De const van rhetoriken

[2. Voorbeeldgedichten + de daarbij aansluitende theoriestrofen 183-217]

[Gedichten van 1, 2, 3, 4, 5, 6 regels; rondelen; theoriestrofen 183-184]

¶ Van eenen Reghele. Incarnatië.

¶ CaroLVs aL stILLe, naM doornIICke In tsInen VVILLe.

¶ Van ij. regulen. Incarnatië.

¶ BII PaVIën daer dIVersChen prIIs LaCh,
FLaVde de LeLIë, op Sente MatthIIs daCh.

¶ Van drie regulen.

¶ Naer dat ick beseffe, ende claer anschauwe,
Zo en essere in des weerelds landauwe
Niet importuundere, dan een pruessche vrauwe.

[p. 62]

¶ Van drien, in zes halue regulen.

¶ Den god Mars doet snéuen,

Veel suchten en béuen,

Als diet al niedt en weerd:

Maer den Paeys doet léuen,

Ende cant al gheuen

Dat d'Oorloghe verteerd.

¶ Van vieren.

Die op een vraue moet bemudst ghenoost blaken

Ende haer nooit en sprac, die hem vul nooden eerft:

Die zonder confort altijd moet naer troost haken

Peinst of hy Maertelare dusent dooden steerft?

¶ Van vijfuen.

¶ Schoon Venus hertekin, als es de ghifte cleene,
Dijnckt, Ionst gaf van deser saken dbeuel goed,
Dat mach u blijcken, by mijnen gheschrifte reene:
Dies als ghy hebd tot eenighrande spel spoed
Peinst om my, en siet dat ghy altoos wel doed.

¶ Van sessen.

¶ Hoord wat onslieden Higinius leerd
VVien ic fabuliste en poëte hauwe:
Als Iuppiter hem hadde in een zwane verkeerd
Veranderde haer vrau venus in eenen arend appeerd
Ende iaeghde dus Iuppiter, als hem ghetrauwe
Inden schoot van Nemesis de schoone vrauwe.

¶ Hier naer volghen Rondeelen, van allen soorten.

[p. 63]

¶ Van een.	¶ Van twee.	¶ Van drie syllaben
¶ Drijnct	¶ Brijnct my	¶ Vvacht my dat.
Iet,	Nu iet.	Ick zald doen.
Schijnct.	Sprijngd by.	Hacht vry dnat.
Drijnct.	Brijngd my.	Vvacht my dat.
Mijnct	Sijngd ghy,	Lacht dy zat.
Niet,	Hu liedt.	Tstick valt coen.
Drijnct.	Brijngd my	Vvacht my dat.
Iet.	Nu iet.	Ick zalt doen.

¶ Rondeel, zesse in een.

¶ Vreest den heere in tyen: Loefd God altoos.
Schuud tvermaledide vier, Op elck saeysoen.
VVild niemend bestryen, Ghy meinschen broos.
Vreest den heere in tyen: Loefd God altoos,
Laedt achterclap lyen: En vald niet loos.
VVeest groots noch fier, In dijn sermoen.
Vreest den heere in tyen: Loefd God altoos.
Schuud tvermaledide vier, Op elck saeysoen.

¶ Ander simpele, uut mijn invinden.

¶ Zuud-west brijnghd alle dijngh in Vlaendere,
Noerd-Oost drijft alle zaken van hier:
Niemend en zy van dien meswaendere,
Zuud-west brijnghd alle dijngh in Vlaendere.
Tes quaed vander maerct commen met idelen paendere
Tes goed ghestoffeerd sijn van brood en bier.
Zuud-west brijnghd alle dijngh in Vlaendere:
Noerd-Oost drijft alle zaken van hier.

[p. 64]

¶ Andere, vut een mijn Tafelspélen.

