Journael, of dagh-register, gehouden by seven matroosen, in haer overwinteren op Spitsbergen in Maurits-bay, gelegen in Groenlandt
(ca. 1665)–Jacob Segersz van der Brugge–
Auteursrechtvrijt’zedert het vertreck van de visschery-schepen der geoctroyeerde Noordtsche Compagnie, in Nederlandt, zijnde den 30. Augusty, 1633. tot de wederkomst der voorsz. schepen, den 27. May, Anno 1634
[pagina 5]
| |
Journael, Gehouden by seven Matroosen, aen ’t Landt van Spitsberghen, in de Mauritius-Bay, gelegen op de Noorder-breete van 80 graden 3 minut. t’zedert het vertreck van de Visschery-Schepen der Geoctroyeerde Noordtsche Compagnie uyt Nederlant, zijnde den 30. Augusty 1633. tot de weder-komste der genaemde Schepen den 27. Mey, Anno 1634. | |
[30 Augusti 1633]IN ’t Iaer 1633. nae Christus geboorte, den 30. Augusti, naer een eerlijck afscheyt, hebben de Schepen haer Ancker gelicht, ende zijn met eenen Noort-Oosten windt de Noord-Bahy uyt in Zee gevallen, de Heere geve haer een geluckigh ende voorspoedigh arrivement, ende wijders wat tot der Compagie meeste voordeel, ende onser aller zaligheyt is streckende, des nachts passeerde de Vloot de West-Bahij. | |
[31 Augusti 1633]Den 31. dito, de wind als voren, met gestadige jacht-sneeu; alsoo het lelijcke weer ons het uytroeyen belette, redderden wy wijlens ons Tent, ende de Vicualy stont in ’t Magazijn, naer middag bequamen wy eenighe Meeuwen, die seer goet van smaeck zijn, de welcke wy brieden, van meeninge omme goet te houden tegens den aenstaende Winter. Den selfden dito resolveerden wy ten eersten alle devoir te doen, om ververssinge van Salade, Rhenen, ofte anders tot onse Provisie, voor een siecken dach te bekomen, ’t welck voor al noodigh tot preservatie van onser gesontheydt dienden in ’t werk gestelt: mede dat men alle smorgens en savons eer de Kock schafte, een Psalm singen, en ons gebed tot Godt doen souden, om alsoo den zegen Godts over ons te krijgen: In den avont was veel sneeus gevallen, daer over wy seer bedroeft waren, uyt oorsaeck dat wy vreesden door sulcken middel voor ons de Salaet zwaerlijk soude sijn te bekomen. | |
[1 September 1633]Den eersten September, Ga naar voetnoot+ de windt Oost met klaer weer, over sulks maeckten wy ons Chaloup gereet, om na ’t gebedt en de vroegh-kost, ons ter Rheene-jacht te begeven, ende door sulcken middel tegens den aenstaende, donckeren, kouden Winter, yetwes tot verversinge, in noot te hebben aen te spreken: maer also wy door de stercken wint en stroom weynich avanceerden, so waren wy genootsaekt in de Zeeusche Bahy ’t Lant aen te doen, daer wy ons brant-hout uyt het ys hackten, ende een Tent op vijf of 6 riemen maeckten, met ons Chaloup-zeyl daer over, wy hackten oock eenigh brandt-hout uyt het ys, dat van de Zee was op geworpen ende alreets bevroosen, naer ’t verloopen getij braecken wy ons Tent op, ons te water begevende, om ter gemunter plaets ons devoyr te doen. Alsoo het ys sich verthoonden, deden wy den Albastert-houck weer aen, daer wy hoog op ’t gebergte klommen, van waer wy geen water konden bekennen; maer soo onder ’t Land als te Zee niet als ys: ontrent welck ys wy diversche groote Walvisschen hebben gehoort ende gesien, wy vonden over sulcx niet geraetsaem ons in sodanigen gelegentheyt, ende so laet in ’t Iaer in het selvige ys te begeven, door dien ’t voor de Compagnie geen voordeel, maer risico van haer dissein was te verwachten; na dien wy nat van roeijen waren, setten wy het | |
[pagina 6]
| |
zeyl by, Ga naar voetnoot+ van meening om met de Noord-ooste windt buyten de Voghel-sangh t’zeewaert door te laten staen; ontrent Manjer-Bahy gepasseert zijnde, begonst het heel hard te Buyen, met sware mist, so dat met voornoemde windt ons Mast en Zeyl haer selver streeck, daer met wy veel water in de Chaloup kregen; na uythoosinge van ’t water, setten wy ’t zeyl weder by, dat met de zwarrel andermael de Chaloup by na omrocht, gaft ons reden om’t zeyl in te nemen, ende dat wy aenvingen te roeyen, door de dicke mist konden wy het Landt niet bekennen, noch sien waer, ende ontrent welke Bahy wy waren, so dat d’ een seyde, wy roeyen t’zee, d’ ander wy roeyen na dese, d’ ander wy roeyen na gene Bahy, gaf over sulcke onbekentheyt ordre, dat men ’t eerste Lant dat doenlijk waer soude aendoen, ende aldaer klaerheyt verwachten; maer also ’t wat op klaerden, bevonden wy ontrent de Noordt-Bahij te zijn, mat ende nat wesende, lieten wy ’t door-staen, ende sijn des nagts door Godts genade weder in ons Tent gekomen, daer over wy seer verblijt waren. | |
[2 September 1633]Den 2 dito, de windt uyt den N.O. met betrocken locht, verrichteden wy weynich van desen dach, also wy de selvige meest met rusten hebben door gebragt, wy bevonden menichte van ijs inde Bahij, dat meest door ’t vallen van de ijs-berghen was gecauseert: als mede vertoonde sich veel ijs voor de Mond van de Noord-Bahij, seer hoogh uyt het water als Schepen met zeylen. Den selven dito, inghevalle Biskaijers ofte andere Scheepen, in ofte omtrendt de Bahij sich hadden vertoont, soude men om haer te abuseeren, in alle de tenten vuyr gestookt hebben, ende rook uyt de schouwe laten optrecken, beneffens’t waeijen der Vlaggen, van ’t Fort eenige schoten gedaen, ende luyt gewach hebben ghemaeckt, oock op de hoedanigheydt der Nationes schepen goet regart genomen, savonts quam’er een Walvis de Noord-Bahij in, Ga naar voetnoot+ en sette sijnen ganck de West-Bahij uyt. | |
[3 September 1633]Den 3 dito, smorgens moy klaer weer met warme Sonne-schijn, daer mede de sneeu weder t’eenemael is gesmolten, wy visten alsdoen veel Balijnen, die wy met hoog water op ’t strant gehaelt hebben, ende van meeninge sijnde om die met laeg water schoon te maken, ende in versekerheyt te brengen; op dato vertoonden sigh drie of 4 reysen Walvis in de Bahij, het vallen van de ijs-bergen continueerden als voren. In den avont schoot de windt Zuyd-westelijck. | |
[4 September 1633]Den 4 dito, de windt ende het weer als voren; dato is ordre gestelt, als dat de Gasten van nu voortaen om quartier gestadigh souden waght houden, en wel neerstigh uytsien, om van t’gunt soo by nagt als by dach mocht voorvallen, verwittight te sijn, ende dat t’sijner tijt aen de E: E: Meesters te behandigen. | |
[5 September 1633]Den 5. dito, het weer ende de windt als vooren, over sulks roeyden wy met de Chaloup na de West-Bahij om te sien hoe ’t sich t’zee al hieldt; oock ofter geen doode vis was, ofte ietwes dat voordeel konde geven, doch bevonden dat de Salaet teenemael in’t zaet stondt, ende niet goet en was om te eten, brachten wy weynigh met ons, dat ons seer bedroefde. Inder nacht begonst het wat te waeijen uyt de W. ende W.N.Wester hand. | |
[6 September 1633]Den 6. dito, de wint als voren met redelijk klaer weer, tegens de middagh kalm-stil, over sulcks voeren wy met ons Chaloup, om te sien of daer yets gestrant was dat ons voordeel soude konnen doen, maer niet vernemende zijn gekeert, op welcke weg diversche Walvisschen sich vertoonden, daer van eenige seer mak bleven liggen: t’huys komende maeckten wy ons Chaloup ter Visscherij gereet in manieren als volght. Voor eerst, twee vaten windt-dicht gekuypt, de hoepen neffens het lijn daer aen ghespijckert in manier als boeijen, daer ongevaerlijck 70 of 80 vadem lijn aen vast ghemaeckt, dees voornoemde vaten soude in de Chaloup | |
[pagina 7]
| |
geleydt worden, Ga naar voetnoot+ daer uyt men het Harpoen soude schieten, met vijf man ghemant zijnde, ende noch een ander Chaloup met twee man, of ’t saeck waer dat de Vis de Chaloup af handig ofte onweerbaer maeckte, als dan souden bergen dat mogelijck waer. | |
[7 September 1633]Den 7 dito, smorgens moy weer ende klare werme Sonne-schijn, het windeken uyt den Zuyt-westen: dese voor-middagh hebben wy weder eenige Walvis-baerden gevist, die wy schoon maeckten ende in verseeckertheyt brachten: nae middagh scherpten wy Lensen en Harpoen, de voorgangers droogende, Ga naar voetnoot+ ende alles dat ons dacht goet te konnen doen ter Visscherij gereet makende; buyten de Noort-Bahij t’zeewaert vertoonde sigh veel ijs, mede vielder groote menigte van ijs bergen, eenige reysen, met soo een gedruys, ende in forme als donder, soo dat het by aldien ons het vallen van de genoemde ijs-bergen onbent geweest ware, wy het mede niet anders als voor donder souden hebben aengenomen. In de voor-avont vertoonde sich met blasen ontrent de Mont van de Noordt-Bahy diversche Walvisschen. | |
[8 September 1633]Den 8 dito smorgens ghewenst  weer, het windeken uyt de Zuyd-westelijker hand: Dese morgen vertoonden haer Zee-honden in de Bahy, maer konnender geen bekomen: nae middagh roeyden wy weder uyt met de Chaloup, om te sien hoe ’t sich al t’Zee hielt; maer niet vernemende als een kalme Zee, zijn wy gekeert, ende savonts ontrent wester-Son aen ons Tent gekomen. | |
[9 September 1633]Den 9. dito, het weer en wint als voren, met warme Sonne schijn, over sulcks ben ik, als mede Ian Kunst, Maerten Iacobsz. Kersten Andriesz. ende Alef Willemsz. met de Chaloup gesamentlijcke geroeyt na de N. Salaet-bergh, om te sien ofter niet waer te bekomen, dat tot voordeel ofte ververssinge mochte strecken; in ’t af-roeyen vonden wy een Walrus, de welcke in ’t zaysoen van de Visschery het hooft was afgesneden, om de Tanden, de welcke sy twee hebben, staende in ’t bovense van ’t Back-huys, dat goet Yvoor is, ende wegen de sommige met hun twee 6. 7. of 8. pont, welke voornoemde romp wy aen ’t Landt brachten, ende ontrent een half vat Vet af haelden: wijders maeckten ons Reys nae de genoemde N. Salaet-bergh, alwaer wy de Salaet soo extraordinaris goet, ende in so grooten abondantie vonden, dat het onmogelijck scheen te zijn: Welcke Salaet by na van fatsoen was | |
[pagina 8]
| |
als water-Kors, Ga naar voetnoot+ ende is de selvige niet seer ongelijck van smaeck, maer valt wat dick gekropt ende Krans-wijs, die met groote moeyte hoogh van ’t gebergte moet zijn gehaelt; daer sich Iaerlijcks groote menichte van Meeuwen onthouden, daer mede de Mos aen ’t geberghte wort gemist, ende door sulcken middel aldaer jaerlijckx Salaet valt, ende oock eenige Sueringh van fatsoen en smaeck als in ’t Vaderlandt, wy sneden groote quantiteyt, daer over wy seer waren verblijt: van ’t geberghte waren wy so onder de wal, als t’zee-waert veel Walvisschen siende; snachts zijn wy ontrent Noorder-sonne aen ons Tent gekomen, alwaer wy de Salaet op een steene Vloer in een ander Tent hebben geleyt (in ’t Godt belieft) van meeninge zijnde de selvige goet te houden tot des noot zijnde, ofte tot de Winter, ende ons daer mede te mets eens te ververschen. | |
[10 September 1633]Den 10. dito, schoon gewenst warm weer met klaer uytsicht: ontrent middag was ick yets in de Noordt-Bahy siende, dat sich heel hoogh uyt het water op dede, welck ons dacht een doode Walvis te wesen; over sulcks hebben wy daer nae toe met de Chaloup geroeyt, ende bevonden dat een steene Klip te zijn: op dato bakten wy ons eerste back 17 of 18. Brooden van omtrent 2. pont yder broot dat heel goet viel. | |
[11 September 1633]Den 11. dito, het weer en wint als voren, uyt welcke oorsaeck wy met malkander resolveerden andermael noch een tocht nae ’t leege Landt ter Rheene-jacht te doen, also ’t seer stil waer, moesten sy ’t met de riemen halen; tegens den avont deden sy luyden Biskayers houck aen, alwaer sy hoogh op ’t geberghte wesende, sonderlinge geen Ys konden sien als verde t’Zee-waert, vonden goet haer nae der gemunter plaets te vervoegen. In de voor-nacht zijn sy-luyden aen ’t genoemde vlacke Landt gekomen, also mat van roeyen, sloegen sy de Tent op, ende begaven haer eerst wat tot rusten (uyt-geseyt een) de welcke wacht hiel, Ga naar voetnoot+ om van ’t Ys ofte ongediert niet overvallen te werden. Wat aengaet in de Mauritius-Bahy is ons niet besonders voor-gevallen. | |
[12 September 1633]Den 12. dito, het weer en wint noch als voren, smorgens ontrent Ooster-son hebben haer de Iagers ter jacht begeven, en verspreyden haer in twee partijen, yder met een Hondt by sich, ende is by de eene partije drie Rheenen bekomen, waer van het een wel 4. mijlen, het tweede drie, ende het laetste ander half mijl moeste zijn gedragen; welcke Rheenen terstont het ingewant moet zijn uytgenomen, ofte zijn in korten tijt verdorven, twee waren soo groot als Kalvers, maer het derde een jonck Beest. Alsoo de wint uyt de Oostelijcker hant harde begost op te steken, daer mede sy het Ys sterck saghen aen dringhen, waren genootsaeckt de Tent op te breken, ende haer met de Chaloup nae de Zee te vervoegen, door dien het harder begost te wayen, ende de Zee seer hol schoot, souden weder geerne landt hebben aengedaen, maer van de stercke berninge dorsten sy met de Chaloup het Leger niet naderen, nochte om de holle Zee te ontloopen het Zeyl in nemen, want de Stuerman moest gestadigh waerschout zijn om de Zee wat in de Mont te leggen, ofte sy souden van de selvige overvallen hebben geworden: in de Arssijpel ende Manjer-Bahy waren sy-luyden diversche Walvissen siende. Noch verstont ick hoe dat een Man met namen Alef Willemsz. in de genoemde Manjer-Bahy een vuyr-strael ofte pijl, op een Ys-bergh soude hebben sien nederdalen, daer op de selvige langh bleef staen, ende is naemaels verdweenen. | |
[13 September 1633]Den 13. dito, de wine O.Z.O. desen morgen zijn Godt lof ende danck de Iagers weder gearriveert, met haer brenghende de drie voornoemde Rheenen, de welcke wy aen stucken hackten en met Azijn gewassen, ende Peper daer over gestroyt in de Tent, alwaer ons Salaet was, aen spijckers op gehangen | |
[pagina 9]
| |
van meeninghe om die so met vervriesen goet te houden tot de Winter, Ga naar voetnoot+ ofte des noot vereyschende, om alsdan ons daer wat mede te ververssen. Desen morgen waren wy buyten de Noor-Bahij veel Walvis siende, ontrent middagh roeyden wy tot de Voghelsanck, daer wy meynden een dooden vis ghesien te hebben: maer bevonden dat het een stuck ys waer. Inden Avondt stack de windt hart op met buijen. | |
[14 September 1633]Den 14. dito, smorgens stil Mistigh weer, doch ontrent Noort-ooste Sonne klaerden het t’eenemael op, ik sach yet ontrent d’ Arsijpelle dat sich seer hoogh uyt ’t water op dede; over sulcx ick mijn Metgesellen uyt de Kooije ontwaeckte, om haer advijs te hooren; eenige seyden het is een dooden Walvis, andere het is een groot stuck ijs: waer over ick my beneffens noch vijf andere, met de Chaloup daer na toe vervoeghden, om van ’t gene het soude mogen wesen versekert te zijn, het welcke wy een groote vers-gestorven Walvisch bevonden, zijnde een wijfken, daer in wy geen Lens noch Harpoen vonden, veel min tekens van sulcks; so dat wy mijnden dat hy van de Swaert ofte Vin-vis soude doot zijn gejaegt: alles wel besightight hebbende versochten de genoemde Vis met ons ses Man wat uyt het vatten der stroom van de Arssijpelle te roeijen, doch nae langh roeijen bevonden wy meer t’Zee gedreven te wesen; over sulcx waren genootsaeckt de selvige Vis te laten leggen, ende ons na de Tent te spoeijen, om meerder ghereetschap ende ons sevende Man; want door de diepte konden wy de Vis met geen dregge vast maken, maer moesten die laten drijven op Gods genade. Ontrent Z. Ooster-Sonne zijn wy andermael by de Vis gekomen, de welke verder t’zeewaert was ghedreven, alsoo wy bevonden dat de stroom noch sterck om de Noord ginck hebben wy de selvighe Vis voor ontrent 50 of 60 vadem Lijn te dregge geleyd, terwijle wy het Getije stopte, sneden wy ondertusschen de Vis den staert af, Ga naar voetnoot+ die wy gisten ontrent 27. ofte 28. voet breet te zijn; het Getije verloopen wesende, lichten wy den Vis, ende vinghen gesamentlijcken aen te roeyen; naer dat wy nu wel thien ofte twaelf uren hadden geroeyt, bevonden noch wel een halve mijl t’zeewaerts gedreven; immer wy bevonden dat sonder baet van wint, met soo weynig volck het niet mogelijck ware om sodanigen Vis in versekertheyt te brengen: als mede de nacht met mist begonst te vallen, hebben wy de selvige anderwerf voor dregge geleydt, ende verwacht wat Godt soude verleenen, ende nemende ons keer na de Tent, daer ick gekomen zijnde, wel neerstigh hebbe laten uytsien, of ons d’ eene ofte d’ ander slach-bouch van wint soude hebben met gevallen, om ons als dan op’t spoedichste daer nae toe te vervoegen ende alles aenwenden dat mogelijck soude zijn. | |
[15 September 1633]Den 15. dito, de wint uyt de zuydelijcke hant, met Vorst, Mist ende gestadighe jachtsneeu, over sulcks konden wy de Vis niet zien; doch sonder twijfel zijnde, van aldaer noch te leggen; na den avondt-Kock schafte klaerden het wat op, dierhalven heb ick mijn met-gesellen gesamentlijck nae de Vis laten roeyen, also de winden alhier op d’ een plaets, anders als op d’ ander zijn wayende, gelijck ick vertrouwe door de ongelijcke hooghte van ’t geberghte wort veroorsaeckt, so heb ick op hope van slach-bough sulcks laten doen, om ’t mogelijck waer aen d’ een ofte d’ ander leege Wal in verseekertheyt ende uyt de volle slach-zee te roeyen: oock alsdan minder risico van een storm af te konnen rijden. In ’t lichten van de dregge stack de windt uyt de zuydelijcke hand met Mist so sterck op, dat het drie of vyer reysen niet veel scheelden, of de Chaloup soude steyl hebben neder gesoncken, uyt oorsaeck dat elcke Zee daer gestadigh over sloegh, ende wy daer door veel water in kregen; als mede bevonden dat de Vis ’s anderen- | |
