De sysse-panne: Borgers in den estaminé

[p. 107]

De vergaeringe - De peskisse - De beelden - De kruyssensaant.

Deugdelyk Herte.

Zoo dat ge onverzettelyk tegen die Feesten zyt?

Gysken.

Ge moet bekennen danze tog niet vele en beteekenen, ze zyn altyd gelyk zynze.

Deugdelyk Herte.

Hoe wilt gy het dan hebben?

Gysken.

Het hekken aen den ouwen styl, want d'ouwe liedjens zyn tog de beste.

Deugdelyk Herte.

Alzoo een boere-kermis of een vergaeringe niet waer?

Gysken.

Zeker wel! een Vergaeringe dat was een opregte feeste veur de getrouwde, mê kwam daer elk mê zyn paer en mê was nên keer geestig. En dat alles in eere en deugd.

[p. 108]

Mê 1yd een tonne Gendsbier of viere nin; - 't eerste was den Pasteur die de veuzen kwam af-nemen, korts naer den noenent veur dat de Vespers begoesten, en daer stond een glaezeken Wyn nop. - Tegen te viere kwam den Opmeyer mê zynen hytenen saevel, mê Jan Aerkens en Roel de Fyn, die een albaede speeldege aen de deure van den ouwen Deken en Dekeninne, en toens aen de deure van den nieuwen Deken en Dekeninne. - Elk kwam uyt mê zyn paer, en den ouwen Dekenen danstege mê de nieuwe Dekeninne den eersten minnemé.

Ten stak my maer tegen dat'er dikwils jalousheyd was en disputen kwaemen, en dat de gebueren in plaetze van vrienden, dikwils grooter vyanden wierden aes van te veuren.

Maer anders 't was al dage hên koest, 's anderdaegs mê peysdege nog nên keer op d'overledene, ons Heere wilt hunder ziele hên en alle geloovige zielen, amen; - mê ging mê 't Muziek en den Opmeyer veuren op naer de Kerke, en m'hoorde de Misse van Rekwiem. - Maer nuy me smyt maer al die dingen in den hoek, en men leeft al of men noyt niet moest ten oordeelen komen.

Deugdelyk Herte.

Gysken gy vergeet den Abeel te presenteren aen de Dekeninne.

Gysken.

Den Abeel was wel veur den Deken en de kroone was veur de Dekeninne.

[p. 109]

Hê wel dat was weer al kristelyk en eerbaer, die Kroone en diën Abeel wierden gespaert om de Peskisse te pereren, die m'alle jaeren naer Sen Baefs droegen, op dat den Heyligen Macharius ons van Peste en Dieren tyd zoê beschermt hên.

Deugdelyk Herte.

Het doet my pyne dat gy dit vermaek niet meer genieten zult, want ik hoore dat het Magistraet zoude verboden hebben met Maegdekens en Peskeerssen Processie wys over straet te gaen.

Gysken.

God wilt ons helpen! wat dade my zegt.

Deugdelyk Herte.

'T is nogtans zoo.

Gysken.

Goeën Hemel! ten is niet te verwonderen d'ander zoo veel ziekten zyn, 't es om een g'heele stad te doen uytsterven.

Wade men meugen geen Peskissen meer offeren! in een stad daer zoo veel Patroonen van de Peste zyn aes Docteurs.

Och Paeter Van den Bossche^(a), dage nuy niet meer leeft! wat zoêde gy tegen die ketterye schryven en disputeren! maer nuy eylaes! uywe discipels zwygen! en dat Gysken het hem niet aen en trok, daer en waer niemand meer die tegen al die Vrygeesten zoê durven spreken.

(a) Auteur van de kristelyke Pedagogue.

[p. 110]

Wade my meugen geen Peskissen meer offeren! nog geen Kisken meer ontsteken in 't Kapelleken aen d'Hoogbrugge, is het dan te verwonderen dan de Vrouwen het zoo kwaed hên in den aerbeyd; - is het te verwonderen dame geen nieuwe kalanten en krygt, en dat de Graen zolders vol muyzen zyn?

Wade men meugen geen Peskisse meer draegen! en me breekt de Beelden af die langs de straeten staen, dat gaet te verre, dat gaet te verre! nuy en kan ik niet meer zwygen.

Deugdelgk Herte.

Waerom? Het denkt my dat men die met meerder eerbiedigheyd in de beste kamer van zyn huys diende te plaetzen, alze in mesuergaeten boven de poorte te stellen al of het schildwagten waeren.

Gysken.

Spot maer, spot maer, ten valt op geenen blouwen steen en val het.

Deugdelyk Herte.

Wy zyn verre van te willen spotten, met de Beelden die langs de straeten staen, aen oneerbiedigheyd en schimpernyen te ontrekken, men kan die ommers in de Kerken brengen die'er voor geschikt zyn.

Gysken.

In de Kerken, z'en zoênder bykans niet allemael in kunnen, dat waer goed aesme geen Misse meer en zoên moeten hooren gelyk de Vrygeesten.

[p. 111]

Deugdelyk Herte.

Daer is nogtans niet aen-te-doen alle Godsdienstigheden moeten geschieden in de beluyken die daer toe geschikt zyn.

Gysken.

'K weet wel, 'k weet wel, maer 'k en peyze eventwel niet danze de Kruyssens zullen verbien, gelyk of ze de Processien verbon hên.

Deugdelyk Herte.

Precies het zelfste; zelfs om alle voorwendzel van onwetendheyd weg-te-nemen heeft de Administrate van Brussel de voorleden weke laeten af-kondigen.

‘Dat het uytdrukkelyk verboden is aen alle Pastors, Onderpastors en andere persoonen den Godsdienst aengekleeft buyten het beluyk der Kerken de Kruyssen te gaen, op pene van aenzien te worden voor stoorders van de publieke ruste.’

Gysken.

Zoo daer bestond daer ook al kwaed in? - Een Processie van devotie die ingesteld was om den Zegen over den Oust te trekken, - veur de vrugtbaerheyd der aerde, daer al de Heylige aenroepen wierden om ons den zoelen Regen te geven, dieme tegenwoordig zoo noodig van doen hên als brood om t'eten! - Adieu dan Ereweetjens die zoo schoone stonden de Kruyssen en gaen niet, gy zult verdrogen gelyk hooy, en de Procureurs en zullen

[p. 112]

op Sent Ivo geen jong Ereweetjens hên en zullenze! - adieu roomsche Boonjens, gy die het brood der aerme waert, de Kruyssen en gaen niet, en Sente Marc en zal op u niet eens peyzen! - adieu mynen Groezel-hof, de Kruyssen en gaen niet, en gy zult zandig worden als een Kerkhof! - Adieu myne schoone Kropsalaey, de Kruyssen gaen niet, de Sprinkhaenen, de Rispen en Slekken zyn al bezig met af-te-eten! - adieu myn schoone Pechen.....

Bitterman.

Uw geloof en is dan niet grooter als de vrugtbaerheyd der aerde van de Kruyssens te verwagten; of denkt gy dat den Hemel zynen Regen aen de velden weygert in de Landen alwaer'er geen Kruyssen of Processiën gaen?

12 Floréal Jaer 4.

Zondag 1 Meye 1796.