De worstelstrijd der Transvalers

[p. 487]

Vijfde afdeeling.
De strijd voor waarheid en recht, voor vrijheid en onafhankelijkheid.

De annexatie van Transvaal is nimmer, noch door de Regeering noch door het Volk der Zuid-Afrikaansche Republiek, ook slechts voor een ondeelbaar oogenblik, op eenigerlei wijze goedgekeurd, en daarin lag, voor geen gering gedeelte, der Boeren kracht in den kamp, die gevolgd is. Wel hebben Engelschen en Engelschgezinde Afrikaners en uitlanders, de verandering van Regeering met uitbundige juichkreten begroet; wél scheen een deel der bevolking (moede van de Burgers-regeering, twijfelende aan de veerkracht der Republiek om zich uit hare moeielijkheden op te heffen, en warsch van alle gewapend verzet) lijdelijk onder protest te willen berusten in de annexatie; wél zijn, met uitzondering van Paul Kruger, de leden der Regeering en de meeste hoofdambtenaren terstond in dienst der Koningin van Engeland overgegaan, doch de Regeering, als zoodanig, heeft altijd-door, tegen de annexatie geprotesteerd, en het Volk, heeft zich van meet af op besliste wijze, tegen den roof van zijn land en de vernietiging der onafhankelijkheid verklaard. Het Volk is doof gebleven voor elke aanbieding, door Engeland gedaan, in ruil voor zijne onafhankelijkheid, en heeft zich nooit laten verschrikken, door de bedreigingen, waarmede Engeland het tot onderwerping wilde dwingen.

Het standpunt, waarop de Boeren zich, van het oogenblik der annexatie, geplaatst hebben, en de gedragslijn, door hen tot aan het einde van den strijd gevolgd, kan in weinige woorden worden omschreven: De annexatie geschiedde niettegenstaande het protest der Regeering des lands; die Regeering, wetende, dat de annexeerder zijn lastbrief was te buiten gegaan, dat de gronden, waarop de annexatie ge-

[p. 488]

schied was onhoudbaar waren, en vertrouwende op de rechtvaardigheid van Engeland, berustte, om bloedvergieten te voorkomen, onder protest, in de annexatie, om, bij den Minister zelven, over de onwettige handeling te klagen, en, gelijk verwacht werd, de onmiddellijke vernietiging der annexatie, op vreedzame wijze, te bewerken. Het Volk, daartoe bij proclamatie van den Staats-president vermaand, berustte aanvankelijk, en in gehoorzaamheid aan de Regeering der Republiek, onder protest, in die annexatie, en onthield zich van elke beweging, om de Regeering niet te belemmeren, in haar pogen tot vernietiging der gewelddadige aanhechting. Toen die pogingen echter niet gelukten; de Staats-president het land verlaten had; de leden van den Uitvoerenden Raad, met uitzondering van Paul Kruger, in Engelschen dienst waren overgegaan; en de kalme houding van het Volk daarenboven, als bewijs werd aangevoerd, dat men met de annexatie tevreden was, - nam het Volk, als van ouds, de zaken zelf in handen, om zijn onafhankelijkheid, op vreedzame wijze, maar zoo beslist mogelijk te handhaven. Er werd, op wettige wijze, een Volkscomité gekozen, dat, namens het Volk, bij de Engelsche Regeering op vernietiging der annexatie aandrong, en aan het Volk verslag deed van zijn handelingen. En eerst toen deze, altijd vreedzame, handelingen, door de Engelsche Regeering in de Republiek als rebellie gebrandmerkt, en de burgers des lands als rebellen werden behandeld, werd de gehoorzaamheid, die het Engelsche bestuur, ‘onder protest’ bewezen was, officieel opgezegd, en trad de Regeering der Republiek weer handelend op. Dit werd door het Engelsche Bestuur in Transvaal met kanonschoten gewraakt, waarop de wettige Regeering het Volk te wapen riep, ter verdediging van zijn constitutie en handhaving zijner onafhankelijkheid. Zoo beknopt mogelijk willen wij nu nagaan: I, met hoe uitnemend beleid de Voormannen van het Volk getracht hebben, de vernietiging der annexatie, langs vreedzamen weg, te verkrijgen; II, hoe de Boeren, toen dit onmogelijk bleek, met het geweer in den arm het Gouvernement der Republiek in zijn functiën hebben hersteld; en III, hoe zij, toen de Engelsche Regeering hen met geweld tot onderwerping wilde dwingen, als helden hebben gestreden voor vrijheid en onafhankelijkheid en eindelijk de overwinning hebben behaald.