[pagina 10]
| |
daeghs voor dregge gelaten, Ga naar voetnoot+ met de selvige verder t’zee-waert in gedreven, over sulcks wy vreesende voor een afgaende grondt, om verseeckertheyt ander mael noch een dregge stelden, ende ettelijcke vadem Lijn, met vertrouwen dat de selvige te mackelijcker soude rijden. Door dien sy luyden met de Chaloup teghens de holle Zee op mosten roeyen konden sy ons Tent niet bekomen, maer uyt vrese van t’Zee te versteken, waren genoodtsaeckt ander Landt aen te doen, nae dien sy met de Chaloup niet langer in de Zee konden houwen, ontrent het Lant door de berninge haer de Chaloup by na onweerbaer worde gemaeckt, die sy met groote moeyte noch op’t Landt trocken, ende aldaer ander weer verwachten, een wijl tijdts stont ick alleen daer op het Landt, aensiende het vreesselijck weer, ende geen teecken van haer vernemende, hoe ick te moede waer, is den goeden Godt bekent, in de naenacht zijnse met groote vreughde, ende Godt danckende, gearriveert, ende in de Tent gekomen. | |
[16 September 1633]Den 16. dito, continueerden de storm uyt den Z.W. met ghestadighe Mist ende somtijdts jacht-sneeu: na de middagh verhief de wint noch meerder met klaerte, soo dat wy niet twijffelden van de Vis noch te konnen sien: In de voor-avondt wiert het weer seer mistich; oock hebben wy eenige dagen bevonden dat de Mist tegens de nacht weder aennam. | |
[17 September 1633]Den 17. dito, het weer en de wint als voren, met weynich Vorst, op dato vloeydent met een volle Maen so hoogh dat het water over de Valey tot achter aen ons Tent stont, ende voor geen 7. of 8. voet van de selvige, als wy bevonden het hooghste water te hebben, peylden wy de Son ongevaerlijck Z.W. Wat aen gaet de Vis, vresen dat de selvige in dese extraordinare storm-wint niet sal af rijden, doch wy namen voor, dat soo haest het weer en de windt ietwes wilde toe laten dat wy ons op het spoedichste daer nae toe souden vervoegen, Ga naar voetnoot+ ende alle middelen aen wenden die mogelijck ende profutabelijck wierden bevonden: op dato hebben wy een Vaentjen van doeck, voor onse Tent gestelt, om van de hoedanicheydt des wints te meer versekert te zijn. | |
[19 September 1633]Den 19. dito, het weer en wint als voren: nae de middagh wiert het weer seer stil, de wint uyt den N. over sulcks wy ons Chaloup gesamentlijck manden, en wel versien hebben van Victualy om 4 of 5. verwaeyde daghen ontrent de Vis aen ’t naeste Landt uyt te konnen staen, ende te sien hoe het daer mede soude vergaen, ende daer van versekert te wesen: Maer met leetwesen gekomen zijnde, alwaer de selve van ons was gelaten, hebben wy die niet gevonden, het welcke ons dede om soecken of wy de selvighe nergens gestrant vonden, roeyende een groot stuck in de Arssijpel: sulcks dat wy so tusschen de Vogelsanck als mede andere Eylanden t’Zee konden sien, maer niet vernemende maeckten wy ons weder nae ons Tent, daer wy in de voor-nacht met Mistich weer zijn gekomen. | |
[20 September 1633]Den 20. dito, stercke N.O. wint met kout weer ende Vorst, op dato openbaerde de kou in een van ons metgesellen (met name Ian Kunst) sijn vingers, dat wy gecauseert achteden, als sy de leste reys aen de Vis hebben geweest, welcke vingers wy stoofden met Boon-sap, ende gewassen hebben met water ende Azijn, van elck even veel, noch met olye van Olyve, ende olye Nº.4. al t’samen volgens de Lijste ons van diversche Chirurgijns verleent: noch heeft den genaemden Kunst aen elcken arm een groote Bloet-sweer gekregen, soo dat hem de Armen heel dick swollen, ende groote pijn aenquam: ick ghebruyckte als voren ons Lijst: wy baden dat hem Godt wilde geven een geluckighe uyt- | |
[pagina 11]
| |
komst, Ga naar voetnoot+ ende ons beschermen voor swaerder accident. Op dato in den avont, de Maen 20. dagen out 2. graden in Aries, hebben wy de selvighe eerstmael boven ’t Geberghte gesien, die wy peylden Z.O. ten Z. ende bleef tot ’s anderen daeghs, ter tijdt de Son sich vertoonde. | |
[21 September 1633]Den 21. dito, de wint Z.O. met Sonneschijn, ende niet seer kout; desen morgen komende op de Valey, alwaer wy ordinaris ons vers water hebben gehaelt, bevonden wy dat de selvige heel vast toe, ende t’ eenemael met dick Ys waer beset; na de middagh stack de wint weder op, met Mist, Vorst en gestadige jachtsneeuw, over sulcks hebben wy geen Maen gesien. | |
[22 September 1633]Den 22. dito, de wint N.O. met Mist ende jachtsneeu, also bevonden wy dat men met het smelten van de sneeuw tot Koock-water verversinge als anders yder week ontrent twee en een half quarteel Kolen verbrande, ons niet meer als 30. quarteel voor 9. Maenden geordineert zijnde, so waren wy genootsaeckt in de andere Tenten nae meer Kolen uyt te sien, ende by gebreke van geen te vinden, souden wy in tijts Tenten hebben moeten ontsloopen ende by de werck schicken, maer na het hem alreedts liet aensien wast niet raetsaem te wachten ter tijdt wy de selvige in de donckere koude Winter van noode soude hebben, alsoo het als dan niet sonder groot perijckel ende moeyte soude moeten geschieden. Op dato bevont ick dat meest al Ian Kunst sijne Vingers begosten te sweeren, dien ick eenighe met mijn Pennemes wat geopent, en de vuyle materie onder uyt de nagels gedout hebbe, sulcks dat de selvige Kunst door al het fortseren, so aen de Vingers als Armen, van pijn by nae in onmacht soude hebben gevallen. In der nacht stack de wint hart op met sneeu. | |
[24 September 1633]Den 24. dito, Ga naar voetnoot+ de wint als voren met klaer weer; nae de middagh harde wint met jachtsneeu ende Vorst; wy maeckten eenige naest-buyrighe Tenten, bequaem om van d’een in d’ander te konnen gaen, aldaer onse Kolen, als oock andere provisie was geleyt. | |
[25 September 1633]Den 25. dito, het weer ende wint als voren, door de Noordelijcke wint nu eenighe daghen gestaen, bevonden wy datter diversche stucken Ys sich ontrent de mont van de Noort-Bahy lieten sien. Den voornacht wiert ick van den genoemden Kunst uyt mijn slaep geweckt, also de selvige onlijdelijke pijn leet aen sijn Vingers, die ick door sijn versoeck met mijn Pennemes by gebreck van andere Instrumenten, van ’t voorste lidt tot den eynde geopent hebbe, daer ick op ’t been eenige matery vont, waer uyt ick presumeerde van de Fijt te moeten sijn, ende gebruyckte medicamenten volgens ons Lijst. | |
[27 September 1633]Den 27. dito, klaer weer met een soet Noorder windeken, ende niet soo kout als voor desen; over sulcx zijn wy met ons vijf Personen nae ’t geberghte gegaen om te sien hoe het sich t’zee al hielt, maer alsoo ’t door de dicke mulle sneeu heel swaer te gaen was, want men op sommighe plaetsen tot de middel als anders, in de selvighe sackte, oock van de ongelijckheyt der Klippen, lichtelijck een been soude hebben gebroken, als mede geen voordeel konde doen, zijn nae ons Tent gekeert, daer wy nae vier of vijf uren weder ghekomen zijn. | |
[pagina 12]
| |
gheraetsaem daer yet op te attenteren: Ga naar voetnoot+ op eeenige plaetsen in de Bay scheen het wat toe te willen vriesen, maer wiert met de beweginge van ’t water terstont te niet gemaeckt. Desen avont is ons volck een oude smeerighe mande t’huys brengende, soo wiert de selvige op ’t vuyr geworpen, die so sterck branden, dat de vlam met de wint te rugh, ende buyten de Schoorsteen is gedreven, daer mede ons Schoorsteen-kleet dat om den roock wil gehangen waer, t’ eenmael verbrant; oock sweefden de vlam langs de Solder, en de geheele Tent-deur, daer mede noch eenighe Boecken als anders, seer wierden gesengt; welcke brandt met het Kocks-water ende sneeu is geslist, ende in gebreke van lessinge soude het voor ons een groot ende swaer ongeluck hebben geweest, also alle ons Victualy ende andere behoefte, in de genoemde Tent lagh. Waer over wy Godt al te samen danckten, ende het dient ons tot een waerschouwinghe om op een ander pas beter toe te sien. In der nacht de wint Z.W. daer mede het Ys vertrock. | |
[29 September 1633]Den 29. dito, schoon klaer weer met warme Sonneschijn, waer door de sneeu op veel plaetsen t’eenemael was gesmolten: smorghens de Sonne Zuyd-Oost, waren wy in ’t Z.Westen aen den Oever van ’t land twee Walvisschen siende langen tijt met den anderen liggen speelen. Ontrent middagh vertoonde sich een Vis voor by ons Tent seer digt langs het strandt, welcke Vis ontrent de Amsterdammer Loodge aen de grondt rocht, die na veel ende groot gewelt met de Steert, Vin, als anders te maecken, eyndelijk van de selvige gront is gerogt, ende terstont sich in ’t diep begaf: Naemiddag verscheen ons so groote meenigte van zware Walvis in de Bahij, dat het ons verdroot sulcx te moeten gedoogen, uyt oorsaeck dat wy maer een Chaloup konde Mannen, door dien de voornoemde Ian Kunst sijne leden niet tot hem en hadde, over sulcks ons niet behulpelijck soude zijn; Ga naar voetnoot+ doch is eyndelijck Z.O. van ons Tent, ontrent den ijsbergh het Harpoen van Maerten Iacobsz in een Walvis geschoten, en terstondt nae de schoot zijn de vorige geprepareerde vaten buyten boort geworpen, welcke vaten groot gheschal in ’t water maeckten; het Harpoen, na dat de Vis met de vaten een stuck weeghs was geloopen is eyndelijck geslipt: de meninge was om met de genoemde vaten de Vis mat te maken, ende als dan met geleegentheyt beter tot Lensen te geraken, ingevalle wy 24 of 26 man sterck waren geweest om bequamelijck den Vis te dooden, ende nae de boot te benificeren; wy souden na alle aparentie een goede Winter hebben gemaeckt. Also wy met ons seven, geen gedooden Vis konden in versekertheyt brengen, vonden wy niet geraetsaem met groot perijkel de selvige langer nae te jaghen, maer achten het meer dul als wijsheyt te zijn, doch om reden is het Harpoen geschoten; het ijs op gisteren in de Bahij gheweest, is t’ eenemael met de zuydelijcke wint vertrocken. Op dato hebben wy om den vreesselijcken roock wat voor te komen onse Schouwe noch een deel lenghte gehooght, ende met Sperren als anders gestut. | |
[30 September 1633]Den 30. dito, continueerden de zuydelijcke wint met Mist, Vorst ende gestadige Iacht-sneeu, na dat wy gesamentlijck een van ons maets diversche reysen duysich hadden bevonden, als mede in de Koije zijnde met seer zware dromen ghequelt, waechden wy oft deselvighe van dit bestaen te hebben, berou hadde gekregen, welk tot antwoort gaf, wat aengaet alhier te blijven, was hem geen leet; maer seyde met reden tot droef heyt gefundeert te wesen, ende bekende opentlijck voor ons, van de Satan aengevochten te werden; alsoo ick ordinaris gewoon was smorgens ende savonts het Gebedt tot God almachtigh te doen, hebbe ick hem ’t Gebede-boeck gegeven, en onder ons diversche spreu- | |
[pagina 13]
| |
ken als anders hem voor gestelt, welcke by hem ten deele zijn uytgelesen: maer ’t Gebed besluytende met het Vader ons, stond hy op eenige reden als of de Tonge wiert wederhouden: na ondersoeck verstonden wy dat hy daer wel 2. jaer mede besmet hadde geweest, God almachtigh verlichte den beswaerden, ende verleene ons stantvastigheyt. Op dato deser snee ick een groot stuck vleys van den voor-genomineerden Ian Kunst sijn vinger, het welcke was uyt gewassen. | |
[1 October 1633]Den eersten October, Ga naar voetnoot+ de windt N.W. met Mist, Vorst, en gestadige jacht-sneeu, dat men buyten de Tent door de swarrel-windt den adem qualick konde krijgen. Op dato stoockten wy de Amsterdamse Stoof, Ga naar voetnoot+ alwaer wy ons gewassen goet hebben gedrooght; oock om (des noot doende) versekert te zijn, hoe het sich aldaer houden mochte. Inde Noort-Bahij vertoonden haer 2. of 3. Walvisschen. | |
[2 October 1633]Den 2. dito, het weer ende windt als voren; also ons gemeente niet groot is hebben wy geresolveert, dat ingevalle yemant met goede dispositie des morgens wacker gemaekt zijnde, in de Koije bleef liggen slapen ofte longsen, ende niet in ’t Gebedt verscheen, soude versteken zijn van fijn Vroegh-kost, en sich niet vervorderen voor ’t weder schaffen des Kocks aen eten te komen; als mede geen rantsoen van Tabak ende Brandewijn genieten. | |
[3 October 1633]Den 3. dito, ’t weer en wint als  voren, dese morgen vernamen wy twee, en d’eerste Walrussen in de Bahij, ende sijn van gedaente gelijck dese Figuer uytwijst. Het gevogelt begost als doen seer te verminderen, doch ontrent een romp ofte krenge van vis, hielt sich noch een menighte, de groote Meeuwen scholen nu ter tijd gelijck de Oyevaers in ’t Vaderlant op haer vertreck. | |
[5 October 1633]Den 5 dito, de wint noch Z. Oostelijck, daer mede het ijs sterck nae de Wal wierde gheperst. Ontrent middagh roeyde de Chaloup nae een bruyn stuck ijs, dat ons dacht een doode Vis soude zijn geweest. Na de middagh waren wy menichte van Vis in de Bay siende, daer van eenige dicht langhs de strant haer ontdeckten, datmen (by manier van spreken) op ’t landt staende deselve wel soude hebben geschoten: de Vis tot noch toe by ons ghesien, is in aller manieren seer zwaer geweest. Op dato | |
[pagina 14]
| |
deser vloeydent so hooch, Ga naar voetnoot+ dat het water voor ons Tent geen 18. of 20 voet van de selvige stont. | |
[6 October 1633]Den 6 dito, de wint N. Oostelijck, met Vorst, Mist ende Iagtsneeu; alsoo op ’t vertreck van de Schepen ons uyt de gemeene Kameren drie Honden zijn gelaten, heeft een van dese, te weten de Kamer Amsterdam: op dato 13. jonghe Honden geworpen. Ons Kock met namen Aleff Willemsz heeft eenige daghen groote krimpinge in den buyck gehadt, daer van hem Godt Almachtigh wil verlichten. | |
[7 October 1633]Den 7. dito, stercke windt uyt de N. Westelijcker hand, met kout vriesent weer. Op dato hebben wy soo Bahy-waert ende ontrent de strant eenige Walvis gesien, also sonderlinge geen ijs in de Bahij was, soude men met macht van volck daer op bequamelijck yet konnen hebben attenteren; doch buyten de Bahij waren wy eenige blincken siende, waer uyt wy præsumeerde aldaer ijs te moeten wesen, naer wy konden sien soo was d’Arssijpel vast met ijs beset. | |
[13 October 1633]Den 13 continueerden de harde wint, namiddach begonst het wat te stillen, over sulcks stelden wy met groote moeyte ons gisteren afghewaeyde schouw, Ga naar voetnoot+ wederom op, de welcke wy met 4 touwen als anders hebben versorgt, also wy ons inbeelden dat de occasiæ sich voortaen niet meer soude præsenteren, om met ons Chaloup yetwes te verrichten, hebben wy goet gevonden tot naerder gelegentheydt de selvighe op te leggen. In den avond, een van onse Vaten bier opsettende bevonden wy dat het soo dick bevrosen waer, datmen met de lenghte van 3 of 4. duym aen geen bier konde geraken, van welcke Vaten de bodems uytwaerts waren gheweken: alsoo ons Magazijn van een deel dickte was opgeslagen twijfelde ick niet, of dat al wat vochtigheydt by sich hadde, mede niet minder soude konnen sijn, het welcke ick in tijdts de Commandeur wel hadde voorgedragen ende gesollisisteert om beter versorght te werden; maer het versoeck wiert by haer inde wint geslagen, ende seyden dat het selvige genoegh soude zijn, alsser maer een Tent af Loodse mocht gehechtet worden; naderhandt (tot waerschouwinge,) eenighe willende overwinteren moeten na ’t hem hier op doet, van beter en warmer Loodse versorgt worden, nadien met de sterke Vorst alles te bersten vriest, zijn wy verlegen om kleen Pot-werck, welck kleen aerde pot ende Houtwerck, alhier niet seer gedienstich is; maer yser of koper souder noodiger wesen. | |
[14 October 1633]Den 14 dito, de Wind Z.O. met gestadige jacht-sneeu. Op dato is by advijs van onse Kock onse Tinne, drinckens-kan verongeluckt, daerom wy seer verleghen sullen wesen: Eenige van ’t volck hare gewassen goet droogende in de Amsterdammer Stoof, is by faute den Hond van wegen de Kamer Vlissingen ons gelaten, in de selvige Tent op gesloten, die door ’t glas is gesprongen. Desen avont hebben wy de Maen die 11. dagen oudt 12. graden in Pisces, zijnde eerstemael gesien: In de voor-nacht op d’eerste waeke begost het weer en wint wat te versoeten. | |
[pagina 15]
| |
15. dito, Ga naar voetnoot+ smorgens klaer Sonne-schijn weer: over sulcks ben ick Ian Kunst en Alef Willemsz. na ’t Geberchte gegaen om te besichtigen hoe het sich t’ Zee al hielt, mede wat ons noch mochte voorvallen, door de menichte van Sneeuw was het heel swaer om te gaen, doch zijn nae groote moeyte in ’t N.W. op ’t Gebergte geraekt, daer wy verde t’ Zee eenich Ys hebben vernomen, van waer wy de Son in ’t zuyden met de geheele ronte noch pas boven ’t Geberghte hebben gesien, ’t welck wy vertrouden dat de leste mael van ’t Iaer soude zijn. Also ick bemerckte dat met de Stock-vis ende Panne der selvighe Vis, veel boter wiert verslonden, hebbe ick ordre gegeven, als dat men van nu voort eerst in plaets van Boter, Oly ende Azijn over de genoemde Vis soude schaffen. Mede dat men niet meer Vis soude koocken als men t’ seffens kan op eeten, ende meer Vleys koocken, om savonts inde plaets van Panne-vis een stuck by te setten: oock dat men geen Boter op ’t Broodt aen den Back soude eten. In de voor-avont hebben wy eenige Visschen in de Bahy sien blasen, doch oordeelden het weer te onhantsaem te wesen om die te dooden ende te beneficeren. Op dato zijn onse drie Hoenders gestorven, daer van wyder een hoopten op Sondagh te verorberen, wy maekten mede een Seef om onse gebrande Koolen te siften, ende ’s Winters met een besloten Tent te verbranden, door dien de selve geen rook sonderlinge van haer geven, door de swavel is ’t heel beswaert op de borst. | |