¶ Aey my vrau Venus wat doet ghy my plaghen!
Ick en can verdraghen mijn lyden groot,
Och Anteros wild dees liefde veriaghen!
Aey my vrau Venus wat doet ghy my plaghen!
Dies hende ick helaes mijn ionghe daghen
In droufuen in claghen tot in de doot.
Aey my vrau Venus wat doet ghy my plaghen!
Ick en can verdraghen mijn lyden groot.

¶ Andere, Banck-Rondeel.

¶ Mijn vriend u moet ick eenen dronck brijnghen,
Om dat ghy zeere wel in mijn gratie staet.
VVild inden pot eenen fraeyen spronck sprijnghen:
Mijn vriend ick moet u eenen dronck brijnghen,
Tot tselue sal ick my als aerdich ionck dwijnghen,
Als de ghene die ter blijder collatie gaet.
Mijn vriend u moet ick eenen dronck brijnghen,
Om dat ghy zeere wel in mijn gratie staet.

¶ Andere half, Simpele.

¶ Den dronck wachtick gheerne,
Met herte met zinne:
Zonder iet tontbeerne,
Den dronck wachtick gheerne.
Voughen wy ons te teerne,
Met paeys ende minne:
Den dronck wachtick gheerne,
Met herte met zinne.

[p. 65]

¶ Ander dobbel, uut mijn Pieters legende: ouerhandt te zegghen, d'een de a , d'ander de b.

a.   ¶ Oorlof alle tzamen,
b.   Bee mans ende vrauwen,
a.   Die hoordet ons spel
b.   Te deser spatie.
a.   Twas thuwer vramen,
b.   Zoo elck moght schauwen.
a.   Oorlof alle tzamen,
b.   Bee mans ende vrauwen.
a.   Dat wy hier quamen
b.   Es ons niet berauwen:
a.   Ionst gaf tbeuel,
b.   Van dees collatie.
a.   Oorlof alle tzamen,
b.   Bee mans ende vrauwen,
a.   Die hoordet ons spel
b.   Te deser spatie.

¶ Ander dobbel, uut mijn Bloedsturtijnghe: ooc te zegghen ouerhand.

a.   ¶ VVildier niet uut ghuut?
b.   Ic hauwe noch den nest best.
a.   Dijnckt u dat goed bloed?
b.   En trauwen iaet maet.
a.   Valt u Plutoots tribuut ruut?
b.   An my Traechaerts conquest vest.
a.   VVildier niet uut ghuut?

[p. 66]

 

b.   Ic hauwe noch den nest best,

 

a.   Tschijnt ghy tspels deduut schuut,

 

b.   Myn herte puer verclest pest.

 

a.   Neemd in dijn behoed moed.

 

b.   Ic ligghe int fel verwaet quaet.

 

a.   Vvildier niet uut ghuut?

 

b.   Ic hauwe noch den nest best.

 

a.   Dijnct u dat goed bloed?

 

b.   En trauwen iaet maet.

¶ Met dese rondeelen diueersch van sneden
Zuld ghy zyn te vreden ghelijck wijt lieten:
Alzoo vseerdment op den dagh van heden.
Vvacht derde en seste reghel zoo dauders deden,
Ende en wild van gheenen aerbeid verschieten:
Andere tsghelijcks suld ghy van tselfs ghieten:
De const sal in hulien naer de behoerten risen.
Totten baladen keerick my zonder verdrieten
Van seuenen, ende sal u van allen soerten wisen.

¶ Onder sulc als volghen sal om tsconsts becliuen
Vindt ghy in mijn schriuen, net ende eerbaer,
Charten, Louen, uutroupen venus missiuen,
Incarnatien en mochten niet achter bliuen,
Vvant zy zijn vueren ghepasseerd al claer:
Als ghy al tselue wild volghen naer
Obserueerd strictelic ende volghd dmyne,
Gheen dijngh en mach u ghevallen te zwaer
Ghy zuld obtineren vanden uwen zonder pyne.