Schyn-heyligh

Regelnummers proza verbergen

[p. 368]

5^e. B. 1^e. Toonneel.

[naar Bredero]

Wijbrandt. Catrijn.

Wij.

2087Verlangen magh wel verlangen heeten, want 2088 het doet den tijdt seven mael langer schijnen 2089 danse inder daedt is.

Cat.

2090Jck sweet, en ben soo coud als ijs.

Wij.

2091Mij docht dat de wr noijt om komen soude, en 2092 nochtans slaetse daer.

Ca.

2093Goedt voor Joncker Dirck ende voor mij mede 2094 gebrack mij soo veel trouws als mij overvloejt.

[p. 370]

[naar Bredero]

Wij.

2095Jck hoor haer.

Cat.

2096Jck vreesser voor.

Wij

2097De nuchterhejdt van mijn begeerte 2098 hongert soo zeer nae v me Joffrouw, datse 2099 mij doet in vw woorden vallen.

Ca.

2100Eer mij de straffe overcome die jck selve heb weten 2101 op mijnen hals te haelen, soo doet vw believen 2102 met mij, want jck beken d'uwe te wesen, 2103 volghens mijn gegeven woordt ende beloften 2104 van v te believen.

⁺

Wij.

2105Een grooten strijdt is tegenwoordigh in mijn 2106 gemoedt, want de gulsigheidt van mijn be-2107geerte wil dat jck v ontfange, ende 2108 de heushejdt van mijn gemoedt dat jck v wej-

+ 89

[p. 372]

[naar Bredero]
2109gere. Sulx jck bekenne dat het groote ver-2110metelhejdt is v te houden ende overgroote 2111 beleefthejdt v te laeten. Jn veughen dat jck 2112 wel wilde 't geen jck niet en wil, ende wil 2113 't geen jck niet en wilde.

Ca.

2114Spoejt v met vw beslujt.

Wij.

2115Dewijl ghij de mijne sijt, soo laet v niet 2116 mishaeghen dat jck v geniete door 't aenschouwen.

Ca.

2117Gebrujckt het recht dat ghij op mij hebt,

[p. 374]

[naar Bredero]
2118 aengesien het venijn ingenomen van mij ende 2119 Joncker Dirck, het v haest sal t'ontbrujck 2120 maecken.

Wij.

2121Wat hoor jck?

Ca.

2122Hoort, Catrijne vwen arbejdt niet connende 2123 beloonen met het leven dat se quijt was, soo 2124 comt haer dwaeshejdt v beloonen met haer 2125 doodt.

Wij.

2126De saeck sulx zijnde, soo houdt ghij mij niet dat²¹²⁶

2126 houdt ghij mij niet: komt gij niet na.

[p. 376]

[naar Bredero]
2127 ghij mij schuldigh zijt.

Ca.

2128Ben jck in vw gewout niet?²¹²⁸

Wij.

2129Jae ghij.

Ca.

2130Wat hebdij dan te claeghen?

Wij.

2131Maer dat ghij v niet en quijt.

Ca.

2132Jck heb mij gequeten.

⁺

Wij.

2133Dat moght ghij seggen waerdij levendigh ende 2134 niet doodt tot mij gecomen.

Ca.

2135Ojme!

2128 gewout: macht.

+ 90

[p. 378]

[naar Bredero]

Wij.

2136Soo dat de trouw veel eer door v verkloeckt is, 2137 als verheerlijckt.

Ca.

2138Mij ellendighe!

Wij.

2139Sedert de doodslagh in menschen hart 2140 quam, en was noijt looshejt te gelijcken bij 2141 dese daer ghij mij mede komt moorden.

Ca.

2142Minnende een ander, cond jck v niet minnen.

Wij.

2143Ghij hebt mij, (dewijler geen ander wegh was om 2144 mij den geest te doen wtaedemen) wel 2145 konnen vergeven met het venijn dat ghij in hebt 2146 genomen.

Ca.

2147Waer om wacht jck met dees ooghen te slujten?

Wij.

2148Om de lust die ghij hebt aen mij te sien

[p. 380]

[naar Bredero]
2149 sieltoghen, en om dat jck mij niet wreken en 2150 soude over de wreetheden tegens mij gepleeght, 2151 met de waepenen der heushejdt. Hoe? was 2152 het v niet genoegh dat ghij mij gesloten hadt 2153 den wegh om v te besitten, sonder mijn groot-2154moedighejt te nae te doen, alleenlijck met v 2155 te goedt te kennen om te schenck van haer te 2156 eischen 't geen ghij in mij gehouden waerdt? maer 2157 jck wil v straffen over v wantrouwen en ondanck-2158baerhejdt met de goedigheidt ende met de heusheit, 2159 ende over sulx herstel jck v inden staet daer ghij²¹⁵⁹ 2160 waert voor't doen van soo loosen beloftenisse. 2161 ⁺ende dees kus, denwelcken de kujsheit van mijn 2162 begeerte v op den wang plant, bevestighe 2163 d'ontslaeckinge die v gaen laet daer ghij²¹⁶³ 2164 van daen gecomen zijt.

Ca.

2165Nu jae, dat mij de doodt smart, niet om dat²¹⁶⁵ 2166 jckse vreese, maer om dat jck stervende v 2167 geen geduirighe menichte van danckseggingen 2168 sal konnen doen. Maer de siel sal op den 2169 dienst passen, die de tong behoorde te doen. 2170 Dese verstendighende den onderaerschen den

2159 over sulx: daartoe.

+ 91

2163 ontslaeckinge: verlossing.

2165 Nu jae: klemtoon op Nu.

[p. 382]

[naar Bredero]
2171 aerdt van vw heushejdt, sal 2172 vwen lof soo bij haer wtbrejden als bij de 2173 levenden soo eedelen daedt eeren waerdigh is.

Wij.