[18 October 1633]Den 18. dito, de wint N. met Sneeu, Vorst ende bittere koude Het Calendarium op 80. graden Pools hooghte hout twee uren ende vijftigh minuten dagh: Maer hebben naer een neerstigh ondersoeck ondervonden acht ofte neghen ende een half uur licht, Ga naar voetnoot+ soo dat men buyten de Tent in een Testament konde sien te lesen. | |
[21 October 1633]Den 21. dito, met mistich weer, ende een Noordelijck windeken, waer mede dat groote menichte van Ys inde Bahy perste, het welcke wy niet vertrouwden dat van ’t Iaer weder soude vertrecken. Naer dat wy konden sien, soude het aen den Oever al vast met nieu Ys leggen: Eenighe reysen heefter wel Ys in de Bahy geweest, maer noyt so vreesselijcke groote ende menichte als nu tegenwoordigh. Ons Bier op den 14. deser gesmolten, is in onse Lootse ontrent acht voet van het vuyr staende tot den bodem bevroosen, welck Vat wy t’andermael hebben op geslagen, het Ys uyt gehackt ende gesmolten, dat wy niet beter, ja slechter als water bevonden, ende overmits wy de spoelingh soo gereet smolten als het klare, alsoo wy het Bier in geen overvloet hadden, moesten wy het evenwel drincken. | |
[22 October 1633]Den 22. dito, duysich mottich weer met een Z.W. wint: waer mede het Ys op gisteren in de Bahy gerocht seer is vertrocken. Na de middagh vertoonden sich eenige Walrussen inde Bahy: maer also de selvige haer al in ’t water hielden, wasser geen apparentie om daer op yet te attenteren: wy bevonden ons yeder weeck met drie vaten Kolen te verbranden, ende de wijle wy der selviger op voorraet niet genoegh hadden, zijn by ons eenige Tenten opgeslagen, daer in wy noch een goede party hebben gevonden. In de voor-avont hebben wy ons onder-deur van ons Tent toe gespijckert, om dieswil dat daer door, de groote kou in de selvighe Tent op onse voeten wiert veroorsaeckt. | |
[pagina 16]
| |
de windt als vooren, Ga naar voetnoot+ met een redelijck klaer versich. Op dato vernamen wy weder eenighe Walrussen in de Bahy. | |
[24 October 1633]Den 24. dito, stil weer ende klare lucht; over sulcks zijn wy onder ons vijf man, wel versien van Lensen en Roers, na ’t Geberchte ghegaen, om te sien hoe het sich t’ Zee al hielt: doch wy bevonden het ontrent de Zuydt-zalaet bergh, seer moeyelijck ende swaer om gaen: Oock dat wy van de Sneeuw belet wierden hoegh op ’t Geberghte te klimmen, van waer wy voor de W. Bahy, t’ zeewaert menichte van Ys waren siende: also ons den doncker op de handt quam, zijn wy weder na ons Tent ghekeert, daer wy onder weegh langh over het nieuw gevrooren Ys sijn gegaen. Den 25. de wint Zuyd-oost, met klare heldere lucht, dese morgen vonden wy het eerste Beerspoor ontrent ons Tent, daer wy wel versien van Lensen ende Roers langh op volchden, van meeninghe om de selvige te bekomen, ende soo het mogelijck waer niet te laten vermenichvuldigen: wy bevonden eyndelijck dat de ghenoemde Beer weder te water soude zijn gegaen. | |
[27 October 1633]Den 27. dito, heel stil met klaer weer, op dato backten wy weder een Backt broot, op welcke hette wy inden Oven een stuck Rheene-vleys hebben gebraden ende gegeeten; Als de Sonne in ’t Suyden wesende, soude na de Reeckeninghe van de Tafel Sinus, een graedt onder den Horisont blyven, so bevonden wy noch 7. of 8. uuren schemeringh van den dagh. Op dato hebben haer noch 4. of 5. visschen in de Noordt-Bahy laten sien, daer over wy seer verwondert waren. | |
[28 October 1633]Den 28. dito, het weer ende windt als vooren; desen avondt hebben wy een Pot Kaerne-melck ghekoockt, Ga naar voetnoot+ welcke melck wy uyt het vat hebben moeten hacken: de genoemde melck is in May met de Vloot uyt het Vaderlandt gebracht, die noch seer goet van smaeck, ende graegh als vernieuwing is depesjeert, veranderende de selvighe eerst met wat soetigheyt ende een kanne Wijn. | |
[29 October 1633]Den 29. dito, stil weer met klaer versich; also het nieuw gevrosen Ys met de stroom t’ eenemael was vertrocken, hebben wy een Chaloup van wegen de Kamer Amsterdam van ’t Landt ghevoert ende te water gebracht, uyt oorsaeck onse Chaloup t’ eenemael onder de Sneeu was liggende, met welcke te water gebrachte Chaloup wy roeyde aen den oever van ’t Landt, daer wy met groote moeyte hoogh op ’t Geberghte hebben geklommen, van daer wy siende waren dat de West-Bahy t’eenemael met Ys was beset, daer wy ontrent maer een mijl t’ Zee weder openinge hebben gesien, maer vorder tot den Horsint al vol Ys: Wat aen gaet de Noordt-Bahy was mede vol Ys; maer driftigh, ende speelde met het Gety gestadich uyt ende in: de meeninghe is geweest (so ’t mogelijck ware) het Doot-mannen Eylant aen te doen, dat ons van ’t nieuwe gevrosen is belet: ’t Ys in de Noordt-Bahy begonde sterck nu te setten, daer door wy met ons Chaloup groot perijckel leden van gekrenckt te werden, hebben wy ons op ’t spoedighste nae ons Tent gevordert, daer wy onderweghen noch Iacht maeckten na een Walrus, die soo haest hy ons vernam hem te gronde begaf. Op dato vernamen wy eenige bruyne Meeuwen, van welcke soorte wy in eenige daghen geen hadden gesien. | |
[pagina 17]
| |
wy de Bahy weder vast met so nieu gevrosen Ys: Nae middagh sagen wy twee Walrusschen, gestadigh met de kop door het nieu gevrosen Ys slaende, waer van een met de Tanden op het selvighe is staende gebleven, dien ick met twee Kogels in de kop schoot, waer over sy haer terstont nae de schoot verder Bahywaert hebben begeven. In den avondt bitter kout. | |
[1 November 1633]Den eersten November, Ga naar voetnoot+ de wint N.O. met bittere kouwe en stercke Vorst; maer snachts helder klaer licht weer. | |
[2 November 1633]Den 2. dito, het windeken noch uyt de Noorder-hant met kout weer: Ontrent middagh hebben wy voor ons Tent op ’t Ys geloopen; mede is Ian Kunst ende Maerten Iacobsz. een groot stuck op de Noort-Bahy geweest, alwaer sy het Ys noch soo swack bevonden, dat den Hont op sommige plaetsen door ’t selvige Ys in ’t water rocht, de welcke sy met groote moeyte noch uyt het selvige Ys hebben gekregen. | |
[3 November 1633]Den 3. dito, stil bequaem weer: vermidts wy niet anders konden bemercken, ofte de Bahy lach van ’t een tot het ander Landt vast toe gevrosen, en hebben wy met ons ses man wel versien van Lensen, ende voorts ondersocht te voet, over de selvige Bahy te komen; doch ongevaerlijck derde halve parten gepasseert, zijnde bevonden de selvige Bahy aen den Oever van ’t landt nae gissinge anderhalf mijl openingh te hebben, derhalven zijn wy gekeert, op welcke wegh soo de een als d’ ander te mets door ’t Ys in de selvighe Bahy rocht. Onsen Timmerman willende sijn musket af schieten, so is het selvige achter in de kamer geborsten, daer van eenige stucken wijt ende zijd zijn gevonden, waer door die ’t af schoot niet is beschadigt. | |
[5 November 1633]Den 5. dito, de windt N.O. met klare lucht; op dato bevonden wy noch 4. of 5. uren schemeringh van den dagh; wy maekten houte klicken, Ga naar voetnoot+ daer wy mede kolfden op de Bahy voor ons Tent, tot exercitie. | |
[7 November 1633]Den 7. dito de windt noch uyt de Noordelijcker hant, met stercke Vorst ende bittere kou. In de voor-avont waren wy voor ons Tent op strandt een Beer siende daer wy jacht op maekten, die so haest hy ons vernam hem Bahy-waert begaf: Eenighe van ons volck haer niet wel gevoelende, zijn wy genootsaeckt in ons drinckens-kanne yetwes daer toe te prepareren. | |
[10 November 1633]Den 10. dito, weer ende wint als voren. Dese morgen is van onsen Hont de eerste Vos gevangen: Na middagh zijn wy onder ons drie over de West-Bahy geweest, alwaer wy op sommige plaetsen twee of drie Beer-sporen by den anderen hebben gevonden, de welcke wy op volghden, maer geen vernamen; alsoo het doncker wiert sijn wy gekeert. | |
[11 November 1633]De 11. dito, de wint Z. met klaere lucht Vorst ende bittere kou. Desen verleden nacht is het deck dat op mijn lijf lagh ende van den Adem nat geworden was, t’eenemael bevrosen, dat doen ick wacker wierdt ick vreese hadde van mijn Neus bevrosen te zijn, uyt oorsaeck ick daer groote pijn aen leet. Desen avont is by ons de Nieuwe Maen d’ eerste reys boven ’t Geberghte gesien. | |
[pagina 18]
| |
13. dito, Ga naar voetnoot+ de wint Zuydelijck met betrocke lucht ende somtijts wat sneeu. In de voor-avont stack de windt hart op dat niet continueerden. | |
[14 November 1633]Den 14. dito, de wint als voren met klare lucht, Vorst ende bittere koude. Op dato, in den avondt is weder een vat Bier opgeset, dat wy bevonden t’ eenemael bevrosen te zijn, het welck wy opsloegen, ende het Ys met zaegen als anders uyt arbeyde, ’t welck gesmolten zijnde in een ander geprepareert Vat van ons gedaen is, om het beste met het slechste gelijck af te tappen, dat wy in ons Wooningh-tent hebben geset, ontrent drie treden van ’t vuyr, van meeninghe om gesmolten te houden. Op d’ eerste waecke, de windt Noordelijk, met een klare heldere lucht. | |
[16 November 1633]Den 16. dito, het windeken uyt de Noordelijcke handt, met koele lucht. In den avont begonst het wat op te klaren. By experientie hebben wy bevonden, dat soo haest het eenichsins waeyt, ’t sy met wat wint het soude mogen zijn, dat het als dan bitter kout is. Onse geordineerde Koolen bevonden wy meest een derde gemindert te zijn. | |
[18 November 1633]Den 18. dito, de wint als voren met klare lucht, Vorst ende bittere koude. Alsoo ick bemerckte dat met de Sneeu te smelten, so tot verversinge van ’t Vleys als anders, veel Kolen wierden verbrant, hebbe ick een bijt op de Bahy door ’t Ys doen hacken ende saegen, welck Ys wy twee of drie voet dick bevonden te wesen, daer wy ons Vleys in hingen. | |
[19 November 1633]Den 19. dito, ’t weer ende windt als voren met lichte Mane-schijn, komende by de bijt om nae ’t Vleys te sien, bevonden wy dat het tot de knoop van ’t Ton af was, daer over wy seer verwondert waren; over sulcx maeckten wy tot twee verscheyde malen andere stucken Vleys aen een Metale houck, Ga naar voetnoot+ met een bondel vast gebonden, dan wierden als voren schoon af gegeten Snachts jacht-sneeu, wy hoorden mede een Vos kraeyen. | |
[22 November 1633]Den 22. dito, ’t weer ende wint als voren. Desen avont maekten wy een net Fuycks-gewijs, dat wy in ’t water stelden om yetwes van vis te bekomen, bevonden in ’t lichten van de Fuyck, het aes daer uytgehaelt, ende niet daer in: d’ oorsaeck dat het van een Kreefte net, ende te wijt van schakels was. | |
[24 November 1633]Den 24. dito, de wint N.W. met gestadigh duysich weer. In den avont braecken eenige sterren door; als doen koockten wy weder een pot Kaerne-Melck, sy smaeckten heel vuns: daer onder gedaen hebbende een kanne Wijns, Syroop ende wat Gember, so gaf het noch een goet eten, ons gesouten vlees viel heel bloedigh root, dan noch goet van smaek, van ’t vorige Vat waren eenige stucken luchtende en op sommige plecken vergaen. In de avont stil weer. | |
[pagina 19]
| |
dien hy des avondts noch niet quijt gheworden was; hoe het met hem vergaen sal, leert den tijt. | |
[26 November 1633]Den 26 dito, de Wind ende ’t weer als voren: inder nacht harde Wint met Iagt-sneeu. Desen avont stelden wy een ander Fuyck, dien wy van strop-rijs gebreydt hadden, maeckten als doen de bijt wat wijder van de Wal om de diepte te hebben; twee of drie uren na ’t hacken van de bijt, bevonden wy de selvighe weder een hant-dick toe-gevroosen te zijn. | |
[28 November 1633]Den 28 dito, het weer ende wint als voren. Ontrent middach heeft het onstuymich weer wat afgenomen; over sulcks lichten wy onse Fuyck, daer in wy niet bevonden: mede was het aes t’ eenemael afgegeten, maer presumeerden dat het van de harde stroom ende het koude water wiert verslonden. Om de leden te exerceren resolveerden wy met den anderen, al eer wy ons tot slapen souden begeven, alle dagen twee uuren in de Tent te wandelen: ick verstont mede als doen, dat den Persoon de vorighe Kogels was quijt gheworden. In de voor-nacht schoot het Noorder-licht seer, ende ’t was vreesselijck om sien; den tijdt van ’t Iaer ontdeckt sich nu wat droevich. | |
[1 December 1633]Den eersten December, Ga naar voetnoot+ continueerde de variabele windt met klare lucht. Ga naar voetnoot+ Ontrent middagh presumeerden ick de schemeringh van de dach in ’t Zuijen noch te hebben gesien. Inde voor-nacht stack de wint meer op. | |
[6 December 1633]Den 6. dito, de wint N.O met strenge Vorst ende bittere koude, wy stoocken groot vuyr op den haert, als mede in de Kachel, nochtans konde hem niemant in de Koy ofte slaep-plaets verwarmen: dies zijn wy uyt vreese van te vervriesen, voor ’t vuyr gaen sitten. Op dato is ons Azijn-vat op geslaghen, dat t’eenemael bevrosen was. | |
[pagina 20]
| |
soo strenge koude, Ga naar voetnoot+ dat niet tegenstaende wy in de Kachel een groot vuyr maeckten, een wijl in de Koy gelegen hebbende weder daer uyt mosten, ende ons tot wandelen begeven, om de leden warm te houden. Op dato hebben wy ons soute Vleys ende Speck met groot gewelt uyt de Tonne gehackt: sedert een tijdt  herwaerts konden wy noyt door ’t stoocken van de Kachel, Ga naar voetnoot+ ende vuyr aen den haert, so veel te weghe brengen dat het in de Tent konde gemerckt worden datter yet ontliet of ondoyden, ’t welck ons by nae discouragieerde: Over sulcks Godt Almachtigh daghelijcks biddende, ons niet na verdiensten te straffen. | |
[11 December 1633]Den 11 dito, de wint Z.W. met doncker weer. Na middagh wierden wy door ’t bassen van de honden, een Beer ontrent ons Tent gewaer, de welcke wy na lange schieten en steken met Lensen, een groot stuck achter ons Tent hebben gedoot; dat ons, so door de donckere ongelijcke hooghte der Sneeu heel periculeus ende moeyelijk is gevallen; die meest alle ons Lensen soo krom als oock aen stucken gebroken ende af handigh heeft gemaeckt: Terstont na de doot is de genoemde Beer by ons gevilt, daer van ’t Vet ende Vel in versekerheyt gebracht; overmidts de duysterheydt hebben wy met luchters en brandende kaerssen sulcks te weghe gebracht, daer wy onse Lensen ende Roers rontom ons hielden leggen, om des noot doende daer mede te defenderen. | |
[13 December 1633]Den 13. dito, de wint Zuydelijck ende Z.O. met klaer weder. Dese morgen bevonden wy aen ’t spoor, dat een Beer om onse Tent gegaen hadde, nemende sijn ganck na een lootsgen, daer door wy in een andere Tent gingen, daer over presumeerden dat de selve (door dien de Sneeu daer dick teghen aen ende op lach) daer meenden over te klimmen, ende weder voor onse Tent te komen; hy is in een as-balye dicht daer by staende getreden, soeckende so eenigh eten; maer dat niet vindende, heeft sijn ganck over de Middelborger backs ende koel-vaten genomen: wy sochten voor ende achter de Tent, of wy yet meer konde bemercken, also de locht wat soeter was. Tegens den avont de wint N. met weynich koelte en meerder koude. | |
[pagina 21]
| |
lijdelijck weder. Ga naar voetnoot+ Dien avondt is een van ons Compagnie met een Hondt uytgegaen tot dicht aen ’t Geberchte, ende Iacht gehadt op een Vos; dan vermits de selve sich in ’t Geberghte, ende de persoon sonder geweer sijnde, is sonder yets meerder te vernemen weder gekeert, maeckten alsdoen ons secreet boven op Solder, responderende buyten de Tent. | |
[15 December 1633]Den 15 dito, de wint N.O. met weynigh koelte. Ontrent de middagh wiert het duyster, het welk d’ oppositie in Hollandt mede wel canseert. Desen dagh haelden wy een achter-been van de ghedooden Beer, die achter ons Tent voor den uytkijck wierde geleydt, om te sien of wy daer eenighe Beeren konden locken. In den avondt vertoonden sich de Maen met lieffelijck weder, waer over wy met 2 van ons Compagny ontrent Ooster-Maen na ’t Gebergte ons ginghen vermeyden, ende liepen van ons Tent een stuck daer op: een sweetjen halende, so daer yet tot profijt van de Compagny of tot onse verversinge sich hadde vertoont, waren geresolveert op den top van ’t Geberght te klimmen; doch niet vernemende, als mede ons voor stellende de harde winden die subijt opkomen; ende als dan beswaerlijk van de sneeu ende koude beneden soude komen, zijn wy weder nae ons Tent gekeert. Dit is het verste daer yemant in de duysterheydt is geweest. | |
[18 December 1633]Den 18 dito, de wint N. ten O. en N.N.O. met harde Vorst, en bittere koude als voren geseyt is, waer uyt wy bemerckten de Noordelijke wint de bitterste te wesen. Desen avont ende de geheele nacht hadden wy hoe langher hoe meerder wint, Ga naar voetnoot+ ende bitterder koude met jacht-sneeu, so dat het sich voor ons wat suyr liet aensien; dan met lichte Maen wast noch wat vermakelijck, in teghendeel met donckere Maen ende Noordelijcke windt seer melancolijck. | |
