De const van rhetoriken

[p. 177]

[Refreinen van 15-en]

¶ Refereinen van xv.

¶ Als wy de wareid wel ondersoucken staerlick,
Hoe wel wy tselue sien by experientien
Vinden wy in diueersche boucken claerlick,
Dat den tijd costelick es vul excellentien.
Vvy lesen naer Augustins sententien
Dat den tijd met de weereld vvas gheordineerd.
Historie maeckt van dien veel mentien:
Vvant Cicero, haer, tstijds ghetughe describeerd.
Den tijd allerande dijnghen produceerd:
Ende niedt alle zaken zoo elck heeft de wete:
Hy en staet niet stille ongherepareerd,
Zoo ons demonstreerd menigh fraey poëte.
Van als ghebuertere publicq, int secrete:
Hy ghedooght ende cant al ghehijnghen.
Den tijd es priselick vuer alle dijnghen.

¶ Den meinsche gheboren van ziinder moedere
Lettel tiids leuende ghebreckigh en quaet
Al vul miserien zoo elck es vroedere
Spruudt gheliic een blomme op lustigh en delicaet:
Hy versliidt, verwelckerd, ende vergaet,
Ende vliet als een schauwe, hooric Iob vermonden:
Op eenen dagh seid Dauid hendt hy sinen staet:
Dus elc betere in den tiid ziin stiinckende zonden.
Den aermen deeld diin substantie by ponden:

[p. 178]

 

Mind uwen naesten eer ghy ind verwijt sneeft:

 

In gheenrande dootvlecken en zijd beuonden:

 

Besighd tijd te wilen dat pas end tijd gheeft:

 

Twild ghedaen zijn te wilen ghy ind iolijt leeft,

 

Vvaer by ic my moet te segghen bedwijnghen,

 

Den tiid es priselick vuer alle diinghen.

¶ Lucas vermaende ons in alle ziin zaken vroet,
Zoo ons ooc zijn, ander euangelisten radelick,
Dat den meinsche tot allen tiden waken moet:
Vvant hy periculues es vol twisten smadelick:
Perueers ende vul zondigher misten schadelick,
Onslien verleedende, als wiene tsmenschen doot griet
Eer vvy ons onder de helsche tourbisten bradelick
Vinden, laedt ons beteren onze snootheit.
Te vvilen vvy leuen, de verdiente zeer grootleit
Seid Ecclesiasticus: beidt huere nogh dagh,
By datmen ons, Ioannis nono, bloot seit.
Hier mueghen vvy boeten onzer zielen gheclagh.
Om dat elc inden tiid, dit, ter vveereld vermagh
Moet ic zulc als vueren tselue lied sijnghen
Den tiid es priselick vuer alle diinghen.

¶ Prince, den tiid es uutvercoren fiin.
Lustigh ende schoone vul edeler fundatien:
Vvant in den tiid, vvilde God gheboren ziin,
Het bleeck ten tide ziinder incarnatien.

[p. 179]

 

Dat was tijd, van vervultheit der gratien,

 

Dien wy alle ontfaen hebben met lettel ghepijns.

 

Paulus seid, dat in Christo telcker spacien,

 

Vvuend de vervultheit des goddelicks schijns:

 

Den tijd was commen hy ghedochte zijns,

 

Ende ontfaermede Sions, zoo wy in Dauid horen

 

Tstijst vervultheit werde ons veel helschs venijns

 

Als God sinen zone sant in de maeghd vercoren.

 

Den heere des tijds was in den tiid gheboren:

 

Daer om moet my dwoord nogh eens ontsprijnghen,

 

Den tiid es priiselick vuer alle diinghen.

¶ Referein van xv. Ander snede. Amoureus.

