De const van rhetoriken

[p. 166]

[Refreinen van 14-en]

¶ Snede van xiiij. Int Amoureus.

¶ Helpe cracht van liefde vul felheits duerknocht!
Hoe zidy mi dus wreed te tracteren bedocht?
Ic claeghs u Cupido als God van minnen,
Dat ic dus moet ontsinnen.
Tsolaes by u vuertijds mi toeghebrocht,
Hebbic met dusentigh tranen becocht:
Zichtent ic de troost der reinder goddinnen
Niet meer en mocht ghewinnen.
O lief! ic beminde u ghelijc de Seraphinnen,
Als mijns herten bloet.
Maer nu als qua tonghen haer vveerc beghinnen,
Zo eist al ieghen spoet.
Vuertijds vvaerdi goet, en keerdet daenschcijn zoet
Tot mi: laes! dat huenigh es vvorden brine!
Nijd heeft ons ghescheeden dies ic an u nemen moet,
Oorlof, schoon lief ghy vvaerd eens mine.

¶ Ghy waerd eens mine rein vrauwelic adere,
Mids dat vvy vvaren elc anders beradere:
Als vvy ondersproken bee tonzer vramen
Zeer vriendelick tsamen.
Dlast mijnder liefden vvas ic dy een ontladere,
Spade ende vrouch vvaren vvy te gadere.
Dijn hertelicke woorden, naer dijns persoons betamen
My zeer vvel bequamen.

[p. 167]

 

Ogh uutuercorenste! al vry van blamen,

 

Van liue bleeft ghy ghy:

 

Als heetick u mine, tes behauwen uwer famen,

 

Dat word comd anders by.

 

Zonder der niders cry, ons cas stond al vry:

 

Maer die worpent omme met haren venine.

 

Hoedt was, laes! tes dus, dies nemick an dy,

 

Oerlof, schoon lief ghy waerd eens mine.

¶ Eens, magh ic wel segghen duer tzwaer benogen:
Vvant vuertijds haddick dopsien dijnder oghen,
De sprake dijnder tonghe, naer mijn beheet,
Vvas mi oock ghereet.
Als ic peinse om dijn solaselick vertoghen,
Om dijn zedebareid die ghy hebt gheploghen,
Ende om dijnder woordekins amorues beleet,
Roerd mi bloed en zweet.
Als ic in mi zeluen ouerdijncke dbescheet,
Van onzer beeden staet:
Hoe ghy mi vertroostet verre ende breet
Ende nu valt obstinaet.
Naer dat ooc bi niders daet, en quader tonghen saet
Tusschen onslien al verkeerd es dat plagh te sine
Moet ic an hu nemen half desperaet,
Oerlof, schoon lief, ghy waerd eens mine.

¶ Princelickste princesse blomme vol eeren,

[p. 168]

 

Hoe magh een zake dus saen verkeeren?

 

Ick en cans verwonderen als nu ter tijt,

 

Hoedt comt dus subijt!

 

Als ick met hu vvaende best vrueghd vermeeren,

 

Vindick my in een onbewist verzeeren:

 

Ende niemend en doet ons desen fellen spijt,

 

Dan haet ende nijt.

 

Onderlijnghe hilden vvy vroeyelick berijt,

 

Zonder molestatie.

 

Nu es verleend vuer alzulck iolijt,

 

Druck en tribulatie.

 

Tfy valsche natie, die onse recreatie

 

Niedt, ende uut vrueghden steeckt in de pine:

 

By vvelcken ick nemen moet te deser spacie,

 

Oorlof, schoon lief ghy vvaerd eens mine.

¶ Ander snede van xiiij. Int Amoureus.

¶ O blakende liefde! hoe queld ghy myn zinnen,
Inwendigh van binnen, met gloeiender minnen?
Help Venus goddinnen, slaeckt druck gheresen,
Laedt troost verweeruen.
O schoone ghelijck tshemels Seraphinnen!
Ick sie vvel magh ick gheen succours ghewinnen,
Nemmermeer en can ick des brands ghenesen,
Ick moedt besteeruen.
O bloeiende blomme wilt ghy my bedeeruen,
Ende laten ontwueghd?

[p. 169]

 

Ghy mueghd my met dusent ghenouchten eruen

 

Vut druck in vrueghd.

 

Valt dogh niet troosteloos, toogt my dyn duegt,

 

Of ic sal verdwinen duer tsaudeinnelick grief.

 

Duust dooden sal ic steruen laetty my onthuegt,

 

Vvat zuldy daer an vvinnen myn hertelick lief?

¶ O myn edel lief! ghelijck ic ooit plagh,
Biddick, maeckt mijns lidens een verdragh:
Bluscht minen o wagh! ghy vermuegd veel meer:
Vulcomt my dees zake.
Ghy zijd dalderliefste dien ick nooit sagh:
Duer u en hebbick ruste nacht nogh dagh:
Tes tonsent al gheclagh, ende onsprekelic zeer,
Vveder ick slape of vvake.
Dat vvy dus ghestolen moeten commen ter sprake
Es my zwaer vergruwen.
O God Cupido! hoe vvel vvarick te ghemake,
Moest ghy my niet schuwen.
Dyn vader en vvild dy noch niet huwen,
Dies sterue ic meer dooden dan noit iemend besief.
Moetick dlijf laten duer dijns vaders qua vuwen
Vvat zuldy daer an winnen myn hertelick lief?

