Verzameld werk. Deel 5

[p. 888]

De piano

De piano had gespeeld, de ganse schone, lange zomer; maar nu de droeve herfstdagen gekomen waren en de familie voor de winter het buiten ging verlaten, nu zou de piano zich niet meer laten horen.

Zij had gespeeld bij dag en avond; er was op haar akkoorden gezongen en gedanst; zij had violen begeleid, die droevig kweelden of hartstochtelijk jubelden; zij had mensen in vervoering gebracht en anderen van verveling doen gapen; zij was een macht geworden in het huis; en, nu ze voor lange maanden zou gaan zwijgen moest er iets op gevonden worden om haar goed en gaaf te behouden tot de volgende zomer. Zo, waar ze stond, in het verlaten huis, kon ze niet blijven. Het was er 's winters te koud en te vochtig. Zij zou er als een verlaten mens verarmoeden en verkwijnen. En na veel wikken en wegen had mevrouw voor haar vertrek besloten, dat de piano zou overwinteren, ofwel in het huisje van de tuinman, waar het altijd warm was, ofwel in het groter huis van Hortense, daar vlak tegenover, waar ze zou kunnen prijken in 't salonnetje, een plaats haar waardig.

Mevrouw had dat zo in der haast gezegd, 's ochtends van haar vertrek, in de drukte van het afreizen, aan de tuinman en aan Hortense. Zij had het aan beiden overgelaten onderling te beslissen, waar de piano 't best zou staan: bij hem of bij haar. - Wij zullen dat wel schikken, mevrouw, had Hortense beloofd; en ook de tuinman zei, dat alles zou in orde zijn. Daarop waren mevrouw en haar familieleden met gerust gemoed vertrokken.

Het huis van Hortense was heel wat ruimer en mooier dan dat van de tuinman. Hortense hield een goed-beklante winkel van ellegoederen en mercerieën; en in haar geest bestond dan

[p. 889]

ook geen schim van twijfel, of de piano van mevrouw, die een beste klant van haar was, zou in haar woning overwinteren. Ze sprak er dadelijk met de tuinman over, die ja noch neen zei, doch weinig geestdrift toonde en tenslotte antwoordde, dat hij er eerst graag eens met zijn vrouw zou over beraadslagen.

Dat gebeurde 's namiddags om vier uur, de dag zelf dat mevrouw vertrokken was. Om zes uur, toen het al begon te schemeren, zag Hortense door haar winkelraam Anneke, het vrouwtje van de tuinman, die even buiten kwam om haar luiken dicht te doen. Assiel en Anneke zullen nu wel met elkaar gesproken hebben, dacht Hortense; en zij spoedde zich op straat, om te horen hoe de zaken stonden. Zag Anneke Hortense, of zag zij haar niet...? Nauwelijks was Hortense buiten, of, als een wervelwind keerde Anneke zich om en vloog naar binnen, haar luiken halfgeopend, halfgesloten latend. Wat betekent dát nu?! riep Hortense haast hardop, terwijl ze even roerloos van verbazing midden op de straat bleef staan.

Langzaam trok ze weer haar winkel binnen. - Wilde nou ne kier wa weten, Tante? riep ze gans ontdaan tot de oude tante, die bij haar inwoonde; en zij vertelde het geval.

- 't Zal mis zijn! zei Tante, die slim en sceptisch was en goed de mensen en de wereld kende.

- Ha! da zoe toch 'n schande zijn! meende Hortense.

De nacht verliep; de volgende dag brak aan. De luiken van het tuinmanshuisje bleven die morgen ongewoon lang dicht; 't was of er een dode lag in huis.

- Wat es dá nou te zeggen! riep Hortense verbaasd.

- Ze sluiten ulder uegen om ou niet te zien! gekscheerde Tante.

Hortense was verontwaardigd. - Zue onbeleefd en vijandig doen; en ik die altijd zue goe geweest hè veur ulder! riep zij diep verbitterd. - Als mevreiwe da moest zien!...