¶ O schoonste! daer den dagh op magh daghen,
Moest ghy my helpen miin zwaer liden draghen,
Zo ware miin mes haghen mi vvat ontslopen:
Dan saudt ghy claer weten dlast miinder plaghen
Vvies ic om uwen wille moet vvaghen:
Ghy saudt my claghen saudick emmers hopen.
Nu ziin u onbekend, miin bitter nopen
Vul grieuelicker treken.
Met Senct Iooris vischzop vindic my bedropen,
Nauvve can ic ghespreken.
Ogh lief! vvat magh u an my ghebreken?
Vrueghd heeft mi bezweken, miin ooghen leken,
Vloedigh als beken, om dat ghy miins ziid versmadigh
Diin liefde heeft mi miin herte duersteken:

[p. 180]

 

Ouerpeinst dogh ditte, ende wel beradigh,

 

Die u bemind, lief, weest hem ghenadigh.

¶ Ick beminne u ende sal hu eeuwelick minnen:
Duer u deerue ick bicans alle myn zinnen,
Van buten van binnen, cleene ende groot.
Ick exaltere u totten hemelschen tinnen,
Bouen alle vrauwen, ia Venus goddinnen,
Gheen Keyserinnen, en hauwick dijns ghenoot.
O lief! ghi weedt dog dit al bloot,
Ende hebt de experientie.
Hoe zidy dus ondancbaer dan? Ic bliuer doot,
Of doet my assistentie.
Alle eere biedick u ende reuerentie,
Al en es eloquentie, des rijcdoms inuentie,
Noch preëminentie, my niet ouerladigh:
Niemend en heuet al in zyn residentie,
Dus loond dueght met duegden, en valt ghestadigh,
Die u bemind, lief, weest hem ghenadigh.

¶ Ghenadicheid dient wel den schoonen vrauwen:
O lief! op u staet al myn betrauwen,
Bluscht myn benauwen, ende myn verdriet.
Vuer myn solaes, sal ick u eeuwelick hauwen,
Also langhe als ick u mach anschauwen
Vveder ghy laedt dauwen dijn gratie of niet.
Vvel vare den God die my dees liefde riet,

[p. 181]

 

Hoe mi daer therte af zweert.

 

Droufheid ende vrueghd, es alder minnaers liet,

 

O lief! ghy zides mi weert.

 

Vuer alle vrauwen heeft u miin herte begheert.

 

Hoe ghy miin bloet verteert, ic bent diets niet

 

ontbeert,

 

Ten helpt al nogh en deert, troost ghi mi onversadigh.

 

Van ooit, dbeghinsele, tot in den steert.

 

Hebbic u in vveerden ghehad, vald niet ouerdadigh,

 

Die u bemind, lief, vveest hem ghenadigh.

¶ Princesse, neemd dit om een ghediincken:
Diin vriendelicke ooghskins laet op mi piinken:
Tot miins droefheits minken en valt niet schadigh
Miins herten bloet, willick u couuer schiincken:
Die hu bemind, lief, vveest hem ghenadigh.

¶ Referein van xv. Ander snede.

¶ Es hier iemend zoo curieus van bestiere,
Die naer miin regiment vraegt, ofte miin maniere
Vvies ic versiere, ind svveerelds plein?
Ic maecks hu expeert.
Vveedt dat ic delicatelic mi zeluen aeihiere,
Alle vrueghd antiere, te vvine te biere,
Niemend en obediere, maer volghe minen trein.
Alzoodt natuere begheert.
Met miinder vveerdinne ben ic lief en vveert,
Duer al miin groot ghevveld.

[p. 182]

 

Al myn patrimonie hebbick verre verteert,

 

Ia bee cattheil en gheld.

 

Eenen ieghelicken leuerick dagh en veld,

 

Om dobbelen, en triumpheren, met venus lacquaeien al.

 

Vraegt iement naer duutcommen, hoedt met my es gestelt?

 

Oft oe ic mi geuoele? het wert u gespelt.

 

Tes noch goed, maer, ic en weet waert draeien sal.

¶ In sneebal, in appels, in brieuen, in blommen,
Als Pacorus, hebbick myn liefde duerdrommen
En bems al duercommen, groot ende cleene:
Duer tverhael noch beuick.
Eurealus veinstren, hebbick alle beclommen:
Leanders procelluese wateren duerswommen:
Ghelijc Parijs, ghecampt om de troysche Heleene,
En noch niet en sneuick.
Ieghen deuangelie, tsgheests wercken begheuic,
Als de siende blende.
Als Cayn dolende, naer tvleesch zo leuick:
Van God donbekende.
Ooit was ic van Triphons bedrieghlicke bende,
Dies vreesick mi eens vuer Plutoets taeien stal:
Maer ioncheid persuadeerd mi Mattheus emende.
Ooc smeeckt my dwiel van fortunen, ende
Tes noch goet, maer, ic en weet waert draeien sal.