¶ O lief! vvat vvind ghy an myn ghequel?
Vvaeromme en troost ghy my niet alzo vvel,
Als ghi mi duer u, laedt steruen bi naes,
Te desen termine?
Dijnder natueren vald ghy al vvillens rebel,

[p. 170]

 

Verliesende dyn ghenouchte, tijd, vruegt en spel:

 

Vvant ter bloeiender ionckheit diend best solaes,

 

En Venus discipline.

 

Hoedt comt emmers bliuick in de pine:

 

Zonder vrueghd oft glorie.

 

Maer, naer dat u beliefd aldus te sine,

 

Haudt my in hu memorie.

 

Vuer druck verleend my, int hende victorie,

 

Of therte versmachtt ghelijck tuugd desen brief:

 

Laetty my dus steeruen, myn weerdste ciborie,

 

Vvat zuldy daer an winnen myn hertelick lief?

¶ Ptincesse, wien ic minne bouen alle vrauwen
Ick biddu bluscht dogh myn benauwen,
Tot dyn vader van zinne werdt anders bedocht:
My langhd naer dien tijt.
Laet ons, ons minne bedeckt onderhauwen:
Hebt my lief ick sal u dienen ter trauwen.
Mochtick solaes van u crighen my en rocht
Vviets haet hadde oft nijt.
O clara! weedt dat ghy claerder zijt
Dan zonne of planeten.
Vvel hebdy uwen name claer wit als crijt,
Ick en can uus niet vergheten:
Herte zin en moed zyn op hu vervleten,
Doet my tselue, biddick, of ic steerf duer dongerief.
Beswijct ghi mi, vander doot werdic haest verbeten
Vvat zuldy daer an winnen myn hertelick lief?

[p. 171]

¶ Ander snede van xiiij.

¶ Tfy valsch wantrauwich der auentueren rat:
Hoe spitelick ontdraeidy mi als donbekende?
Dat ick die vrueghdigh bi myn ghebueren sat,
Mi dus versteken vinde in de allende.
Als ick eerst purremde met mynder bende,
Vut myn vrancksche rijcke
Gheloefdet ghi mi vuerspoed zonder hende,
En nu slaet ghy mijns swiicke.
Die wylien ouerwilligh was zonder gheliicke
Vveerpt ghi saen tondere.
Gheheel myn opset brijngt ghi zoo te versijcke,
En myn volck by zondere,
Als ofic gheniedt ware van Iuppiters dondere:
Vvanende minen viand veel drucks beraen:
Maer hoe wel ick meende te brauwen wondere
Clouckelick vindick mij nu gheuaen.

¶ O wantrauwigh rat! vul quader pitsen,
Eergher dan een stijfmoeder op eens anders kind:
Myn auangaerde was ses dusent Switsen,
Vuer Pauien, om oorloghen wel ghesind:
Die vuerhoede met dyn behendigh bewind
Brocht ghy in vare.
Dit dede ons (als die ons lettel bemind)
Le marcquis de Piscare.

[p. 172]

 

Gheweldich duerbrack hy die vaste schare

 

Zoo elck daer daduijs sagh:

 

Dees refereins stock seghd de date int clare,

 

Op d'Apostel Matthijs dagh.

 

Minen roup die te wesen op sente Denijs plagh,

 

Es verflaud dwelc dyn stranghicheit heeft ghedaen:

 

Vvant hoe ic doen hoepte dat daer minen prijs lagh,

 

Clouckelick vindick mij nu gheuaen.

¶ Myn lelien vvorden daer onghehacht snoot,
Dies vvart ick ontsinnigh ende zeere ontsteld.
Zoo rudelic ouerviel my tsKeysers macht groot
Dat zy in myn heer broken met grooter gheweld
Straffelick heeft fortune haer op my verfeld,
Dat icks my moet schamen.
By fortchen vvart daer minen standaerd gheueld
Tot eeuwigher blamen.
Een en veertigh princen groot van namen
Daer gheuanghen bleuen.
Nemmermeer en commick tot mijnder eerster famen:
Acht princen lieter dleuen.
O! là Trimoelge, edel vassael verheuen!
Daer moestic van u scheeden duer sdoods vermaen:
Ende als vacht ick doen vroem bouen screuen,
Clouckelick vindick mij nu gheuaen.

¶ Prince vvien vvitick dit, dan fortunen principael,

[p. 173]

 

Die daer al myn armeye bracht ter doot:

 

Ende my dede slaen ieghen eenen vassael:

 

Gheseid la mote tot mijnder schanden groot.

