Logo DBNL
Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 2 (1937)

Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 2

(1937)–Johan Brouwer–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Negentiende les
Vragende voornaamwoorden
Tweede groep van onregelmatige werkwoorden (- acer e.a.)

In het Spaans zijn drie vragende voornaamwoorden (pronombres interrogativos) quién, cuál, qué. Zij hebben een accentteken ter onderscheiding van de betrekkelijke voornaamwoorden.

Quién wordt alleen zelfstandig gebruikt, en het heeft betrekking op personen. Het meervoud is quiénes.

¿Quién habla en el pasillo? wie spreekt er in de gang?
¿De quién es este sombrero? van wien is deze hoed?
¿Quiénes son los señores que te han acompañado? wie zijn de heren die je hebben vergezeld?

Cuál, meervoud cuáles, kan zelfstandig en bijvoeglijk worden gebruikt, voor personen en voor zaken. Het moet vertaald worden met wie, welke, soms ook door wat. Het vraagt naar de onderscheidende eigenschappen van mensen of dingen, of het vraagt naar enkele personen of zaken uit een groep of verzameling.

¿Cuál es el sombrero de usted? wat (‘welke’) is uw hoed?
¿Cuáles de estos libros escoge usted? welke van deze boeken kiest u uit?
¿Cuáles de los estudiantes entienden el español? wie van de studenten verstaat Spaans?
¿Cuáles hombres? welke, wat voor mannen?
¿Cuáles libros? welke boeken?

Het bijvoeglijk gebruik van cuál is zelden, gewoonlijk wordt het zelfstandig gebruikt. Men lette overigens op het verschil in zegswijze in het Spaans en in het Nederlands:

¿Cuáles son los países que conoce mejor? wat (‘welke’) zijn de landen die u het beste kent?

Qué kan eveneens zelfstandig en bijvoeglijk gebruikt worden. Het vraagt naar de algemene geaardheid van de betrokken persoon

of zaak. Men kan het meestal vertalen met wat als het zelfstandig is, en met wat voor als het bijvoeglijk wordt gebruikt.

¿Qué le falta a usted? wat ontbreekt u? wat heeft u nodig?
¿Qué desea usted? wat wenst u?
¿Qué libro lee usted? wat voor boek leest u?
¿En qué países ha viajado usted? in wat voor landen heeft u gereisd?
¿Por qué (of porqué) le dejan solo? waarom laten zij hem alleen?

Qué heeft als onmiddellijk object (objeto directo) nooit het voorzetsel a.

Het gebruik van de vragende vrnw. is in indirecte vragen geheel gelijk aan dat in directe vragen. Zij behouden het accentteken.

Merkwaardige betekenis en typisch Spaans gebruik van quién, cuál en qué

Corrieron a cuál más zij liepen om het hardst
Comimos uvas a cuál más rica (ook wel ricas) wij aten druiven, de een was nog lekkerder (sappiger) dan de ander

Quién met subjuntivo imperf., in uitroepen, moet vertaald worden met ‘als ik....’ bijv.:

¡Quién hubiera estado aquí! was ik maar hier geweest; als ik maar hier was geweest

Qué in uitroepen van bewondering, verbazing, ontzetting en dgl.

¡Qué teatro! wat een schouwburg!
¡Qué dolor! wat een verdriet!
¡Qué lástima! wat jammer!
¡Qué lista es! wat is zij slim!
¡Qué! ¿no ha llegado? wat! is hij niet gekomen?

Soms wordt het bijvoegl. nmwr. in een met qué ingeleide zin versterkt met tan (lett. zo, zozeer) of más, bijv.:

¡Qué hombre tan listo! wat een schrandere man!
¡Qué chico más tonto! wat een domme jongen!

(Dit zijn elliptische zegswijzen, de gedachte van de laatste zin bijv. is: ¿qué chico hay que sea más tonto que éste?, wat voor jongen is die nog dommer is dan deze? of, ¡qué chico! es más tonto que todos).