2174Overmits mij soeter sal zijn dien lof wt vwen 2175 mondt te hooren als wt des werelds, soo wil 2176 jck deselve rejse naer beneden mede aennemen, 2177 ende met dit beslujt schejd jck van v.

5 B 2 Toonneel.

Catrijn. Dirck.

Ca.

2178Met Groote verwondering sal den afgrondt onder 2179 haer vujren sien verschijnen de brandende 2180 schimmen van drie minnaers.

Di.

2181Binnen blijven verveelt mij ende bujten comen 2182 verdriet mij.

Ca.

2183Daer is hij.

[p. 384]

[naar Bredero]

Di.

2184Alhoewel de quellijckhejdt van den tijdt ende de 2185 traeghejdt van de quelling haest met mij einden sal.

⁺

Ca.

2186O me Joncker het Conincklijck gemoet van 2187 Joncker Wijbrandt levert mij v weder 2188 ongerept ende vrij.

Dirc.

2189Wist jck woorden te bedencken die bestaen 2190 mochten bij sijn ongemeten goedertierenhejdt, 2191 Jck soud hem roemen in sulcker veughen, dat 2192 de naecomelingen gedwongen souden sijn hem 2193 nae te volghen ende te benijden.

Ca.

2194De genaedighejt sijner minne heeft haer ge-2195paejt met een kus alleen.

Di.

2196God geve dat het geen onsen daeghen afgaen sal 2197 aenwasse aen de zijne, sulx dat hij levende

+ 92

[p. 386]

[naar Bredero]
2198 sijn eighen natuirlijcke jaeren ende de geene 2199 die wij noch hadden moghen leven, aen alle 2200 minnaeren getuighenisse geven moghe hoe 2201 hij ende wij gemint hebben.

Ca.

2202'T gesicht beswalckt mij.

Di.

2203Gaenwe in hujs.

5 B. 3 Toonneel.

Wouter. Schijnhailigh.

Wouter.

2204Dats'er altijdt een van den hoop die mijn heer 2205 aengesien hebben voor een onrecht. Dit 2206 is de man die hem aen 't hooft quam lemmen²²⁰⁶ 2207 van een hijlick.

Schijn.

2208Jck moet eens gaen sien oft Rompslomp mijn les 2209 onthouden heeft.

2206 lemmen: zeuren.

[p. 388]

[naar Bredero]

⁺

Wou.

2210Domine heught v wel dat ghij mijn heerschap 2211 t'hans quaemt aenspreken van een hijlick, 2212 meenende dat hij een ander man was?

Schijn.

2213Wat vraeght ghij daer nae?

Wou.

2214Om sekere goede redenen.

Schijn.

2215Wel?

Wou.

2216Maer 't zijn broeders.

Schijn.

2217Jnder liefden, dat sal waer wesen.

Wou.

2218Hij is de minnemoeder van den arm genomen 2219 door een soldaet.

Schijn.

2220Jck heb genoegh zij zijn gewisselijck broeders ende 2221 tweelingen gebooren in 't begin van den oorlogh.

+ 93

[p. 390]

[naar Bredero]

Wou.

2222Een Crijchsman heeft hem opgevoedt als zijn eighen 2223 soon.

Schijn.

2224Dits seker wat nieuws.

Wou.

2225En erfgenaem gemaeckt van al zijn goedt.

Schijn.

2226Daer leggen de mosselen.²²²⁶

Wou.

2227Hij magh teeren tegens een graef.

Schijn.

2228Dat gaet wel. Want de Liefde sonder 't goedt,²²²⁸ 2229 is gelijck een dove kool.

Wou.

2230O de schoone landtgoederen die 2231 hij heeft in Lombardien: En etlijcke duisenden 2232 aen baer geldt.

Schijn.

2233Gebenedijt moet hij wesen.

Wou.

2234Simon is zijn naem.

2226 Daer leggen de mosselen: dat is het eigenlijk, dáár gaat het om.

2228 wel: goed.

[p. 392]

[naar Bredero]

Schijn.

2235Al littekens genoegh daer de baere penningen²²³⁵ 2236 spreken.

⁺

Wou.

2237Die naem heeft hij op het funt gecreghen.

Schijn.

2238Gaet al vw best en haelt hem, Jck begeer de 2239 geen te wesen die haer onder des anders ooghen 2240 brenge.

Wou.

2241Daer gae jck heen.

Schijn.

2242Rieuwert had geen sorghe voor sijn t'hujscomen 2243 maer voor de beestighejdt van deelen van 't 2244 goedt: Want de helft van sijn middelen te missen 2245 is om heel desperaet te worden. Gelijck het ter 2246 contrarien, een heerlijcken troost is twee treffelijcke 2247 boedelen in een te moghen smelten. 2248 Jck wil nae Rieuwert gaen en sien oft hem 2249 dese boodschap benuchteren kan vande Phi-2250losophie die jck hem heb doen in't hooft 2251 loopen.

2235 baere: contante.

+ 94

5 B. 4 Toonneel.

D Lamfert.

Lam.

2252Daer heb jck voor 't bed van 2253 meester Claes van Kaeijendijck, al seg jck 2254 het self, sitten argueren vande

[p. 394]

[naar Bredero]
2255prima materia vande koortsen al seg jck het 2256 self. En jck heb al die elementse fleersen 2257 meeren scheucken en prijen van 2258 onderkoortsen bovenkoortsen opperkoortsen 2259 bujtenkoortsen binnenkoortsen en slujpkoortsen 2260 ⁺over de hekel gehaelt dat het een lust was al 2261 seg jck het self. En ick soudsem allemael van 2262 d'eerst tot de lest opgetelt hebben, 2263 maer dat jck 'er in bleef steecken quam 2264 daer bij dat jck vingers te kort quam om te 2265 rekenen. Sonder dat. al seg jck het self. 2266 Et interim. (Jnterea AEnaeas sejdt Virgilius,) 2267 dum divido, subdivido, distribuo et distinguo, 2268 (quia qui bene dividit bene docet, per paren-2269tesim) omnes febres et febriculas, 2270 et febricitationes et febricitatiunculas 2271 al seg jck het self ego accipio een inval, 2272 veluti al eveleens, al seg jck het self, oft daer 2273 een gecomen had en gesejdt had; Clarissime

