|
| |
B.
| babiolen, v. mv. speelgoed; (fig.) wisjewasjes. |
| baccalaureaat, m. (baccalaureaten), die den doctorsgraad heeft verkregen. |
| badinage, v. gmv. scherts. |
| badinane, v. (badinanes), dunne rotting. |
| bagasse, v. gmv. uitgeperst suikerriet. |
| |
| |
| bagno, o. (bagnoos) tuchthuis, galei. |
| ballistiek, v. gmv. werpkunst. |
| ballistisch, bn. ballistische slinger, werktuig om de snelheid van afgeschoten kogels te meten. |
| balloteeren, bw. gel., stemmen over iemand die tot lid eener vereeniging enz. is voorgesteld. |
| banco, o. muntvoet, waarnaar het geld bij de bank berekend wordt. |
| bankactie, v. (bankactiën), bewijs van aandeel in de bank. |
| barbe, v. (barben), halsstrook. |
| baret, v. (baretten), muts, pluimhoed zonder rand. |
| barilla, v. gmv. spaansche soda. |
| bariton, m. (muz.) hooge bas. |
| barok, baroque, bn. (barokker, barokst), (zeew.) scheefrond; (fig.) zonderling, belachelijk. |
| barometer, m. (barometers), lucht-zwaartemeter; de barometer wijst, wijst op. |
| barometrograaf, m. (barometergrafen), zelfregistreerende barometer. |
| baroscoop, v. (baroscopen), werktuig om de drukking of het gewicht der lucht aan te toonen. |
| barouchet, v. (barouchetten), soort rijtuig. |
| barrikade, v. (barrikaden), versperring (meest bij oproer). |
| barrikadeeren, bw., gel., zich barrikadeeren, ww. zich versperren. |
| barrière, slagboom; (gesch.) het Barrièretraktaat. |
| baryt, o. of barytaarde, v. gmv. zekere delfstof; koolzure baryt of whiteriet; zwavelzure baryt of zwaarspaath. |
| baryum, o. gmv. zwaaraarde-metaal. |
| basaniet, o. gmv. zekere steensoort, lydische steen. |
| bascule, v. (bascules), brugbalans. |
| basement, o. (bouwk.) grondsteen, fundeering (van zuilen). |
| baseeren, gronden, grondvesten. |
| basis, v. gmv. grondslag, (ook fig.). |
| basiliscus, m. (basiliscussen), zekere slang. |
| bas-relief, v. (bas-reliefs), halfverheven beeldwerk. |
| basse-taille, v. gmv. (muz.) lage tenor. |
| bassin, o. (bassins), kom (van dokken enz.). |
| bassorine, v. zekere gomsoort. |
| basta, bijw. en tw. genoeg; afgedaan! |
| Bastille, v. (oudt.) gevangen-hof (bijz. in het oude Parijs). |
| bataljon, bataillon, o. (bataljons, bataillons), afdeeling krijgsvolk. |
| bdellion, m. (bdellions), (H.S.) zekere steensoort. |
| bdellometer, m. (bdellometers), (heelk.) werk ter vervanging van de bloedzuigers. |
| bedeguar, o. gmv. (kruidk.) hondsrozenspons. |
| Begler-Bey, m. (Begler-Beys), titel van minister in Turkije. |
| behemot, m. (behemotten), (H.S.) zeemonster. |
| bei, bey, m. (beis, beys), titel der barbarijsche vorsten; de bei van Tunis. |
| be-kwadraat, (wisk.) b in de tweede macht (b2). |
| bel-étage, v. (bel-étagen), eerste bovenverdieping aan de straat. |
| |
| |
| belletrist, m. (belletristen), minnaar ‒, beoefenaar der fraaie letteren. |
| belletristerij, v. gmv. het jagen daarnaar. |
| belletristisch, bn. wat tot de fraaie letteren behoort. |
| bé-mol, m. (muz.) de zachte toon (uit B). |
| benedictie, v. (benedictiën), zegening. |
| benefice, v. ter benefice, ten voordeele; benefice voorstelling. |
| beneficiant, m. en v. (beneficianten), ten wiens of wier voordeele de voorstelling strekt. |
| beneficiëeren, bw. bevoordeelen, te goed doen. |
| beneficie, o. (beneficiën), voordeel; (recht.) onder beneficie van inventaris, onder voordeel of voorrecht van boedelbeschrijving. |
