Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 353]

Flujas
Venloos

Huur ut verhaol van de man, dae twieëdoezend jaor haos geleeje
ós stad haet gestich aan de Maas, en wie hae daoveur haet gestreeje;
wie Valuas, Flujas geneump, mit Goentroed, zien nobele vrouwe,
gedwónge zien lande verleet en heej kwaam mit al zien getrouwe.
De Bructers bewoeënde ut land, det leet tösse Rienstroum en Lippe,
zeej hadde vuel paerd en vuel kuuj, vuel verkes en geite en kiepe,
zeej ware ein machtig geslach, mit riekdóm dae neet waar te maete,
de naobere stamme tot spiet, die woorte door aafguns bezaete.
De sterke Chamave veural, door Drusus van d'Elbe verdreve,
waobeej in de stried haos de helf van hieël eure stam waas gebleve,
die leete gein ougenblik nao, mit andere same te spanne
um Flujas mit hieël zien geslach veurgood van de Lipp' te verbanne.
Maar Flujas, de veldhier vol mood, neet bang um zien land te verdeid'ge,
sómmeerde de and're mit krach, neet langer zien ier te beleid'ge.
Slankhäöpige Goentroed allein wis smaekend zien hert te bepraote,
det neet veur de zóvuelste kier onnuedig weer blood woort vergaote.
Maar in ennen duustere nach, wie röstig de Bructere sleepe,
de schildwachte zónder vuel zörg eur wachwaord um toerbeurte reepe,
toen kwaam d'r inens ein gedruus, ein geschrieëf oet vuel doezend kaele,
ein gekletter van waopes hieël hard, en klónke d'r hónderd bevaele.
De schildwachte ware al gouw door de raozende storm euvervalle
en euveral hoord me 't geroop van de woeste Chamave weerschalle.
Zwartbaardige Flujas, verschrik van zien dónzige rösbed gesprónge,
waar 't iers van zien veurige volk mit de waopes nao boete gedrónge;
hae sloog waat hae kós um zich haer, de noeëd had um beulskrach gegaeve,
en inkel zien zwaaiende knots kosde doezend Chamave ut laeve.
De Bructere, half nog gekleid, geoefend en sterk in ut houwe,
die goeëide zich nów in de stried, allemaol, zelfs de mollige vrouwe.
Van beidskante woord d'r mit mond gevochte, gewörg en geslach,
en wie lanksaam de riezende zón verslage had eind'lik de nach,
toen ware ouk Flujas, d'n held, en hieël ziene volksstam verslage;
zeej meuze de bloom van eur volk, waal zesmaol tieëndozend, beklage.
Blouwougige Goentroed, vol leid, wis nów euren hier te bepraote,
um 't land, det zoeë dierbaar eur waar, zoeë gouw as ut ging te verlaote.

[p. 354]

 

En Flujas, mit spiet in ut hart, gaof geliek zien blóndlokkige vrouwe,

 

hae pakde beejein zien bezit, reep same zien letste getrouwe.

 

Zoeë trekke zeej weg oet ut land, wao eeder van eur is gebaore;

 

veurop dapp're Flujas te paerd, scherp lettend op nieje gevaore;

 

breidschouw'rige manne daonao, nog liejend aan schrienende wónde,

 

onder traone nog pas mit vuel zörg door klagende vrouwe verbónde.

 

Eur prachtige veurige paerd zien allemaol beejnao gestaole,

 

dus trekke de manne te voot, zoeë haet ut eur Flujas bevaole.

 

De vrouwe, zoeë zaach van gemood, van de manne de trouw gezellinne.

 

die waere op wages verveurd, ouk Goentroed mit al eur vrindinne.

 

Die wages, bespanne mit ös, die hotse en botse en klotse.

 

De manne gaon schreëvend d'r langs en drieve ut vieë mit eur knotse.

 

Diekwangige kinder, gezónd, en blie det d'r wat geit gebeure,

 

die laote eur schallend gelach door d'n erns van d'n troep neet versteure.

 

Zoeë trek door ut land van de Rien d'n Bructerestam nao ut Weste,

 

d'n Bructerestam, det beduujt: allein maar zien dreuvige reste.

 

En nao ein vermeuiende reis, die sómmige neet euverlaeve,

 

umdet zeej veur Flujas, d'n held, eur letste krach woele gaeve,

 

kump eind'lik ein landstreek in zich, ein dal aan de Maasstroum gelaege;

 

dao lache de heuvels eur toe, dao glinstert ut water eur taege.

 

‘Heej blief ik’, zaet Flujas inens, de knots in de huegte gehaeve,

 

‘Heej waere ós hutte gebouwd, heej zulle de Bructere laeve!’

 

In 't Zand, ein druege landouw, temidde van wieje moerasse,

 

beschermp door vuel krachtige buim en andere forse gewasse,

 

dao make de Bructere halt, um ein dankleed tot Wodan te zinge

 

en de nach ónder de wakende maon in zörg'loeëze rös te verbringe.

