De Kuus van den Deelgaard
Echts
't Is al hiael lang geleje detter in Midde Limburg op 'n apaarte meneer Kórsmès geveerdj woordj.
Det gebäörde casueel* in Echt, ein van de groatste gemeindjes van oos landj. Aan den eine kantj likt het taege de Pruusese grens en mit de anger zie likt het in het water van de Maas.
Vreuger waaster in Echt mer ein prochie, went van de prochies van Péj, Echterbos, Genuao en Laak, dao bestòng doe niks van. Die minse mòste allemaol nao Echt nao de gruaote kirk kòmme en geer begripjt det zoàne lange kirkegank neet alles waas. Van den eine kantj pratsjde me door de vettige leimwaeg en den toter* en van den angere kantj dazelde me door de depe zandsjpäör van de boswaeg, mit koele tot aan de knieë. En es het gesjniedj haw of geiesseld, bie mòt* of mis, den haw me alle leid om in d'n duuster mit de lucht de gooj richting te haoje. Et waas al 'ns gebäördj det ene keplaon oet Echt 's mörges op waeg ging väör 'n bedening en 's aoves iaers trök kwaam. Het lèste hoes van de prochie loog op den Deelgaard en die halfesfamielje woonde waal twiae oere van de kirk, mer ze mòste in Echt nao de mès kòmme mit Kórsmès en ordenair ginge ze òm ein oer of èllef al eweg. De branjende lucht in de ein en de rammelende roazekrans in de anger handj, trokke ze mit de hiael famielje en de naoberse op. En es ze langs de hutte en hoezer van de Bos kwame, sloog urges ein däör toe en slote zich weer ei paar kirkgengers bie et trupken aan. De kellende henj in dikke pieje* heisse, et gezich in wölle sjerpe*, de haorige bèremötse oppe köp en de gesjoerde klòmpe aan de veut, trochte ze door de dennebös, bezédj mit poejersniae en iespegele. Dao baove stònge de sterre en blònke in de blauw vreesloch es kopere gesjoerde klòmpenaegel.
Wie ze aan et Haezeliaer kwame, bleve ze effekes staon om te loestere of ze de verzònke kérsklokke neet huäöre kòste, die dao door den duvel in het Bolvèn gesjmakt woore. Auch in de Cargatsjkoel bie Berkeliaer loge klokke en mènnigen Echteniaer bewaerde detter ze èns haw huäöre loeje. Ze sjoeverde van den angst es ze äöver de Pepinusbrök lepe, went innet Haezeliaer woor het nog lang neet pluus. Dao zoot van alles innet veldj en de bös... tòt waerwölf toe. De klòmpe piepdjen äöver de bevraore sjniae en het baeje van de kirkgengers van den Deelgaard klònk achter de dikke sjerpe*, dòf es het hòmmele van ein wanmäöle.
Midden in den tròp leep eine kaerel wie ene ruäös oet de Echter Reuzekoel en droog op zien doorgezakde sjouwers ene gesjèlden denneboum, waal 10 maeter lank. Het greun dennetupke van achter sleibde wiebelend äöver de witte sjniae.
Det waas de Kuus van den Deelgaard, wò alles in Echt väör de kirk noe op stòng te wachte. Es dae aan de kirk gearreveerd waas, den begòs iaerst de Kórsmès...
Noe kòs me dudelik de groate klok van Echt al huäöre, ‘de groate puaos’*, die loejde van twelf tot ein, in ei stök door òm de kirkgengers die van zoa wuut mòste kòmme oppet good spaor te haoje. En de kirkegengers bleven effe staon en stoke de henj op en repe: ‘Huäörtj de groate puaos van Echt!’
Taegen ein oer dao kwame die van den Deelgaard äöver de Plats den hook om. Dao stònge in lang rieje te wachte hònderde minse van Echt en de gehuchte, die van Sjaelberg en Péj, die van den Aosterberg en Ophaove, die van Genuao en Laak, die van kleine en groate Berkeliaer en Sint Joast en Hènge. Waat ei volkspeel en waat ei gekieks en alles geitj op zie om de Kuus van den Deelgaard door te