¶ Den oliue ende fijghboom, en hebbic niet gheslachtt

[p. 183]

 

Als den rommighen Baal, hebbic elcken verachtt:

 

Als Pharao bedachtt, ben ick vul exactien:

 

Mids Helijts quaed bloed.

 

Met Amon hebbic gheheel stoopen ghewachtt:

 

Dinen ende Bersabé hebbick vercrachtt:

 

Metten Phariseeusen ben ick vul detractien,

 

Ende noch eist al goed.

 

Hoouerdigh als Nicanor, terdickt al onder voet:

 

Vul Neroets wreeder seden.

 

Op Abimilechs tronck legghic zin ende moed:

 

Als Achab zonder reden.

 

Metten vijf zotte maegden es myn wijsheit leden,

 

Dies vallick met Lucifer menighen fraeien val:

 

En al heb ic met d'au biblisten, die noit duegt en deden

 

Ditte al duerwaeght totten dagh van heden,

 

Tes noch goet, maer, ic en weet waert draeien sal.

¶ Prince, God heere, diedt al salueerd,
Dusent perikelen hebbick ghesustineerd:
Dyn ghebod ghereiecteerd ende ouertorden,
Met Balacs qua doctrine.
Die met my verkeerden zyn dood ende ghepasseerd,
Ende ick hebbe in zonden gheperseuereerd.
Met Eutichus verslapende dine helighe worden,
En Paulus discipline.
Dies vreesick Abyrons veruaerlicke ruine,
Oft Antiochus wederstoot.

[p. 184]

 

Van Helizeus beeren verslonden te sine,

 

Of Iezabels quade doot.

 

Ogh heere! ic kend myn zonden zyn groot:

 

Ende hebben mi ghehauwen int viandts delaeien mal.

 

Myn hope es in hu, naer Dauids word bloot:

 

Ghi zult mi ontfanghen als ben ic inden noot,

 

Het es nogh goed, ende ic hope datt wel draeien sal.

¶ Banck Referein, van xv.

¶ Tfy u lien vileinen die nieuers en dienen,
Daer goed gheselschap poeghd te veriolisene:
Zuupt ghi u rau warm moesch metten Diogenicienen
Vvy willen ons hauwen metten Epicurienen,
Daer den wijn ind hoofd beghind te risene:
Goed gheselschap es vuer al te prisene,
Binnen tsweerelds traden.
Dees vreckaerds behoordmen met vijnghers te wisene,
Die goet chiere versmaden.
Doet gheliick wy Sardanapalum hooren raden.
Vuer een discipline:
Eedt, drijnckt, speeldt (seid hy) wild in vrueghden baden,
Kiest solaes vuer pine.
Vuld daghelicks u flassche met Bacchus wine:
Drijnckt vryelick, ende laedt den gheest verbliden,
Het vverdt den lichame een medicine:
Vvant, men heeft ghedroncken van auden tiden.

ij.

[p. 185]

 

¶ Tdrijncken heeft gheweest, eer meer dan min

 

Van de eerste meinschen zoodt claer es beseuen,

 

Die saghmen zeer drijncken van tsweerelts beghin,

 

Philosophen en poeten volghden zulken zin,

 

Mids edel ende onedel die hem hier toe vvilden gheuen

 

Met drijnckene heeft Karel magnus vvonder bedreuen:

 

Rhetus dranck veruaerlick.

 

Marcus Antonius, heefter boucken af ghescreuen

 

Phryx pooide zeer staerlick.

 

Alcinous ende Acerra droncken eenpaerlick,

 

Ende teeuvvigher tijt.

 

Het drijncken regneerde zoo Plinius tuughd claerlick,

 

Ooit duer de vveereld vvijt.