In indirecte vragen wordt qué in het Nederlands weergegeven met hoe, wat voor een, bijvoorbeeld:

¿Ya comprendes qué listo es este joven? begrijp je nu al hoe slim dit jongmens is?
Ya comprenderás qué chico más listo él es je zult wel begrijpen wat voor een schrandere jongen hij is

¿Qué tal? betekent hoe maakt u het, ook wel, wat denkt u ervan, en dergelijke. Het staat dikwijls alleen, elliptisch. Verbonden met een zelfst. nmwr., het ww. wordt gewoonlijk weggelaten, betekent het hoe vindt u het?, hoe is het uitgevallen? en dgl. Het is een gemeenzame, in de omgangstaal veel voorkomende uitdrukking.

¿Qué tal, Juan? hoe maak je het, Jan?
¿Qué tal el viaje? hoe staat het met de reis, hoe is de reis geweest?
¿Qué tal el libro? hoe vind je het boek?

¿Qué de...! in uitroepen betekent wat een...! Bijvoorbeeld:

¡Qué de cosas nos pasaron! wat een dingen zijn ons overkomen!

Cuánto dient hier ook genoemd te worden onder de interrogativos. Het betekent hoeveel, en kan bijvoeglijk en zelfstandig worden gebruikt. Als bijvoegl. nmwr. richt het zich in geslacht en getal naar het zelfst. nmwr. waar het bij hoort.

¿Cuánto señoras hay en la reunión? hoeveel dames zijn er in de vergadering?
¿Cuántas cuesta este abrigo, esta camisa? hoeveel kost deze overjas, dit overhemd?

In uitroepen wordt cuánto dikwijls als bijvoegl. nmwr. collectief gebruikt. Het zelfst. nmwr. staat dan in het enkelvoud.1) Bijv.:

¡Cuánto coche! wat een massa auto's!
¡Cuánto libro aquí! wat een massa boeken hier!

Tweede groep onregelmatige werkwoorden

Vrijwel alle werkwoorden op -acer, -ecer, -ocer en de werkwoorden op -ucir schuiven bij een uitgang op -a of -o een z voor de c in, dus -azco, ezco enz. Dit gebeurt dus in de eerste persoon

indicativo presente, de gehele subjuntivo presente, de imperativo met een ontkenning (men noemt deze vetativo of prohibitivo) en in de beleefdheidsvormen van de imperativo, welke, zoals men reeds zal hebben opgemerkt, eigenlijk subjuntivovormen zijn.

Voorbeeld, conocer leren kennen, kennen

Presente
 
Indicativo Subjuntivo Imperativo
 
conozco ik ken enz. que conozca dat ik ken(ne) enz. conoce (tú) ken
conoces que conozcas conozca (usted)
  que conozca conoced (vosotros)
  que conozcamos conozcan
  que conozcáis  
  que conozcan no conozcas (tú)
    no conozca (usted)
    no conozcáis (vosotros)
    no conozcan (ustedes)

Als conocer worden vervoegd o.a. de volgende werkwoorden:

aparecer voor de dag komen, plotseling verschijnen
carecer de missen, gebrek hebben aan
agradecer bedanken voor iets, dankbaar zijn voor
complacer terwille zijn
complacerse en behagen scheppen in, plezier hebben in
compadecer medelijden hebben met
empobrecer verarmen
enriquecerse zich verrijken
envejecer oud worden
establecerse zich vestigen
engrandecer groter maken
engrandecerse groter, belangrijker worden
favorecer begunstigen
florecer bloeien
lucir pronken met
merecer verdienen (lof-prijzing bijv.), waard(ig) zijn
nacer geboren worden, ontstaan
crecer groeien
obedecer gehoorzamen
padecer lijden, dulden
parecer schijnen, toeschijnen
perecer omkomen
pertenecer toebehoren, behoren tot
permanecer verblijven
resplandecer schitteren

