶ Referein van xvj. voor d'hand ghemaect.

¶ Vvie sal my bystaen met medicinen?
Vvie sal my verlossen uut wederstoot?
Vvie sal my quijt maken dlast mijnder pinen?
Vvie sal my ghestremmen Venus fel exploot?
Ogh lief! ick roupe ghenade ter noot,
Op hu, als die my mueghd stellen te vreen.
Beswijckt ghi mi, so sterue ic de bitter doot:
Niement en mach my helpen op den dach van heen.
Als sandick u een deuise vander penseen,
Het en was gheen wonder noch vremde sake.
Dyn fierheid, dyn zedebareid, en volcommen leen,
Commen my te vueren weder ic slape of wake.
Als nu peinsic om dyn wanghen, nu om dyn sprake
Nu, om dyn ghestichticheit, die mi doet verbroeien.

[p. 201]

 

Dan peinsic om dyn ooghen, daer ic op roupe wrake.

 

Zulck ghepeins lief doet de penseen groeien.

¶ Hoe ick meer peinse, schoon aenschijn zoet,
Hoe ick meer arpeinse, met scheerpen zinne,
Hoe ick rein beelde meer peinsen moet:
Vvant deen ghepeins brijnghd dander inne.
Als my te vueren comd de vierighe minne
Die ic u draghen moet wel tot mijnder kueren,
En ic minen troost vinde van cleenen ghewinne,
Dan wild myn herte van drucke schueren.
Ogh! peinsick dan, mocht zu my ghebueren,
Ende mochtick goede vruegd met haer betrapen
Vvilde zu beweeren myn saudeinigh trueren,
Ende ic met haer mochte, eten, drijncken, en slapen
Oft warick dalder minste van haren knapen,
Ende zu my wilde met trooste besproeien:
Minen gheest can vruegt uut dees ghepeinsen rapen
Zulck ghepeins lief doet de penseen groeien.

¶ Mochtic met haer zyn heymelick al stille,
Peinsic wedere, en zelue haer myn brieuen lesen
Mochtick haer ontdecken al minen wille.
Mocht icse doen groeten met dien of desen.
Mochtic noch tauent in haer camer wesen,
Ten danche, oft elders daer zu haer vinden sal.
O God vanden hemele! zo waric ghenesen.

[p. 202]

 

Maer neen ick, laes! ic bliue int mesval.

 

Al zuchtende weinschick mi, haer liefste ghetal,

 

Haer ter eeren die my tghepeins in zand.

 

Droughe zu my ionste, dat weinschick vuer al,

 

So en warer gheen blider meinsche ind land.

 

Hoe dierder ghecocht hoe vveerder pand,

 

Peinsick dan vveder om mijns zins vernoeien.

 

Dus troostick my zeluen, en leue hier by: want,

 

Sulck ghepeins lief doet de penseen groeien.

¶ Princesse, dalder liefste, toecommende, ende nu:
Vuer alle andere vrauwen hebbick hu vercoren.
Myn ghepeinsen beghinnen ende henden an u:
Laedt my dogh eenigh succours oerboren.
Myn simpel bede wild dogh anhoren,
Eeuwelick willick hu dienstknecht bliuen:
En laedt (biddick) minen aerbeid niet verloren,
In contreliefden, ghy als fluer van wiuen,
Vvild my dogh een hopelick wordeken scriuen:
Ende ontpluuct dyn barmherticheit tot myn begheren:
Een schoon word magh al minen druc verdriuen:
Myn alder liefste, vvat magh u datte deeren?
Scrijfd my iet vveder om tsvrueghds gheneeren:
Een vvoord magh blusschen al myn vernoeien.
Indien ghy dus myn melancolie vvildet vveeren,
So mochten de groeiende penseen bloeien.

[p. 203]

¶ Ander snede van zesthienen.

¶ By dat wy poëtelick vinden bescreuen,
Die vuertijds vvat vvonders hebben bedreuen
Vvorden goden verheuen, mids haer virtuhuesheid.
Van Ceres hebben vvy eerst dbrood beseuen.
Pallas heeft de oliuen eerst uut ghegheuen.
Bacchus vand de wijnen, mids zyn coraiuesheid
Venus vand luxurie, en libidinuesheid.
Als die haer vast hild an Priapus pack.
Cupido tooghd al omme zyn orguilluesheid,
Volghende de substantie zijns moeders vvrack.
Zu vvart gheboren ghelijck, Hesiodus sprack,
Van de schume der zee ten eersten beghinne
Saturnus ghemachte, daer niet en ghebrack:
Dies al dat haer an cleeft es luxuriues en lack:
Haer elcken presenterende als een goe zottinne,
Daer omme heedt zu der minnen goddinne.

¶ Al haer voordstel es luxuriues en lascijf,
Dies heedt zu een flegmatijckigh vvijf:
Broosch es haer lijf, vvat baett dat ickt hele?
Lichueerdigh, manghier, es al haer bedrijf.
Met Ceston, haren gurdel, bindt zu seer stijf
Hem lien die zu spel iond van harer vele.
De duuen zyn onder haer tutele.
Zu vertierd gheerne, ghelijc een duue die beckt.

[p. 204]

 

Vvitte Swanen, voerense tot allen spele:

 

Vvant zu tot schoon mans meest es verweckt.

 

Den boom Myrthus onder haer baeilge streckt:

 

Vvant dien rueck inflammeerd tot Venus ghevvinne.

 

Al haer opset sorteerd een onrein effect,

 

Ende om dat zijt al tot luxurien treckt:

 

Ia ende al bevleckt als veninighe spinne,

 

Daer omme heedt zu der minnen goddinne.

¶ Zu en dé nooit anders te gheender spacie,
Dan elcken ghelieuen by haer gratie,
Sulck es haer natie, verre ende wijt.
Venus heedt een voluptuhuese delectatie,
Daer al Adams broedsel neemt zyn statie:
Vuer haer en eist al maer eenen lijt.
Mercurius maecte om haer den Hermophrodijt.
Iuppiter wan Cupido an haer vierigh blaken.
Mars maeckte Hermionen ter zeluer tijt.
Anchises wan Eneam vul hoesscher spraken.
Butes wan Erix, om blusschen haer haken.
Zu verliefde op Adonis met verhoedden zinne.
Dees luxurie en sal zu nemmermeer slaken,
Ende om dat zu cause es van alzulcke zaken,
Elcken toe biedende haer ionstighe minne,
Daer omme heedt zu der minnen goddinne.

iiij.

[p. 205]

 

¶ Prince, in Cypers, vand zu teeuwigher blame,

 

Dat de ionghe maeghden worden infame,

 

Ende metten lichame, beslaefden tgheld.

 

De Agathyrsen, bracht zu in eenen quaen name.

 

Honden voere, was die van Trachien bequame.

 

De Schyten, waren met ghemeen wijfs ghequeld.

 

De Araboisen, bleuen met haer maegscap verseld.

 

Vvijfs parautsen, was te Babilonien gheen schande

 

De Indoisen, besoeignierden opt bloote veld,

 

In Barbarien, hebben zy wijfs menigherande:

 

Dit doet al vrau Venus met haren brande,

 

Als een luxurieuse broossche eluinne.

 

Ende om datset al bindt met haren bande,

 

Niet daer alleene, maer hier ooc binnen lande,

 

Ende haer goelics laedt tasten onder den kinne,

 

Daer omme heedt zu der minnen goddinne.