[19 December 1633]Den 19. dito, de windt als voren, wat meerder koelte met klare lucht, ende jacht-sneeu; dan presumeerde dat de selve door de harde wint van ’t Geberghte na ’t laege gedreven wiert. Het vroos so hart dat wy door ’t kraeken van de sneeu menichmael schrickten, ja meynden datter menichte van Beeren ontrent ons waren. Op dato heeft den hoest van onse Kock wat afghenomen, die daer langh, beneffens meer andere, mede hadde gequelt geweest. In den avont begost de wint wat te stilen. In der nacht weder N.W. wy hoorden als doen een stem in forma als rachten van een Raven, doch 2 of 3. uren daer na vernamen een Vos ontrent de Tent, daer wy met den Hondt jacht op maeckten, maer niet op en deden. | |
[20 December 1633]Den 20. dito, de wint als voren. Ontrent middagh zuydelijcken met licht ende lijdelijck weer, dat ons dacht de schemeringh van den dagh noch te konnen erkennen: overmits wy in eenighe daghen geen licht en hadden vernomen, ende de Sonne als nu in ’t Teecken Capricornus, maeckt de grootste Zuyder Latitudo, mede de Maen 20. daghen oudt 23. graden in Leo, wy twijffelde niet het selvige, ’t licht van de Maen ofte ’t Noorder-licht geweest te zijn. In de voor-nacht hebben wy ’t vorige rachen in ’t Amsterdammer Vaetwerck gehoort, alwaer wy met ons drie of vieren nae toe zijn gegaen, te vernemen wat het soude mogen wesen, ende in ’t mogelijk ware het selvige met schieten ofte Iaegen van den Hondt te bekomen: daer ontrent komende heeft het sich stille gehouden, over sulcks zijn wy onverrichter saken gekeert. | |
[pagina 22]
| |
ende lijdelijck weer. Ga naar voetnoot+ In der nacht stack de wint hart op uyt den N.W. met bittere koude. | |
[22 December 1633]Den 22. dito, ’t weer ende wint als voren. Dese morgen heeft ons Kock met het verhangen van de Vleys-ketel hem seer gebrandt, Armen ende Vingers geschroeyt, met de vlam van ’t smeer sengende sijn baert, Wijnbrauwen, ende meest al ’t Hayr voor van ’t Hooft, leet ook groote pijn aen de oogen; over sulcks is het koocken van hem geabandonneert, ende by Marens Pouwelsz. aengevaert tot nader gelegentheyt. | |
[23 December 1633]Den 23. dito, het weer ende de wint als voren. Op dato zijn wy door de groote menichte der Sneeuw, (het welck heel hoogh voor onse Tent-deur lach) genootsaeckt geweest door andere Tent-gaeten te klimmen, ende so ons deur uyt de Sneeu te delven: overmits wy dagelijcks buyten de Tent moeten wesen om ons behoefte, so sneeu om water te smelten voor de Kockagie als anders, wijlens de deur wiert op gearbeyt, is by andere uyt de Schiet-gaten boven op de Solder, wacht gehouden, om van ’t wilt Gedierte niet overvallen te werden. | |
[25 December 1633]Den 25. dito, stil weer met betrocken lucht, ende niet sonders kout. Verleden nacht zijn drie of vier verscheyden reysen Beeren voor ons Tent geweest, die so haest wy de Schietgaeten (de welcke in de selvighe Tent stonden opende, met de muyl in de genoemde gaten quamen te snuyven, daer wy op schoten, doch door ’t bassen van de Honden te rugh-waerts ghetreden zijnde, maeckten onsekere schoot. Vermits den doncker ende ongelijckheydt van de Sneeu, vonden wy niet geraetsaem buyten de selvige yerwes te attenteren. Tot ons Kersmis koockten den Ham, Ga naar voetnoot+ een Rheenen hutspot, nuttigende daer benevens een back heete Wijn, gevende yder man 7. duym Toback met een schoone Pijp. | |
[26 December 1633]Den 26. dito, de wint als voren met donckere lucht. Ontrent middagh ons Kock Sneeu halende, lieten wy om versekertheyt den Hond uyt, de welcke terstont tegens een Beer sich versette, daer wy om donckerheyt niet op en attenteerden. Op dato maekten wy een boom met een rijdende ende een vaste strop voor ons Tent-deur, om van de Beeren niet overvallen te werden. In den avont stack de Zuydelijcke wint noch meer op. | |
[27 December 1633]Den 27. dito, de wint ende ’t weer als voren met lijdelijcke koude, so dat dese nacht sonder vuyr gewaeckt is. Ontrent middagh een van ons Compagny willende sijn water maken, opende de schuyf die voor het schiet-gat was, om te sien ofter yets ontrent mochte wesen, vernam een Beer voor de Tent-deur, die met de muyl in ’t genoemde gat quam te snuyven, waer over ick opstont ende het Vuyr-roer, in de handt nam: schietende den genoemden Beer in sijn vel, datter de prop al brandende op bleef leggen, hy liep al bulderende West-waerts van onse Tent, over sulckx wy de deur openende, dito Beer met onsen Hond na joegen: maer ontrent dees Tent komende, bevonden de Sneeu so ontlaten, dat wy over de kuyen daer in soncken ende hem moesten verlaten. Des avonts bemerckten wy den Hondt van den gemelde Beer aen sijn been gequest te wesen, daer op wy wat olye van Olijven gesmeert hebben. | |
[28 December 1633]Den 28. dito, ’t weer ende windt als voren Voor ’t schaffen van de vroeg-kost vernamen weder een Beer aen onse Tents-deur, die als voren geseyt, in ’t opene van de schuyf sijn muyl mede in ’t gat stack, ende wat ter zijden afweeck, over sulcks wy niet konden schieten, daerom na boven gaende, alwaer de selvige beter onder schoot hebbende, wy op hem af branden ende in ’t lijf | |
[pagina 23]
| |
schoten, Ga naar voetnoot+ nemende al brullende de vlucht, dien wy mede niet konde bekomen, wy presumeerde dat de voor seyde Beeren op den reuck van ’t Kocks-water, dat buyten de deur gegoten wiert, aengekomen zijn. Desen morgen hoorden wy in ’t W. ende N.W. de Landt-zee ruysschen. Ontrent den avont sagen wy drie Beeren by den anderen, vermoeden de selvighe van ’t Geberghte af-quamen achter onse Tent om: sy bleven achter Middelborghs Tent een oogenblick staen, liepen doen Oost aen, wy dachten dat de selvighe voor de Tent gekomen, ende ons alsoo aengedaen soude hebben, daerom nae de selvige niet geschoten wierdt, presumeerden de Oude met haer Iongen geweest te zijn, door dien de twee veel grooter dan het derde was. De geheelen dach tot in der nacht was de locht so vol lichts datmen schrikten de selve aen te sien. In de nacht is onse Timmerman door groote flaute in onmacht gevallen, seyt wel vijf of ses mael in de Koy wesende gehadt te hebben, ende ’t selve hem met steeckten in de zijde aen quam: Godt wil het ten besten keeren. | |
[29 December 1633]Den 29. dito, de wint ende het weer als voren. Op dato voor de vroegh-kost sagen wy een Beer voor onse Tent op ’t strant, daer op niet geschoten wiert, also wy vertrouden dat hy ons nader komen soude, maer nam sijn koers na ’t Fort, sulcks siende, zijn wy den Beer met den Hondt nae-gevolght, ende Iacht op hem gehadt: dan vermits wy t’ elcken seer diep in de sneeu sackten keerden wederom. Op dato vernamen noch twee Beeren daer wy als voren Iacht op maeckten, ende mede niet op deden, alleenlijck dat den Hondt hem tegens den eenen langh versettede: dies dito Beer groot geschal met blasen, brijsen ende slaen met de klauwen maeckten. Des avonts begost het wat op te koelen uyt den Z.W. met natachtigh weer en betogen lucht: wy sloeghen als doen weder een half-vat Bier op, dat als voren seer hart gevrosen was, stellende mede een Chaloups-mast recht voor ons Tent, ontrent ses treden van de deur, waer aen wy een groot stuck sprengent vleys bonden, om also door dien middel eenighe Beeren te bekomen. | |
[31 December 1633]Den 31. dito, de wint wat stilder. Smiddaghs meenden wy weder een Beer aen de West-zijde van onse Tent gesien te hebben: maer is niet geopenbaert wy bevinden als nu dagelijcks dat so aen de vingers als handen, daer het volck de Vorst in hebben gehadt ’t vel meest af gaet, de koude was als nu lijdelijck. In den avont vernamen weder een Beer voor onse Tent, die nae dat wy daer een wijl tijdts op gewacht hadden van ons Noorman met twee Kogels in ’t lijf geschoten zijnde, seer afgrijsselijck huylden, daer op wy terstont uytvielen, maer is het ontvlucht; mits den Hondt een verkeerde coers stelde na een andere Beer, op welckers bassen wy volghden, so is dito Beer door de duysterheyt ontkomen, ende wy zijn weder nae onse Tent gekeert. Halende een Lantaren met een brandende kaers daer in, bevonden wy ontrent N.O. ten N. van ons, dat de gemelde Beer groot gewelt met slaen van de klauwen; jae op vele plaetsen kuylen gemaeckt hadde, als of het daer met schoppen uyt gehaelt was; hy hadde mede veel bloets uyt geschoten, daer op wy volchden, tot een groot stuck op de Noorder-Bahy, maer niet vindende zijn weder nae onse Tent gekeert, gevoelende als doen dat de kou seer vermeerderden. De Heere wil ons vorder in ’t Nieuwe-Iaer bewaren. | |
Januarius, Anno 1634.DEn eersten Ianuary, Ga naar voetnoot+ begonst het uyt de Noorder handt wat op te koelen, met bittere koude, jacht-sneeu | |
[pagina 24]
| |
ende harde Vorst. Ga naar voetnoot+ Op dato hebben wy ons Gebedt tot Godt gedaen, dat hy ons door sijne Goddelijcke genade in dit Nieu aengevangen Iaer voor allen quade wilde bewaren; nae welck Gebedt ick een kanne heete Wijn met een Salaet liet gereet maecken, aen yder Persoon tot een Nieuw-Iaer een schoone Pijp met ses duym Taback uytreyckende. Op ’t eerste quartier vernam de waecker een Beer, meynde de selvighe te schieten, maer is ’t ontkomen. | |
[3 Ianuary 1634]Den 3. dito, de windt variabel met bittere koude. Na de middagh zijn weder twee of drie Beeren voor ende ontrent onse Tent verscheenen, daer wy als voren Iacht op maeckten, den Hondt by een komende, hielt het selvighe stil staen, gaende een van onse Compagny met een Roer daer nae toe: maer dito Beer het ander volck siende aenkomen nam de vlucht; wy bevonden datter gestadigh Beeren ontrent onse Tent haer onthielden, want wy nauwelijcks een uur twee of drie vry waren: wy sagen als doen oock veel Vossen, soo voor als achter onse Tent, mede bemerckten wy dat het licht (Godt zy lof) sich begon te vertoonen. In den avont stonden wy lange beneffens de Tent en wachten nae een Beer die wy in ’t gesicht hadden, maer quam niet te voorschijn, ende alsoo het heel duyster was hebben hem niet verder gesocht. In der nacht hoorden wy twee Beeren achter ons Tent vreesselijck geluyt met den anderen maken, presumeerden dat den eenen een Proye gehadt heeft, ende den anderen ’t kasen-broot heeft willen ontnemen, het welck veel-tijdts niet gelucken wil: daer wiert mede van ons Compagny een Vos geschoten. | |
[4 Ianuary 1634]Den 4. dito, de wint Z.O. duyster weder met jacht-sneeu gemenght, Ga naar voetnoot+ doch niet so bitter als op gisteren. Dese morghen stont weder een Beer voor onse Tent-deur, maer verwachte onse komste niet. | |
[7 Ianuary 1634]Den 7. dito, ’t weer ende wint als voren met lichte Mane-schijn. Smorgens voor de vroeg-kost liet sich weder een Beer voor de deur van onse Tent vinden, maer so haest als hy ons vernam koos ’t Hasepadt. Ontrent middagh liep de Hondt uyt nae een Vos, dan verliet de selvige terstont, ende was datelijck tegen twee Beeren doende met bassen, die van hem mede zijn verlaten: korts daer nae sagen wy twee Beeren achter op ons aenkomen, die so ’t scheen van twee anderen vervolght wierden, want sy tegens den anderen langh hadden gebrult; so haest de selve onder schoot waren is een van die van Ian Kunst door het schiet-gat met twee Kogels in ’t lijf geschoten, die op sijn zijde bleef liggen, daer op wy datelijck met ons vijven uytvielen, ende de selve met de Lensen gedoot: de andere namen met groot gebulder datelijck de vlucht, so dat wy presumeerden noch een gequest te wesen, die ’t nae lange vervolgen ons ontleyden. In ’t wederkeeren saghen wy een anderen Beer uyt de Westelijcker-hoeck recht op het geluydt aenkomen, daer wy weder Iacht op maeckten, ende hem voort-dreven van de Valey op de Noordt-Bahy, voor by onse Tent tot ontrent Veers Tent, daer wy de overhant hebben gekregen; wy schoten hem somtijts met de Lensen | |
[pagina 25]
| |
in ’t lijf, Ga naar voetnoot+ gelijck men ’t Harpoen in een Walvis doet, daer de selvige dan op beet om den doorn uyt te krijghen, dan een ander weder daer op toe-schietende, so dat wy (Godt sy danck) op dees tocht twee beeren ter doodt hebben gebracht, ende gevilt met brandende kaersen, ’t vel ende vet in versekertheyt gebracht: wy vonden in den eenen een, ende in den anderen beyde de Kogels; op dese tocht most ons Noorman in ’t beste van ’t spel na de Tent, uyt vreese dat hem docht sijn teen vervrosen te zijn, dan is noch ten besten gekomen. Naderhandt vernamen wy weder drie beeren, die hun coers nae de ghedoode beeren stelden: maer also wy van het Iagen, door dien de Sneeu sacht was, seer moede waren, hebben het daer by gelaten. | |
[8 Ianuary 1634]Den 8 dito, de wint N.W. met jacht-sneeu. Op dato vergaderden een hoop beeren achter ons Tent op de Valey, alwaer een romp van een Walvis lach, welcke beeren wy in den avont-stont met het deur-breken van de Maen, aen verscheyde partyen van den troup hebben sien vertrecken, somtijts 3. 4 of 6. by den anderen, al brullende om, en voor by onse Tent, daer van drie door de kap-bancken haer cours namen. Een van de selve over de Steve van de Chaloupe springende, roock aen het Vleys, voor desen aen de Mast gehanghen, die van onse Noorman met dubbelt scharp in ’t lijf geschoten zijnde, even-wel ontvluchten; korts daer nae een andere komende, die van ons Compagny soo getreft wiert, dat hy op de selve plaets bleef leggen, steeckende hem noch een Lens ofte twee in ’t lijf, die wy (vermits het Sonnen-dagh was) niet en ontweyden: wy hebben den gantschen dach en nacht so menichte van beeren om ons Tent gehad, makende een vreesselijck geluydt met brijssen, dat so het geduerigh nacht gheweest was, wy gestadich in vreese soude zijn gheweest: sy hielden hun al in troupen, wy bevonden onder de drie op gister geschoten beeren een Wijfken, Ga naar voetnoot+ daer uyt besluytende dat het haer speeltijt moeste zijn. | |
[9 Ianuary 1634]Den 9. dito de wint N.O. met lichte Mane-schijn ende lijdelijcke koude: Het gedruys van de beeren achter onse Tent nam noch aen. Op dato ontweyden het volck de op gisteren bekomen Beer, in ’t villen van de selve quam ’er een andere Beer op ons aen, daer wy Iacht op maeckten; maer soo drae hy ons gewaer wierd nam de vlucht, die wy nae een wijl vervolgens in den bil schoten, daer over hy stille bleef staen, doch het andere volck vernemende, die met Lensen nae hem toe quamen, heeft hem met de vlucht gesalveert: wy sagen als-doen diversche partijen 2, 3, of 4 by den anderen, ontrent onse Tent, dan sy quamen niet onder schoot. | |
[10 Ianuary 1634]Den 10. dito, de windt als voren, met stilte ende lichte Maen-schijn. Op dato deden wy 3 of 4. tochten, hebben tot verscheyde reysen Iacht gehadt, ende eenige getreft, doch geen bekomen. In den avont sijnder drie van ons Compagny weder uyt-gegaen, vonden het spoor van een Beer in de Amsterdammer nieuwe Tent, also de deur ongesloten was; sy hebben doen weder op eenige beeren Iacht gemaekt, doch geen bekomen; ons Timmerman een weynigh van sijn mackers af wijckende, vernam drie andere beeren: daer hy nae toe liep, in meeninge de selvige na sijn Compagny te jagen, maer ontrent komende sach’er daer so veel by den anderen staen, dat hy uyt vreese nae zijn Compagny tot secunden retireerden, wy vernamen mede veel Ionge beeren, waer uyt besluytende dat de selvige twee mael in ’t jaer genereren: doch niet meer attenterende zijn wy weder na de Tenten gekeert. | |
[pagina 26]
| |
souden onthouden in des Generaels ofte Amsterdammers Tent, Ga naar voetnoot+ tot exercitie van ons leden, als oock op hope van eenige beeren te bekomen, om daer door ’s Compagnies onkosten te verlichten, die met hun vrijen wil daer gegaen sijn. Des avondts was de Maen heel omvangen met een grooten ring, een weer-hooft aen de Oost ende West-zijde binnen den selven ring. Snachts is by een van ons Compagnij een witte Vos geschoten. | |
[12 Ianuary 1634]Den 12 dito, de Wind ende ’t weer als voren met klare Maen-schijn, verstondt als doen hoe op onse voorgeseyde Compangions, so haest sy in de voornoemde Generaels Tent gekomen waren, 3 beeren af quamen, daer op sy gelijcker-hand aenleyden, maer also door ’t over ende weder loopen de vuyr-roers vochtigh gheworden zijn, hebben geen van allen af konnen branden. Op dato resolveerden ick met mijn goet over te gaen, om op alles te letten; gaf ons andere drie met-ghesellen wat brandewijn om haer te verversen dan vermits mijn humeure met den damp der Stoof niet over een en quam, ben ick om alle ongeval voor te komen, weder na onse Lootse gekeert. Desen nacht vernamen wy drie beeren voor de Tent, daer wy met ons twee op aen leyden, dan ’t Roer heeft als voren geweygert, ende geen by ons is bekomen. Wy bevonden dat als men de Roers geladen in de Kachel stelde het yser seer ontliet, waer door het kruyt nat wierd, dat het water ’t laetgat uyt quam, des wy nader-handt de selve daer ongeladen in settede, ende op drooghen lieten. | |