(De ww. als enriquecerse zich verrijken, rijk worden; envejecer oud worden en dgl. worden weinig meer in de levende omgangstaal gebruikt. Zie les XXVIII). Tot deze groep behoren niet hacer (zie les XXVI) en placer (zie les XXVIII), mecer wiegen (mezo), empecer beletten, schaden (empezo) en cocer koken (cuezo).1)

De werkwoorden op -ducir hebben behalve het voornoemde verschijnsel ook een onregelmatige pretérito definido en een onregelmatige subjuntivo imperfecto en subj. futuro.

Voorbeeld, traducir vertalen

Presente
 
Indicativo Subjuntivo Imperativo
 
traduzco que traduzca enz. traduce
traduces   traduzca
enz.   traducid
    traduzcan
 
Imperfecto
 
traducía que tradujera, tradujese  
enz. que tradujeras, tradujeses enz.  
 
Preterito definido
 
Subj. futuro
traduje   que tradujere
tradujiste   que tradujeres
tradujo (de klemtoon valt op de u!)   enz.
tradujimos    
tradujisteis    
tradujeron    

Dezelfde vervoeging als traducir hebben de volgende ww.

aducir aanvoeren (van bewijzen bijv.)
deducir afleiden (concluderen)
inducir a bewegen tot
seducir verleiden
introducir inleiden, invoeren, introduceren

producir voortbrengen, teweegbrengen, veroorzaken
reducir beperken, terugvoeren tot, herleiden

Woordenlijst

la jaqueca de schele hoofdpijn, migraine
padecer de lijden aan
ahorrar sparen
el alimento het voedsel
la harina het meel
aunque hoewel
la mentira de leugen
parece mentira het klinkt ongelooflijk, onwaarschijnlijk
el nombre de pila doopnaam, voornaam
la pila de doopvont
confiarse a zich toevertrouwen, zijn vertrouwen geven
bondadoso goedhartig
la lucha de strijd, de worsteling
pretender aanspraak maken op, voornemens zijn
el trozo het stuk, het fragment
la semana pasada vorige week
la falta de fout
el escolar de scholier, de schooljongen
sospechar vermoeden
anoche gisterenavond
el olor de lucht, de geur
delicioso heerlijk, verrukkelijk
la chica het meisje
anticuado verouderd
la cosecha de oogst
entrar en conversación een gesprek beginnen
pesado zwaar, drukkend, vervelend
la Cruz Roja het Rode Kruis
agotado uitgeput; van boeken, uitverkocht
largo lang
el límite de uiterste grens, de limiet
la ambición de eerzucht, de ambitie
el retrato het portret
escribir (met onregelm. verleden deelwoord escrito) het portret schrijven
crear scheppen, tot stand brengen, creëren
el estado de alma de zielsgesteldheid, de gemoedstoestand
la actitud de houding, de levenshouding
formidable ontzaglijk
el suceso de gebeurtenis
el ruído het geluid
lejano ver verwijderd
el porvenir de toekomst
gracioso grappig
el gorro de muts
infortunado ongelukkig

lindo lief, snoezig
la tubería de buisleiding, het buizennet
el termosifón de geiser
asistir a bijwonen
la estrella de ster
suceder } gebeuren
ocurrir } gebeuren
de oídas van horen zeggen
de vistas van gezicht
el camarero de kellner
adelantar voortgaan, vorderen, ‘opschieten’
célebre } beroemd
afamado } beroemd
parecerse gelijken op
el campo het land, de akker
aquí hier
estoy lucido ik ben lelijk af, ik maak een raar figuur
lucirse uitblinken
horrible verschrikkelijk
el susto de schrik
asustarse de schrikken van
los gastos de de reis- en verblijfkosten
tren y fonda compadecer medelijden hebben met
(le compadezco ik heb medelijden met hem)
desde hace mucho sinds lang
establecerse zich vestigen
la importancia de belangrijkheid, het belang
carece de importancia het is van belang ontbloot
el elogio de lof
desaparecer verdwijnen
la prueba het bewijs
la impresión de indruk
el efecto de uitwerking, het effect

