Verzameld werk. Deel 5

[p. 1241]

Aux 100.000 chemises

De ‘Engelse’ was de zaterdagmiddag aangekomen en reeds de volgende ochtend liet de familie haar de stad zien. Madame en de twee kleine meisjes wandelden met haar door de voornaamste straten; en op het grote plein waar de muziek speelde kuierden zij deftig heen en weer en groetten links en rechts met zelfbewustzijn, om aan hun vele kennissen te laten zien dat de ‘Engelse’ nu werkelijk op de proppen was.

De ‘Engelse’ was plat en mager en glimlachte ietwat bedeesd, met grote-tanden-glimlach. Zij was noch mooi noch lelijk, netjes in haar voorkomen, met een soort aparte en bescheiden elegance, die wel heel echt Engels was. Men kon zich aan haar niet vergissen: op 't eerste gezicht herkende men ‘de Engelse’. Zij was waarschijnlijk van fatsoenlijke familie, ongefortuneerd natuurlijk (anders zou ze de betrekking van kinderjuffrouw bij Madame niet aangenomen hebben) en zij sprak een enigszins eigenaardig Engels, vermoedelijk het Engels van de streek waar zij jarenlang gewoond had; maar de nuance kon Madame niet onderscheiden, daar zijzelf daarvoor te weinig Engels kende. Hoe dan ook, de eerste kennismaking, was wel meegevallen en niet zonder enige trots liet Madame haar de merkwaardigheden van de stad zien, iets waarop de ‘Engelse’ dan telkens met een ‘how beautiful!’ of een ‘very nice indeed!’ en grote-tanden-glimlach reageerde. Toen moesten zij even wachten op de hoek van een drukke straat, waar veel verkeer was en daar kreeg de ‘Engelse’ plotseling een vuurkleur over haar dunne wangen, terwijl haar ogen, die even naar het huis aan de overkant hadden gekeken, zich diep ontsteld ten gronde vestigden.

- Scheelt er wat? vroeg Madame verwonderd.

De ‘Engelse’ zei niets, maar glimlachte penibel en keek weer even, met diep gegeneerde ogen, naar het huis aan de over-

[p. 1242]

zijde.

- O! riep Madame verbaasd en meteen kwam er een spotlach op haar lippen: het huis, dat de ‘Engelse’ zo diep ontstelde en van schaamte deed blozen, was een groot magazijn van linnengoed en droeg als uithangbord, in kolossale blauwe letters op de witte gevel:

Aux 100.000 chemises

Hoe stelt een fatsoenlijke ‘Engelse’ zich dat voor, zó dat zij er van schaamte moet voor blozen?... Honderdduizend ongeklede vrouwen, die alle tegelijkertijd in het publiek een hemd aantrekken? Of honderdduizend ongeklede mannen, die hetzelfde doen? Of de helft vrouwen en de helft mannen, zomaar onder elkaar, in hun hemd? Madame begreep de grappigheid van het geval en had de grootste moeite om haar opkomende lachlust te beteugelen. Zij wist wel dat de Engelsen preuts waren, maar aan zó iets zou ze toch nooit hebben gedacht. Haarzelf was het rare van dat uithangbord nooit opgevallen. Zij liep er dagelijks langs zonder het zelfs te zien. Eerst nu, door die gekke ontsteltenis van de ‘Engelse’, vief het haar op. Zij hield zich goed, ter wille van de jonge meisjes, maar thuisgekomen vertelde ze 't dadelijk aan haar man, die 't eerst niet wou geloven, en toen bepaald ontstemd werd, niet twijfelend of zij zouden met die ‘Engelse’ een onmogelijk mens in huis genomen hebben.

't Viel mee. Zij leerde de meisjes keurige manieren en hield zich verder goed op haar plaats. Nooit onbescheiden, altijd tactvol, op gewenste afstand zonder stijfheid. Madame was zeer tevreden en ook meneer wist niets dan goeds van haar. Alleen die gekheid met het uithangbord van 't hemdenmagazijn, dát bleef haar bij. Zij kon er niet langs komen zonder de ogen neer te slaah en te kleuren. Madame moest zich telkens inhouden om het niet uit te schateren; en meneer, die eens meeging om dat bij te wonen, beet zich op de lippen en vluchtte in een sigarenwinkel. Madame vertelde 't aan haar vriendinnen; meneer maakte er grapjes over in de sociëteit; het werd berucht onder hun kennissen, die soms een eindje meeliepen om 't schouwspel waar te nemen. Meneer werd wel

[p. 1243]

eens heel ondeugend. Hij kon soms, aan tafel, zo langs zijn neus weg, aan zijn vrouw zeggen dat hij dit of dat nodig had uit die winkel en staarde daarbij naar de ‘Engelse’, die dadelijk met vuurwangen, de ogen neersloeg. Madame keek dan haar echtgenoot bestraffend, met gefronste wenkbrauwen aan en de ‘Engelse’, die het intentionele van meneers gezegde wel begreep, vond het niets aardig van hem, niet ‘gentlemanlike’. 't Was soms of er tranen in haar ogen kwamen.

Toen gebeurde het grote, het onverwachte, het verbazingwekkende. Op een ochtend, toen Madame daar met de meisjes en de ‘Engelse’ langs kwam, was het ontstellend uithangbord verdwenen en waren werklui bezig achter de grote spiegelramen alles op te ruimen. Een gele aanplakbrief hing op de ruit, meldend dat de zaak verkocht was en in een confiserie herschapen werd.

Madame bleef van verrassing op het trottoir stilstaan en bekeek werktuiglijk de ‘Engelse’.

- Did you see? ontsnapte 't haar.

- De ‘Engelse’ hoofdknikte sprakeloos, en kreeg een kleur, en sloeg de ogen neer. De herinnering aan 't vreselijk uithangbord was nog voldoende om haar te doen ontstellen.

Zes volle jaren, tot de beide meisjes werden uitgehuwelijkt, bleef de ‘Engelse’ in de familie. Zij was volkomen ingeburgerd in de stad en haar levenswijze; zij voelde zich thuis bij die mensen en was er tevreden; zij deelde, als een van hen, hun lief en hun leed; maar nooit, nóóit, in al die jaren niet, kon zij voorbij dat magazijn, dat nu toch een confiserie geworden was, passeren, zonder machinaal de ogen neer te slaan.

- Que voulez-vous, ma chère? zei Madame, toen haar vriendinnen daarom schaterden. - Que voulez-vous? C'est une Anglaise.