Verspreide sermoenen
(1948)–Johannes Brugman–
Auteursrecht onbekend|
Regelnummers proza verbergen
| |
[pagina 150]
| |
Aanhangsel
| |
[pagina 151]
| |
29Der aller-starckeste ist geworden der aller-kranckste,Ga naar voetnoot29 30overmyts dat he, do er was an den berge van oliveren 31und anebeden synen hemelschen Vader, und van over- 32groissen engesten swetzede er waisser und bloit, dat syneGa naar voetnoot32 33edele nature altzo ser krenckete.Ga naar voetnoot33 34Zo dem anderen maile, van groiser arbeit, overmytz dat 35er alle die nacht und alle den dach myt groszen pynen 36gearbeit hatte. Und ouch na-dem dat er over-all gegeis- 37selt was, do wart er myt dem cruce verladen, dar alleGa naar voetnoot37 38der werlt sunden uff-gelacht waren.Ga naar voetnoot38 39Zo dem dritten maile was er verkrencken van grottemGa naar voetnoot39 40ruewen, overmytz dat er bekante die groitte undancke-Ga naar voetnoot40 41barheit veller menschen, und umb verstorrunge synerGa naar voetnoot41 42jungeren. Und aller-meiste, dat er dan bekante den je-Ga naar voetnoot42 43merlichen unverdrechelichen groissen ruwen syner lieberGa naar voetnoot43 44moder.
45Zo dem vierden malle ist den aller-wijste geachtet derGa naar voetnoot45 46aller-geckickste mensche.Ga naar voetnoot46 47Zo dem ersten, do sy yme an-daden eynen purperen man- 48tel und uff syn konnynckliche hoift krucketen sy ymeGa naar voetnoot48 49eyne dorne-krone und in syn edele hant gaven sy yme 50eyn riet vur eyn septrum, unde knyenten vur yme und 51betten yn an und sprachen: ‘Gegroisset sijstu, konnynck 52der joden;’ recht off sy sagen wolde: ‘Deszer hait gespro- 53chen, dat er eyn konnynck sij: dar-umb laist uns yne 54cleyden und kronen und eren und ane-beden als eynen 55konynck.’ 56Zo dem anderen maile gecketen und bespotten sij myt 57yme, do sy syne ougen bedecketen und yme sloegen uff 58syn edele hoiffet und an synen halsz, und sprachen: 59‘Cristus, proffenteir uns, wer er sij der dich sloich;’Ga naar voetnoot59 60recht abe sy sagen wolden: ‘Desser is eyn prophete derGa naar voetnoot60 61wairheit: is er dan eyn prophete, so sal er wail wijssen 62wer yn geslagen hait.’ 63Zo dem dritten maile, do er henck an dem cruce, do sijGa naar voetnoot63 64vur yme gyngen und schutten yre hoiffeder und spra-Ga naar voetnoot64 65chen: ‘Deszer hait gesprochen: Ich byn der Son Gotz;’ | |
[pagina 152]
| |
66recht abe sij sagen wolden: ‘Ist er der Son Godes, so sal 67er nu nyeder-clemen van dem cruce.Ga naar voetnoot67’
68Zo dem vierden maile is der aller-armeste. 69Zo dem ersten wart er beroiffet all syner cleyder. Want 70er hynck nacket an dem heiligen cruce: ja ouch so na- 71cket, dat nye merteler noch missdediger mensche so na-Ga naar voetnoot71 72cket en starff als er; wantte er also-danich hinck an 73dem cruce als Adam in dem parradijsze gesat was. Er 74was ouch beroiffet aller dingen: ja so sere, dat er nytGa naar voetnoot74 75en haitte da-uff syn hoiffet rastede. Und dar-umb sprichtGa naar voetnoot75 76sant Johannes, do er gesprochen hatte: ‘It is vollen- 77bracht’ dat er do syn hoiffet nyeder-neygete und gaff 78uff synen geist. Wantte nyemant en is also arme, hait 79er keynen pollem off oir-kussen under syn hoiffet in symeGa naar voetnoot79 80dode, so hait er die erde off holtz off eynen steyn, abeGa naar voetnoot80 81er mach syn hant under syn hoifft legen, unde er mach 