Mag 't een ietsje meer zijn

Ansje

De middag liep ten einde en de naderende duisternis kroop als een grijze damp in de kale bomen voor mijn huis. Terwijl ik ernaar keek ging de bel. Ik deed open en zag een kleine, breed lachende man met een lichtblauwe jas aan bij de deur staan. Hij droeg een koffertje, dat hij wat in de lucht tilde toen hij riep: ‘Het boek. Ik breng het boek. U zei door de telefoon - tegen het eind van de middag.’

‘O ja, komt u binnen,’ antwoordde ik. Want ik herinnerde het me weer. Hij belde 's ochtends, toen ik nog in bed lag, over de vermakelijke gezegden van zijn dochtertje die hij had verzameld. Ik mocht ze wel inzien.

‘Maar ik zei al - 't is een héél boek,’ zei hij, toen hij in de stoel bij het raam tegenover met zat. Weer lachte hij zo breed. Zijn mond was erg groot en zijn rozig gezicht, doorgroefd met rimpeltjes, vertoonde de souplesse van een komiek die op bruiloften en partijen de stemming er gegarandeerd inbrengt. Maar zijn ogen keken met een ontstelde verbazing die daar niet bij paste. Hij maakte het koffertje open en haalde het boek eruit. Op de helgroene band was met sierlijke letters geschreven: ‘Onze Ansje.’

‘Nu staan er niet alleen leuke dingen in die ze gezegd heeft, maar ook foto's en zo,’ zei hij, het boek openslaand. ‘Kijk, dit is de eerste die ik van haar gemaakt heb. Als baby. Zes pond en drie ons geboortegewicht. Dat is normaal. Niet zwaar. Maar een kind hoeft niet zwaar te zijn. Tenminste tegenwoordig. Ik was tien pond en viereneenhalf ons. Dat hoorde zo, vroeger. Het wiegje dat u ziet heb ik zelf gemaakt, naar eigen idee. Ik ben handig, al zeg ik het zelf. Op deze foto is ze één. Het tafeltje waar ze op leunt, is ook eigen werk. Ik had eerst nog geen kleurentoestel, maar hier wel. Dat scheelt een stuk. Deze kast heb ik ook ontworpen en uitgevoerd. 't Is een zogenaamde leefkast. Alles wat 't bestaan verrijkt past er precies in - de tv, de radio, de pick-up, de platen - en op die uitstekende plankjes kun je je glas neerzetten als je zit te kijken. Handig hè?’

‘Erg handig,’ antwoordde ik.

‘Nou wacht u natuurlijk op de leuke gezegdes van Ansje,’ zei hij. ‘Maar hier praatte ze nog niet, dat laat zich horen. Ik moet een paar bladzijden omslaan. Kijk. Toen was ze bijna tweeëneenhalf. Maar een bijdehandje hoor. Ze had een beeldje gebroken, waar ze eigenlijk niet aan mocht komen. En ik had haar beknord. Niet erg, hoor. Maar 't was een sierlijk

[p. 325]

beeldje. Ik hield ervan. Een uurtje later kom ik de kamer binnen en ze zegt: “Pappa-boe-boe.” Omdat ik haar beknord had, ziet u.’

Ik lachte met hem mee. Daarna keek hij naar buiten en zei: ‘Het wordt donker.’

En een bladzijde van het boek omslaand: ‘Dit is een wandmeubel. Ook zelf gemaakt. Ik knutsel graag en ik heb er de tijd voor, omdat ik afgekeurd ben. Nervositeit, ziet u. Maar ik verveel me geen moment. Hier zit Ansje in de kleuterklas. De derde van links achteraan. Weet u hoe ze haar juffrouw noemde? “Juffie mamma”. Ja. Die had altijd gelijk, hoor. Meer dan wij. Je lachte er wel eens om. D'r gezegdes over haar juffie staan hier achter. Met allerlei kleuren potlood. Dat staat leuk, hè?’ Hij keek weer uit het raam.

De avond was nu gevallen.

‘Is ze nog op dat schooltje?’ vroeg ik, om eens wat te zeggen. 't Was of hij wakker schrok. Zijn gezicht kreeg een zorgelijke uitdrukking.

‘Nee...’ zei hij. ‘Ze is al vijftien nou. Bijna zestien, hoor. En waar ze is... Ik weet het niet, meneer. Maar veel moois voert ze niet uit. Op een avond telefoneerde de politie. Ze zat op het bureau. Opgepakt ergens, in een huis. Ik zei tegen m'n vrouw: “Laat mij maar alleen gaan.” M'n vrouw is hartpatiënte, ziet u. Die agent of die brigadier - dat kan ik aan die tekens niet zien - was een hele geschikte baas. Hij had zelf ook een dochter, zei hij. Ik mocht plaatsnemen. De deur ging open. En ze kwam binnen. Hij zei: “Ansje, ga nou mee naar huis met je vader.” Ik stond op. Ik stak mijn hand uit. Maar ze spuugde op me hand. En ze keek me aan - net een wilde kat. Ze wou niet mee. Nee, we zien d'r niet meer. En wat ze over ons verteld heeft aan de politie. Dat m'n vrouw aan het gas is gaan liggen. En dat ik... Allemaal niet waar. Gemene leugens. Je begrijpt het niet.’

Hij sloot het boek. Ik wilde wel wat zeggen maar er viel me niets in. Langzaam stond hij op.

‘Nou ja,’ zei hij en de brede lach was er weer. ‘U leest het maar op uw gemak.’