 

Haddic dogh strijd ghehad ieghen mijns ghenoot

 

Naer eens vrancks Cuenijnghs zeden:

 

En versleghen bleuen in Mars fel exploot,

 

Ick waers bet te vreden.

 

Zoo ouer langhe vochten wy ende streden

 

Sonder eenigh bestand,

 

Dat ic duer de moetheit van minen leden

 

Ghijngh in gheuangher hand.

 

Dies spreectmen my schande an den borbonsche cand

 

Hoe wel ick als een leeu doen vroem was bestaen

 

Nochtans en eist my gheen schande: want,

 

Clouckelick vindick mij nu gheuaen.

¶ Van xiiij. Met eenen steerte.

¶ Ogh herte bedruckt, beclaeghd den dagh,
Dat ghy gheboren waerd, o wy! o wagh!
Maeckt hand gheslagh leefd nu onrustelick,
Nooit drouuer gheene!
Vvaer es den tijd die my verbliden plagh?
Lacen! hy es duere, dies ick wel magh
Voord an gaen laten, myn leuen lustelick,
En steeruen in weene.
Ogh lief waer zidy? hebdy therte van steene,
Hart als den Dyamant?

[p. 174]

 

Hoe plagh my te vermakene dyn wesen reene.

 

En dyn woorden plaisant?

 

Vvaer sal ic hem soucken an welcken cant,

 

Die mi myn blyscap al af heeft ghemeten?

 

Vvie sal mi wijs maken en gheuen tverstant.

 

Of hy die aldus myn vrueghd heeft versleten,

 

My al heeft vergheten?

¶ In dusent manieren wy twee verhueghden,
Gheen tonghe en vulsproke al onse vrueghden.
Vuertijds voerleden ter vulder perfectie,
Cleene tot mijnder baten.
Ick meende dat zyn liefde was vul van dueghden.
Ende als hi uutgesogen hadde dmaerg mijnder iuegden
Fausamblantich mi brijngende onder syn subiectie,
Zo gaet hi mi laten.
Vvaer sal ick hem soucken, of ter wat straten,
Stede, doerp, of guchten?
Tscheen hi en mochte, duer liefde groot boue maten,
Gheene ander gheluchten.
Nu moet ick mestroostigh caermen en suchten,
Duer hem die hem qualic te mi waert heeft gequeten.
Ogh! wie sal mi segghen om stremmen myn duchten,
Of hy, die aldus myn vrueghd heeft versleten,
My al heeft vergheten?

¶ O lacen! hoe es nu verkeerd de canche?

[p. 175]

 

Als ick met hem vuertijds hadde alianche,

 

Ende hi mi toe boot zo menighen smeeck,

 

Loos en valsch inden grond,

 

Al omme was ick een, ten auendspele, ten danche,

 

Vulliuich en vet, naer der maeghden usanche:

 

Nu ben ick maghere onghedaen en bleeck,

 

Also elcken es cond.

 

Myn schoon borstkins stonden al appelrond,

 

Naer Venus manieren.

 

Myn wangheskins bluesden, vermeil was den mond

 

Bloed rood haddick de lieren.

 

Ick was eene van Dianen camenieren.

 

Maer dits wegh, welc men mi dicwilt heeft verwéten.

 

Ogh! vvie leefd nu die mi sal certifieren,

 

Of hy die aldus myn vrueghd heeft versleten,

 

My al heeft vergheten?

¶ O vrueghd! hoe hebdy mi aldus begheuen?
Vvaer zidy mi met minen boele ontbleuen?
Vvaer sal ick hem soucken teenigher prouince,
Die mi ditte doet?
Nu aldereerst hebbick vvel beseuen,
Dat verlies van lieue doet druckich leuen,
Tes onuerdiend dies claghickt den hooghsten Prince
Met tranen vulle vloed.
Ogh! hoe gheerne vand ick my in zyn ghemoet
Om te solacerene!

[p. 176]

 

Doen ter tijd haddick tcoragie goet

 

Te danchene, te ouerene:

 

Nu laes! hebbick cause van dolerene,

 

Zo hy hier af int herte weet de secreten.

 

Iemend dogh, poghe my te declarerene,

 

Of hy, die aldus myn vrueghd heeft versleten,

 

My al heeft vergheten?

¶ Clause van xiiij. Daghbedijnghe.

¶ Och! helich heere almachtich Vadere,
Eeuwigh God wien ick myn ziele op draghe,
Die onslien uwe creatueren al gadere
Ghebrocht hebt als vaderlicke adere
Totten beghinsele van desen daghe,
Niet duer ons verdiente zoo ick ghewaghe
Maer by gratien die ghy tonswaerd wild verclaren,
Vvy bidden hu als ons beschud vuer plaghe,
Dat ghy ons desen dagh wild bewaren,
Zoo dat ons gheen doodsonden en bezwaren:
Laedt wederstoot en perikel ons niet ancleuen,
Dat wy u vul rechtueerdicheid mueghen naren.
Vvilt onsen wercken duegdighen vuerspoed gheuen
Vvant ghy zijd den wegh, de wareid, en dleuen.