| benevolentie, v. gmv. welwillendheid. |
| Bento d’Aviz, orde van Bento d’Aviz, portugeesche en braziliaansche ridderorde. |
| bergère, v. (bergères), leunstoel met voetbank; herderin. |
| berline, v. (berlinen), reiskoets. |
| berm, m. (bermen), of berme, v. (bermen), walrand. |
| besogne, v. gmv. zaak, aangelegenheid; (recht.) in besogne zijn, (waarvan) besogneeren, zaken behandelen. |
| bestialiteit, v. (bestialiteiten), beestelijkheid. |
| bevue, v. (bevues), misslag, fout, § bok. |
| biais, v. schuin opgezet stuk (op vrouwenkleeren). |
| bianco, zie blanco. |
| bibaceeren, ow. gel., onder allerlei boert veel drinken. |
| bibliograaf, m. (bibliografen), boekenkenner, -beschrijver. |
| bibliografie, v. (of bibliographie), (bibliografiën, bibliographiën), boekenbeschrijving. |
| bibliomaan, m. (biblomanen), boekengek. |
| bibliomanie, v. gmv. verzotheid op boeken. |
| bibliophile, m (bibliophilen), boekenminnaar. |
| bibliotheek, v. (bibliotheken), boekerij, boekverzameling; bewaarplaats van boeken. |
| bibliothecaris, m. (bibliothecarissen), opziener eener boekerij. |
| biblistiek, v. gmv. bijbelkunde, bijbelkennis. |
| Bicamerismus, o. gmv. regeeringsstelsel met twee kamers (van vertegenwoordiging). |
| bicanium, v. (bicaniums), (muz.) tweestemmig stuk. |
| bifilairmagnetometer, m. (bifilairmagnetometers), werktuig om de grootte der veranderingen van het aardmagnetismus te bepalen. |
| bifurcatie, v. (bifurcatiën), vertakking. |
| bigamie, v. gmv. tweewijverij; dubbel huwelijk (bij het leven der eerste vrouw of van den eersten man). |
| bigar, bn. veel-, bontkleurig. |
| bigarreeren, bw. gel., bont kleuren, ‒ verven. |
| bigot, bn. (bigotter, bigotst), bijgeloovig. |
| bigotterie, v. gmv. bijgeloof; schijnheiligheid. |
| bijou, o. gmv. kleinnood, (ook fig.). |
| bijouterie, v. (bijouteriën), kleinooden, gelanteriewaren. |
| bilateraal, bn. (meer bilateraal, meest bilateraal), wederzijdsch, tweezijdig; een bilateraal kontrakt. |
| bilboquet, m. (bilboquetten), vangstokje, vangbakje, tuimelaartje. |
| |
| |
| binaire verbinding, v. (binaire verbindingen), (scheik.) verbinding van twee grondstoffen. |
| binocle, v. (binocles), dubbele tooneelkijker. |
| binomium, o. het binomium van Newton, algebraïsche formule tot bepaling der vierkants- en kubus-worteltrekking. |
| biograaf, m. (biografen), levensbeschrijver. |
| biografie (of biographie), v. (biografiën, biographiën), levensbeschrijving. |
| biolychnisch, bn. biolychnische tafel, middel ter berekening van den waarschijnlijken duur des menschelijken levens. |
| bioloog, biologist, m. (biologen, biologisten), kenner van de leer des levens, beoefenaar der biologie; die het zin- en denkvermogen weet te bemeesteren, ‒ benevelen, ‒ misleiden. |
| biologie, v. gmv. leer des levens, physiologie der wezens; beneveling ‒, misleiding van het zin- en denkvermogen. |
| biologeeren, bw. gel., door biologie bewerken. |
| biomagnetismus, o. gmv. levensmagnetismus. |
| biometrie, v. gmv. levensafmeting. |
| bioquadraat, o. (bioquadraten), dubbel vierkant. |
| bioquetteeren, bw. gel., met den unster wegen; slechte en goede munt ondereenmengen. |
| bis, bw. nog eens, bij herhaling. |
| biseeren, bw. gel., bis roepen; laten herhalen (een muziek- of zangstuk enz.). |
| bisam, o. gmv. muskus. |
| biscuit, o. (biscuits), zeker gebak. |
| biscuit, gmv. porselein éénmaal gebrand, maar niet met glazuur overtrokken. |