+ 95

[p. 396]

[naar Bredero]
2274Domine Doctor Lamferte Loscoppie Amers 2275 fordiense Medice, Phisice et Naturaliste, 2276 al seg jck het self, dat wijf dat het venijn 2277 van v coopen wilde, al seg jck het self 2278 wil daer mee haer man of haer moer of 2279 haer suster oft haer broer vergeven, al seg 2280 jck het self. Ende alhoewel hoc est quamvis 2281 dat ghij haer gegeven hebt somniferum slaep-2282crujdt, tamen nochtans de persoon die 't 2283 inneemt coomende in slaep te vallen mocht 2284 het gebeuren, al seg jck het self, dat haer 2285 ⁺wijf die swanger is, oft haer man die met kindt 2286 is, oft haer suster die groot gaet al seg jck 2287 het self, daer in soo seer mocht verschieten, datse 2288 al seg jck het self een storting oft een mis-2289draght creghen, al seg jck het self, quod 2290 het welcke v moght geweten worden al seg het 2291 self, et commaculare claritatem nominis 2292 famae et reputationis tuae. al seg jck het 2293 self. quod het welcke een punt is om op te

+ 96

[p. 398]

[naar Bredero]
2294letten, quia, omnia si praedas famam prae 2295 dare memento. Jta vt ego sum resolutus 2296 te bevraeghen waer dat wijf gegaen gestaen 2297 gegeten oft gedroncken heeft, al seg jck het self. 2298 Et miror al seg jck het self admirandam 2299 stupendam et incredibilem meam pru-2300dentiam singularem, al seg jck het self.

5 B. 5 Toonneel.

Lamfert. Wijbrandt.

Lam.

2301Daer staeter een in de deur. Fijmnan hebt 2302 ghij niet een vrouwpersoon, al seg jck het self, 2303 hier sien voor bij gaen die fenijn gecoft had 2304 al seg jck het self van mea claritate al 2305 seg jck het self.

Wijb.

2306Ach Domine Doctor, vertrouwt ghij soo aen een 2307 onbekent persoon venijn toe? Jae jck hebse wel 2308 vernomen t'mijnen grooten leedtwesen.

[p. 400]

[naar Bredero]

⁺

Lam.

2309Ghij mooght van geluck spreken, al seg jck het 2310 self, quia ego, dedi, want jck heb dat wij[f] 2311 slaepkrujdt gegeven om vast te slaepen, al 2312 seg jck het self, ende geen venijn al seg jck het 2313 self, quamvis pharmacum accipitur in 2314 bonum et malum partem apud Grecos. 2315 al seg jck het self.

Wijb.

2316O wonderlijcke voorsichighejdt!

Lam.

2317Hoc est quod dico. Denckt broer dat Eva 2318 quaelijck een paer wren inde wereldt geweest 2319 had oft zij bedroogh haer man, wat wonder 2320 ist dan dat de wijven schelms loos zijn die 2321 soo veel jaeren lang op de wereldt geweest 2322 hebben? al seg jck het self.

Wijb.

2323Jnde wanhoop is noch hoop.

+ 97

[p. 402]

[naar Bredero]

Lam.

2324Laet de hoeren loopen, laetse loopen seg jck, 2325 want, al seg jck het self, sij zijn niet anders 2326 als boeverij, potterij, schelmerij, popelsij, pesti-2327lentij, oorlogh ende duiren tijdt: en al den eenen 2328 preutel metten anderen, al seg jck het self, et 2329 bonus dies hoc est goên dagh.

Wijb.

2330Een goedt jaer voor soo goeden boodtschap.

5 B. 6 Toonneel.

Wijbrandt. Dirck.

Wijb.

2331Daer is de brujdegoom van de geene die meendt 2332 ellendigh te zijn ende is geluckigh.

Dirck.

2333Daer lejdt de schoone nu en mijn eenigh genot is 2334 geweest dat jck haer de ooghen heb geloocken.

⁺

Wijb.

2335O eenigh man ter wereldt die v beroemen mooght 2336 van vrouw bemint te wesen!

+ 98

[p. 404]

[naar Bredero]

Dir.

2337Dit is Joncker Wijbrandt. O bloem van alle 2338 heushejdt ende beleefthejdt.

Wijb.

2339Verdrijft de quellijckheden ende laet vw swaer-2340moedighejdt vaeren.

Dir.

2341Dat is geschiedt mits dat jck v gewaer wierd.

Wij.

2342'T geen jck gedaen heb is niet te gelijcken bij 't 2343 geene jck nu koom doen.

Dir.

2344O wtnemend edel gemoedt!

Wij.

2345Alle jalouzije ter zijden; ende laet ons te saemen 2346 gaen nae Joffrouw Catrijn dien jck altijdt 2347 kuisschelijck bemint heb. Daerentusschen ont-2348slaet v de banden vande vreese des doods, 2349 want de dranck sal v doen slaepen ende niet sterven,

Dir.

2350Ach comt binnen oorsprong van mijne vreughden

5 B 7 Toonneel.

Rieuwert. Slockspeck.

Rie.

2351Jck lach om mijn lachen.

[p. 406]

[naar Bredero]

Sloc.

2352Gaet ghij soo voort met vw leven, ghij sult metter 2353 tijdt weer aersling gaen en allejaers een jaer 2354 jonger werden, soo dat ten ejnde van veertigh jaer 2355 nae desen dagh, en sultgh'er maer tien oudt wesen.

Rie.

2356Ah, ah, ah.

Sloc.

2357Mij dunckt dat ghij bequaem soudt wesen om school 2358 te houden voor de geen die wilden leeren 2359 jeughden.²³⁵⁹

Rie.

2360Meenigh beest soud vertwijfelt worden.