Oefening A

Padezco de jaqueca. ¡Qué de cosas se cuentan los hombres! Para ahorrar el dinero de sus libros redujo el alimento a una sopa de harina. Aunque parezca mentira no juego, dijo (= zei) el joven. ¿Cuál de las muchachas se ha casado? No me han contado cuál de las muchachas se había casado. ¿Cuál es su nombre de pila, Juan o Pedro? Sólo a mí se confía, porque le parezco bondadoso, confesó el maestro. ¡Qué grandes luchas en qué pequeño pueblo! ¿Qué pretende esta gente? ¡Quién lo hubiera pensado! (voor deze subjuntivo zie les XXIV). No me han contado quiénes son aquellos (= die) hombres. ¿En quién estás pensando? Aquí vive una familia que no conozco. Tradúzcame (= voor mij) este trozo de prosa moderna. Lo traduje la semana pasada. ¡Cuánta falta! dijo (= zei) el escolar. ¡Qué tal si hoy nos olvidásemos de todo y nos quedásemos aquí, en el campo? ¿Qué te parece? ¡Yo qué habría de sospechar que (= dat) no volvería a casa! (= vrij vertaald: hoe had ik kunnen....) ¿A qué hora llegó anoche? La obra produjo admiración entre todos. ¡Qué olor más delicioso!

Yo me paré a ver (= om te zien) en qué terminaba la disputa. Aquel (=die) día nos hablamos de tú, no sé (= ik weet niet) por qué. ¿Conoce usted estas chicas? Las conozco de vistas. Es posible que esta (= deze) manera de ser nazca de un romanticismo anticuado. ¿Qué le debo a usted? Y la cosecha ¿qué tal es? preguntó Fernando para entrar en conversación. ¡Qué vida más pesada la de esta gente! La luz del sol le produjo un efecto de dolor en los ojos. Las muchachas a cuál más bonitas se dedicaban a vender flores para la Cruz Roja. Y tú ¿qué es de tu vida? (=hoe staat het met). ¿Por qué no me lo has rogado a mí? Parecían agotados todos los temas de conversación. ¿Cuál era el límite de su ambición? ¿Qué tal (= wat zou je er van zeggen) Pedro, si te ofreciera un retrato de ella? ¡Quién pudiera (= subj. imperf. van poder kunnen) crear para cada estado de alma una frase y una actitud! No se había conocido una baja tan (= zo) formidable. ¡Cuánto suceso en un día! ¿Qué es este ruido lejano? ¿Cuáles serían sus amigos del porvenir? ¡Qué graciosa estaba Concha (= een meisjesnaam) con el gorro de papel! ¿Qué habría sido de su dinero? ¡Qué vida tan infortunada fué la (hier - dat) de este hombre! ¡Qué gracioso, qué lindo es lo que (= hetgeen) él nos contó! El cuarto de baño carecía de tuberías, de termosifón, y hasta de agua. Se la conocía de oídas. Yo pertenezco a un mundo desaparecido. ¿Qué derechos tiene usted para hablar? Ese (= die) hombre que (= die, welke) no juega ¿quién es? preguntó el camarero. ¿Qué adelantará usted con eso (= daarmee)? Ofrézcale algo al señor. Le ofrecí pitillos pero no fuma. Nací en Madrid, mi padre nació en Málaga. Me rogó que tradujese su libro al (= in het) español. Se parecen poco. Le agradezco a usted su amable carta. No me agradezca usted. Estos (= deze) campos producirán poco. ¿Quién le introdujo a usted aquí? Ellos se han lucido mucho. ¿Qué significa ‘estoy lucido’? ¡Ay, qué susto! ¿Quién llama? (in de telefoon = hallo!)