[13 Ianuary 1634]Den 13 dito, duyster windigh weer. Terstondt ginck ick weder na de Tent; korts na mijn komst vernamen wy weder een beer, die wy door ’t schiet-gat uyt de Stoof by-naest hart-steeck doot schoten, het selvige was een jongh beest, die wy door de strenge kouwe ongevilt lieten. Savonts vernamen een anderen Beer, daer wy weder op toeleyden, maer hy veranderde sijn koers: so lang men sich verborgen kan houden sullen de beeren tot by na aen den tromp wel komen; Ga naar voetnoot+ maer sy werden door ’t veel schieten soo schou, dat so haest men sich rept, het slot van ’t Roer hooren, ofte de brandende lont vernemen, sy hun op ’t loopen stellen. | |
[15 Ianuary 1634]Den 15 dito, de Wind N.W. stijve koelte met harde Vorst en jagtsneeu gemenght. Des avonts quam ons volck weder by ons in de Tent om eenighe behoeften, seyden geen beeren vernomen te hebben als in ’t komen, ende op het strandt; maer soo haest hy hun gewaer wiert nam de vlucht: wy geloven vastelijck dat de beeren in nootweer in hunne hoolen blijven ofte in een louwe plaets vertrecken. Het vroos dese nacht in de Stockvis-balij, die dicht aen den haert stondt by na een handt-dick. | |
[16 Ianuary 1634]Den 16 dito, continueerde de Noordelijcke Wint met strenge koude; jae ’t was snachts soo koudt, dat niet tegenstaende de Kachel gestoockt was, wy allegader van koude uyt de Koy mosten, uyt vreese dat ons beenen vervrosen soude hebben, wy hadden nu 2 of 3 daghen lanck de Mane met so een ringh als voren geseyt omtrocken gesien, vernamen als noch geen beeren. | |
[17 Ianuary 1634]Den 17. dito, desen morghen verstonden wy, dat onse drie metgesellen in de Amsterdammer Tent zijnde op de Honde-wacht, een grooten Beer gedoot hadden, de wint ende koude continueerden, sagen in de eerste wacht een Beer voor onse Tent op het Ys, maer ons vernemende is gevlucht. Desen nacht hebben wy ons Bier voor de derde-mael ghesmolten. Ontrent Z W. Maen hoorden wy ons met-gesellen schieten, daer op wy mede uytvielen, om des noot zijnde haer te assisteren, daer komende schoten ten | |
[pagina 27]
| |
tweede-mael op een Beer, Ga naar voetnoot+ die wy voorts doot lensten. In de Honde-wacht is weder een Beer voor ons Tent verschenen, die by een van ons Gesellen met een Kogel, zijnde aen 16. stucken geklooft, om na een Vos te schieten, die geschoten wiert, en voorts de vlucht nam, maer 10. of 12. treeden geloopen zijnde, bleef leggen, ende wert met een lense-steeck gedoot: overmits de bittere koude lieten de selve ongevilt leggen. | |
[19 Ianuary 1634]Den 19. dito, met vermeerderingh van windt ende koude, dat sich voor ons al wat droevigh op dede, Godt weet wat ons van noode is. Onse France Wijn ende Azijn was soo hart bevrosen, dat het schier ongelooflijck is. In den avont zijn ons met-gesellen weder om brandt ende Victualie gekomen, seyden daer niet voor gevallen te zijn. De Spanagie van onse Tent, wiert door de Vorst so getrocken, dat wy meenden dat de Deelen en al afgeruckt wierden. | |
[20 Ianuary 1634]Den 20. dito, continueerde de wint ende koude, so dat wy uyt de Koy mosten, en ons tot wandelen begeven. Op dato een van ons met-gesellen uyt een aerde kanne drinckende, is ondertussen sijn baert aen de selve kanne gevrosen. Het weder laet sich noch strenger aensien, soo dat wy vreesen indien de koude vermeerdert dat wy onse Tenten sullen moeten verlaten: hackten mede onse France Wijn uyt het vat; stelden als doen een back Brande-wijn boven op de Solder, dan bleef onbevrosen: bevonden van gelijcken het in de Kocks-water vat, dat ongevaerlijck twee treden van ’t vuyr, ende tegens de Kachel aen stont, in de tijt van drie uren een pinck dick Ys gemaeckt, maer indien wy met een goede Loodse versien hadden geweest, en souden geen noot gehadt hebben. | |
[21 Ianuary 1634]Den 21. dito, de wint ende ’t weer als voren, wy hebben dit etmael onse Tent-deur gesloten gehouden, tegens de middagh begonst het weder wat af te nemen, Ga naar voetnoot+ soo dat wy onse Tent opende. Op de middagh zijn ons met-gesellen uyt de andere Tent om Bier ende brandt gekomen, seyden dat op dato vier Beeren ontrent de Tent sich vertoonden, daer sy nae schoten, maer geen bekomen. In den avont vernamen wy een Beer West af van onse Tent, die wy niet onder schoot kregen. Het laet sich al hier nae menschen verstant aensien, door de menichvuldighe sneeu ende gestadighe Vorst, dat ment onmogelijck soude oordeelen om jegens ’t saysoen te vertrecken, doch d’ uytkomste daer van is God Almachtigh bekent. | |
[22 Ianuary 1634]Den 22 dito, vertoonde sich het weder wat ghetempert, met stilte ende groote klaerte in ’t Zuyden. Op de middach zijn onse met-gesellen by ons gekomen, omme (also het Sondagh was) ghesamentlijck het Gebed tot God Almachtigh te doen, seyden dat sy tot verscheyde malen beeren in ’t gesicht gehadt hebben, maer noyt onder schoot, bemerckten mede dat de beeren met dit sachte weder achter onse Tent vermeerderden. Teghens den Avondt verhefte sich de wind, wy vernamen ontrent onse Tent eenige beeren, doch soo na niet als voor desen. | |
[23 Ianuary 1634]Den 23 dito, schoot de Wind uyt na het Oosten met stijve koelte, maer niet so koud. Dese voor-middach vernamen wy eenige beeren, doch hielden hun verre van de Tent. Des middaegs quamen ons met-ghesellen om brandt ende andere noodige behoeften, rapporterende dat sy luyden diversche partijen beeren hadden gesien, daer geen schoot op konden krijgen. Na wy konden sien warender een groote partije ontrent de krengh, ofte stuck van de doode Vis; den geheelen dach doncker ende nevelachtigh weder; des nachts schoot het Noorder-licht vreesselijck. | |
[pagina 28]
| |
riabele Wind met Iacht-sneeu, Ga naar voetnoot+ so dat wy niet van ons konden sien. Op dato hebben wy de schemeringh van den dag wel 6. of 7. uren langh bekent, soo dat ick op middagh in een Psalm-boek diversche regels las; wy bevonden onse Fransche Wijn, die als voren geseyt bevrosen, ende van ons op-geslagen was, gesackt ende wat ontlaten te wesen, maer in ’t drincken so kout, dat men dacht de tong ende lippen ’t gevoel quyt wierden, mede bevonden wy dat ons bier gestadigh vervrosen bleef: wy hackten ende hingen (des van doen hebbende) een Pot over ’t vuyr, gesmolten zijnde, schepten met een Houten back so veel ons lusten. | |
[26 Ianuary 1634]Den 26. dito, de wint Zuydelijck met harde buyen ende lichten dach, so dat ’t Gesternte ontrent middagh in ’t Zuyden wesende, door ’t selvige licht geheel verduystert wiert, dat ons oorsaecke gaf een blenck in ’t Z.W. gesien hebbende, te gelooven datter openingh moeste wesen: ick liet derhalven vijf Mannen gemonteert met Lensen ende vuyr-Roers sulcks besichtigen, die in ’t Westen een stuck verby het Rif komende, vernamen daer twee beeren, d’ een geen ses palm hoogh, ende d’ ander wat grooter, daer op sy aenleyden, maer also sy hun verspreyden, ende mede met optrecken van de Panne, het kruyt daer uyt woey, zijn sy de selve met de Lensen na geloopen, maer namen de vlucht Bahy-waerts, die niet dan met losse sneeu bedekt was, so dat de beeren daer gestadigh in braecken, bemerckten als doen dat de West-Bahy meest open was, jae niet meer als schors Ys inde selve Bahy konden sien, waer uyt wy besloten (als voren geseyt) het ruyssen van de Landt-zee hoorende, doen mede openinghe ontrent de West-Bay ofte Bykorf te wesen. Het Ys moet alhier dapper van onder slijten, gemerkt wy een tijdt herwaerts meest al koude Noordelijcke winden met Vorst gehadt hadden. Wat de Noort-Bahy aengaet, wy konden aldaer geen openingh vernenemen, Ga naar voetnoot+ doch indien de wint gelijck als nu, wat langh in desen houck blijft staen, konde het geschieden, dat het wel vroegh openinge soude maken, dat Godt geve. In ’t weder-keeren bevonden wy dat de beeren op ’t strant veel steen-kroos ende groote bladers hadden op-gekrout, ende tot beschut van de W. windt by de Delfsche Tent groote putten gemaeckt, daer sy so ’t bleek hun Leger-plaets hebben gehouden. In der nacht schoot de wint uyt in ’t Z.W. met so stijve koelte, dat wy meynden onse Schou, Tent en al om verre soude gewaeyt hebben: want de Aerde, Koye ende alles schudde ende beefde, doch Godt Almachtigh heeft ons voor ongeval bevrijt. | |
[27 Ianuary 1634]Den 27. dito, de wint Z.W. met storm, jacht-sneeu ende Regen, so dat alles ontliet. Onse Kaes, die door de Vorst ontstucken was gevrosen, droop ende viel meest van den anderen. Op de middagh quamen onse Companjons om bier ende Traen in de Lamp te branden, seyden in de Stoof niet te konnen vieren door harde windt, het scheen de openinge seer aen-groeyde, maer vermits door de donckerheyt ende onstuymigh weder wy geen gesicht konden krijgen, hebben door sulcks niet sekers konnen schrijven: het doyde seer hart, dat wy vreesden ons Rheene-vleys ende Salade, het welcke wy voor een siecken dagh bewaerden verderven soude, daer wy door het onstuymich weder, als mede door dien de selvighe Tent onder gesneeuwt lach, niet konden by komen, souden het selve ter eerster ghelegentheydt besichtigen. Wy hebben van daegh geen Beeren ontrent ons Tent vernomen. | |
[28 Ianuary 1634]Den 28. dito, continueerde de harde Windt als vooren, schoot ontrent de middagh weder uyt na ’t N.W. na de middagh N.O. met klaer weer, dat wy het water dwers van onse Tent na ’t Doodt-mans Eylandt, ende soo voorts de West-Bahy bescheydelijck konden sien. Tegens den avont warender twee beeren ontrent onse Tent, daer | |
[pagina 29]
| |
van eenen op ’t strant ginck leggen slapen, Ga naar voetnoot+ een van ons met-gesellen daer nae toe gaende schoot nae hem, hy stack sijn hooft op ende bleef leggen, so dat ons daght de selvige geraeckt te wesen, ende vielen gesamentlijck daer op uyt: maer het geruchte vernemende nam de vlucht, den anderen staende aen het stuck vleys, dat wy voor desen aen de Mast gehangen hadden, leyden wy aen, dan also het Roer weygerde is het mede ontkomen. Wy vernamen op dato noch drie of vier mael beeren, daer van oock geen en bequamen. Savonts de wint Z W. maekten de Landt-zee sulcken geraes van ’t Kerck-hof tusschen ’t Rif ende den berg, dat het scheen of sy ons Tent overlopen wilde. ’s Nachts schoot het Noorder-licht seer vreesselijck. | |
[29 Ianuary 1634]Den 29. dito, de wint ende het weer als voren. Dese morgen verstont ick dat ons volck een Beer in ’t lijf geschoten hadden, daer soo veel bloedt uyt quam, als oft met een spat uytgespat wiert, dan zijn door het onstuymigh weer belet de selvige op ’t spoor te volgen. Wy vernamen op dato menichte beeren, gaende weyden als het Vee in ’t Vaderlant, daer wy tot verscheyden malen jacht op maekten, ende twee naer ons toekomende schoten, die groot gekrijsch ende misbaer maekten, hebbender groote moeyte mede gehadt eer wy de selve konden doodt Lensen; een van de twee het ontloopende, heeft de Vlissinger-hont gevolght, die van den Beer gevat, over sijn hooft gheworpen wiert: by ons komende saghen wy dat de selfde drie gaten in ’t lijf hadde, die wy weder meesterde so wy best konde, want wy vele aen den Hondt verlooren soude hebben. Door het gestadigh koudt, nat ende windich weder lieten wy de gedoode Beer ongevilt legghen, in meninghe die ter eerster gelegentheydt, neffens de andere vijf leste geschoten te ontweyden. Op dato hebben wy mede een Rhenen-bout gekoockt, die God danck noch goet van smaeck was, de openinghe van ’t water nam seer toe. Des nachts variabele winden, met sneeu ende regen gemenght. | |
[30 Ianuary 1634]Den 30 dito, de Windt ende het weder als voren, met donckere lugt. Teghens den middach begonst de dach wat door te breken, so dat wy sagen het ijs sich te separeren ende gaende te werden, als doen sond ick twee van ons Companjons met Touwen naer het strand, om de op gisteren ghedooden Beer daer mede te versekeren, die zy niet vonden, maer wegh gedreven was. Het ijs in de Noord-bahij was mede gescheurt, ende scheen t’ Zeewaert te drijven. Des na-middaechs de Wind Zuijen: wy maekten doen weder Iacht op een Beer, die achter der Deenen vaten lach en sliep, dan also wy voor de wint op hem afquamen, kreegh de snof in de neus, ende nam de vlucht. Snachts variabile wint Z.W. N.W. Zuyden ende Z.O. bol ende sacht na dese Lands Winter gesproken. | |
[31 Ianuary 1634]Den 31 dito, de wind Zuyt ende Suyt-Oost, met harde koude ende donckere Lucht. Na-middagh vloeydent water tot twee roeden van de Tent; het hadde noyt so hoog geweest. Het ijs dreef noch gestadigh de West-bahij uyt: maer het scheen ontrent de selve Bahij in Zee dicht van ijs te zijn. Des avonts schoten wy na een Beer achter onse Tent, maer en is niet gerocht. In der nacht verhief sich de Wind weder. | |
[1 February 1634]Den eersten Februarij, Ga naar voetnoot+ variabile wind alles soude omgewaeyt hebben. Verleden nacht hadde het water tot aen ons Tent geweest. Dese voornacht was het soo doncker datmen nauwlijcks sneeu konde bekennen, de windt N. ende N.O. | |
[2 February 1634]Den 2 dito, de wind als voren, so dat de Noort-bahy vol ijs lach. Ontrent middagh quamen onse Compagnions uyt de Stoof, seyden sonderlingh geen beeren vernomen te hebben: ick liet haer by ons blijven tot naeder ghelegentheydt. Na-middagh maeckten wy Iacht na vijf of ses beeren, die so haest sy ons vernamen, te water liepen, ende het ons so ontley- | |
[pagina 30]
| |
den. Ga naar voetnoot+ Inden avond maeckten wy weder drie of 4 mael Iacht op troupen beeren; som twee, drie of 4 by den anderen, doch en konden geen bekruypen: wy bevinden deselve als nu so schou, dat so haest sy ons gewaer werden deur gaen. Het hadde voorleden nacht ende desen dagh soo harde gevrosen, dat de beeren op sommige plaetsen over ’t nieuwe gevrosen ijs liepen. Desen nacht de wind op ’t heele Compas met klaer weer. | |
[3 February 1634]Den 3 dito, variabile Windt met duysterheyt ende jacht-sneeu. Desen morgen schoten wy weder na een Beer, dan also sy de Tent schuwen, komen niet wel binnen schoot. Na middach vernamen weder 2 Ionge beeren, daer wy na schoten, ende op uytvielen; sy wilden malkander niet verlaten: over mits al de Lensen krom gheraeckt waren, rochten sy beyde te gelijck van de strandt-ijs inde Bahij, alwaer wy d’ eene gedoodt hebben, het andere daer noch gestadigh by komende bleete, ende wierdt met de lensen 3 of 4 steken ghegeven, endelijck siende dat hy sijn macker niet konde behulpigh wesen, nam de vlucht na ’t Doot-mannen Eylandt: wy hebben de ghedoode beer op ghehaeldt, ende voorts gevilt. Op dato ginck ick met vijf mijne Companjons na ’t Rif over ’t Kerckhof, ende soo voor de Tenten omkomende, hebben niet vernomen. | |
[4 February 1634]Den 4 dito, de Wind N.O. met lijdelijcke koude. Desen dach hebben wy 3 of 4 Beeren gehadt; overmits sy heel schu waren konden gheen bekomen. Den 5 de Wind Z. en Z. ten O. met moy licht lijdelijck weer, wy hadden Iacht op een Beer, die achter ons Tent was, maer ons vernemende is ’t ontloopen. Des middaeghs versochten wy om in ’t Westen aen de Sla-berg te geraken, daer wy van de groote inhammen door ’t opdringen van ’t ijs aen de voet van ’t Gebergte gemaekt, en boven sneeu, op sommige plaetsen in de Valeije so hart ende glat bevonden, dat het niet mogelijck was boven op ’t Geberghte te gheraken: Ga naar voetnoot+ wy bemerckten dat het in de West-bahy ende soo vert wy t’ Zee konden sien, al water was. In de mont van de selvige Bahy lagh weynig ijs, ende so broos dat men daer nauwelijcks vertrouden over te loopen. In ’t gins gaen rocht onsen Timmerman in ’t ijs, die na de Tent gaende van een Beer vervolgt wiert, ende na dat hy in de Tent ghekomen was, sach deselve na de deur komen, waer over hy een Roer inde handt nam, schietende hem in ’t lijf, ende is al bloedende na de strant geloopen; een tijt daer na heeft hy deselve weder met een eynde van een kaers in ’t lijf geschoten, doch ist evenwel ontkomen. | |
[6 February 1634]Den 6 dito, de Wind Z.O. ende Z.O. ten Z. met doncker duysich weer. ’s Middaeghs quammer een groote Beer voor ons Tent, dien ick met twee Kogels so trefte, dat deselve een weynigh van ’t strant op ’t ijs bleef leggen, de ijs-kant afhackende, sleepten deselve met een tou vast gemaeckt na strandt, welcke wy door de zwaerte niet konden op-trecken, hebben het tou aen Land vast gemaekt, om met hoogh-water te doen dat mogelijck soude zijn. In den avont-stont sagen wy beeren ontrent de Amsterdammer Ketels, daer wy na toe kropen; van welcken een met twee Kogels in ’t lijf geschoten hebbende, met Lensen voort is ghedoot. Het Ionck dat daer by was wilde d’ oude niet verlaten, is mede doodt ghelenst. In der nacht vernamen wy noch twee beeren die ons niet en verwachten. | |
[7 February 1634]Den 7 dito, een swoel Zuyd Oost windeken, met betrocken lucht. Dese morgen schoot ick een Beer achter ons Tent in ’t achterste been, doch ontliep ons. Op de middach hadden wy weder Iacht op een Beer die ’t mede ontquam, hebben als doen de 2 op gister gheschoten Beeren gevilt; wy sagen noch diversche Beeren op ’t Doodt-mannen Eylandt. In den avond vernamen een oude met een Ionghe beer, daer van ick d’ oude schoot, die by ’t andere volck is | |
[pagina 31]
| |
