Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 143]

Et persesverbal
Maastrichts

De Krökhamelse waor aon de groete póts. Et hiel hoes laog euverind en deure-n-en vinsters stónte wagewied ope, alle meubele van hun plaots en leeg gehaold. Wat in de kaste mós zien stónt oppe grond en wat oppe grond huurde stónt op te meubele. De kachelpiepe laoge-n-in et ledikant en de matrasse hónge-n-oet te vinsters. De kolebak stónt op 'n kleijerkas en et glaaswerrek oet et buffèt onder de taofele.

Et gans hoes rook nao de kallek en de vloer laog vol plakke witsel en klatse zeipluter*. Me braok t'n hals euver ummere en besseme, beurstels en bleekskes.

Meister Krökhamel had ze al vreug de deur oetgepóts. Dee had z'n vèsgeert genómme en waor langs et voedingskenaal goon zitte. Dao zaot er teminste oet t'n trèk.

Et leep tege veer oore en de geur van veers opgesjödde koffie kwaom oet et keukensje. - ‘Kumpste koffie drinke, Stiene?’, reep te Krökhamelse, en de witvrouw, die nog gaw 'n heukske-n-oetwidde, zat häöre witkwas in enen hook, veegde häör han aof aon enen dweil en kwaom ziech bijzètte. Et waor 'n lang, mager vrouw van middel in de sestig mèt e broen vel en enen dikke bróbbel opzij van häör neus. Ze had errem en bein, ofse van de stekker van häör eige witkwaste gemaak waore. Väöl had ze neet um of aon, ene versleten tierteje* rok, e blouw ketoune jekske en es ze oet witte góng droog ze e fiejelèt ievelskepke*, tot häör de kallek neet in häör haore kwaom. Et waor enen echten duvelstoujeeger. Ze waor heij en dao wèrrekvrouw of droog zjenever oet. In et vreugjaor góng ze oet witte en in et naojaor doog ze de kole-n-in. Ze leep veur de lui nao de lómmerd, veur d'n eine slagde ze e speebak* en veur enen andere sloog ze in de gawwigheid ene knien in zene nak. Alles pakde ze aon. Mer wie ins ene jong te goojer trouw bij häör kwaom mèt et vruntelek verzeuk, ofse neet 'n koppel eijer van e kruperhinneke* onder häör errem wouw oetbreuje, smeet z'm veerkentig de deur oet. Stèl zitte zaot neet in häören aard.

De Krökhamelse snooj veur eeder e paar stevige sneije van et haaf roggebroed aof en smeerde dik boter en witte kies t'rop. Ze sjonk eeder ene bak koffie in en allebei naome ze plaots midde-n-in d'n onderein, um ziech evekes te verpoeze van et drök getóffel.

- ‘E good werrek - es et gedoon is’, zögde de hoesvrouw, ‘iech veul mien aw kneuk neet mie. En iech bin zoe zwart wie Anneke Touverheks’. (...)

- ‘De maan, dee iech verleije jaor genómme had, wèl iech neet mie’, deilde de medam wijer mèt, ‘dat waos miech tezier ene neuzeleer.* Um keteer nao zeve kwaom er z'n stekker heij zètte, daan góng er kallek hoole en bleef miech 'n haaf oor eweg. Daan góng heer 'n geslage oor op et huiske zitte en daan begós er z'n botramme op te ete. Geluifste wel, tot heer dèks um haaf tien nog geine streek gedoon had? 'n Ganse week doog er op tie paar keemerkes en dan kwaom er Saoterdags veur z'n sent. Tèlle kós er beter es witte. Wel widde heer proper, dat moot iech em naogeve, gei sprinkelke vontste, mer heer naom ziech t'n tied teveur’.

- ‘Aoch, mèt sjróbbe-n-is et gedoon’, meinde Stiene, die in häör rouwigheid* mie kallek op te grond es op te mör kledzde.

- ‘Vinste de keuke neet get al te blouw?’, vroog medam.

- ‘Dat trèk op’, verzekerde de witvrouw, ‘de plafond waor erreg zwart; es iech et achtrein* veur d'n twiede kier daon, zal iech get minder blojtsel in d'n ummer doen, dan zal ze wel witter weurde. En daan moot geer neet vergete, miech get jónk beer te geve um et zwartsel aon te make; dan zal iech uuch t'n oonderslaag*

[p. 144]

ins sjoen malleber make mèt sprinkelkes. Dan is te kaffee al veerdig.’

- ‘Dan mooste miech ouch mer medein de sjèlderije ophange, Stiene. Verbeel-diech, dao höb iech ins e paar jaor geleij-n-e persesverbal veur gekrege. - Jao, e perses’, vervollegde de Krökhamelse.