 

Vvaer omme en zoen vvy niet soucken ons acquijt,

 

Hauvvende possessie zonder vermiden?

 

Laedt ons goed chiere maken zonder respijt:

 

Vvant, men heeft ghedroncken van auden tiden.

¶ Xenophon, Aristotelus, Epicurus, Plato,
Homerus, ende Ennius van drijnckene noit cesseerden.
De Centauren, Sertorius, Alchibiades Catho,
En met meer andere den pluum strijcker Gnatho,
Noit hoe die ghilden den pot tracteerden!
De Parthen, ende perssen, hier in triumpheerden,
Mids de grieken groot en smal:
Die saten nachten ouere en pergriecqueerden:
Cyrus barst hem al.

[p. 186]

 

Bonosus dranck wijnen zonder ghetal:

 

Vvat baet dat ick hele?

 

In niements sturte en ha den wijn beteren val

 

Dan in Bitias kele.

 

Cratinus drijncken ghiinck al buten spele,

 

Nooit man en sagh hem den croes ontgliden:

 

Dus laedt ons hopelick zijn, dicwilt en vele:

 

Vvant, men heeft ghedroncken van auden tiden.

¶ Silenus tvoesterkind vanden Musen,
Ter eeren de ix. Nymphen en de drie gratien,
Dranck xij. croesen in, zonder verslusen:
Maer moester omme van zinen esel verhusen,
Ter eerden vallende te dier spacien.
Nouellius zittende in diueersche recreatien
Daert hem Bacchus riet,
Dranck altoos drie coppen vut: van welcker potatien
Hy Tricongius hiet.
Plutarchus, en meer andere, en faeldens niet:
Maer hilden oock dien aerd.
Ende zeker ten es niet weerd datmen ons besiet
Es dlijf niet bewaerd.
Vvy en hebben gheenen gheest hoe iongh gheiaert,
Of Baccus en doet melancolie liden.
Laedt ons hier toe sien daer op nemende regaerd:
Vvant, men heeft ghedroncken van auden tiden.

v.

[p. 187]

 

¶ Martiael liet syn liefde op vijf vrauwen dalen,

 

Ende haen xxiiij. letters in, onder hem viuen:

 

Zoo veel croesen, moesten elcke lettere betalen,

 

Dies dranck hy viere en twintigh schalen.

 

Vvie hoorde noit van zulcken drijncker scriuen?

 

Laedt ons an Oenophylus sententie bliuen,

 

Drijnckende goed rond:

 

Den eersten tueghe (seid hy) doet den smaeck becliuen.

 

Den tweesten spoeld den mond.

 

Den derden conforteerd tverhemelsels grond.

 

Den vierden wild vechten.

 

Den vijfsten tueghe duersmitet al ter stond,

 

Zonder eenigh berechten.

 

Den sesten gheeft victorie den knechten.

 

Den seuenste triumpheerd, hem en rouct wiet beniden

 

Laet ons ooc vroyelic zyn en schutterlic beslechten:

 

Vvant, men heeft ghedronken van auden tiden.

¶ Prince der penseen, God geue u veel vredijnghen:
Paeys, minne, ruste, solaes en deduut,
Int drijnken, goe packijnghen, en goe bestedijnghen:
Niet alleene u, maer alle die van Edijnghen
M. Ian huusman, de pensee, en Pier nuut.
Laedt ons altoos drijncken tsy zom of uut:
Nochtans niet te baut.
Vvant om te behaudene corage en virtuut,
PENSER Y FAVLT. ☜

[p. 188]

 

Dus biddic vald int driincken niet te staut:

 

Vreest den hooghsten God.

 

Vvildy u daer af praeserueren menigh vaut?

 

Siet toe wacht wel tslot.

 

Niet min als handelen wy zomtijd den pot,

 

Tcomd al eens, wy en vechten noch en striden.

 

Dus laedt den gheest vermaken al auot:

 

Vvant, men heeft ghedroncken van auden tiden.