Sloc.

2361Waerom.

⁺

Rie.

2362Om de dochters die wegh geloopen zijn.

Sloc.

2363Denckter niet om.

2359 jeughden: verjongen.

+ 99

[p. 408]

[naar Bredero]

Rie.

2364Die 'er mee opter loop zijn moghener om dencken.

Sloc.

2365Die biddense aen.

Rie.

2366Sijn't dan santinnen geworden?

Sloc.

2367Jae, voor soo veel als haer aen gaet.

Ri.

2368En t'hujs blijvende blevense dujvelinnen.

Sloc.

2369Voor mij jck houd de eerbaerhejdt voor een nufje 2370 neuswijs.

Ri.

2371Wat is Eerbaerhejdt voor een dier, wat maxel 2372 heeftet? en wat officij te hoof.

Sloc.

2373Geen met allen.

Ri.

2374Soo isse dan niet met allen, want waer sij wat, 2375 sij soud dujsent officien hebben, zij soud 2376 hofmeesteres, staetjoffer, secretarisin, schildt-2377knaepin, boel en mignonne wesen.²³⁷⁷

2377 mignonne: gunstelinge.

[p. 410]

[naar Bredero]

Sloc.

2378Jae 's trouwen, heerschap.

Rie.

2379'T proffijt is van een soort als zij.

Sloc.

2380Dats mijn seggen en mijn wijfs seggen mee.

Rie.

2381Dese twee esellinnen nemen de wereldt te 2382 brillen met haer eerbiedigheden, mijdentheden, 2383 sorghvuldigheden en becommertheden.

Slo.

2384Ghij hebt mij soo gepromoveert met vw 2385 discoursen dat in 't stuck van philosophien 2386 mij dunckt jck soudt al de 2387 mutsen van lejden wel te raên geven hoe²³⁸⁷ 2388 scharpkantigh datse oock zijn.²³⁸⁸

⁺

Ri.

2389Daer komt Schijnhaijligh.

Sloc.

2390Dats een patriarch.

2387 mutsen: metonymisch voor doctores, dragers van de doctorsmuts.

2388 scharpkantigh: scherpzinnig.

+ 100

[p. 412]

5 B. 8 Toonneel.

[naar Bredero]

Schijnhailigh. Rieuwert. Slockspeck.

Schijn.

2391Hoe springt het gemoedt al met v om?

Rie.

2392Gelijck als jck met hem.

Sloc.

2393Nota.

Schijn.

2394Inder liefden het is mij lief.

Rie.

2395Het bejegent mij gelijck jck het bejegen.

Sloc.

2396De saecken gaen d'een als d'ander.

Schijn.

2397Nu seg jck v dat de gunst des fortuins 2398 stiefmoeder is van onse saecken ende de genaede 2399 Gods moeder, et sic de singulis.

[p. 414]

[naar Bredero]

Rie.

2400Ah ah ah.

Schijn.

2401De gewoont van dit lachen sal vw tweede natujr 2402 werden.

Rie.

2403Sij ist al.

Schijn.

2404'T is mij lief als ghij der maer middelmaet in 2405 kunt gebrujcken.

Rie.

2406Mijn ooren hebben geswooren nemmermeer ijets 2407 het hart te boodtschappen daer 't behaeghen 2408 oft mishaeghen in heeft.

Schj.

2409Wilt ghij niet dat sij overdraeghen dat Joncker 2410 Eelhart van Westen vw dochter Jaquemijne 2411 getrouwt heeft.

Rie.

2412Ghij mooght dencken dat 'tgeen daer ghij mij van 2413 spreeckt een roos is, ende jck een verkoude neus.

[p. 416]

[naar Bredero]

⁺

Schij.

2414Daer nae, de Stille in plaets van moejte te 2415 maecken om Alijt, is te vreden dat hij Dujf 2416 trouwe.

Rie.

2417Dit gaet mij ter harten gelijck een die sit en 2418 slujmert, wtgewaeckt zijnde de rede van een²⁴¹⁸ 2419 ander doen, daer hij in plaets van jae neen ende 2420 in plaets van neen jae op antwoordt.

Schijn.

2421Joncker Rieuwert, weet ghij niet dat hoewel de lujden 2422 meest geneghen sijn tot het wterste, nochtans 2423 de middelwegh meest te prijsen is, als²⁴²³ 2424 daer de deught op bestaet.

Rie.

2425Domine Schijnhajligh, weet ghij niet dat die 2426 de steen wt der handt geworpen heeft canse 2427 niet te rug doen keeren als zij inde lucht vljedt?

+ 101

2418 wtgewaeckt: ontwaakt.

2423 als: indien (een causale bet. zou hier goed passen, maar WNT, Van der Veen 1905 noch Overdiep 1931-35 vermelden een causaal als).

[p. 418]

[naar Bredero]

Sloc.

2428Dats een man.

Rie.

2429Wil hij Dujf hebben hij maghse nemen, wil hij niet 2430 hij maghse laeten.

Sloc.

2431Wel geantwoordt.

Schijn.

2432Maer hoort de vaeder moet sorghe draeghen 2433 inder redelijckhejdt voor sijn kinderen, gelijck 2434 een Prins voor sijn ondersaeten.

Sloc.

2435Toont v standtvastigh.

Rie.

2436'T is onmoghelijck dat ghij mij anders maeckt 2437 dan ghij mij gemaeckt hebt.

Sloc.

2438Soo moest het gaen.

[p. 420]

[naar Bredero]

Schijn.

2439En sal in v naer de kinderlijcke Liefde, de broe-2440derlijcke niet ter harten gaen?

Rie.

2441Wat hoor jck van een broeder?

⁺

Schijn.

2442Hij is in't leven, rijck, sonder kinderen ende hier 2443 in Den Haegh, sulx dat ghij eenigh erfgenaem 2444 van sijn goedt sult wesen.

Rie.

2445Jck ben die jck was, en die jck was die ben jck.