Eerst om halfnegen gingen de luiken open en meteen verscheen Anneke op straat. Maar nu zou Hortense zich eens wreken. Zij snelde met veel lawaai naar buiten, zó dat Anneke haar moest horen en zien, 't zij ze wilde of niet; maar zij nam

[p. 890]

opzettelijk geen notitie van het tuinmansvrouwtje; zij stond met gemaakte aandacht naar iets in haar raam te kijken, Anneke de rug toekerend, wachtend dat Anneke nu eerst naar haar toe zou komen, zoals 't betaamde, om over de zaak te spreken. Maar Anneke kwam in 't geheel niet; van haar kant nam zij geen de minste notitie van Hortense; zij zette haar luiken vast en meteen was ze weer binnen, stil als een muisje. - Ha! doar zoe 'k toch wa van krijgen! gilde Hortense, sidderend van toorn, toen ze weer bij Tante was.

- Tuttuttut! woarveuren da g' ou wilt opwinden! antwoordde Tante schouderophalend.

- Joa moar, die piano, die schuene piano, die doar nou in da vochtig kastiel zal stoan beschimmelen! jammerde Hortense. - O! als mevreiwe da moest weten!

- Tuttuttut! herhaalde Tante geringschattend.

De dag liep voorbij. Hortense spiedde door haar winkelraam, wat er om en bij het huisje van de tuinman gebeurde. Tussen tien en elf zag zij er Guust, de timmerman, met zijn knecht binnentrekken.

- O! hiel zeker dat die komen helpen om de piano bij Assiel binnen te brengen! sidderde Hortense.

Zij staarde en loerde, maar zag niets buitengewoons. Alleen hoorde ze hameren en kloppen, alsof er iets opengebroken werd.

- Ha, da zoe toch de mieste schande van de weireld zijn da z'er moesten schending aan doen! meende Hortense. - 'k Zoe 't direct aan mevreiwe schrijven!

Zij rende naar boven om te zien of zij van daar soms op het tuinmanserfje iets kon bemerken. Zij verstopte zich achter een gordijn en loerde lang en scherp, maar zag toch niets. Het kloppen en hameren had opgehouden; maar nu hoorde zij vagelijk druk-pratende, verwarde stemmen, bijna of er gekibbeld werd.

- Huerde da, Tante! riep zij van boven naar beneden. - Wa zoe da zijn?

- O!... elk zijn gedacht zeggen! gekscheerde Tante.

Nauwelijks was Hortense weer beneden in haar winkel, of zij zag Guust en zijn knecht, pratend en lachend, met hun

[p. 891]

gereedschap in de hand voorbijtrekken. Zij schenen grote pret te hebben en Hortense hoorde duidelijk de stem van Guust, die zei:

- Ha, 't es spijtig; 'k zoe uek nog ne kier willen dansen hên, op 'n airken meziek.

- Huerde datte? Huerde datte? gilde dof Hortense. - 'k Goa 't mevreiwe schrijven.

- O gie dwoazekonte! spotte Tante.

't Kon even zes uur zijn; weer begon het al te avondschemeren en Hortense was juist op het punt haar lamp aan te steken om aan ‘mevreiwe’ te schrijven, toen haar winkeldeur met belgerinkel werd geopend en Anneke vóór haar stond, vergezeld van Assiel en van Guust en zijn knecht, die, evenals 's ochtends, hun gereedschap bij zich hadden.

- Wa scheelt er dan, Anne? vroeg Hortense ijskoel.

Anneke zag er ietwat bedremmeld uit. Zij poogde te glimlachen, maar 't ontaardde in een grijns op haar gezicht.

- Ha... doar 'n scheelt het niets, jong, begon ze eindelijk; - 't 'n es moar te wille van die piano; ze 'n zal bij ons in huis nie keunen, de deur es te neiwe. Zoedt-e gij ze nie willen nemen? Hortenses ogen fonkelden.

- Ha joa joa, 'k verstoa 't! schimpte zij hooghartig. - G'hèt iest geprobeerd bij ulder en, omdat 't nie 'n goat komde nou bij mij. 'k 'n Zal 't nie vergeten, zulle, Anneken; en as ik het doe 't es wel te wille van mevreiwe, zulle; ge meugt da hiel goe weten, Anneken.

- 't Es het uek te wille van mevreiwe da 'k 't ou kome vroagen! antwoordde schamper Anneke. - 't 'n Es veur mij niet, zulle!