¶ Anderen Prince.
¶ Prince laedt den vreckaerd, vreckelic verriicken:
Laet den coopman achter land syn ware coopen:
Laedt den astronomijn in zyn sterren kiicken:
Laedt de sueraers besigh met haer pracktiicken:
Laedt den zeemaet visschen vaen met hoopen:
Laedt den amoureus syn liefkin beloopen,
Zeere delicatelick:
Te wilen, zal opt tafle staen den vvijn met stoopen,
Redelick ende matelick,
Ende vvy sullen drijncken niet te hatelick,
Maer zomtijd met luste:
Alzoo vverdet den lichame batelick,
Tsmaeckt vvel met duste.
Als vindt men lieden, vremd van imbuste,
Diedt lieuer hanghen zauden an haer ghesmiden,
Men vindter ooc diett vertulpen zullen zonder ruste,
Vvant men heeft ghedroncken van auden tiden.

[p. 189]

¶ Referein van xv. Ander snede.

¶ Mi deerd dat de dronckaerts daer toe vercoren syn
Die hem laten dijncken (zonder God tandijnckene)
Dat zy tot droncke driincken gheboren zyn,
Gheenen cop en hebben om uut te drijnckene.
De eere vanden coppen en staet my niet te mijnckene
Vuer Bacchus scholieren:
Vvant daermen de potten beghind te clijnckene
Gaedt buten mannieren.
Men siet daer groote backen hantieren
Zonder eenigh verblasen.
Gheen vrueghd en salmer communiquieren
Dan dlijf wel fasen.
Naer de exquisiitste coppen zy rasen:
Vveedt dat ick de wareid segghe als aud cantere.
Zy maken vele feesten ende groote solasen
Met verguldin schulpen, schalen, croesen, glasen,
Maer, noch was Nestors cop duustmael triumphantere.

¶ Men siet de dronckaerds haer aud ghebac backen
Der vruegden smac smacken, in den wiin sitten soppen:
Altoos vul den sac sacken, ende pac op pac packen
Die heden anders dede, men zo met hem schoppen.
Vuertiids nochtans wilden zy hem anders vercroppen
Dan zy doen als heden.
De centauren droncken uut costelicke coppen

[p. 190]

 

Als zy onderlijnghe streden.

 

Eens in een gheuecht, Theseus vul onureden,

 

Slough Euritum ter doot,

 

Met den nap die vuer hem stond, in tiden voerleden,

 

Peinst dien cop was groot.

 

Apollo en Neptunus twee Goden mignoot,

 

Om dat zy Trooyen stichten soen te plaisantere,

 

Ontfijnghen van Laomedon vuer haer exploot

 

Excellente vasseelen, van gaude, zwaer als loot:

 

Maer, nogh was Nestors cop duustmael triumphantere.

¶ Als Ayax, ende Vlisses vul labueren, tsamen
Om paeis maken, nooit haer daghen swijckelick,
Met Phoenix tot Achillem als oratueren, quamen,
Hietse wel commen, alzoodt was blijckende:
Patroclum zant hy om den cop zeer rijckelick
Passerende elcks sinnen:
Dien droncken zy te samen vut ghelijckelick,
Eens met goeder minnen.
Vlisses, achter dien, te Pheacien binnen,
By Alcinoum eerbaer,
Dede sacrificie, goden en goddinnen,
Naer costume van al daer,
Met eenen schoonen nap, van zeluere claer,
Gheammilgierd met blommen gheen diingh elegantere
Een carbunckel verlichtet daer al eenpaer,
Den nap stont op menighen preciuesen pilaer,

[p. 191]

 

Maer, nogh was Nestors cop duustmael triumphantere.

¶ Menalcas cop, daer den wiingaerd riicke bloeide
Gheammelgierd vul druuen, gheestigh, excellent:
End Dametas nap, daer Orpheus musike vloeide
Vvant, voghels en bosschen volghden hem ontrent,
Elc weet dat dees coppen waren preciues en gent,
Ghelijck den Neroets loiael:
Den welcken hy vertard als van dueghden blent,
Duer der furien strael.
Didoets nap vvas van peerlen orientael,
Dien Bitias dranck vul vviin:
An tgaud en mocht, vvercken pusoen nogh regael,
Nogh gheenrande veniin.
Diinckt u lien dat hier backen thuwen vville ziin?
Ghy driinckers, kiest eenen, en driinckt habundantere.
Om dat ic stremmen zo uwelieder ghepiin,
Hebbicker vele ghenoemd op desen termiin:
Naer, nogh was Nestors cop duustmael triumphantere.

