Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 375]

't Spoeëk ien d'n bos
Venrays

An de rând van 't dörp, wónde Petran mit zien vrouw en kiender. Hieël briëd hán ze 't noët gehad, mar èrmoei hán ze ok noët gelijje. Petran was ennen ieverigen boer, den zien land goed verzörgde. De minse zen altied: ‘D'n drek het an Petran enne kwaoie’. Um 't 's winters nie kâld te hebben, ging Petran sómmers nao de Piël staeke, went kole kos ie nie betale en daorbij törf is wiet baeter, zaei Petran âltied. Mit törf verwaermd'ow twieë kier, sómmers as ge um stekt en swinters as ge um stókt, en mit kole doedde dat mar èns. Zoeë haaj Petran ok dizze zómer wer gepieëld en den törf stond moj ópgekegeld nevven 't gat.

Verlijje Zondag was ie nao de Hommes en bitje buten 't dörp gaon wápperen* en haaj toen gehuuerd van Driek dat zienen törf goed druueg was en dat 't 't baeste was as ie um mer zò gauw meugelek hiel, went ie maende dat ze d'r al an gezaeten hán. ‘Bè sakkerd...’ en nog net optied hiel Petran zich ien, mer goed ok, went pestoeër haaj 't smaerges ien de Hommes nog ovver 't vloeke gehad. ‘Ik zal zörrege da 'k um zò gaauw as 't göt nao huus haal’, zaei Petran, ‘en da ge bedánkt ziet da wette’. ‘Niks te danke’ zaei Driek en Petran stieperde wer op huus an, went 't luujde krek middaag.

Toen ie tuus kwaam stond de soep al óp de toffel te blaoke en Petran zat zich mer metiën án want ie wis dat Mrij, zien vrouw, 's zondags âltied fermesel ien de soep deuj en dat grej luste-n-ie verdold gaer. Onder 't ète vertelde-n-ie wat ie van Driek gehuuërd haaj en zaei d'r mer drekt bij, dat ie 's móndags nao de pieel wooj vare. ‘Dan zuwwe d'r merrege vroeg uut mótte’ zaei Mrij, ‘Jao zei Petran, ik haaj gedócht um en uur of hallef vier óp te staon en dan tigge vieruur hallef vief weg te vare. Zörg d'r mer vör dà ge tigge den tied enne goeie spekkoek verrig het, went 't zal wel niemer hiël vroeg zien as ik trug kóm’.

Zoeë gezeet, zoeë gedaon. Ien alle vroegte stónte ze op. Terwiel Petran 't paerd roste-n-en voerde, stókte Mrij 't fornuus an, miek de koffie klaor en zörgde vör enne goeje spekkoek. Nao 't koffie drinke wierd 't paerd àngetouwd en iengespanne. Petran laei de knik* op-te kár, ging zellef op 't britje zitten en dölde-n-án. ‘Hedde ok en kruuske mit vintwater* gemákt’, riep Mrij um nog nao, mer Petran verstond mer hallef wat ze zaei, en riep dörrum mer ‘jao’.

't Was nog sakkend duuster bute. Petran stook en proem ien de mónd en flierste ovver 't britje.

Nao en goed hallef uur vare, kwaam ie tusse de Maerselse bus. Hij was ien d'n tussentied al án d'n duustere gewend en kós zo'n hieël klaen bitje zien. Schons Petran bekend stónd as iemes den nog vör gennen duuvel an de kant ging, vuulde-n-ie zien ège toch nie gans óp zien gemák. 't Was toch wel wat akelig, zo hieël allenig ien den duustere tussen de bus. En zonder dat ie 't goed ien de gate haaj, was ie an 't prakkeziere ovver al die spoeëkgeschiedenissen, die swinters bij 't vuur verteld wiere. ‘Jao vöral óp-te kruuspunte ien de bus zitte ze’, huurde-n-ie Sjang nog zegge. Verdraejd nog toe, Petran kreeg 't d'r vlak* waerm van en ie schoof zien kieps en bitjen umhoeëg. ‘Och wat, allemaol onzin’ zei ie tigge zich zelluf, mer was daormit toch nie gerööst.

't Paerd liep mer rööstig dör en docht bliekbar nörges an, mer Petran, hij wis zelluf nie hoe 't kwaam, dócht d'n hiëlen tied an 't kruuspunt dat ie dalek aover mos, en de buuëm stonte dor ok nog zo doon opéén. Hij haaj 't d'r niks op. Op èns draejde de weg zich en jaowel, door hádde 't kruuspunt. Van engst slikte-n-ie zien

[p. 376]

tebaksproem halluf dur, en 't kâlde zwieët kwaam um vör de kop staon. Toe 't paerd d'n urste poeët op-te kruusweg gezatten haaf, bókte Petran zich veuraover nao 't paerd toe en wooj ‘jö’ roëpe, mar mit dat ie zich nao 't paerd bokte, wierd zien kieps van de kop gepakt en kreeg ie en mep mit enne stok. Van schrik liet ie de leis los en wis niet wat ie mos doen. 't Paerd liep rööstig dör of d'r niks an de hând was. Petran zaat op de kar te razele as ennen hónd den ze ien 't water gesmete hebbe. Wat was is bliej, toen ie tusse die bus uut was en ien de vlakke Pieël kwaam. Now kos ie teminste van zichaaf kieke. Toen ie an ziene törf kwaam, hieng ie 't paerd de kopzak an en aat zelluf gaaw enne koek óp. Daornao ging ie an 't laaje, went ie zeuj en mos vör den duustere wer dör de bus zien. Noe noeët haaj de kar zo gaaw vol gehad as vandaag. Op d'n terugweg liet ie 't paerd d'r vlot aover gaon en de zon stond nog hoeëg an de locht, toen ie bij de bus kwaam. Petran was van d'n ieëne kant báng en van d'n ândere kant ok wer nie. Ovverdag kwamen d'r ummers gen spoeëke. Nao en menuut of tien vare zaag ie de kruusweg al. Hoe ie mos kieke wis e zelluf nie. ‘Jö’ riep ie tiggen 't paerd um 't wat drejjer* te laote loeëpe. Krek as smaerreges liep 't paerd doeëdgewoon ovver de kruusweg en d'r gebeurde niks. Toen ze d'r aover worre, kos Petran 't toch nie laote um nog is aefkes um te kieke. Minsekiender wat zat ie en oeëge op. An enne aoverhangende dennentak bommelde zien kieps.

P. Lemmens