De mannen hielden zich afzijdig, maar grinnikten in stilte. Zij hadden stille pret om het zuur gedoe van de beide vrouwen. Alleen Assiel stond wat beteuterd, alsof hij zich wel schuldig voelde. Tante liep gebogen heen en weer, met haar zwarte pijpjesmuts over de oren en schudde af en toe het hoofd, zonder iets te zeggen.

- Afijn, Hortense, as ge 't liever nie 'n hèt... hernam Anneke. - 'k 'n Hè ik da niet gezeid! weerlegde Hortense bits. - 'k Zegge da ge ze meug brengen, om mevreiwe plezier te doen.

[p. 892]

- Al gezeid! zei Guust de timmerman. En zo waren zij weg om de piano te gaan halen...

Daar kwam het logge ding door de wijd open poort van 't buiten door de drie mannen en Anneke gesteund en voortgeduwd. 't Was als een oude, deftige, zware en zwaarlijvige rijke dame, die aan podegra lijdt en niet meer lopen kan. Zij kwam met moeite dwars over de straat en vóór Hortenses drempel helde zij achterover en scheen de voet te tillen. Hortense en zelfs Tante hielpen een handje mee. Wat was dat log en zwaar! Guust en zijn knecht spanden al hun krachten in; Assiel en Anneke hijgden. Eensklaps liet Guust los, haalde gejaagd zijn meter uit zijn boezeroen, legde de maat aan, mat en mat nog, langs onder, langs boven, opzij en voor en achter; en plotseling slaakte hij een vloek:

- Verdomme! Verdomme! Ze 'n kan hier uek nie binnen! Een verslagenheid! Zij stonden daar allen met hangende armen en slaakten kreten door elkaar.

- Hèt-e wel goe gemeten? riep Hortense wanhopig.

- Of ik! bevestigde Guust. Hij haalde nog eens zijn maat te voorschijn, maar 't was totaal overbodig: de piano kon er onmogelijk binnen en daarmee uit!

Anneke zei niets, maar haar ogen tintelden van heimelijk leedvermaak. Tante sloeg haar handen in elkaar en schudde lachend het hoofd; enkele buren begonnen om het gevaarte bijeen te troepen en wisselden uitroepingen en kwinkslagen. Hortense voelde 't rood van ergernis en schaamte naar haar wangen stijgen.

Het hielp allemaal niets. De piano kon evenmin in het deftige huis van Hortense als zij het gekund had in het bescheiden huisje van de tuinman; en onder spotgelach werd zij teruggeduwd tot vanwaar zij was gekomen. Met dof-knorrende binnengeluiden schommelde en hobbelde zij over de ongelijke straatkeien: de deftige, rijke dame had haar voorgenomen bezoek niet kunnen afleggen; zij keerde grimmig en misnoegd naar het kasteel terug.

Diezelfde avond nog schreef Hortense aan ‘mevreiwe’. En ook Anneke schreef, op het mooiste velletje papier, dat zij nog in een oude lade vond. De beide brieven vertrokken de

[p. 893]

volgende ochtend met dezelfde post en kwamen tegelijkertijd in de stad bij ‘mevreiwe’ aan.

En ook de beide antwoorden kwamen tegelijk in 't dorpje terug. Mevrouw dankte zeer vriendelijk én Hortense én de tuinlui voor al hun bereidwilligheid en moeite; er was niets aan te doen, zei zij troostend; zij moesten het zich maar niet te nauw aantrekken; de piano moest nu maar blijven, waar ze stond en de tuinman zou tweemaal in de week een flink vuur aanleggen in de kamer, wat het verroesten en beschimmelen wel voorkomen zou.

Zo werd gedaan. De deftige oude dame overwinterde bij 't kachelvuur in de salon en toen de lente kwam, kon zij weer zo lustig en verjongd gaan spelen, alsof er nooit de minste schaduw over haar was heengegaan.

Alleen tussen Hortense en Anneke bleef er iets van stroefheid hangen; wel niet heel erg, maar toch wel iets, zo iets, ja... iets dat ge geen bepaalde naam kunt geven, en dat toch niettemin aldoor aanwezig is; iets dat ge niet onthoudt en toch ook niet vergeet; iets dat ge met de lucht inademt als het ware.

Tante lacht erom en schudt het hoofd; Tante zegt: ze zullen wel wijzer worden, als ze eens mijn leeftijd bereikt hebben.