¶ Prince, Nestors cop vvaert wel ondersocht redelic
Passeerd alle coppen, nu en te auden tie:
Pirithous bruloft stonter in ghevvrocht edelick,
Met gheheel ende al Iuppiters bouuernie.
Tvvee buucken, viere handtauen, haddi an elcke sie
Met vier duuen daer beneuen:
Meest Homerus vveercken ende poëtrie

[p. 192]

 

Stonder op ghescreuen.

 

Zonne, mane, sterren subtilick verheuen,

 

Ghenagheld om vast hauwen.

 

Den hemel van lasuer ghecontrefaict naer dleuen,

 

Mocht elck daer anschauwen.

 

De lucht was lijfveerwich, gemijngeld met blauwen,

 

Noit man en sagh gheen weerck constantere.

 

Int uutdrijncken moest hem elc man benauwen

 

Zonder Nestor, die drancken uut sonder flauwen,

 

Kiest desen, wildy, nooit cop triumphantere.

¶ Refereinen van xv. Ouerhand.

A.

¶ Als ick ondersoucke te mijnder officien,
Der vrauwen conditien, vul quader suspicien,
Duerronnen met vicien, vul van venine,
Zo en eist van my niet.
Meenende dat zy goet waren, vul der iusticien,
Vinde dat zijt al briinghen ter internitien:
Daer ic solaes zochte en schuuld niet dan pine,
Rauwe en verdriet.
O Venus! waeromme es dit groot wee ghesciet,
Meest op alle vrauwen?
Van schoonheid gaf hemlien natuere dogh iet:
Maer elck ontsiet haer clauwen.
Al laten zy dauwen, haer lieffelick anschauwen,
Op iemend, hellaes! wie salser hem an hauwen?
Ic weet al dbenauwen, als eist afgriselick:

[p. 193]

 

Inden steert leid tvenijn zy zyn vul ontrauwen.

 

An hemlien en hebben zy een poinct niet priselic.

B.

¶ Tfy moet hu lien werden die vrauwen versmaden.
Berampers, hinnetasters, qualick beraden,
Al vul onghenaden, cuendy elcken ontgoeden,
Met dijnder tonghen blat.
Inder vrauwen schande zidy beladen,
Mids dien ghi en saeghd nooit Dianen baden
Ghelijc Actheon dede, vul vlammigher moeden,
In vrau Venus bat.
Hy en hadde nooit hongher die nooit en at,
In Cupidoets foreest.
Die dit doet, zijt ghescepen alzoot blijct al plat
Zonder vrueghd oft gheest:
Dies zyn de vrauwen meest, ghetsoghen, gheteest,
Van hu lien, mids dat ghy niet en vreest
Haren ondanc, of tempeest, van elken refuserelic.
Ghi sijt qualic bedogt: want, smaectet ghi den keest,
Zy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.

A.

¶ Solaselick zyn zy als zy willen: wats dan?
Maer al haer ghespan, zoo ick vinden can,
Gheeft ons den ban, ende droufheits quale,
Vul alder ketiuicheit.
Al dat zy hebben (daer met scheede icker van)
Dats, dat zy hem voughen cuenen onder den man,

[p. 194]

 

Van al haerlier abelheit es dat tprincipale:

 

Noch eist zonder bybliuicheit.

 

Bemercken zy an eenen anderen meer vulliuicheit,

 

Dan an haerlieder lief?

 

Greit hemlien de conditie van eens anders bedriuicheit?

 

Schuerd ghy uwen brief.

 

Als ic eerst besief, dit zwaer ongherief,

 

Verbelghen zy my, hoe icse nooit verhief:

 

Mids dat dit self grief, in my dus es riselic.

 

Van haer wankelbareid comd elcken meskief,

 

An hemlien en hebben zy een poinct niet priselic.

B.

