Weerzien

[p. 14]

Schooltrap

In 1954 werd ik door mijn moeder naar de lagere school gebracht. Een somber gebouw met hoge ramen. Er was een nieuwe vleugel aan gebouwd met vier klaslokalen. Er heerste een juffrouw over ons - Wegberg was haar naam - die een scooter bereed, met een liniaal op je vingers sloeg en buitengewoon hechtte aan schrijfletters met overdreven krullen. De eerste les bestond uit het afleren van linkshandigheid bij enkele jongens (meisjes waren elders ondergebracht in Wassenaar). Binnen drie maanden was ik rechtshandig.

Ben ik een overgevoelige natuur of wàs het indertijd weerzinwekkend? Als ik mijn oude lagere school betreed, breken er angsten in mij uit. Ik zie de hoofdmeester nog los rammen op een jongen die tijdens een godsdienstige eredienst had zitten praten. Hij werd voor de klas gehaald. De hoofdmeester sloeg zo lang op het hoofd van de jongen dat hij neerviel. Wij zaten met zijn allen in splinterige, wasgeboende en van inpandige inktpotjes voorziene tweezits-schoolbanken het sadistisch tafereel gade te slaan. Soms was ik die jongen die had gepraat. Dan sloegen mijn klasgenootjes mij gade.

In een klein kamertje (vroeger het natuurkundig kabinet) naast de gymzaal (nu een kantine) zit een bekende. ‘Wat krijgen we nou... Búúúggg! Wat

[p. 15]

doe jij hier. Ben jij het ècht? Ik zag je pas bij Sonja en toen zei ik nog tegen mijn vrouw: volgens mij is dat die kleine Büch,’ zegt de voormalige hulpkoster en voormalige conciërge van de voormalige meisjesschool. Hij is nu bewaker van mijn lagere school waarin op het ogenblik van mijn bezoek een moedermavo, een tiepschool en nog wat andere modernismen huizen. Ik vraag de vriendelijke man die in niets van vroeger verschilt - behalve dan doordat zijn hoofd dertig jaar ouder is geworden maar dat geldt ook voor mij - of ik wat mag rondlopen door het gebouw. ‘Wat dacht je, Büch; je kent de weg.’

Alles is er nog. Behalve de schoolbanken. Het schoolbord van de derde klas is nog hetzelfde. Ik pak een krijtje, dat er ook nog ligt, en schrijf op het bord zo iets als: Hier was Boudewijn Büch. Gauw veeg ik het uit. Zevenhonderdvijftig strafregels. Ik loop naar de trap. Zwaar en met gele tegels. Boven was het intellectuele walhalla. De vijfde en de zesde klas voor de slimmeriken. De zesde klas voor domoren was beneden. Die heette ‘de bezemklas’. De jongens die daarin terechtkwamen gingen naar de ‘zevende klas’ totdat ze de leeftijd hadden bereikt waarop ze mochten gaan werken. Ze kwamen bij een smid, een grintbedrijf of als loopjongen bij de kruidenier aan hun weinig leergierig einde. Jarenlang heb ik naar het bestijgen

[p. 16]

van die trap verlangd. Totdat ik hem mocht betreden en ik, net zoals alle andere slimme vijfde- en zesdeklassers, de kleintjes ging pesten.

Ik sta opeens in mijn zesde klas. Daarboven was de filmzolder waar Nederlandse Onderwijsfilms (‘nof’) werden gedraaid: het Delta-plan, oliemolens en de geschiedenis der geestgronden. Af en toe stak er een jongensvoet door het plafond; die was van het plankier op zolder afgeweken en door het kwetsbare riet- en stucwerk gezakt. Lachen en vervolgens strafregels.

De hoofdmeester - de sadist - woont nog in hetzelfde huis aan de overkant. Ik heb zojuist gehoord dat het niet best met hem gaat. Het slechtst denkbare bezoekt mijn ziel: het kwaad straft uiteindelijk zichzelf. Achter het huis van de hoofdmeester die nu met een stokje loopt, staat het Jeroenhuis (in ‘mijn’ tijd het Patronaatsgebouw) waar we sexuele (dus geen) voorlichting kregen en waar ik als vijftienjarige zou dansen op de simpele geluiden van een Wassenaarse beatband. In dat gebouw zou ik vernemen dat president Kennedy was doodgeschoten. Achter het Jeroenhuis rijst de toren van de katholieke kerk, de Willibrordus-parochie, omhoog.