 

Dae nach in verkwikkende slaop haet Goentroed, de zaachte, de blónde,

 

inens veur dit prachtige land de nieje benaming gevónde:

 

‘'nen Heuvel, umzoump door moeras, ein loeë, door venne umgaeve;

 

‘dus Venloeë zal heite dees plaats; dae naam zal nao ieuwe nog laeve!’

 

Maar aan de rand van de Maas, door zwaor pallesaote umslaote,

 

dao loog enne stevigen burg, bewoeënd door Romeinse soldaote.

 

Ouk looge dao woeëninge beej, mit hellende roeëd-panne dake,

 

dao kaokde de vrouwe de kos veur die op d'n burg meuze wake.

 

Dit kamp van ein dertig man sterk, mit ut witte kestieël op de helling,

 

bestreek de hieële landouw en waar ein beschermende stelling

 

rech veur ut eigelik dörp op d'n anderen oever gelaege;

 

det hoot Blariacum destieds, en nów zaet me Blierik dao taege.

 

Wie Flujas de volgenden daag ut land mit zien luuj ging verkinne

 

um daonao zoeë gouw as ut kós mit ut nuedige werk te beginne,

 

toen zoog hae dao dwars door de zómp, rechlienig en zuver gelaege,

[p. 355]

 

'ne waeg, dae van päöl waar gemaak, dae scheen in ut zónneleech um taege.

 

Hae remde zien trappelend paerd, keek um nao de volgende manne,

 

die wachde op 't kómmend bevel, gezichter vol aandach gespanne.

 

‘Dónder en bliksem!’ zoeë reep de veldhier mit wilde gebare,

 

‘as heej eemand woeënt in dit land, dan meuge Wodan um spare!

 

‘Ik kwaam heej nao toe mit vuel leid, 'k heb belaof um heej altield te blieve;

 

‘beej Wodan, bej Freya en Thor! Ik laot mich heej neet mier verdrieve!’

 

Hae sleit mit de knots op zien schild luet dreunend d'n oorlogskreet galme,

 

zien manne die zwaaie eur spiets, 't is nów gennen tied um te talme;

 

en mit ein verschrikk'lik gedruus, op bevel van Flujas, de sterke,

 

stormp hieël d'n Bructerentroep langs de waeg van eike en berke.

 

De Romeine, verschrik van 't laweit, kómme neet-begriepend nao boete,

 

zeej zeen d'n troep in de vaert, mótte gouw tot verwaere besloete.

 

Zeej griepe d'n baog en de piel, um Flujas kordaat te bekampe,

 

en treffe zien steigerend paerd, det neervelt in pienlikke krampe.

 

Maar Flujas, tot 't uters geterg, is daodoor veurgood pas beslaote,

 

um 't slaagveld, d'n burg en de Maas allein as ein liek te verlaote.

 

Hae springk mit zien manne nao veur, sleit neer wae te nao um wilt kómme

 

en rös neet, det neemp hae zich veur, totdet ut rumoer zal verstómme.

 

En mennige jónge Romein, aan zónnigen Tibet gebaore,

 

Haet heej aan de zómpige Maas in dae stried zien laeve verlaote.

 

As Goentroed, de slanke, verschrik mit de andere vrouwe kump klage,

 

is hieël ut Romeins garnizoen tot de letste man toe verslage.

 

De Bructers zien boete zichzelf, as kinder zoeë oetgelaote,

 

zeej staeke de huzer in brand, verneele de zwaor pallesaote,

 

umhelze eur vrouwe hieël wild, die schrikke van zóvuel geweld,

 

en drage daonao op eur schild d'n aanveurder Flujas, d'n held.

 

Op d'n burg, dae d'n heuvel bekroeënt, verzaam'le zich nów de getrouwe,

 

zwaor hiegende manne ut iers, daonao de lichveutige vrouwe;

 

zeej zien nów opnie, en veurgood, door leefde en vrindschap verbónde,

 

want vate mit gistende wien hebbe zeej in de kelders gevónde.

 

Zeej lache en drinke hieël vuel, zeej zinge eur wilde gezange,

 

zelfs maskes zitte zeej op, eur köp gleuie roeëd en eur wange,

 

en as d'r hiël laat in de nach gen mins mier kan praote of loupe,

 

steit Flujas mit dreunende stum maar stieëg* flouweköl te verkoupe.

 

Zoeë haet d'n dapperen held de sterke Romeine bedwónge,

 

zoeë haet hae mit ziene stam gezworve, gevochte, gezónge...

 

En al hebbe dan ouk de Romeine ut iers verblief heej gehad,

 

veur ós zien toch Flujas en Goentroed de stichters gewaes van ós stad!

 

 

 

Mathieu Cornet