82syn gelieder van yme recken off strecken off van yme 83legen, yme zo eyme solaisz. Mer all deszer er hadde unserGa naar voetnoot83 84lieber Here keyns. Wantte er en haitte die erde nyt, da- 85off zo liggen, wantte er hynck an deme cruce. Er en 86hatte ouch geyn holtze noch steyn under syn hoiffet. Und 87dar-umb seech syn hoiffet nyeder off syne heilige broist.Ga naar voetnoot87 88Er en mochte syne hende dar nyt under legen, yne dar- 89off zo raisten. Wantte die waren so fast-genegelt undeGa naar voetnoot89 90usz-gerecket, dat er der nyt rueren en mochte. Er enGa naar voetnoot90 91konde ouch syn heilige foisse noch syn ander gelieder 92nyt gerueren noch gelegen. Wantte er was also gedeyntGa naar voetnoot92 93und gespannen, dat man all syne gelieder tzelen mochte. 94Zo dem anderen male was er beroiffet van aller men- 95schelicher hulffen. Want alle syne frunde ane <...> In 96der uren hette er wail hulffen und under-stant behoifft 97van syner lieber moder, und sie hette yme aber gerneGa naar voetnoot97 98gehulffen, mer leyder sij en vermochtes nyt. Her-off 99spricht David: ‘Ire doichter, siet und neiget ure oren,’ 100und hort drie dyngen. 101Hort zo ersten dat geluet der hemerslege, die dynen lie- 102ben Sone die plompen negelen durch syne heilge hende 103und foisse sloigen. Welche freide slege gyngen in die 104mo[r]de <r>liche sele und durch dyne juncferliche hertze. | |
[pagina 153]
| |
105Hore zo dem anderen maile die steymme der blaiszfemyen 106der feler joden.Ga naar voetnoot106 107Zo dem dritten maile hoir dat ellendige roiffen und dat 108bedurliche schryen und begerliche ynnige bidden dinsGa naar voetnoot108 109lieven Sons. 110Siet zo den ersten dat bespegen und bloidich angesichte 111dins lieben gemynnenden Soens, dat also myszmachet 112was van synen beronnen blode und van den unreynen 113speykel der joden, dat er recht scheyn als eyne uszsesz-Ga naar voetnoot113 114tiger mensche. 115Siet zo deme andren maile dat gegeisselde dorchwonte 116licham dins lieben Sons, dat van mannichfeldigen slegen 117und van groisser vilheit syner wonden also gruszelicheGa naar voetnoot117 118was [er] an zo siene, also off er keyn menscheliche li- 119cham en hette gewest. In all synen leben behoiffte er nyt 120also wail hulffe und under-stant syner lieber moder als 121in der uren. Wantte it hette yme doe wail noit gewest,Ga naar voetnoot121 122do yme syn heiliger licham und syne seryge wonden ge-Ga naar voetnoot122 123wasschen und gedruget hette.Ga naar voetnoot123 124Siet zo dem dritten maile die seven reveyren, die van ym 125floissen: tzwey van synen heiligen henden, und tzweyGa naar voetnoot125 126van synen heiligen foissen dat bloidige floissen waren, 127und tzwey usz synen heiligen ougen dat gewarge floissenGa naar voetnoot127 128waren. Besient die sevende reveyre syner heilger wonden 129syner syten, die floissen van waisser und van bloide. 130Zo dem dritten maile was er beroiffet aller inwendiger 131troisttunge van synem hemelschen Vader. Wantte nye 132merteler en was so ellendinclichen van bynnen gelaissen 133in alle synen lyden, want er en hatte all-zo-maile keynen 134troist van bynnen. Dar-umb mochte er wail ellendenc- 135lichen roiffen: ‘Myn Got, myn Got, war-umb haistu mich 136gelaissen?’Ga naar voetnoot136 137Besiet ir nu wail, wie ‘der pryntze und der aller-meiste 138huden gefallen is in Ysarahel.’