Sloc.

2446Dat het mij niet quaelijck en paste, mijn 2447 Heer v te willen raeden, jck soud seggen 2448 nu hij rijck en sonder kinderen is, dat ghij 2449 hem daetelijck gingt inden arm nemen met 2450 een afgrijsselijcke furij van stujpen en kniebujghen.²⁴⁵⁰

Schijn.

2451Hij sal niet in gebreecke zijn vande wercken der 2452 Liefden te bewijsen.

+ 102

2450 stujpen: zich (voorover) buigen.

[p. 422]

[naar Bredero]

Sloc.

2453Rijck en sonder kinderen, he!

Rie.

2454Een Ruiter en een maisjen jong.

Sloc.

2455Ah, ah, ah.

Rie.

2456Op een riviertjen dat zij saeten.

Schijn.

2457Waer soudmen beter heerschap vinden?

Rie.

2458Hoe stille maer dat dat waeter stondt.

Schijn.

2459Exsultant Justi in Domino.

[p. 424]

[naar Bredero]

Rie.

2460Wat raffelje?

Schijn.

2461Canticum Canticorum.

Rie.

2462Js hij rijck en sonder kindt soo is hij 't, en is hij 't 2463 niet, soo is hij 't niet.

Schijn.

2464'T is die man dien wij voor v aengesien hebben.

Sloc.

2465Weet ghij niet, heught het v niet?

Rie.

2466Het heught mij en 't heught mij niet.

Schij.

2467Hebt ghij mij desen morghen niet gesejdt dat 2468 vw verlooren broertjen Simon geheeten was?

Rie.

2469Oft jck jae seg oft neen dats evenveel, want het 2470 ⁺zij niet, oft het zij, jck raeck niet wt mijn 2471 fantazij.

+ 103

[p. 426]

[naar Bredero]

Schij.

2472Gaenwe in hujs. Jck ben versekert dat het geluck 2473 v soo bedroopen sal, dat schencken schans²⁴⁷³ 2474 ,niet soude konnen wederstaen 2475 tegens de scheuten der soetighejdt 2476 van kinderen, broeder, swaeghers en 't goedt.

Sloc.

2477'T lest was 't best. 't goedt is de brujdt daer 't al 2478 om danst.

2473 bedroopen: bevoordelen.

5 B. 9 Toonneel.

Simon. Wouter.

Simon.

2479Wel wat sejdt die persoon die mij van 't huw-2480lijck quam toepraeten, dat hij mijn broeder 2481 is?

Wou.

2482Dat seg jck niet.

Si.

2483Wat dan.

[p. 428]

[naar Bredero]

Wou.

2484Maer dat den anderen die v soo wel gelijckt, vw 2485 broeder is.

Si.

2486Soo meen jck het.

Wou.

2487Soo ist oock, mijn heer.

Si.

2488Ach welcken vreughdt!

5 B. 10 Toonneel.

Wouter. Simon. Schijnhajligh.

Wou.

2489Siet daer den man.

Schijn.

2490Domine labia mea aperies.

Wou.

2491Och hij is soo devoot.

[p. 430]

[naar Bredero]

Schijn.

2492Al wetende dat v l Joncker Simon is, kan jck niet 2493 laeten te gelooven dat ghij Joncker Rieuwert zijt.

⁺

Si.

2494Die schijn heeft mij heden veel moejtens gecost.

Schij.

2495'T geluck heeft v door ommeweghen aen den andren 2496 willen helpen.

Si.

2497Ach een wr duirt mij een jaer soo lang jck hem 2498 niet en sie.

Schijn.

2499Het bloedt dat treckt.

Si.

2500'T hart is bij hem.

Schijn.

2501Gierighejdt is een schandelijcke sonde.

+ 104

[p. 432]

[naar Bredero]

Si.

2502Hij spreekt in sich selven.

Schijn.

2503Die geeft daer 't besteedt is, eer heeft hij 'er af.

Wou.

2504Mij dunckt jck verstae v.

Si.

2505Hij verblijdt hem in sijn eighen geest.

Schij.

2506En 't geenmen geeft aen de geene die 't waert is, dat²⁵⁰⁶ 2507 is overwinst.

Wou.

2508Die ooren heeft om te hooren, hoore.

Si.

2509Laet ons t'saemen vroolijck wesen.

2506 't geenmen ... overwinst: niet als spreekwoord genoteerd door Harrebomée; overwinst: winst.

[p. 434]

[naar Bredero]

Schij.

2510De milthejdt is een deughd der grootmoedighen.

Wou.

2511Hebt geen sorgh dat het heerschap sal ondanckbaer zijn.

Sch.

2512Hij dujde doch de wercken der Liefde ten besten.

Wou.

2513Dat doet hij oock.

Si.

2514Jck ben mij selve niet.

Wou.

2515Betaelt hem sijn maeckelgeldt en gaenwe met hem.

Si.

2516Houdt daer tot een nieuwen mantel.

[p. 436]

[naar Bredero]

Schij.

2517Liefde is Liefde.

Si.

2518Ghij sult bij mij te cost gaen.

Schij.

2519Sijns naestens moejten te vergelden is vanden 2520 geslachte des goeds: d'ellendighe te helpen, de 2521 tong te bedwingen, 't ongelijck te vergeven ende 2522 de waerdighe te eeren is van den afcoomst des 2523 goedertierenhejds.

⁺

Wou.

2524Ghij sijt een geleerder man.

Schij.

2525Och jck ben een jdioot, een jdioot ben jck.

Si.

2526Heeft hij kinderen?

Schijn.

2527Een hujs vol.

+ 105

[p. 438]

[naar Bredero]

Si.

2528Soonen oft dochters?

Schijn.

2529Jnden eersten een hujsvrouw, Noach souder mee²⁵²⁹ 2530 bewaert geweest hebben, sulcken hujshoudster is 't, 2531 soo wetende en soo deughdelijck, vijf dochters 2532 elck fraeijer als anders, vande welcke desen 2533 avondt, favente Deo, de huwelijcken sullen gesloten²⁵³³ 2534 werden.