| bisette, v. gmv. slechte (soort) kant. |
| bison, (B. bizon), m. (bisons), soort buffel. |
| bister, o. gmv. roetbruin. |
| bistouri, v. (heelm.) scherp werktuig. |
| bitumineus, bn. harsachtig (van hout) |
| bivouak, m. en o. nacht-veldwacht, verblijf der soldaten in het open veld. |
| bivouakkeeren, ow. gel., in het open veld verblijven. |
| bizar, bizarre, bn. wonderlijk, vreemd. |
| bizarrerie, v. (bizarreriën), wonderlijkheid, grilligheid. |
| blafards, m. mv. zie albinos. |
| blameeren, bw. gel., berispen; te recht kan hij daarover worden geblameerd; (ook) ten onrechte beschuldigen, in kwaden naam brengen. |
| blanco, bn. en bijw. een blanco krediet, een krediet geven (openen), zonder bepaling van som, ongelimiteerd; een blanco wisselbrief, zonder ingevulde som; in blanco teekenen, zijne handteekening zetten vóór dat de inhoud ingevuld is. |
| blindeeren, bw. gel., (zeew.) blinden; een geblindeerd fregat; (vest.) geblindeerde batterijen. |
| bloc (en), bijw. voetstoots. |
| blokkade, v. gmv. insluiting (eener stad of haven) van de zeezijde. |
| blokkeeren, bw. gel., insluiten (eener stad of haven). |
| |
| |
| blokkeering, v. gmv. insluiting. |
| bloque, v. (bilj.) fiksch gemaakte bal. |
| blouse, v. (blouses), kiel; biljartzak. |
| boa, v. (boaas), groote slang; bontwerk (om den hals der dames) in den vorm eener slang. |
| bois-tout, m. drinkglas zonder voet. |
| boksen, boxen, ow. gel., met de vuist vechten (op de wijze der Engelschen); om den gordel boksen, boxen, eene bokspartij aangaan om den eeregordel te winnen, die in Engeland aan den besten bokser wordt gegeven. |
| bokser, m. (boksers), vuistvechter. |
| bolero, v. (boleroos), zekere spaansche volksdans; eigenaardig (spaansch) lied. |
| bombarde, v. (bombarden), steengeschut; (muz.) bromwerk in de orgels. |
| bombardeerden, bw. gel., beschieten (met bommen, kogels enz.); (fig.) met de vuisten op iets kloppen. |
| bombardeerder, m. (bombardeerders), die eene vesting beschiet. |
| bombardier, m. (bombardieren), kanonnier. |
| bon, m. bonnetje, o. (bonnetjes), schriftelijk bewijs waarop iets ontvangen kan worden, aanwijzing. |
| bonne, v. (bonnes), kindermeisje. |
| bonhomie, v. gmv., goedhartigheid. |
| bonificatie, v. (bonificatiën), tegoeddoening, vergoeding, schadeloosstelling. |
| bonificeeren, bw. gel., te goed doen, vergoeden. |
| boniteit, v. gmv. goedheid, deugdelijkheid. |
| bon mot, o. (bon mots), kwinkslag, zet. |
| bonnet, v. (bonnetten), kap, muts; (zeew.) klein zeil. |
| bonne fooi, (verbasterd van het fransche bonne foi, goede trouw); op de bonne fooi, blindelings, op goed geluk. |
| bon-ton, m. gmv. goede toon, (fig.) beschaafde ‒, (ook wel) te zeer verfijnde klas der maatschappij; de manieren van den bon-ton, wereldsche ‒, gemaakte manieren, valscheid. |
| bon-vivant, m. (bon-vivants), lekkerbek, vroolijke kwant, losbol. |
| bonze, m. (bonzen), priester in het verre Oosten, de magen en bonzen (in Indië). |
| bordereau, o. (bordereaus), lijstje, notitie, speciebriefje. |
| bordings, m. gmv. kleine platboomde vaartuigen. |
| borneeren, bw. gel., beperken, begrenzen, bepalen; geborneerd, dom, beperkt van begrip; een geborneerd mensch, iem. met beperkte beginselen; (ook) niet zeer onderricht; hij moet zeer geborneerd leven, zeer ingekrompen leven. zich borneeren, ww. borneeren bij, zich houden aan; zich bepalen tot. |