Oefening B

Wij hebben hem in Madrid leren kennen (pret. indef. van conocer). Hoe vindt u mijn (= mi) hoed? De reis- en verblijfkosten zijn zeer (= mucho, na verleden deelw. plaatsen) verminderd. Hebt u geen medelijden met dezen jongeman, hij verdient het niet. Ik ken hem al lang, zijn ouders hebben zich hier gevestigd toen (= cuando) hij geboren werd. Het komt mij voor dat dit (= esto) niet van belang ontbloot is. Wie heeft u bericht gezonden van zijn komst? Wij danken u voor de aardige prentbriefkaarten. Welke? Wat voor prentbriefkaarten? Lieve help (válgame Dios), wat een schrik. Bent u geschrokken? En

of (= ya lo creo). Wat denkt u ervan, zullen wij dit boek in het Spaans vertalen? Het komt ons voor dat (= que) het boek alle lof (meervoud) verdient. Wat voor boeken leest u? Hij lijkt veel op zijn vader. Wie? Jan. Wie is Jan? Wie van die (= esos) jongens is Jan? Hij zal wel (=ya, voor aan de zin plaatsen) voor de dag komen. Wanneer (= cuándo) is hij verdwenen (pret. defin.)? Ik groei, hij groeit, hij zal groeien. De akker brengt veel op. Jan, vertaal jij deze oefening. Als ik tijd had zou ik hem vertalen. Deze schrijver voert veel bewijzen aan en zijn boek zal veel indruk maken. Hoeveel studenten hebben de bijeenkomsten bijgewoond? Wat een massa sterren! Wat een aardig meisje! Welk? Wat een grappige man! Wat een verschrikkelijke dingen zijn hier (aquí, achter het verleden deelw. plaatsen) gebeurd. Hoe heet de dokter? Wat is zijn voornaam en wat is zijn familienaam? Het schiet me niet te binnen wat zijn voornaam is. Waarom vraagt u het hem niet? Waartoe? Het komt mij voor dat hij Entrambosmontes heet. Wat een lange naam! Wat een grappige naam! Waar denkt u aan? Aan drie oefeningen die (= que) wij moeten vertalen, de een is nog vervelender en moeilijker dan de ander. Als u zich hier vestigde zou u verschillende kunstenaars en schrijvers leren kenenn, de een nog beroemder dan de ander. Bloeien de kunsten hier? Aan wie schrijft u? Waarover schrijft u? Over wat voor onderwerp (= asunto)? Zij liepen om het hardst. Was ik er maar bij geweest, dan had ik de prijs ( = el premio) gewonnen. Wat! U? Waarom zou u de prijs gewonnen hebben? Zij vestigden zich in de nieuwe wijk, zij waren rijk geworden met het invoeren van Nederlandse radio-artikelen. Ik hoop dat het lot u begunstigt, en dat u later uw (= sus) vrienden dankbaar is voor hun (= sus) goede raadgevingen. Wat! Heeft u geen (= niet) medelijden met hem? Ik heb medelijden met al degenen die (= todos los que) in deze (= estas) omstandigheden verarmen. Ik maak mijn roem (= la fama) groter met de wapenen, zei (= dijo) de generaal. Al (= aunque, met subj.) verarmt het hele (= todo el) land, hij zal zich daar niet om bekommeren (= preocuparse). Wie zou meerder lof (mrv.) verdienen dan hij? Hij begunstigt de kunsten en wetenschappen, dank zij (= gracias a) hem is de stad groter geworden. Wat een nobel mens, wat een verheven karakter! Heb geen (= niet) behagen in de tegenspoed (hier: mala suerte) van uw (= sus) tegenstanders. Wat een oude man! Hij is in achttienhonderd acht en veertig geboren, hij heeft mannen van de revolutie van achttienhonderd acht en zestig gekend.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

landen