Si.

2535Hoe jujst coom jck te pas!

Schijn.

2536Maer hoort. Jck wil v gewaerschouwt hebben dat 2537 om redenen van sekere tegenspoedt jck vw 2538 broeder heb geraeden ende in 't hooft gehangen de 2539 fortuin t'eenemael te verachten, sulx dat 2540 hij niet en doet als lachen om 2541 geluck en ongeluck.

Si.

2542Seer wijsselijck.

Wou.

2543Dat sal jck hem niet nae doen.

Si.

2544Draeght respect alsser een man spreeckt gelijck dit is

2529 souder mee bewaert geweest hebben: zou er goed mee voorzien zijn geweest.

2533 favente Deo: met Gods gunst.

[p. 440]

[naar Bredero]

Schijn.

2545Daer lejdt niet aen, maer jck soude niet gaeren 2546 hebben dat ghij 't v belghde indien vw broeder 2547 v wat oubolligh bejegende, en met luttel vriendschaps²⁵⁴⁷ 2548 bewellecoomde. Kom gaet met mij.

Wou.

2549Ghij zijt heel bestorven.

Schijn.

2550Een teecken der broederlijcker Liefde.

Wou.

2551Beswijmt niet.

Schijn.

2552Siet daer het nest daet ghij wtgenomen zijt 2553 eer uw leven vlug was.

⁺

Si.

2554O vaeders hujs wel gevonden. Welgevonden o vaeders 2555 hujs!

2547 oubolligh: raar, eigenaardig.

+ 106

[p. 442]

[naar Bredero]

Schijn.

2556Laet ons in gaen en verbaesen 't hujsgesin met de 2557 schielijcke vreughdt.

5 B. 11 Toonneel.

Slocspec. Wouter.

Sloc.

2558Hoor hier laet haer lachen en ginnegabben, en 2559 hujlen als hofhonden soo't haer best aenstaet. 2560 Jck sie v voor een eelen baes aen.

Wou.

2561Jck v mee.

Sloc.

2562Sullen wij broers wesen?

Wou.

2563Jck ben te vreên.

Sloc.

2564Dits een van die hujsen.

[p. 444]

[naar Bredero]

Wou.

2565Het staet mij wel aen.

Sloc.

2566Eeten en drincken is van 't swaerste werck 2567 datmer doet.

Wou.

2568Hij kan immer zijn broêr niet ontkennen.

Sloc.

2569Alhoewel dat hem een sekere gril over gecomen is 2570 dat hij nergens nae geeft oft het wel oft quaelijck 2571 gaet.

Wou.

2572Dat hoor jck.

Sloc.

2573Ghijlie hebt ons van daegh op een lutjen nae²⁵⁷³ 2574 geck gemaeckt.

Wou.

2575En ghij ons.

Sloc.

2576Speelje?

Wou.

2577Altemet jae.²⁵⁷⁷

2573 een lutjen: weinig.

2577 Altemet: soms, af en toe.

[p. 446]

[naar Bredero]

Sloc.

2578Dat troeven is een geneught van dujsendt galghen.²⁵⁷⁸

Wou.

2579Jae wierdmer niet kael af.

⁺

Sloc.

2580Dat roemsteken.

Wou.

2581En landsknechten.

Sloc.

2582Dat het aen v stond, wat tij soudt ghe slaepen gaen?

Wou.

2583Te sevenen.

Sloc.

2584En wanneer op staen?

Wou.

2585Ten elven.

2578 van dujsendt galghen: versterkende uitdrukking, niet genoemd door WNT en Harrebomée.

+ 107

[p. 448]

[naar Bredero]

Sloc.

2586Wij sijn een paer.

Wou.

2587Dat warmen van't bed 's winters confijt v 2588 de leên.

Sloc.

2589Wat houdt ghij vande croegh?

Wou.

2590Niet wejnigh.

Sloc.

2591Drinckt ghij liever een licht wijntjen oft starcke.

Wou.

2592Geeftme vrij mannewijn.

Sloc.

2593Ghij hebt verstandt.

Wou.

2594Die andere sijn voor maeghjens van Camerix doeck.

Sloc.

2595Keunje wel van't grootjen scheijen?

Wou.

2596Jck seller geen landt om koopen.

[p. 450]

[naar Bredero]

Sloc.

2597Legt ghij wel een vechtwerckje mee altemet, 2598 oft houdt ghij 't met de pais en vree?

Wou.

2599Jck heb altemet al schrap gestaen.

Sloc.

2600Die mij soeckt vint mij oock.

Wou.

2601Jck plagh een droes te wesen.

Sloc.

2602Twee alleens klapmuts.

Wou.

2603Daer ist al gekalt.

Sloc.

2604Daer word jck geroepen.

Wou.

2605Gaenwe binnen.

[p. 452]

5 B. 12 Toonneel.

[naar Bredero]

Schijnhailigh. Belij.

⁺

Schijn.

2606Onse lieven heer sejndt v dus een swager 2607 tot vergelding van de liefde.

Belij.

2608Jck ben soo vol blijschaps, soo vol dat jck niet en 2609 weet wat jck doe.

Schijn.

2610Wel maghmen seggen, meer gelijx als eighen.

Belij.

2611Rieuwert met sijn lachen gelijck beter cranck-2612sinnigh als bij sijn verstandt.

Schijn.

2613Hij doet wel ende hij doet quaelijck. Hij doet wel 2614 dat hij hem niet laet verwinnen van 't geluck, 2615 en hij doet qualijck dat hij 't niet aenneemt. 2616 Niettemin sijn verw wijst wel wt dat hij ver-2617heught is.

Belij.

2618Dats goedt te sien.

+ 108

[p. 454]

[naar Bredero]

Schij.