| borussomanie, v. gmv., overdreven zucht voor al wat pruisisch is. |
| boston, o. gmv. zeker kaartspel. |
| botanie, v. gmv. planten-, kruidkunde. |
| botanisch, bn. plant-, kruidkundig, tot de kruidkunde behoorende; een botanische tuin, tuin die veel (inz. genees-)kruiden bevat. |
| |
| |
| botaniseeren, bw. gel., kruiden zoeken, ‒ verzamelen. |
| botanist, m. (botanisten), kruidenkenner, ‒ zoeker, kruidkundige. |
| boucaneeren, bw. gel., vleesch rooken (op duitsche wijze). |
| boudeeren, ow. gel., pruilen. |
| boufette, v. (boufetten), kwastje, lintenstrikje. |
| bouffante, v. (bouffanten), wollen (of andere stoffen) halsomwindsel (ter verwarming), cache-nez. |
| boufon, m. (boufons), potsenmaker, kluchtspeler. |
| boufonnerie, v. (boufonneriën), klucht, gemeene grap. |
| bouillon, v. (bouillons), krachtig vleeschnat; (kleerm.) boordsel; opgerolde zilver- of gouddraden. |
| bouleverseeren, bw. gel., omverwerpen, omkeeren; (fig.) ontroeren. |
| bourdaloue, v. (bourdalouen), lint met gesp (voor hoeden). |
| bourdon, m. (bourdons), (muz.) zwaarst orgelregister, bromwerk. |
| bournoe, bournout, m. (bournoes, bournouts), kapmantel (der Noord-Afrikanen en Arabieren). |
| boutade, v. (boutaden), wonderlijke en vreemde gril, pruilerij. |
| bouquet, boeket, o.(bouquetten, boeketten), ruiker; edele geur (van den wijn). |
| bovinatie, v. (bovinatien), schoftachtigheid, laagheid. |
| bovist, v. stuifzwam. |
| bowl, m. (bowls), kom, schaal; een bowl punch. |
| boxen, boksen, vuistvechten. |
| Brabançonne, v. gmv. het belgisch volkslied van 1830. |
| bracelet, m. (braceletten), armband. |
| brachygraphie, v. gmv. snelschrijfkunst met verkortingen. |
| brachylogie, v. gmv. de kunst om kort te spreken. |
| braconneeren, ow. gel., wilddieverij plegen, stroopen. |
| brageeren, ow. gel., pronken, uitsnijden. |
| brailleeren, ow. gel., schreeuwen, razen, tieren; pochen (op iets). |
| bramarbas, m. (bramarbassen), logge ‒, zware vent; windbuil. |
| branche, v. (branches), tak, afdeeling, zijlinie; wandluchter. |
| brasiline, v. gmv. roode kleurstof in het Braziliënhout. |
| bravade, v. (bravades), grootspraak, grootsprekerij, snoeverij. |
| braveeren, bw. gel., trotseeren. |
| bravo! bravissimo! (tot eene vrouw brava!), tw. goed, mooi! |
| bravo, m. (bravoos), gehuurde sluipmoordenaar (in Italië). |
| bravour, m. losse ‒, trillende zang; deze zangster heeft weinig bravour, maakt weinig trillers, eene bravour aria. |
| bravoure, v. gmv. dapperheid, onverschrokkenheid. |
| bredi-breda, o. gmv. wartaal, gesnap. |
| bretelles, v. mv. draagbanden, galg. |
| bretailleur, m. (bretailleurs), snoeshaan, voorvechter. |
| breve, v. (breven), pauselijk besluit, ‒ decreet, brief van den paus. |
| brevet, o. (brevetten), geschrift, acte, houdende aanstelling, machtiging tot het uitoefenen van eenig vak; (ook) patent, diploma; een brevet bekomen, een brevet lichten; een brevet van uitvinding (oktrooi). |
| brevetteeren, bw. gel., vergunnen, toestaan, een brevet of oktrooi verleenen. |
| |
| |
| brevier, o. (r.k.) getij-, gebedenboek; (boekdr.) zekere kleine lettersoort. |
| breviatuur, v. (breviaturen), verkorting; brevi manu, kort en goed, in één woord. |
| bricole, v. gmv. (bilj.) terugstuit, terugsprong; par bricole, toevallig, plotseling. |
| bricoleeren, bw. gel., door terugstuiting (eenen bal) maken. |
| brigade, v. (brigades), legerafdeeling. |