doot ghelenst; Ga naar voetnoot+ de Moer ons genoegh te doen gevende ist Ionge ontkomen, wy hadden somtijts ghewenst winter-weer; bemerckten mede dat de Noordt-bahij by de Arssijpelle ende voorts t’Zeewaerts openinge hadde, Ga naar voetnoot+ doch in den Horisont sagen wy ’t ijs blincken. ’s Nachts bequaem weder; in de Honde-wacht vernam de waecker een Beer, daer van hem na is geschoten, maer niet geraekt.  | |
[8 February 1634]Den 8 dito, het Windeken uyt de Noordelijcker-handt met schoon licht weder: Ga naar voetnoot+ alsdoen gingen 3 van ons Companjons wel gemonteert na ’t Doodtmannen Eylandt, om te sien ofter yets tot verversinghe of profijt te bekomen was, als mede of men geen van de vorige gequetste beeren doot vinden soude, daer komende sagen veel beeren, gaende met troupen als ’t Vee in Nederlandt, het Volck vernemende ginghen op hun achterste pooten, van gelijcke de Ionge neffens haer staen, dat kluchtig om sien was, ons volck nader komende zijn gevlucht, de selvige hadden achter een heuvel hun leegher-plaets ghehouden, en groote diepe putten in ’t Ys ofte sneeuw gemaeckt. Sy vonden aldaer een romp ofte tonghe van een Walvis, die sy een Mans lenghte uyt het Ys hadde op gekrabt ende by na op gegeten. Ick met den Timmerman in de Tent gebleven | |
[pagina 32]
| |
zijnde vernamen vijf beeren te gelijck voor ons Tent, Ga naar voetnoot+ komende een oude met sijn Ionck soo het scheen na onse Tent-deur, wy maekten onse Roers gereet, ende ick schoot d’ oude met dubbelt scharp in ’t lijf, den Timmerman daer mede op aen leggende treften ’t jongh, daer wy datelijck met Lensen op uyt vielen; d’oude siende vervolght te werden, soo quamen sy beyde op ons aen, de Timmerman daer nae steeckende, vingh den eenen de Lens in sijn Muyl, die hy heel krom na hem track: wy gingen doen yder aen een zijde, Lensende hem d’een voor d’ander na, tot dat de selve doodt bleef legghen; ondertusschen schermutseerden de Honden tegen het Iongh, gevende het selve so veel te doen, dat het by ons niet komen konde om de Moer te assisteeren, maer siende ons na hem toe komen ist ontloopen, keerden alsdoen na ons Tent, siende in ’t gaen menichte van beeren, in ende op de ijs-brocken, als op ’t Eylandje in de mond vande W. Bahij, 10 of 12 by den anderen, vernamen oock dat drie beeren op ons af-quamen, soo dat wy ons spoeyden om de Tent te bekomen, alsoo wy seer moede, ende onse Lensen t’eenemael ontstucken waren. In den avondt saghen wy een grooten Beer by de voor-geseyde doode, loopende om ende weder, klouwende hem op ’t lijf als of hy hem wilde opwecken, bestondt vreesselijck te brullen 3 of 4 reysen af, ende na ons Tent komende, daer wy ons speculatie in hadden; ick presumeerde het een paer gheweest te zijn. ’s Nachts variabile wint met getempert weder. | |
[9 February 1634]Den 9 dito, het weder en windt als voren, met een soete betrocke lucht. Op dato vilden wy de 3 jongst-bekomen beren, daer meer als een quarteel vet af quam. Wy waren genootsaeckt om de voor-gemelde Beer die by ons onder de wal gehaelt ende vast ghemaeckt was, de Amsterdammer Kaepstander uyt de sneeu te delven, daer wy de selve mede op den ys-kant wonnen: vernamen tot drie of 4 verscheyde reysen beeren, Ga naar voetnoot+ maer sy verwachten onse komste niet. Den geheelen dagh goet weder; in den avond Mane-schijn. | |
[10 February 1634]Den 10 dito, continueerde het weder met variabile wind uyt den Z.W. ende Z.W. ten Z. met klaer uytsicht, so dat ik met 5 mijne Met-ghesellen reght neffens de Valey, daer men wel eer vis heeft gevanghen, op de hoochte van ’t Gebergt klommen, hadden klaer gesicht, so dat wy bescheydelijck konden sien, dat de Noort-Bahij van de West-zijde van ’t Landt tot over aen de ijs-bergen, ende voorts in Arssijpelle al klaer water was, mede onder ’t land groote openinge ende eenige streken ijs, ook in den Horisont klaer water; maer in ’t N.O. veel ijs, doch niet hoogh uyt het water, so dat ick vertrouwe, dat sonder harde Vorst ofte aenperssinge van winden, het ijs vroech uyt het Vaer-water van de Visscherij-Schepen soude wesen, dat Godt geve. Wy vernamen op dese tocht maer eenen Beer, ende eenich Gevoghelte, sijnde d’ eerste van dit Iaer, die wy gisten Lommen te wesen, zwevende hooch in de Locht. Het ijs maeckt daghelijcks met de dijninghe groot gepijp ende gerinckel. | |
[11 February 1634]Den 11 dito, de Wind als voren, wel so kout: wy vernamen eenighe beeren ontrent onse Tent, die ons vernemende door liepen. In den avond ontginck ons den dagh met vuyrighe blengen, al Horizontael. Het ijs maeckte noch t’Zee groot gherinckel; het ijs voor onse Tent inde Bahy (hoewel ’t vast leydt) maeckt groote beweginge, so dat ick vertrouwe dat wy haest een open Bahy hebben souden; want het nieuwe ijs boven twee of drie voet niet dick was ende seer sponcieus, dat ons verwonderde na dien ’t water so koudt was, ende het door ’t selve verslijten moet. In den morgenstont begonst het te doijen. | |
[pagina 33]
| |
vogelte, Ga naar voetnoot+ so malle als andere Meeuwen. Des voor-middaechs ben ick beneffens den Timmerman na ’t Geberchte ghegaen, of wy yets op doen konden; mede te sien hoe sich ’t ijs t’Zee als in de Bahy al hieldt: wy vernamen aldaer een Beer, die het ontliep. Het ys separeerden sich in de West-Bahy, drijvende al t’Zeewaert. ’s Nachts het weder als voren. | |
[13 February 1634]Den 13 dito, de wind Zuyen met klaer weer. Op dato zijn 4 van onse met-gesellen nae ’t Geberchte ghegaen, door dien de Klippen ontlaten waren raekten wy met groot perijckel tot op de West-Sala-bergh: bemerckten dat het in ’t W. ende W. ten Zuyen al vast van ijs lach, maer wat Suyderlijcken klaer water: mede ’t spoor van Rheenen siende, en daer van den Hondt de snof in de Neus krijgende van hun is afgeloopen; sy vernamen dat den Hond bloedige sporen hadde gemaeckt, recht in een groot Rheene spoor, daer sy een wijle op volgden, eyndelijck bevindende dat het selfde ’t Geberchte afgeloopen, inde leechte een groot stuck achter ons Tent gepasseert, ende op de Noordt-Bahij in ’t Wack te water was ghegaen: de sneeu was met het wacke weer veel gedoyt, so dat rondom ons Tent het water stond. In der nacht wiert het heel duysich, met eenen Westen ende W. ten N. wind. | |
[14 February 1634]Den 14 dito, de Wind ende het weder als voren met wat sneeu: wy vernamen een Beer voor ons Tent; maer alsoo het kruyt in de Roers nat geworden was is hy ’t ontloopen: wy sagen daer na noch diversche beeren, maer sy bleven buyten schoots. In den avondt begonst het weder op te klaren, dat de geheele nacht continueerden. | |
[16 February 1634]Den 16 dito, weer ende wind als voren: wy vernamen veel beeren, maer sy schouden ons Tent. Ga naar voetnoot+ De Bahy sloot sich als nu weder met ys, soo dat wilde continueeren waren wy van meeningh wat af te weyden. Desen nacht wasser wat Sneeu gevallen. | |
[17 February 1634]Den 17 dito, wind ende weer als voren: wy waren menichte van beeren verde Bahy-waert siende, die als snuyvende met de kop na de Tent ghewent, ende als de Creeften op sijde wech liepen. De Lucht stond den gantschen dach geheel root, so dat wy niet twijfelden, ofte wy souden (in ’t Godt gelieft,) de Sonne binnen ses of acht daghen boven den Horizondt ende ’t Gheberchte konnen sien. Des snachts continueerden het weer als op den dach. | |
[18 February 1634]Den 18 dito, heel stil met een betrocke Lucht. Voor de middach gingen wy met ons vijven na ’t Geberchte, doch vernamen niet als in de Houcker-bahy veel troupen beeren, in meeninge daer over te gaen; maer alsoo wy van in te breken perijckel geloopen soude hebben, keerden wederom nae ons Tent. Des namiddaechs ginghen weder 4 mannen na ’t Geberchte, of sy op’t spoor Rheenen bekoomen konden tot verversinghe voor onsen Kock, die het Scheurbuyck in de beenen hadde. Sy quamen savonts sonder yets vernomen te hebben weder aen de Tent. | |
[20 February 1634]Den 20 dito, de wint Z.O. ende Z.O. ten Z. Tegens middach klaerdent op: wy saghen op de midde van de Bahy tot diversche malen twee beeren, wel anderhalf ure lanck groot gevecht ende gebulder tegen den anderen maken, malkander slaende ende bijtende, daer drie van ons Companjons na toe gingen: maer volck verneemende scheyden sy van malkanderen, gaende voorts over de Bahy, daer sy een Beer met twee Koghels dwars door ’t lijf schooten, welcke het noch ontvluchte; een andere Beer in een Wack leggende te duycken om krengen van de grondt te krijgen, is een van ons | |
[pagina 34]
| |
volck na de selvige kruypende, Ga naar voetnoot+ by ongheluck van de hooge kant in dat Wack gerocht, het welck de Beer siende, sich op stonden aen daer uyt, ende Bahy-waert begaf, welcke persoon met groote moeyte, soo met Lensen toe te steken als anders, daer uyt is ghehaelt, waer door zy genootsaeckt waren te keeren, dien al eer sy t’huys quamen alles stijf bevrosen was; vernamen mede diversche troupen beeren, achter ende voor, verde buyten schoodt van ons tendt ’s Avondts op het eerste quartier helder weer met Noorder licht, | |
[21 February 1634]Den 21 dito, smorghens stil weder met klaer versich; waer over 4 van ons met-gesellen na Faijerhaven gingen, om te sien of yets bekomen konden, vernamen onder wegen 4 of 5 beeren, die ’t volck in ’t gesicht krijghende, wech liepen: alsoo het diep van sneeu ende moeijelijck om gaen was, zijn zy tegens den avont sonder yets op te doen weder in de Tent ghekomen. Ontrent middach hebben wy op diversche plaetschen de schaduwe van de Sonne tegen ’t hooge Geberchte aengesien. | |
[22 February 1634]den 22 dito, het windeken uyt de Zuydelijcker-handt met klare uytsicht, soo dat twee van ons Companjons op ’t Geberghte klommen, saghen alsdoen voor het eerste van ’t Iaer de Sonne; maer hebben die in de Bahy niet konnen ghewaer werden. In ’t W. ende W. ten N. veel Wacken: wy hoopten dat met d’eerste slachbouch van wint, het ijs t’eenemael soude vertrecken. Het begond als nu weder wat te vriesen. In der nacht schoot het Noorder-licht vervaerlijcken den heelen Hemel over. | |
[23 February 1634]Den 23 dito stil klaer weder. Op den dach sagen wy menichte van beeren, maer sy quamen niet ontrent de tent. Inden avond vernam ick twee Rheenen een groot stuck aen de W. zijde van onse tent, daer wy den Hont na toe lieten loopen, die een van de selve onder de voet wierp, maer konde het niet houden: wy volchden langh op ’t spoor, tot dat eyndelijck den Hondt te rug ende by ons quam, keerden alsdoen na de Tent: doch soo het Godt ghelieft, ende het weer sulcks toelaet, zijn van meeninghe, morgen op ’t spoor te volgen. | |
[24 February 1634]Den 24 dito, het weer ende wind als voren, so dat drie van ons Companjons, het spoor op gisteren geloopen, zijn gevolcht tot de hoeck van de N. Salaet berch, daer sy in meeninghe waren op te loopen; maer dwers van ’t Eyland dat inde Mondt van de Bahy leyd komende, moesten te rugge keeren, vermits sy op ’t Geberchte, door de gladheyt van ’t ijs niet voort konden; mede onder aen ’t Geberchte langs het strant, door ’t vloeyen ende ebbe van de Zee ’t ys ontstucken ende los lach. | |
[25 February 1634]Den 25 dito, gewenst stil weer met klaer uytsicht. Na middag quam daer een Beer van soo verde wy ooghen konde uyt Machdalena-Bahy, volchden ons spoor tot voor de tent, daer ick na schoot, maer alsoo het slot, tegens danck af-sprongh is het ghemist, ende ons ontloopen. Wy saghen buyten schoots van de Tent, meenichte van beeren. | |
[27 February 1634]Den 27 dito, het weer als voren. Op dato zijn wy met ons vijven na de Houcker-bahy gegaen, om eenighe beeren te attraperen; in ’t kruypen na een Beer gingh een van de Roers onverhoets los, daer van God sy gedanckt niemant beschadicht is, Wy liepen voort ’t Landt rontom, sagen hoog ende steyl aen ’t Geberchte groote holen daer de beeren haer Legher-plaets hadden gehouden, ende twee van ons Companjons na groote moeyte daer by zijn gekomen; zy quamen tegens den avont aen ons tent: ick verstond dat het volck in de tent staende, de Sonne hadden gesien. | |
[1 Maert 1634]Den eersten Maert, Ga naar voetnoot+ de wind Z.W. met doncker weer ende jagt-sneeu. des avondts stack de wind op uyt de Zuyde- | |
[pagina 35]
| |
lijcker hand. Ga naar voetnoot+ | |
[3 Maert 1634]Den 3 dito, weer ende wind als voren. Het ijs begonst sich by het Fort te separeren. Na de middagh alsoo ick meende na de strandt te gaen, vernam een grooten Beer beneffens de W. zijde van onse Tent, daer over ick weder nae binnen trat: nemende ’t Roer in de hand om te schieten, so weeck deselve achter de tent, dien ick begaen hebbende met twee kogels ontrent het Kakebeen in schoot; hy viel terstont ter neder, krabbende met de voorste Poten na sijn Kop, daer wy met Lensen op uytliepen, gaven hem eenige steken in ’t lijf, doch niet wel treffende; mede door het bassen van de Honden toornig gemaeckt sijnde, stonde weder op, daer Aleff Willemsz op willende steken, soo maeckten hy hem de Lens afhandigh, springhende na hem toe, die begonst te schreeuwen en viel ter neer; daer op Ian Kunst om sijn Metghesel te ontsetten weder toe-liep: dito Beer maeckten met huylen en springhen soo veel te doen, dat hy ons noch ontliep, blijvende een stuck Bahy-waert noch een langhen tijt staen op de ijs-brocken: wy hadden noyt soo harden stoot van beeren gehadt, bevonden het slijm van sijn muyl achter aen ons metgesels kleederen, soo dat men niet langer diende met het ontset ghewacht te hebben, daer van Godt gedanckt zy. Des nachts harde windt met Iacht-sneeu. | |
[4 Maert 1634]Den 4 dito, stijve koelte uyt de Z. Westelijcker-hand met gestadige jacht-sneeu Het ijs in de Bahy is tot den oever van ’t Land t’eenemael driftigh, alwaer hun veel Meeuwen onthouden. Wy maeckten eenighe sweepen om te versoecken of men eenighe soude konnen bekomen tot ververssinge voor onse Kock, aen wien ’t scheurbuyck seer toe nam. Ontrent middach maeckten wy jacht na eenige beeren, maer geen bekomen. | |
[5 Maert 1634]Den 5 dito, Ga naar voetnoot+ ’s morgens de wind N.O. met lijdelijcke koude. Dese morgen vernamen wy d’ eerste mael eenighe Walrussen in de openingh: door dien ’t water ghevrosen hadde, saghen wy geen apparentie om met de Chaloup yet te konnen verrichten. Tegens den middagh koockten wy weder een stuck Rheene-vleys met Pruymen ende Rozijnen, dat so smakelijck was, als oft eerst geslacht waer. In den avont hadden wy groote perssinghe van ’t ijs, voor ons tent, vernamen oock meenichte van beeren, doch geen bekomen. | |
[6 Maert 1634]Den 6 dito, de wind als voren met tamelijcke klaer uytsicht, somtijdts veel jachtsneeu, die door de zwarrel-winden van ’t Gebercht driftich gemaeckt wierden. Het ijs nam hun schoot de Bahy uyt t’Zeewaert. Desen avont koockten wy Sla-dranck, die ons Kock voor ’t scheurbuyck soude gebruycken. | |
[7 Maert 1634]Den 7 dito, weer ende wint als voren. Nae-middagh schoot de wind Oostelijck met klaer uytsicht: wy vernamen een Beer voor ons Tent op ’t ijs, lieten als doen een stuck warm vleys in een zouten bak voor de Tent-deur setten, om te sien ofte deselvige op den reuck wilde aenkomen, maer hy onthield hem al op strant, ende na lange snuffelen gingh te rugge. | |
[8 Maert 1634]Den 8 dito, de windt Oost, met Vorst ende bittere kouwe. In den avont vernamen wy drie beeren ontrent onse Tent, daer van 2 op strant quamen, schoten d’ eene met ons twee met dubbelt scharp in’t lijf, en daer na met Lensen gesteecken, op de plaets is blijven liggen, d’ andere sulcks siende namen de vlucht. | |
[9 Maert 1634]Den 9 dito, de Windt ende kouwe als voren. ’s Morgens vilden het volck de op gisteren ghedoode beeren. Dese voormiddach vertoonden sich diversche beeren ontrent ons Tent, maer bleven buyten schoot. In den avondt vernamen wy een oude met een jongen Beer, daer van ick d’ oude schoot, ’t jong niet willende de Moer verlaten is mede gheschoten en t’samen | |
[pagina 36]
| |
doot gelenst. Ga naar voetnoot+ Overmits den doncker ende bittere koude lieten wy de selve ongevilt tot beter gelegentheyt; mede klaegde ons volck, dat haer eenige vingers in het villen van de beren waren vervrosen. ’s Nachts vermeerderde de kouw met strenge N.O. wind. | |
[10 Maert 1634]Den 10 dito, harde wint uyten O. ten N. ende O.N.O. met stercke Vorst ende bittere kou, soo dat de W. Bahy weder met ijs besedt was, daer de beeren t’allen plaetsen overliepen: wy leyden diversche malen op beeren toe, som drie of 4 by den anderen, daer van geen bekomen en zijn; wy braecken mede ons Kachel af, also ons die seer in de weegh stond, ende mede de meeste Winter ende duysterheyt gepasseert was; oock voor een extreme koude ende korten stoot, wy ons toevlucht tot d’Amsterdammer Tent konde nemen, doch verhoopten een beter. | |
[12 Maert 1634]Den 12 dito, weer en wint als voren: wy hebben dit etmael op diversche troupen beeren Iacht ghemaeckt, maer geen bekomen. Den Hond van weghen de kamer Delft wiert van een beer een groote lap vel by het achter-been, in ’t hanghen van sijn buyck afgeruckt, daer over wy seer droevigh waren, alsoo sy ons veel dienst deden. In den avondt schoot de windt wat Zuydelijcker met betrocke lucht ende handtsamer weer. Wy vinghen dagelijcks veel Vossen, maeckten stricken aen de gedoode beeren, van welcke de Vossen haer voetsel halen, het welck ons tegenheyt maekt, stellen wy de selve gevangen, zijnde met menichte op Solder, om het vet wat te verteeren, mede om met de openinghe van de Bahy niet verlegen te wesen, als anders by gebrek van gesontheyt wat op voor-raet te hebben. | |