2619Vw dochters die haer oom gelijcken oft zij 2620 wt sijn aensight gesneên waeren, doen hem al de 2621 vriendschap die sij bedencken konnen. En hij sit 2622 en schreijt van blijschap.

Belij.

2623Gaet doch en siet eens oft ghij Joncker Wijbrandt 2624 vinden kunt, Catrijn sejdt dat hij onse Machtelt 2625 wel in haer plaets ten huwlijck begeeren soude, 2626 segt hem dat jck te vreden ben, laet hem comen 2627 om't huwlijck 2628 te slujten ende te teeckenen: Ende brengt doch 2629 Jaquemijne met haer vrijer mede om 't selve 2630 te doen. 'T is mijn mans schuldt dat hij 't met 2631 vrundschap niet toelaeten wilde. 'T is 2632 een deughd van de jongman nu hijse in sijn macht 2633 ⁺heeft dat hij se noch trouwen wil, hij hadse moghen 2634 beswangeren en ons weêr t'hujs senden; en wij 2635 hadden noch al gedult moeten nemen mee.²⁶³⁵

Schijn.

2636Een kleene saeck. Sij soud al evenwel wel 2637 een vrijer gecreghen hebben. De liefde tot den 2638 even naesten is nu soo groot, datmen hem langer 2639 niet en stoot aen sulcke beuselingen, welver-2640staende alsser goedt is. De wereld is verlicht.

+ 109

2635 gedult moeten nemen: het moeten dulden.

[p. 456]

[naar Bredero]

Belij.

2641Wij sullen v wachten, domine.

Schijn.

2642Noch een woordtjen.

Belij.

2643Gaeren.

Schijn.

2644Was't niet gesejdt, dat steven Joffrouw Dujf 2645 trouwen soude, ende niet alleen inde pekel 2646 blijven steecken.

Belij.

2647Jae 't trouwen jck hebber in geconsenteert.

Schijn.

2648Jck sal sien oft jck hem met een kan vinden

Belij.

2649Domine. Noch wat. Laet Jaquemijne achter 2650 in comen om d'opsicht vande gebujren.²⁶⁵⁰

Schijn.

2651Dat wijst hem selven.

Belij.

2652De poort sal open wesen.

2650 om d'opsicht van: wegens het (oplettend) toezien van.

[p. 458]

5 B. 13 Toonneel.

[naar Bredero]

Snoep. Sch[ijn]hailigh.

Snoep.

2653Och Domine hoe heb jck v loopen soecken?

Schijn.

2654Wat isser dan te doen?

Snoep.

2655⁺Mijn Joncker heeft mij om een siecketrooster ge-2656sonden, want hij is van meening te nacht den geest 2657 te geven, ten zij dat ghij hem sijn pais weet te 2658 verwerven van d' ouders van Joffrou 2659 Jaquemijne, soo hardt valt hem datse in schande 2660 soude komen.

Schijn.

2661Alleding is van een Leijendackjen afgeloopen, gaet 2662 segt hem dat hij brujgoom is, laet haer achter 2663 in komen tot haer vaeders en hij mij wachten 2664 in de kerck, jck sal daer datelijck koomen.

+ 110

[p. 460]

[naar Bredero]

Snoep.

2665Jck vliegh; bij get wat sal hier een slemperij 2666 op loopen?

5 B. 14 Toonneel.

Schijnhajligh. Wijbrandt. Steven.

Scheij.

2667Daer is hij. Jae hij ist.

Wijb.

2668Het spreeckwoordt zejdt men moest 2669 kaij oft koning gebooren wesen, maer die 2670 kaij nocht Coning is werd een geveinsde haijligh 2671 en hij sal daer verder mee komen dan 2672 oft hij kaij oft Coning waer.

Schijn.

2673Die daer achter hem komt dats Joncker Steven. 2674 Sepertjes mijner liefden is oft jck de seilsteen van de 2675 menschen waer, soo sneeuwen sij mij op het lijf.

Ste.

2676Als't soo lucken wil.

Schijn.

2677Joncker Wijbrandt, Joncker Steven.

Steven.

2678Domine.

Wijb.

2679Hoe gaen de saecken?

[p. 462]

[naar Bredero]

⁺

Schij.

2680Al voor windt. Ghij sult Joffrouw Machtelt en 2681 ghij Joffrouw Dujf trouwen met vrienden²⁶⁸¹ 2682 wil, ende Joncker Eelhart Joffrouw Jaquemijn. 2683 Hij sal inde kerck bij ons koomen. 2684 Komt gaen wij derwaerts, om t'saemen nae 2685 't hujs van de brujden te gaen.

Wijb.

2686Gaenwe.

Steven.

2687Jck volgh. Zedert dat jck vernomen heb 2688 hoe Alijt met de man gevaeren is, ist alleens²⁶⁸⁸ 2689 gelijck oft zij mij met een nijptang wt mijn 2690 hart getrocken was: En jck heb al mijn sinnen 2691 aen Joffrouw Dujf gehangen, om aen 't selve 2692 hujs te huwelijcken.

+ 111

2681 met vrienden wil: met toestemming van de familie

2688 ist alleens gelijck: is het precies alsof.

5 B. 15 Toonneel.

Simon. Rieuwert.

Si.

2693Jck sal voortaen min nocht meer zijn dan v belief 2694 dat jck zij.

Rie.

2695Soo sult ghij dan nocht luttel nocht veel zijn.

[p. 464]

[naar Bredero]

Si.

2696Hoe dat?

Rie.

2697Om dat mij niet belieft dat ghij luttel zijt 2698 oft veel.

Si.

2699O broeder!

Rieu.

2700Wat mach hier al dit gedrocht van hoeren en 2701 jongens voor door doen. Jsser dus veel aen²⁷⁰¹ 2702 een brujdgoom vier of vijf te sien? 't sijn 2703 immers menschen.

Si.

2704O mijn broeder!

⁺

Rie.

2705Den deun die wij van daegh in hujs gehadt hebben 2706 is al den Haegh over dunckt mij.