* * * | |
[pagina 154]
| |
139Ansich, aller-lieffste, wie dyn Here dyn Got myszhan-Ga naar voetnoot139 140delt ist an der suel. Boven-maisze swerliche ist gewuntGa naar voetnoot140 141myt dornnen. He wart geleit usz der stait van Jherusa- 142lem, der die sunden alle der werlt uff yme gedragen 143hait. Er wart getzogen mit eyner corden, wieder-gebon-Ga naar voetnoot143 144den umb syne sijten. Her was so sere gewont, dat dat 145bloit van syner sijten und van synen gequesten fuyssen 146floisz, dat er die straissen roit machete dar er hynne- 147geleit wart. 148Ach, siet yn an, wie er uff berch clymmet, und drun- 149cken wart van groisser mynnen. Wie er nacket und 150bloisz, als er van syner liever moder geboren wart, her-Ga naar voetnoot150 151sitzet myt synen verwonten zo-riessen beynen in eynenGa naar voetnoot151 152hoilen steyn, bijsz alle dinck bereit was. Er steit nacket,Ga naar voetnoot152 153gegeiszselt, gewont und bespegen, syn heilge hoifft myt 154dornen gekront, unde syn angesichte altzo sere misstalt.Ga naar voetnoot154 155Und wir, undanckber menschen, schamen uns umb sy- 156nen willen zo dragen eyn oitmodich, verworffen cleit, 157ungelich der werlt. Vorwair, it is allso, so ist eyn offen-Ga naar voetnoot157 158barre tzeichen, dat wir Godes diener nyt en syn. 159O aller-lieffeste creature, wat <hait> Got der almechtige 160Here vor uns gedain? Her ist vor uns geworden ‘eyn 161arme worm und keyn mensche, laster der menschen undGa naar voetnoot161 162eyne verwerffunge des volckes.’ Und wat lijt er dege-Ga naar voetnoot162 163liches van uns? 164O alle ynnige reyne hertzen, komet und siet, wie erGa naar voetnoot164 165henckt druncken van mynnen, schemeliche beroiffet allGa naar voetnoot165 166syner cleyder. Hore, wat er roiffet van groiszer myn- 167nen und begerden syn<s> hertzen, als Johannes beschry- 168ven: ‘In den lesten festlichen dage stont Jhesus, undGa naar voetnoot168 169rieff und sade: Wem dorstet, der kome zo myr, undGa naar voetnoot169 170drincke van den reveren des lebendigen waissers, die 171sollen zo yme fleiszszen.’ Der leste groisse feste-dach 172was der leste dach syns levens, in wilchem er uns also 173ser begerde zo schencken. Und den edelen wijn synsGa naar voetnoot173 174heiligen bloitz hait er so myldencklichen geschencket, 175dat yme selver dorstende ist geworden. Wantte do er 176haitte geroiffen: ‘Myn Got, myn Got, war-umb haistu | |
[pagina 155]
| |
177mich gelaissen:’ altzo-hant dar-na, do er den essichGa naar voetnoot177 178gesmachet haitte und alle dinck vollenbrachte was, ney-Ga naar voetnoot178 179gende er syn hoifft, und er entsleiffe den slaiff desGa naar voetnoot179 180doides. 181O uszverkorrene hertzen, siet an uren lieben gemynne- 182den brudegam, wie er henget puer nacket, altzo ser ver-Ga naar voetnoot182 183nuwet, overgoissen unde roit van synen heiligen blode. 184Ach siet, wie dat er hencket myt blechen doitlicher var-Ga naar voetnoot184 185wen. Mich duncket, dat ich yne sie hangen levendich 186vur mich: syne gelieder gespannen und uszgerecket als 187die snare off der harppen. Siet, myt wie groisser be- 188gerten er dat bloit syns hertzen uns schenckt. Wantte 189do er synen geist haitte off-gegeben, lach yme synGa naar voetnoot189 190herttze vol mynnen bevende van groisser lieffden in sy- 191ner besloissener broist, und moichte roiffen myt grois-Ga naar voetnoot191 192ser begerten: ‘O Longinus, Longinus, kom unde doe uffGa naar voetnoot192 193myn hertze, off-dat myn usz-verkorenen drincken mo- 194gen den edelen wijn myns hertzen.’ Koment alle, aller- 195lieffesten, unde drinckent! Wantte dat vaisze vol mynnenGa naar voetnoot195 196syns gotlichen hertzen ist off-gedaen, und die luchtetGa naar voetnoot196 197aller-clairste, und die aller-suyszester luttester dranckGa naar voetnoot197 198fluyszszet dar-usz overfloedenclichen. Undanck moissenGa naar voetnoot198 199sy hain, die nyt en koment dryncken. Was it zo verwon- 200deren, dat unser heiliger vader sante Franciscus nacket 201ginck, der van deszeme wijne druncken was? VerwairGa naar voetnoot201 202nyt. Wantte liesz ich es nyt van schemeden, off hendenGa naar voetnoot202 203und off fuyssen solde ich loiffen in yrender mynnenGa naar voetnoot203 204myns hertzen, van fuerricheit myns geistes.
205Und alsus ist it wieder-gemachet, overmyts den doitGa naar voetnoot205 206unsers lieben Heren Jhesus Cristus, dat menscheliche 207geslechte. Und er hait getruwet die heilige Kirche, datGa naar voetnoot207 208sint alle die-geyne, die sich wirdich machent sins lydens 209und syns dodes, und dat synt alle geliedere und rebenGa naar voetnoot209 210ader rancken des wijngardens, die er selver is, als erGa naar voetnoot210 211sait in sant Johannes ewangelio: ‘Ich byn der gewaireGa naar voetnoot211 | |
[pagina 156]
| |
212wijn-stocke und yr sijt die reben; der blyvet in myr 213und ich in yme, der brenget vil frucht.’
214Deo gracias.
(berlijn, Preussische Staatsbibliothek, ms. germ. oct. 328, fol. 79v-87107v-108r) |
|