[13 Maert 1634]Den 13 dito, de wind Zuyen met betrocke Lucht ende Sneeuachtigh weer: wy vernamen menichte van beeren, Ga naar voetnoot+ maer quamen noyt ontrent ons Tent. Des avondts bequamen wy een witte Vos, die van den Hond wiert doot gebeten. In der nacht de wind N.O. | |
[24 Maert 1634]Den 24 dito, de wind N.O. met donckere lucht. Dese morghen begosten wy onse Chaloup uyt de sneeu te arbeyden, die wy los ghehackt hebben, ende nae groote moeyte met de Kapstander uytwonden. Inde voor-avont meenden wy in de mond van de West-bahy een doode Vis te hebben gesien, also het sich hoogh ende swart uyt het water op dede; doch also der geen apparentie was om met de Chaloup het te besichtighen, stelden het uyt tot ’s anderendaechs: na Sonnen onderganck is het uyt ons gesicht gheraeckt. | |
[15 Maert 1634]Den 15. dito de Windt N.O. met redelijck uytsicht. Ontrent middag schoot ick een beer, hy liep terstont Bahy-waert, daer de selve neder viel en de sterf, hebbende den hals ende ’t lijf vol zweeren ende gaten: wy presumeerden het selve met vechten teghen anderen gekregen te hebben, sneden hem de buyk op, daer wy beneffens ’t net veel vet ende reusel uyt haelden. In den avont was ick een groot stuk achter ons Tent twee Rheenen siende, daer wy jacht op maekten, ende den Hondt lieten na loopen; doch also sy met den Hond berge-waert op ende den ijs-berch, over-liepen, mede den avont op de hand sijnde, keerden wy sonder den Hondt ofte de Rheenen langer na te loopen. Ontrent de Tent vertoonden sich een Beer, daer wy op toe leyden, doch ist ontkomen. Inden avont verduysterden de Maen by na gheheel. Een dach later als den Almanach van den Eclipsis mentie maeckt, vertrouwen een dach vergist te wesen, op ’t eerste quartier verhief sich den Wind met veel jacht-sneeu, soo dat ick vreesden, dat de Hond niet te recht raken en soude. | |
[pagina 37]
| |
ter-been schoten, Ga naar voetnoot+ maer soo haest hy ons volck, die met Lensen quamen vernam, begaf sich op de loop. | |
[18 Maert 1634]Den 18. dito, het weer ende windt als voren. In de morghen-stont quam weder een beer aen den laest gedooden Beer op de Bahy eten, daer wy nae toe zijn ghegaen, die soo haest hy ons vernam vluchtich werde: wy schoten dagelijcks veel Vossen tot verversinge van ons Kock, om die voor het Scheur-buyck te eten: de Vossen gevilt zijnde, laten wyse 2 of drie daghen in de wint vervriesen, alsdan gekookt ten deele met pruymen ende rozijnen; sommige hebben wy ghestooft met Peper ende Azijn in een Panne. | |
[20 Maert 1634]Den 20. dito, de Wind als voren; het weer scheen wat op te klaren, so dat wy met ons 5. na ’t geberchte zijn gegaen, liepen over den Ys-bergh wel 2. of 3. uren langh, vonden geen uytkomste om aen de N.Salaet-berch te geraken. Oock begonst het seer subijt en hard te waeyen ende te buijen: wy konden over sulcks niet verder op den Ys-bergh geraecken, nochte ons spoor door de zwarrel-sneeu, die de wint van ’t Geberchte of drijft, niet bekennen; wy bleven doen staen kijcken als of de planck opgehaelt was, also wy weynich provisie van beschuyten by ons hadden; overmidts de kleene apparentie om af te komen, waren alsdoen in groote perijckel, want niemant van ons bekent was, dat daer oyt volck gheweest waer: Van de groote kouwe sprongh eenighe ’t bloedt onderweeg de Neus uyt; andere klaechden van de Teen vervrosen te wese; andere schoten diversche reysen in de bersten van den Ys-berch, die haer met de Lensen op de ander zijde te boven hielden, welcke bersten wy sommighe 10. 20. of 30. vadem diep met ’t ghesicht oordeelen te wesen; Ga naar voetnoot+ overmits de zwarrel sneeu op de selvige bersten was leggende, konden wy sulcks niet schuwen, doch Godt versach het die ons weder merckelijck daer af leyde. Inde Tent komende klaechden een onser met-gesellen dat sijn Teenen vervrosen waren, dewelcke hy met sneeu heeft gewreven, ende daer ten laesten weder gevoelen in heeft gekregen, welcke Teen heel wit was, daer over de selfde seer bedroeft waer gheweest. Een ander klaechde sijn Oore, doch quam alles door Godes genade weder ten besten. Op de genoemde Ys-berch waren wy ’t Rheen beneffens ’t Hond-spoor wel siende, maer de selvighe konden wy nergens niet vernemen. | |
[22 Maert 1634]Den 22. dito, de wint Z. ende Z.W. met redelijck weer. Dese dagh leyden wy drie of 4. reysen op beeren toe, dan alsoo zy meer aen den dans gheweest hadden, konden wy de selve noyt binnen schoot bekruypen. In de voor-avondt is den Hondt na dat hy acht Etmael van ons, ende in’t Geberchte geweest was, weder aen ons Tent ghekomen, daer over wy verblijdt waren; welcken Hond so mager was dat het deselve niet en gheleeck. Aen den Oever waren wy 14. of 16. beeren by den anderen siende, die te met groot gevecht hadden. | |
[23 Maert 1634]Den 23. dito, de wind Oostelijck, betrocken Lucht ende lijdelijck weer; vernamen veel beeren daer wy op toe leyden, sy onthielden haer met troupen van 5. of 6. by den anderen, ende so haest sy ons gewaer wierden klommen op de schorsen, staende op de achterste pooten; maer bemerckende dat wy na haer quamen, stelden het op een loopen. | |
[pagina 38]
| |
drie van ons Companjons ter jacht gegaen zijnde, Ga naar voetnoot+ vernamen eenige beeren in de wacken van ’t Ys, dewelcke eenighe gesoncke rompen van walvis 6. of 7. vadem van de grondt opdoken; zy sochten deselve te bekomen, dat niet en geluckte. wy presumeerden eenighe Rheenen aen den Oever van de N. Bahy ghesien te hebben, doch also wy vreesden voor eenige sleet van Ys, ende den avondt op de handt was, hebben wy niet vorder versocht. | |
[25 Maert 1634]Den 25. dito de wint N.O. strenge koude en jacht-sneeu. Op dato vernamen wy een Beer voor ons Tent op ’t Ys, hy stelden zijn koers na d’ Amsterdammer backs, die wy onder-liepen, ende met twee kogels in ’t lijf schoten, dat hy op de plaets bleef dood leggen; was een grooten Beer met vreesselijcke nagels ende klauwen, dierghelijcke wy noyt gekregen hadden, dien wy terstont vilden, maer noyt so weynich smeer bequamen als van desen. Naderhant vernamen noch meenichte van Beeren, die noyt onder schoot quamen. In den avondt stilden de windt met klare lucht. Eenige van ons Companjons waren de vingheren door ’t villen verkoudt, dat meermaels is geschiedt; ende eenige dagen geleden het vel van de vingers af gegaen. | |
[26 Maert 1634]Den 26. dito, de windt Z.O. met redelijck uytsicht. Wy meenden dat wy een groot stuck achter ons Tent eenige Rheenen ghesien hadden, daer een van ons Companjons na toe is ghegaen, maer en heeft geen konnen vernemen. In ’t keeren wiert deselvige ontrent het Rif een Beer ghewaer, daer wy onder ons vieren na toe ginghen, ende bevonden deselve in een bijt ofte wak te leggen duycken, om de kost op te soecken, terwijle wy ons klaer maeckten, wiert hy ons gewaer, klam op het ijs, ende quam na ons toe, ses ofte seven schreden van ons sijnde schoten wy met ons tween deselvighe met dubbelt scharp in ’t lijf; hy stelde het al bloedende op ter loop, het bloet liep hem aen weder zijde den buyck ende de Muyl uyt; Ga naar voetnoot+ hy begaf hem in een wack tot swemmen, daer de selve aen d’ander zijde langhe op’t ijs bleef liggen: mede saghen wy diversche troupen beeren van ’t Geberchte op ons aen komen, daer wy jacht op maekten, de welcke het ons ontleyden. Na-middach zijn drie van ons Met-gesellen gegaen om te sien na de Beer, die als voren geseyt, in ’t wack ley te duycken, ofte deselvighe niet op ’t Ys doot soude leggen, daer komende vonden den Beer by een Wack staen, alwaer hy hem in begaf, ende na haer toe quam, klimmende tegens een ijs-kant op van 3. of 4. vadem hoogh, die zy luyden tot 4. reysen noch met dubbelt scharp in ’t lijf schoten; hy sprongh telcken weder van de selve kant in ’t wack, na datter geschoten was, weder haer toekomende, doch eyndelijck is hy in ’t selve wack blijven leggen, die niet wel te bekomen was. In den avont maeckten wy weder jacht na beeren, die ons niet verwachten. | |
[27 Maert 1634]Den 27. dito, de windt Z.O. met doyachtigh weer ende betrocken lucht. Ontrent de middach de wint Zuyen. Het Ys in de Mont van de West-Bahy begonst sich te separeren. Tegens den avondt een Westelijck windeken: wy sagen twee beeren achter ons Tent aen komen, een oude met een jonge, die wy schoten ende voorts doodt lensten. Naderhandt zijn twee van ons Companjons een stuck van de Tent gegaen, vonden aldaer een grooten Beer in een wack leggen duycken, daer op sy niet dorsten attenteren. | |
[28 Maert 1634]Den 28. dito, de windt N.O. lijdelijcke kouwe: wy vernamen menichte van beeren, maer noyt binnen schoot. De West-Bahy leyt weder heel vol Ys: door Godes genade, ende ’t eten der Vossen, quam ons Kock weder op de been, overmits wy de Vossen goede verversinghe, ende puyck van smaeck bevonden, adt ick mede om vernieuwinghe, sonder des van noode te zijn met onse Kock. | |
[pagina 39]
| |
d’ eerste wacht vernamen wy een Beer staen te krabben aen ons tent, daer over wy ontwaeckten, doch ons gewaer werdende maeckte sich van daer. | |
[30 Maert 1634]den 30 dito, de wint ende het weer variabel, doch meest Z.O. ende Z.W. met jachtsneeu. Ontrent middach vernamen wy achter de Vlissinger Tent een jonge Beer, die na dat hy met ses kogels in ’t lijf geschoten was ende ghelenst, sterf; wy lieten hem om het ongestadigh weer ongevilt. In de voor-avondt zwerfde veel beeren ontrent ons Tent. Het ys in de Noordbahy wert teenemael driftich. | |
[1 April 1634]Den eersten April, Ga naar voetnoot+ de wind Z.W. met harde storm, daer mede de Bahy een groote openingh kreegh, ende ’t ys t’ zee vertrock. ’s Avondts jacht-sneeu, ende mottigh of duysich weer. | |
[2 April 1634]den 2 dito, de wint als voren. desen morgen maeckten wy Iacht nae een Beer, die niet teghenstaende hy met 4 kogels in ’t lijf geschoten was, het noch ontliep. Tegens den avondt maeckten wy weder een salaet ree, die wy noch heel goet van smaeck bevonden. Het ijs in de West-Bahy is meest uyt gedreven. | |
[3 April 1634]den 3 dito, weer ende wind als voren. Dese morgen heeft een van onse Companjons Iacht ghemaeckt nae een Beer die op ’t ijs leyde te slapen, maer ist ontkomen: wy vernamen alsdoen een ander wederom voor ons Tent, die na dat van ons geschoten was, hem te water begaf; overmits de ongelegentheyt om te Lensen, hebbe ick deselve voort doot geschooten, daer wy met plancken over de schorssen kruypende, by quamen, ende een Tou aen vast maeckten, dewelcke wy met de Kaepstander op de ijs-kandt wonden; vernamen mede twee Walrussen in de Bahy. | |
[4 April 1634]Den 4 dito, weer ende wind als voren: wy sagen veel ijs buyten de Noort-bahy, ende buyten de West-bahy, Ga naar voetnoot+ de zee op ’t Rif hart aen branden, soo dat wy presumeerden onder ’t Land om de West niet veel ijs te wesen. In den avont hielden wy jacht op een Beer. Op dato heb ick mijn Componjons ghesamentlijck het Iournael by my gehouden voor gelesen, daer teghens de selve niet hadden in te brengen. | |
[6 April 1634]Den 6 dito, de wint als voren, met Mist ende jachtsneeu. Het ijs is met de Zuydelijcke wint t’ zee vertrocken, soo dat wy op de naemiddag ons Chaloup d’ eerste mael van ’t Iaer te water brachten, roeyde met ons 5 man na de West-bahy, alwaer ick 4 of 5 duyfkens of duykertjens hebbe geschoten, daer mede wy na onse Lootse keerden. Door gebreck van hagel, smolten wy ons Tinne drinckens kanne, en het Loodt van de Middelborger Goot, die wy 6 of 8 voet uyt de sneeu moesten delven. | |
[7 April 1634]den 7 dito, de wint N.W. met duysich weder ende koude lucht. Door de vroegh-kost maeckten wy met de Chaloup onder ons drijen Iacht nae twee Walrussen, mits wy veel pappig ijs in ’t water vonden, konden de Chaloup geen vaert geven, sy begaven haer onder, ende nae lanck roeijen zijn ’t ontkomen. Ontrent middach weder Iacht nae twee Walrussen, daer van d’ oude by Ian Kunst is geschooten ende gelenst; het jongh maeckte groot gekerm om de Moer, daer ’t ghestadigh aen ende van zwom: d’ oude, sneden wy de kop af, sloegen de Tanden uyt, die ontrent een elle lanck waren, welcker sy maer twee in ’t bovenste van ’t hooft hebben staen, daer mede sy diversche gaten deur de Chaloup hadden gheslaghen. In den avont hadden wy jagt op twee Walrussen die ons komst niet verwachten: in ’t keeren schoot ick eenighe duykerkens, met laden van ’t Roer vervrosen my de vinghers, niet wetende als van t’ eene- | |
[pagina 40]
| |
mael doot doch is ten besten ghekomen. Ga naar voetnoot+ | |
[8 April 1634]Den 8. dito, weer ende windt als voren, met meerder ende strenger koude: over sulcxs de Bahy vol Ys was leggende. Nae de middagh maeckten wy weder jacht nae twee Walrussen, die het ons ontleyden, schoten weder eenige Duyfkens, die met Pruymen ende anders, wat toegemaeckt, seer goet van smaeck zijn. | |
[9 April 1634]Den 9. dito, weer ende wint als voren. Dese morghen stont weder een jonge Beer aen de Walrus te eten, die ick met twee Kogels in de kop schoot, dat hy op ’t Ys doot bleef. Na de middag waren wy genootsaekt van de vorst, ons Chaloup, Walrus, en de bekomen Beer op het Landt ofte Ys-kant met de Kap-stander te winden, die wy door de bittere koude ongevilt hebben gelaten; N.W. Sonne vernamen twee beeren, daer wy jacht op maeckten, een daer van bekomende. Savonts backten rogge Koecken in plaets van Boeck-weyt: mede heeft onse Kock het ampt weder aen gevaert, alsoo hy door Godes genade, en ’t eten der Vossen sijn vorige gesontheyt by na hadde. | |
[11 April 1634]Den 11 dito, weer ende windt als voren. Ontrent Z. Maen vernamen wy twee beeren, doch buyten schoot. Op dato verbranden wy ons leste Kolen, uytgeseyt eenige groote stucken, die wy hielden om in de Chaloup te leggen, dat oft saeck waer, men met de Chaloup van ’t Ys beset wierden, al daer ons Tent op te slaen. Savonts hebben wy de Walrus sijn tonge (voor desen bekomen) gekoockt, met peper ende azijn gestooft ende gegeten, die heel goet van smaeck was; doch eenige hebben ’t niet willen proeven: Ons turf kan ons (so wy gisten) noch ses of acht dagen strecken; Ga naar voetnoot+ wy sullen als dan nae brant om soecken, ende by gebreck van die te vinden, de tenten af breken moeten. | |
[13 April 1634]den 13 dito, weer ende wind als voren, met harde Vorst, In den avond ontrent N.N.W. Sonne bestondt een Beer met twee Iongen ontrent anderhalf voet hoogh voor ons Tent van de Walrus te eten; d’ oude wiert van Ian Kunst met dubbelt scharp geschooten, die terstont na de schoodt hem van de ijs-kant Bahywaert begaf, ende de Ionge verlatende, die wy met veel moeyten beyde hebben stroppen om ’t lijf gekregen, na dat sy haer met de klauwen als anders in manieren als d’ oude hadde gesocht te verweren: wy stelden deselvige op de Middelborgers Tent-solder, huylende seer om de Moer, welcke diversche reysen ontrent ons Tent is verschenen, maer buyten schoot gebleven. | |
[15 April 1634]Den 15 dito, de windt Zuydelijck met lijdelijcke kouwe. Op dato hebben wy door gebrek van brant een oude Scheepshut uyt de sneeu ghedolven, ende tot brant gemaeckt. Na middach klaer weder met warme Sonne-schijn. Ick bevonde dat my het tant-vleys beneffens andere seer was geswollen, dat wy somtijts met Lamoen-zap wiesschen, ende mede eenige Vossen aten. | |
[pagina 41]
| |
vertrock, Ga naar voetnoot+ konden boven van de Tent weynich ijs in de Zee sien. | |
[17 April 1634]Den 17 dito, stil weer met klare Sonne-schijn, so dat wy met ons ses Man op ’t Gheberchte klommen, dat ons seer moeyelijck viel, overmits het door ’t soele water, ontlaten, ende naderhant bevrosen, soo glat om gaen was: wy rolden met ons drijen weder nederwaerts, de andere drie maets boven zijnde, vernamen weynich ijs t’ Zeewaert ende in de Bahy; so dat indien de schepen daer ontrent hadden geweest, sy na alle apparentie wel tot de Bahy souden hebben konnen komen: Een Beer ontrent de Tent sich onthoudende, quam niet binnen schoot. Wy koockten weder een stuck Rheene-vleys met lanck ofte veel zap, doende daer onder wat zap van Limoenen, dat wy soo gesamentlijck met vet ende al in droncken, het causeerde goede purgatie: het Vleys stoofden wy met pruymen ende rozijnen, dat noch heel goet van smaeck was. Onse bekomen jonghe Beerkens voeden wy met Vosschen, ende somtijdts een stuck van de Walrus: Nae ’t schaffen van de Kock zijn tot den avond voor d’ eerste-mael sonder vuyr geweest. | |
[18 April 1634]Den 18 dito, stil warm weer, met klare Sonne-schijn. Des na-middachs de windt N.O. doch weynich koelte: ontrent N.W. Sonne is by my weder een Beer geschoten, nae dat ick de selve achter een Chaloup bekropen hadde, die van ’t ander Volck met Lensen voort doot is gesteken, ende terstont gevilt, ’t vel en vet van binnen ende van buyten gesamentlijck in versekertheyt gebracht. | |