¶ Die de vrauwen belasten met wankelbareid,
Spreken ghelijc de blende vander clareid,
Of vanden colueren daer af niet wetende:
Ende als viand der minnen.
Vvant zy in liefden besighen zulcke stareid,
Datmen melancolie, druck, anxt en zwareid,
Mids ander hertzweerijnghen es verghetende:
En paeisieren elcks zinnen.
Vvat gaet ter weereld vuer dees schoon goddinnen
Op niemend fel noch wreed?
Elcks verstand zy passeren en verwinnen:
Elc mindse als waerd hem leed.
Men es hemlien bereed, mids haerlier wijs bescheed
Ende dan? tgheent datter schuuld onder tcleed?
Vvelc purrent bloet en sweet, van elken approberelic

[p. 195]

 

Dies elc moet leuen naer haerlieder beheed:

 

Zy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.

A.

¶ Alle qua conditien hebben zy an haer,
Dies maken zy my wel naer, myn zinnen swaer,
Van dat zy mi zoo staer, te bedrieghen begonsten,
Duer haer valsche pieren.
Screien ofte smeecken zy? zo dreeghen zy eenpaer.
Purpuere en vernisch, maect haer aenschijn claer
Alle haer fausamblanten, risen uut haer consten,
Van thien duust mannieren.
Mids conste cuenen zy daenschijn verchieren,
Alzoodt blijckt nu saen.
Mids const coloreren zy leppen en lieren:
Const gheeft hemlien tvermaen.
Const leerdse haer ooghen slaen: const leerdse staen
Const leerd hem lien looselic haer boel ontfaen:
Const leerdse gaen, zeer verioliselick:
Const leerd hemlien weenen menighen loosen traen:
An hemlien en hebben zy een poinct niet priselic.

B.

¶ Vvie ooit schimp van vrauwen te segghen begheerde,
Vele beter waerd hem dat hijs ontbeerde:
Vvant zy zyn minzaem, lieffelic, en gracelick,
Alsoo elck es vroedere.
Vuer eenen liefuen pand, schiepse God op deerde,
Dies en so niemend vulspreken haer weerde.

[p. 196]

 

Vvilt iemend lachteren haer wesen solacelick?

 

Peinst een wijf was u moedere,

 

Vrauwen zyn tsmans weluaerds behoedere:

 

Zooment vele siet gheschien.

 

Vrauwen zyn onser alder op voedere,

 

Niemend en machs ontvlien.

 

Zy cuenen tallen tien, elcks hertekin verblien:

 

Als en saeghmense maer achter straten lien.

 

Elc moet hem besniën, zo ic tcas ben narrerelic.

 

Zonder vrauwen eist al niet: dies segghic mids dien

 

Zy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.

A.

¶ Dobbele, fausamblantigh, syn zy ghemeene,
Verhardt ghelijck den steene, groot ende cleene:
Men en vindt el gheene, mids harer natueren,
Zy en zyn vul smetten.
Orguilleusheit, ende fierheit, hauden si te leene:
Ende al zyn zy vleckich, oncuusch, onreene,
Mids consten cuenen zy dit tallen hueren
Subijt beletten.
Dies zy saluen, strijcken, vernisschen, blancketten,
Meest talder stond.
Zy cuenen haren knip te passe zetten,
Vuer den spieghel rond.
Hier stellen zy hem bond, ende leeren den mond,
Vriendelick lacchen alzoo elcken es cond:
Vvant zy in den grond zo valsch zyn tes iselick.

[p. 197]

 

Vvat willic iemend leeren, haren loosen vond,

 

An hemlien en hebben zy niet een poinct priselic.

B.

¶ Vvat zy zyn oft niet? vald niet meer clachtigh.
Elc weet wel, hadde hier bouen God almachtigh
Vvillen ordineren iet meer behaghelick,
Tot tsmans vrueghd en spoetheit,
Dan de vrauwe, twas in hem zeer crachtigh:
Aldus dan weestse te prisen vuerdachtigh
Naer haerlieder messit niet zynde vraghelick,
Maer tooghd oodmoetheit.
De vrauwen zijns weerd dogh vul alder goetheit,
Om de mans ghemaeckt.
Vvat gaed hier int leuen vuer die zoetste zoetheit
Metten vrauwen naeckt?
Elc daer hittich blaect, gheen vruegt daer en slaect,
Om ghelieuen, deen en dander waeckt
Deen haect, dander snaect, zo es elc triumpherelic.
Gheen ghemac zonder vrauwen hi weet diet smaect
Zy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.