- ‘E perses?’, vroog Stiene en trok van verbazing de botram trök, die ze zjus in häöre groete gabie* staok.

- ‘Dat labde miech ‘Sjöppeboer’, deen doejen deender. Iech had te print van de vergunning neet ophange-n-in de kaffee. Iech waor ouch aon 't witte wie noe en dao loerde dee sjijns op. Dao kwaom her miech ingezat en sjreef miech op te bong, dee vaaloer.* Toen mós iech miech veurkomme, iech tee noets op gei tribbenaol waor gewees. Um tien oore mós iech tao zien. Iech dach: gaank al mer get bijtijds, dan weurste ouch gaw gehollepe, mer jewel, pópnel!* Um haaf twellef stónt iech nog tao mèt e paar zjenderreme en enen hiele boel brikkebekkers. Op et lange lèste kwaom iech aon d'n toer. Iech góng in ene dao zaote miech al die hiere zoe deftig mèt ene zwarten domino aon, 'n klóts op en e klein euverhummeke oethange. En ‘Sjöppeboer’ stónt miech werempel ouch tao. Toen woort miech alles veurgeleze en ze vrooge miech nog, of ‘Sjöppeboer’ gein familie van miech waor. Es iech zoe get in m'n familie had, pidzde-n-iech em z'n stroot touw, dach iech, mer iech zag mer ‘nein’. Toen vroog miech te prezendent, of iech ouch nog get in te bringe had.

- ‘En geen klein bitteke’, zag iech, ‘mag ik u dat eens uittreenkemme?’, vroog iech.

- ‘Zeker, vrouwtje, ga je gang!’, zag te prezendent, en iech zag zezoe: ‘Meneer de prezendent, ik ben een vrouw van zestig jaar en altijd fatsoendelijk gewees. Zoudt u nou wille, tot ik mijne nek brak?’

- ‘O nee’, zag tee maan.

- ‘Dat wil ik ook geloove’, zag iech, ‘ik weet, wat tat is. Les ben ik nog eens uitgeschijveld op een slabrik*, toen ik naar de Jezwijten ging. Ik heb weke lang met een stijf been en een blauwe bats geloope. Nu moet u wete, tot ik in mijne kaffee schilderije heb hange en dat zijn geen klein schijtertjes, maar kadee's van kompsa. Ik begós aan de groote poets en als me nou gaat witte, dan doet me toch de schilderije van de muur. Dat zal bij u ook wel zo gaan. En nu kunt u toch niet van mij pretendeere, tot ik op mijn jaren nog een ledder ga opklummele. Dan zeg ik al zo eens tegen ene naber: neemt mij die schilderijen eens af en dan doet tie dat en dan geef ik hem een dropje voor de moeite. En 's avonds, als we gewit hebbe, hangt hij ze me weer op en dan krijgt hij nog een dropje. Zo kwam het, tot al die schilderijen op te grond stónte en ook die van de vergunning, toen hij daar inkwaom en mij een persesvanbal maakde, omtot ze niet ophóng. En zo is dat gegaan. Verbeeld u nou eens’, zag iech, ‘dat u in mijn plaats was en dat gij aan de grote poets waart, zoudt gij ook niet presies hetzellefde doen?’

- ‘En zag geer em dat zoe allemaol op ziech Hollands?’, onderbraok häör Stiene, die mèt ene glans op häör weze et pleit vollegde en häör botram gans vergaot.

- ‘Bel, zeker neet op ze Mastreechs’, griemslagde medam Krökhamel, ‘meinste daan, tot iech zoe'n stom troele bin?’ En ze trok ziech 'n dobbel kin, gruuts es ze waor op häör gelierdheid.

Stiene habde weer door en medam vertèlde wijer:

- ‘Dee maan mós miech geliek geve, dat sprik van eiges. - ‘Is dat zo?’, vroog de prezendent aon ‘Sjöppeboer’ en dee mós bekinne, tot et zoe waor.

- ‘Dank je wel, moeder’, zag heer toen, ‘we hebbe je niet meer nodig.’

- ‘Dan kan ik wel afgaan’, zag iech en iech zag hem de goojen daag. Mer toen hadste miech tat geziech van ‘Sjöppeboer’ moote zien! Greun woort te kerel, greun! Dee heet naturelek z'n leviete* geleze gekrege. - Iech höb niks mie devan gehuurd, gaank eweg!’ Ze sjöddelde-n-ins mèt häöre kop en sloog toen mèt häör hand dweers veur häör geziech, of ze 'n vleeg eweg joog.

- ‘Dat had geer em dao good gezag. Jeh, dee ze woord mer kaan doen’, knawelde Stiene en wie ze ziech verslikde, sjonk medam häör nog gaw e bekske-n-in. (...)

Alfons Olterdissen