[19 April 1634]Den 19 dito, de windt variabel, N.N.O. Sonne vernamen 2 beeren ontrent de Tent, daer van wy een schoten. Niet langh daer na quam andermael een Beer aen de voornoemde ghedoode, daer wy na schoten, maer niet geraeckten. N. Ooster Sonne is by ons weder een Beer geschoten, ende voorts doot gelenst, die terstont gevilt wiert, ende ’t vel en vet in versekertheydt gebracht. Alsoo de loop van ’t langhe Roer krom ende geborsten was, Ga naar voetnoot+ hebben wy deselve uytgenomen, ende een loop van een Musket in de plaets gestelt. | |
[21 April 1634]den 21 dito, het windeken N.O. met klaer uytsicht. Alsoo de West-Bahy tot Rif openingh hadde, hebben wy ons Chaloup over ’t landt ter selver plaetse te water gebracht, roeyde daer mede na de Mont van deselve Bahy, alwaer wy op ’t Ghebercht klommen, konnen geen ijs t’Zeewaert sien: mede was de hoop, van ’t Gebercht eenige Rheenen te bekomen, doch geen vernemende, (na dat 4 of 5 uren uyt geweest hadden) zijn gekeert, de windt met buyen hart van ’t hooge landt vallende, konden wy met Chaloup swaerlijck zee houwen, welcke windt seer koudt was, maer in de loute scheen de Sonne heel warm. Ons Chaloup haelden wy weder by ’t Rif een groot stuck te Lande-waerts. | |
[23 April 1634]Den 23 dito, stil weer met warme Sonne-schijn, waer over wy met vijf Man ons Chaloup te water haelden, van meeninghe om eenige Walrussen te bekomen, die wy met menichten, so in de mond vande Bahy als t’Zeewaert op ’t ijs saghen leggen. Ontrent de midde van de Bahy wesende, vonden deselve t’ eenemael vast met nieu-gevrosen ijs, daer wy met de Chaloup niet door konden roeijen, waren genootsaeckt te keeren, ende de Chaloup op d’ afgeroeyde plaets op te halen; want voor ons Tent hielt sich de Bahy noch heel vast met ijs: t’Huys komende, hebben eenighe in de Sonne haer kleederen uyt getrocken om te havenen, andere leyden haer op een planck voor ons Tent te slapen op de Sneeu. De Traen smolt op veel plecken van de Backs, soo dat wy vertrouden in ’t Vaderlandt op | |
[pagina 42]
| |
dato geen schoonder weer gheweest te zijn. Ga naar voetnoot+ | |
[26 April 1634]Den 26 dito, de windt N.W. met sneeu ende koude, also wy met de Harpoen geen bequame schoot op een na-gejaegden Walrus konden krijghen, hebben wy deselve met 2 koegels op ’t ijs geschoten, die terstond (als geen letsel hebbende) te water is gegaen, ’t ijs begonst sich met het hoog water wat te schaveelen, wy maeckten als doen de Chaloup, toe behoorende de Camer van Middelborg voor ons Tent, tot de Visscherij gereet. | |
[27 April 1634]Den 27 dito, de windt N.W. met redelijck goet weer. Des voor-middaegs maeckten met ons 5 Man in de West Bahy jacht na twee Walrussen, die ons niet verwachten, roeyden voor ’t na de Mond van de selve Bahy, van meeninge in ’t mogelijck waer na de Robbe-Bahy te sien ofter eenige Walrussen, Beeren, ofte yetwes dat voordeel konde geven, ware te bekomen. Wy vonden onderweegh soo veel nieu gevrosen (doch pappich) ijs; daer wy met de Chaloup niet door konden ende weder keeren mosten, schoten eenighe duyfkens. In den avondt vertoonden sich ons Godt lof de eersteWalvissen in de Bahy tot twee in ’t ghetal, doch niet seer groot: sy namen hun koers dicht by ’t strand, de Noort-Bahy (onder het ijs) in. Wy maeckten doen voort de Chaloup ter Visscherye gereet, om met d’eerste gelegentheydt yets te verrichten: de Vossen nu eenige dagen gesien, waren seer naeckt, ’t hayr uytgevallen, ende andere koleur krijgende. | |
[28 April 1634]Den 28 dito, de wind N.W. Op dato hebben wy tot diversche malen Iacht op Walrussen gehadt, eenmael op drie te gelijck, daer een van ons Companjons op eenighe brocken ijs loopende na schoot, dan alsoo de Lijn te kort was zijn ’t deselve ontkomen. In den avond schoot de wint Zuyden, so dat het ijs de Noordt-Bahy uyt, wat begon te vertrecken. Nae-middernacht de wind N. met jacht-sneeu. | |
[30 April 1634]Den 30 dito, de windt variabel met Vorst ende jacht-sneeu. de Bahy houdt sich als vooren, tot ons Tent vast met ijs, dat met de Vloet uyt ende in drijft, so dat wy presumeerden niet veel ijs onder ’t Landt te zijn, overmits wy met de Noordelijcke windt noch sonderlingh geen ijs hebben vernomen, door de dicke duystere betrocke lucht, hebben in 5 of 6 dagen geen Son gesien. Op dato Koockten wy eenighe groote grauwe Meeuwen, voor desen op de doode beeren geschoten, alwaer de selve met yver haer kost af soecken. | |
[1 Mey 1634]Den eersten Mey, Ga naar voetnoot+ wind ende weer als voren, soo dat wy te water noch te lande niets konden verrichten. Ick gaf als-doen aen ’t Volck twee kannen goet bier met een back warme wijn, segghende daer mede de Spits-berghse Kermis in te stellen. | |
[2 Mey 1634]den 2 dito, de wind variabel, tamelijck goet weer; over sulcx liet ick het volk op ’t Geberchte klimmen, rapporteerden dat sy t’ Zee niet als veel ijs konden sien. Ontrent middagh Mist met harde wind, waer over wy niet uyt gingen. ’s Avonds de wind Noorde met Mist, strenghe koude en Vorst. | |
[3 Mey 1634]Den 3 dito, variabile wind met jacht-sneeu ende Vorst. Ooster-Sonne vernamen wy een oude Beer met een kleen Iongh by sich; maer den Hond siende ende horende ons gereet maecken, sprong de deur op, ende verjoeg de selve. Voor ons Tent tot de Houcker-bahy leyt ’t ijs noch t’ eenemael vast. In de Wacken houden sich ontelbare meenigte van berch-Eynden, doch seer schu ende swaerlijck om te bekomen. | |
[pagina 43]
| |
set, Ga naar voetnoot+ so dat wy nerghens met de Chaloup konden roeyen. | |
[6 Mey 1634]Den 6 dito, de windt N.O. met ghestadighe jacht-sneeu, so dat wy niet van ons konde sien; over sulcx in de Tent bleven: wy vreesden dat met de Noorde wint veel ijs tegen ’t Land soude aen perssen, so de selve continueerde; ’t konde wel gheschieden dat de Schepen laet op de Neeringh soude komen: doch de windt kan sulcx met Gods hulp haest doen veranderen. | |
[7 Mey 1634]Den 7 dito, de wind N.O. met gestadige jachtsneeu. Ontrent z. o. Sonne vernamen wy een Beer aen de Walrus staen te eten, die wy met dubbelt scharp in ’t lijf schoten, en Bahywaert op liep, welcke naderhandt van ons Timmerman is gheschoten, waer door hem doen veel bloeds de muyl als anders uyt-liep, klimmende op eenige groote ijsbrocken, daer de selve, na dat wy konden bemercken, gestorven is. In den avont klaerdent wat op. | |
[8 Mey 1634]Den 8 dito, de wind N.O. met klare Sonne-schijn ende lijdelijcke koude, soo dat wy met ons 4 aen de W. bahy op ’t Gebercht klommen, van daer wy niet als ijs t’ Zee konden sien; doch in ’t w. ende w. ten z. niet so vast, als in ’t Noorden anders niet konnende vernemen, zijn van hoogh ’t Geberchte af, op de sneeu na om laegh gegleden; de Sonne gaf soo veel warmte, dat het volck op de sneeu haer kleeders uyt-trocken om te reynigen. Ontrent N.N.W. Sonne vernamen wy een Beer, die nae dat 6 mael met dubbelt scharp in ’t lijf geschoten was, in ’t ijs gestorven is, die wy van stonden aen op ’t land wonden ende ontweyden, doch geheel mager. | |
[10 Mey 1634]Den 10 dito, de wind. N.O. met jacht-sneeu. In de Honde-wacht weckte onse Timmerman my op, seggende dat een beer aen de Walrus stont te eten, daer ick op aen leyde, Ga naar voetnoot+ ’t roer my tot 5 of 6 mael weygerende, begaf hem dito beer Bahy-waert op ’t ijs, daer de selfde in brack, ende eyndelijck van de ghenoemde Timmerman met de derde schoot gedoodt is, daer wy met ons 4 over ’t nieuwe gevrosen ijs na toe gingen, om een tou aen vast te maecken, doch wiert met de stroom onder het ijs getrocken, ende ist ontdreven. | |
[12 Mey 1634]Den 12 dito, de windt als vooren met Vorst ende heldere klare lucht; doch wy verhoopten met de volle Maen veranderingh van wind te sullen krijghen, daer mede ’t ijs t’ zee kan vertrecken, op dat wy ons Chaloup te water doende yet verrichten soude mogen. Ick verstont dat van ons Timmerman een Walvis in de West-bahy ghesien was | |
[13 Mey 1634]Den 13 dito, de wind Z. ende Z.O. met klare Sonne-schijn. Op dato hebben wy onse doodt geschoten beeren, (in de winter, overmits de groote kouwe ongevilt ghelaten) uyt de sneeu ghedolven, om door de Sonne te ontdooijen, villende mede d’ een zijde van de Walrus d’ ander zijde die hardt gevrosen was teghen de Sonne ghestelt hebbende: wy maeckten als-doen de Middelburgher Tent schoon, de beere-vellen by ons daer gebracht, op de sneeu te luchten geleyt zijnde. ’s Avonds Z.W. wint met weynich koelte, schoon weer. | |
[pagina 44]
| |
jacht maeckten na Walrussen, Ga naar voetnoot+ die verde in de ijs-brocken laghen, over sulcx wy met de Chaloup daer niet wel by konden komen, daer van ons Noorman een met 2 kogels in de kop schoot, die hem terstont t’ zeewaert (als geen letsel hebbende) heeft begeven, men kan als’t vel niet ghespannen staet, zwaerlijck daer deur schieten. In ’t keeren schoot ick 2 berg-Eynden, het selve ghevogelt is niet wel onder schoot te bekomen, daer als men achter de ijs-brocken sittende, met de Chaloup onder kan roeijen; zy moeten ook hart-steeck doot geschoten worden, ofte wy moeten met groote moeyten deselve na-roeijen, overmits die ongelooflijck duycken. | |
[16 Mey 1634]Den 16 dito de wint N.O. met betrocke lucht. Op dato maekten wy Iacht na Walrussen, Robben ende bergh-Eynden, doch hebbender geen bekomen; maer maeckten mede de Amsterdammer ende andere Tenten schoon, daer wy voor desen ons rendevous veeltijts hebben gehad, waer door eenighe Sneeu in de selve Tenten was gekomen. | |
[17 Mey 1634]Den 17 dito, weer ende wint als voren. Nae-middach hadden wy jacht na Walrussen ende Robben, daer geen zijn bekomen, door de harde stroom leed men met de Chaloup groot prijckel, also eenighe stucken ijs met leech water op 10 of 12 vadem aen de gront sittende, met hoog water los raeckten, ende men tusschen de selve licht aen stucken soude werden geperst, so dat wy genootsaeckt waren uyt de Chaloup te springen, ende de selve om het minste perijckel op het ijs te trecken. | |
[18 Mey 1634]Den 18 dito, de wind als voren met duysich weer: wy roeyden met de Chaloup uyt om yets te bekomen, vernamen eenige troupen Eyndvogels, daer wy op schoten, ende een van bekomen hebben. Schoten mede na eenighe Robben, doch geen sijnder gerocht. In ’t keeren vonden wy den Beer op den 10 dito hier voren geschoten, die wy met de Kaepstander op de Wal wonden. | |
[19 Mey 1634]Den 19 dito, de windt N.O. betrocke lucht met Iacht-sneeu. Ga naar voetnoot+ In den avont roeyden wy nae Bergh-Eynden, maer konden geen binnen schoodt krijghen. In der naght een harde storm uyt de Z. Westen, met ghestadighe Iacht-sneeu. | |
[20 Mey 1634]Den 20 dito, weer ende wint als voren, na wy konden bemercken, begonst de Noordt-Bahy tot d’ Eylanden van de Arssijpelle openinge te krijgen; als mede in de West-Bahy. Het ijs ontrent het Rif schoot t’eenemael voor ons Tent, van gelijcken ’t ijs van den Oever ende ’t Doot-mannen Eylant. In den avont is by ons volck eenigh Gevogelte, soo Bergh-Eynden, als Borgemeesters ofte groote grauwe Meeuwen bekomen, welcke Meeuwen wy veel op de gedoode beeren (voor ons Tent leggende) schieten, want sy daer van haer kost halen. | |
[22 Mey 1634]Den 22 dito, weer ende wind als voren: wy konden voor als noch niet vernemen met dese wint eenige openinge gekregen te hebben. Op dato isser veel sneeu ghevallen. In den avond roeyden wy achter eenige stucken ijs, op hope van eenige Walrussen, Robben, ofte yetwes anders te bekomen: schoten in ’t weder keeren een Bergh-Eynd. | |
[23 Mey 1634]Den 23 dito, een stijve koelte uyt de Noordelijcker-hand. ’s Nachts ontrent Noorder-Sonne hebben wy een Beer bekomen, die nae drie schooten op de Wal gekregen hebbende, hem te water begaf, daer wy met ons Chaloup na roeyden, ende na langh jagen noch diversche schoten en steecken met Lensen ontfangen hebbende, in ’t water sterf, die wy aen ’t Lant gebouchsaert op de Wal met de Kaepstander wonden, terstont gevilt, ’t vet ende vel in versekertheyt gebracht hebben. Diversche wijfkens van beeren zijn van ons t’ eenemael op gesneden, om eenige ongeboren jongen te vinden, maer noyt yet vernemende: Overmidts men schrijft | |
[pagina 45]
| |
dat de Beeren een stuck vlees werpen, Ga naar voetnoot+ ’t welk na negen dagen vande Moer geleckt wort, ’t fatsoen van een beer ghelijckt. | |
[24 Mey 1634]Den 24. dito, de wint als voren met handtsaem weer. Ontrent de middach vernamen wy eenighe witte Walvisschen in de Bahy, komende uyt de West, daer wy Iacht op souden hebben ghemaeckt, dan al eer de Chaloup met ons te water was, begaven sy hun onder ’t Ys: wy maeckten alsdoen ons wooningh-Tent schoon, welcke vloer seer was gebroken, en leyden daer in 125. stenen van de Kamer Amsterdammer tent, tafels ende bancken geschuert hebbende de Solder (welcke soo dick met flocken roock hingh, gelijck de bladeren aen de boomen) hebben wy so ghelaten, op dat in ’t ophalen van de Loodse tegen ’t naste Iaer daer op soude werden gelet: wy vilden mede de Walrus voort af. Des avonts zijn wy met de Chaloup uyt geroeyt, om te sien of ’er niets waer te bekomen, varende een stuk in de West-bay tot dat wy van ’t Ys niet verder konden, alwaer wy hoogh op ’t Gebercht klommen ende buyten de Bahy sonderlingh geen Ys sien konden: maer in de selve Bahy ende in ’t N. al Ys. In ’t weder-keeren bevonden wy onse passagie af gesneden, ende t’ eenemael met Ys beset, daer wy met groote moeyte ons Chaloup so door als over mosten trecken, wy waren ook al by na geresolveert ons Chaloup op eenige Ys-brocken de welcke op 7. of 8. vadem aen de gront saten, te halen, en ons met plancken ende riemen over de Ys-brocken na Lant te begeven. | |
[25 Mey 1634]Den 25. dito, de windt Noorde. Nae middag ben ick met noch 5. Man na de Zuyd-Salaetberg geroeyt van mening om eenighe Rheenen te bekomen; overmits de Zee hart aenbrandende, dorsten wy met de Chaloup ’t lant niet aen doen In ’t keeren kreghen wy eenighe harde seyn-winden over ’t Geberchte, dat ons dacht met het deynen vande zee de Chaloup sich verheffende uyt het water, dat t’ onderste boven soude hebben gewaeyt daer over zwaerlijck konden oproeyen, Ga naar voetnoot+ schoten ontrent ons Tent 2. Bergh-Eynden. Inden avont wierde by een van ons Companjons een groote Walvis gesien, die van de Noordt uyt het Ys komende, sich Bahy-waerts in begaf. | |
[27 Mey 1634]Den 27 de wind variabel met handtsaem weer. Ontrent middach vernam ick een Chaloup met Volk, daer over wy al t’samen seer verblijd waren, God danckende dat hy ons so langhe bewaert hadde, ende voor alle prijckel beschermt: dit was de eerste welck in 9 Maenden min 5 daghen van ons ghesien was, die wy verspraecken. Sy seyden van den Commandeurs Cornelis Kroufs Schip te zijn, die alsdoen noch voor de Robbe-bahy was: wy vereerden haer Commandeur een stuck van ons verwinterde Rheene-vleys, ende presenteerende den selfden een Salaet: wy verstonden mede dat sy luyden aen ’t voor-landt ontrent 16. of 18. mijlen van de Bahy een Chaloup hadden afgevaerdicht, die door contrarie wint ons noch niet verschenen was. In den avont is den voornoemden Crouff voor de West-bahy ten Ancker gekomen. | |
[29 Mey 1634]Den 29. dito, windt ende weer als voren. Ontrent Wester-Sonne scheent wat te stillen, waer over wy ghesamentlijck, door versoek aen de ghenoemde Crouffs voort zijn geroeyt, nae dat sy drie Chaloupen aen de Z. ende drie aen de N. op de Klippe ter Visschery gestelt hadden; wierde alsdoen in de Kajuyt met ons 2. treffelijck onthaelt, ende ons andere vijf met-gesellen met 2 pintjens bier eerlijck tractement aen gedaen, den | |
[pagina 46]
| |
 danck daer van laet ick de ghemelde Croeff. Ga naar voetnoot+ Ick verstont alsdoen dat de verhaelde Chaloup van ’t voor-land te water gestelt, al aen boort was ghekomen, brenghende drie Rheenen met ettelijcke Walrus-Koppen om de Tanden wille aen boort: van welcke bekomen Rhenen wy tot verversinge niets hebben ghekregen. Na een ure blijvens zijn wy van ons Companjons, willende de Riemen uyt ons Chaloup (voor desen over ’t land getrocken) halen, tot over ’t hooft in de sneenw gesoncken, alwaer wy met de Riemen by kropen hem een der selver toestekende, om daer mede uyt te klimmen. In der nacht is den ghemelden Crouff met sijn Schip tot voor de Houcker-bahy ghekort, ende aldaer ten Ancker gekomen, delvende haer Chaloup uyt de Sneeu. Ick verstondt mede dat twee Chaloupen in de West geleghen, wech waren gespoelt. Ga naar voetnoot+ De Noord-bahy hielt sich noch t’ eenemael met Ys beset. | |
[30 Mey 1634]Den 30. dito, kalm stil. op dato is de voorschreven Crouff met sijn Chaloup na de Magdalena Bahy geroeyt. Nae-middag maekten wy na diversche Walrussen Iacht, daer van geen zijn bekomen. Des nachts zijn noch vijf Schepen, den Admirael, Schout by nacht, benevens twee andere, de West-bahy in op de Reede ten Ancker gekomen. Den lesten Mey, de wind Zuydelijck Desen morgen begonst het ijs inde Noort-bahy t’ Zee te vertrecken Des avonts is de Heer Generael Cornelis Pietersz Ys, beneffens Ian Mathijsz Steen in de Noort-bahy op de Reede ten Ancker gekomen, en sy hebben malkander met een Eerschoot verwellekomt. Eynde des Journaels. |
|