A.

¶ Om geld, niet duer liefde, laett hem dit gheslachte
Hantieren zeer sachte, by daghe, by nachte,
Dies al haer ghedachte es valsch ende quaed hier
Gheen aergher ghebras leefd.
Het en helpt schoon sprake, bede, nogh clachte,
Sy hauden gheueinsteit binnen haren vachte:

[p. 198]

 

Vvachtende haer ghepeinsen mids ouerdaet fier,

 

Tot datt eens pas gheefd.

 

Houerdie an hem lien subtilick en ras cleefd

 

Sy zyn te abhominable.

 

Van spite. Van hemlien elc ghelijc eenen das beefd:

 

Gheen dier zoo execrable.

 

Sy zyn instable, als den wind mutabele,

 

Ter omme slaeghs inuentien excellent ende hable:

 

Puer discordabele, es haer weerck onwiselic:

 

Vvat onghelijc zy hebben ten es niet reprochable

 

An hemlien en hebben zy niet een poinct priselic.

B.

¶ Vindtmen vuul lueren, spitigh, rigorues,
Vvankelbaer, fumues, obstinaet, en prues,
Die latick alle varen als verloren dierkins,
Ende leuende ommatelick.
Ick spreke van dese hertekins coraiues,
Vriendelick ind weerck, int woord gratiues,
Vvie saud hemlien weigheren dees camerierkins?
Sy draghen hem zoo statelick.
Hem lien diedt beleuen cuenen vallen zy batelick,
Ende bieden hemlien ghemack.
Haer ooghskins pijnckende delicatelick,
Beweeren elcks pack.
Hoe stijf hem Anteros wrac, noit troost hem en ghebrack.
Die zyn lief helsde, oft secretelic sprack,
Natuere daer ooit track, dwelc es exalterelick.

[p. 199]

 

Tfy u lien dan die studeerd in der vrauwen lack:

 

Zy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.

A.

¶ Prince, waer om willic mi onder hemlien steken,
Duer haer valsche treken, hebsiere veel besweken:
Ic en saudt vulspreken, met thien dusent tonghen
Dat beuindick bloot.
Doet ghy iet tonpasse zy sullent wreken:
Ghelijc dat ter vvereld ooit heeft ghebleken,
An Hercules, en Sampson diett al bedwonghen,
En zyn duer vrauwen doot.
Vuertijds en vvas haer felheit niet zo groot
Int vveerelds habitatie
Als nu, zoo ickt vinde, by menich exploot:
Vvant zy syn sonder gratie.
Ic vindse in tswerelds statie, de bedrieghelicste natie,
Trecken, ende recken, es al haer studatie,
Gheen ander occupatie en es haer hert spiselic:
Dies verhalic minen stoc noch, en dauwe allegatie
An hemlien en hebben zy niet een poinct priselic.

B.

¶ Prince, eerd vrauwen altijd bouen sommen:
Vvy zyn dogh alle van vrauvven ghecommen,
Dies nood vvare, datmen haerlier prijs uutdroughe,
Dner haerlieder habel zede.
Vvant zy de blommen zyn bouen allen blommen,
Vvel rieckende bouen balseme ende alle gommen,

[p. 200]

 

Vveerdigh datmense in gaude besloughe:

 

Zy maken paeis en vrede.

 

Sy hebben verlost menigh land en stede,

 

Vuer Mars fel bezwaren:

 

Het bleeck an Iahel, ende an Hester mede,

 

Ende an duust met Sisaren.

 

Vvie saude verclaren, Suzannen mesbaren?

 

Om dat zu haer reinicheit wilde bewaren

 

Ieghen daude charen, welc vuer al es lauderelic.

 

Vrauwen zyn vele eeren weert, dies slutic zonder sparen,

 

Sy en hebben an hemlien niet een poinct blammerelic.