| brigadier, v. (brigadiers), officier (bij de ruiterij); zekere rang bij marechaussée, bij de rijksveldwacht en bij de politie. |
| brigantijn, m. (brigantijnen), soort oorlogschip, kaper. |
| briganteeren, bw. gel., door kuiperij of omkooping verkrijgen. |
| brillant, briljant, bn. (brillanter, brillantst), schitterend; heerlijk. |
| brillant, m. (brillanten), aan alle kanten met facetten geslepen diamant; een horloge met brillanten omzet. |
| brillanteeren, bw. gel., tot of als brillant slijpen in tegenstelling van roos (of rozette), waarvan slechts ééne zijde met facetten geslepen is. |
| brilleeren, briljeeren, ow. gel., blinken, schitteren, (ook fig.) uitmunten. |
| brocade, v. brocaat, brocart, o. gmv. gebloemde zijden stof, gew. fluweel. |
| brocanteur, m. (brocanteurs), opkooper ‒, ruiler van schilderijen, kunstkooper. |
| broche, v. (broches), vrouwen doekspeld, borstnaald; eene diamanten broche, met diamanten bezet. |
| brocheeren, bw. gel., (boekb.) innaaien; bloemen weven (in stoffen). |
| brochure, v. (brochures), vlugschrift, blauwboekje. |
| brodequin, m. (brodequins), halflaarsje, broos. |
| bromatologie, v. gmv. leer der voedingsmiddelen. |
| brontologie, v. gmv. kennis ‒, leer der onweêren. |
| bronzino, o. gmv. zeker klankgevend marmer. |
| brouhaha, o. gmv. woest geschreeuw. |
| brouilleeren, bw. gel., verwarren, oneenig maken; gebrouilleerd zijn, met elkander boos zijn. |
| brouillon, o. (brouillons), opstel, ontwerp in klad, schema. |
| bruciet, v. zekere delfstof (talkaarde met water). |
| brucine, o. een zeer vergiftig alcaloïde. |
| brusk, bn. en bijw. norsch, barsch; op norsche wijze. |
| bruskeeren, bw. gel., norsch afschepen; weinig omstandigheden maken; de zaak bruskeeren, doordrijven. |
| brutaal, bn. en bijw. (brutaler, brutaalst), onbeschoft, stout, grof. |
| brutaliteit, v. (brutaliteiten), lompheid; grofheid; stoutheid. |
| brutaliseeren, bw. gel., grof bejegenen, uitvaren, (tegen iemand) inz. met woorden. |
| bruto, bn. en bijw. ruw gewicht, (met de emballage, tegenovergesteld van netto, zonder de emballage); (ook) bedrag eener opbrengst zonder dat de onkosten er van af zijn; het concert heeft opgebracht bruto .... |
| budget, o. (budgets, budgetten), begrooting (inz. van ’s lands ontvangsten en uitgaven). |
| |
| |
| Bucephaal, Bucephalus, m. gmv. strijdpaard, lievelingspaard van Alexander den Groote; (fig.) fraai ‒, moedig paard. |
| buffet, o. (buffetten), schenktafel, tafelkas; aanrichtbank, schenkkamertje (in koffiehuis, concertzaal enz.); wat brengt het buffet op? het buffet is verpacht voor ..... |
| buffetjuffrouw, v. (buffetjuffrouwen), die doorgaans in het buffet bedient, limonadière. |
| buran, m. zekere verwoestende wind in de steppen van Azië. |
| bureauliste, m. (bureaulisten), ontv. van entréegelden aan eenen schouwburg, eene concertzaal enz. |
| bureau, o. (bureaus), kantoor; schrijltatel, -vertrek; voorzitter en secretaris in eene vergadering. |
| bureaucratie, v. gmv. het gansche lichaam ‒, onderlinge partijgeest der ambtenaren. |
| burlesk, bn. en bijw. koddig; gemeen: op koddige wijze. |
| burnus, v. (burnussen); bournous, arabische kapmantel. |
| buste, v. (busten), borstbeeld. |
| but, o. gmv. doel; zijn but is ..... |
| byssus, o. naam van het katoen bij de ouden. |
| byssusdraden, m. mv. zekere haren aan den voet van sommige dieren. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd