Lelu! Lelu! Het lied der vervreemding

[p. 579]

Orale verzen 11

Centraal in dié kreoolse kultuur is de wasi, de wassing, het kruidenbad, het reinigingsritueel. Onderstaand vers getuigt ervan. Het is een niet onbekende liedtekst.

A taki, tja mi go a bus'o
meki por'nen kaba, baya!
Tja mi g'a bus'o!

O, breng mij naar het diepste woud
opdat ik daar in 't ritueel der wassing
oude wonden heel. De priester, medicijnman,
wacht. Zo wordt het zeer bij 't medicijn gebracht.

Uit: JEJE DISI/KARAKTER'S KRACHTEN, roman, 1980

Kommentaar: por'nen wil letterlijk zeggen: kwade naam. Er is religieus gesproken, duidelijk de vraag naar een verzoening met één of meerdere goden. In profane zin is de tekst een odo, een uitdrukking, een toespeling, waarin de gemeenschap wordt verzocht zich netjes t.o.v. iemand te gedragen. Of men bedoelt: waarom voel ik me niet goed tussen jullie, wat is er mis met onze relatie?

Na het schrijven van Jeje Disi, toen ik deze ging korrigeren ontdekte ik (en dat geldt ook voor Djari/Erven die tot het beste van m'n werk kan worden gerekend) iets ontstellends. Onbewust had ik de orale verstechniek in romanvorm en letterlijk tot in de puntjes zitten uitvoeren. Dat werd voor mij de

[p. 580]

grootste schok sinds jaren! Midden in het manuskript, letterlijk, tot op het aantal bladzijden, veranderde alles. De spiegelstruktuur eiste dat alle dingen nu ‘omgedraaid’ werden. Zelfs de spelling van namen werd onbewust zo gewijzigd dat de naam Alex bijv. in de tweede helft van het manuskript Alexi werd. Maar ook in het eerste deel werd dezelfde naam op twee manieren gespeld. Eigenlijk werd álles zo mogelijk op twee manieren gespeld. En niet alleen de spelling droeg de ‘twee-systematiek’! Later, bii het korrigeren van de drukproeven, heb ik (helaas) mij aangepast aan de westerse schriftuur en heb ik keurig overal Alex geschreven, met als konsessie: tussen de bedrijven door variëren met Alexi. Doodzonde eigenlijk!