Si.

2707Jck ben opgetooghen.

2701 voor door: buiten de deur.

+ 112

[p. 466]

[naar Bredero]

Rie.

2708Jck leg de Amsterdamsche Comedianten hier 2709 een spel af te speelen, maer 2710 jck passer 2711 niet op.

Si.

2712Och wat een ding ist vrienden te hebben?²⁷¹²

Rie.

2713En oft jck 'er al op paste, soo moght jck 'er mij 2714 mee troosten dat het niemand verstaen soud 2715 als de man die 't gemaeckt had trouwen.²⁷¹⁵

Si.

2716Wat schooner nichten heb jck daer. Een hujs 2717 vol schoone kinderen hebt ghij broeder.

Rie.

2718Todos es nada sejdt de Spagnardt.

Si.

2719Siet daer komt Schijnhaijligh. O Wat schooner 2720 Jongmans sijn daer bij hem!

Rie.

2721Vanitas vanitatis et omnia vanitas.

2712 vrienden: verwanten.

2715 trouwen: voorzeker.

[p. 468]

5 B. 16 Toonneel.

[naar Bredero]

Schijnhailigh. Simon. Rieuwert. Eelhart. Wijbrandt. Steven.

Schij.

2722Volght ghijlieden mij al voetjen voor 2723 voetjen.

Simon.

2724Welcoom Domine.

Schij.

2725De liefde zij met v.

Ste.

2726Maer lieve siet eens hoe zij den anderen gelijcken.

Wijb.

2727Die 't niet en saeghe soudet niet gelooven.

Eel.

2728'T is seker zoo.

[p. 470]

[naar Bredero]

Schij.

2729De swaeghers die ghij crijght sijn vijf lelijen ge-2730⁺wossen in den hof der beleefthejdt. O bloeijende 2731 jeughdt! O groene jaeren! O vermakelijcken 2732 ouderdoom! O edel bloedt! hoe helder blinckt 2733 ghij in dese persoonen! Den Heere sij lof en danck. 2734 Soli Deo gloria.

Rie.

2735Nada es todos. Todos es nada. Vanitas 2736 vanitatis, sejdt de wijseman.

Schijn.

2737Joncker Simon onthaelt haer persoonen gelijck 2738 zij waerdigh zijn.

Si.

2739Och mijn Heeren een vrundt en bloedoom 2740 sal jck vlieden verstrecken.

Rie.

2741Et omnia vanitas.

+ 113

[p. 472]

[naar Bredero]

Schijn.

2742Daer komen de brujden aen. Och het schijnt 2743 een legioen Engelen!

5 B. 17 Toonneel.

Belij. Dochters. Brujdegooms, Heeren Knechts. Schijnhailigh. D Lamfert.

Belij.

2744Och mijn hart is soo vol van vreughden dat het bijnae 2745 beswijckt! O gesegendt lichaem dat 2746 sulcke dochters gedraeghen heeft! gesegende borsten 2747 die haer gesooght hebben: Want 2748 het sogh dat zij trecken wt de borsten der min 2749 nemoederen ontsteelt ons de quintessentie 2750 van de kinderliefd in sulcker maniere dat zij haer nauwlijcks en 2751 voelt trecken van haer eighen bloedt.

⁺

Schijn.

2752De Sibilla Erijthrea, Delfica ende Cumana t'samen 2753 in den anderen gesmolten en conden niet meer wijshejt²⁷⁵³ 2754 te voorschijn brengen.

Rie.

2755Ah, ah, ah.

Belij.

2756Kinderen nu geef jck v mijn benedictij met de mondt 2757 ende metter harten, ende consenteere Alijt,

+ 114

2753 in den anderen: in elkander.

[p. 474]

[naar Bredero]
2758 Catrijn, Duive, Machtelt, en Jaquemijne ten 2759 huwelijck aen Joncker Lubbert, Dirck, Steven, 2760 Wijbrandt, en Eelhart.

Rieu.

2761Todos es nada.

Si.

2762Jck heb soo veel vreughds dat mijn hart se niet 2763 en weet te berghen.

[p. 476]

[naar Bredero]

Schij.

2764Gaet en begroet de broeder van vw toecomende 2765 schoonvaeder die God hem op heden weder heeft 2766 doen vinden.

Si.

2767Mij is leedt vrienden dat jck mij selven niet en 2768 kan verdeelen in soo veel persoonen als ghijlieden 2769 zijt op dat jck in 't hujs van elcke nichte een 2770 in persoon moght tegenwoordigh wesen.

Belij.

2771O waerde swaegher.

Rie.

2772Ah, ah, ah!

Si.

2773Maer d'een van V L sal mijn gedachten hebben, 2774 de tweede mijn gemoedt, de darde mijn sin, 2775 de vierde mijn hart, en de vijfde mijn geest.

[p. 478]

[naar Bredero]

Schijn.

2776O philosophie der Liefden!

Si.

2777Sulx dat jck bij v wesen sal al ben jck 'er 2778 niet, ende 'er niet wesen al ben jck 'er.

⁺

Rie.

2779Ah, ah, ah.

Si.

2780Ende alsoo sult ghij wesen d'wtspanning van de 2781 sorghen mijns ouderdooms, de verquicking van 2782 de swaermoedichejdt der jaeren, ende de soeticheit 2783 van mijn rust, ende door V L sal de pijnlijckhejdt 2784 des tijds mij verkeeren in spelen gaen.

Belij.

2785Ach komt altsaemen binnen, gaet voor docht[er]s 2786 ende ghij brujdegooms. Domine Schijnhailigh 2787 comt binnen.

Schijn.

2788Jck sagh nae Wouter, die comt daer met de 2789 bagagie.

+ 115

[p. 480]

[naar Bredero]

Wout.

2790De paerden worden achter in de stal gebracht. 2791 Comt in maets laet v eens schencken, jck 2792 sal v aen geldt helpen.

Sloc.

2793Komt binnen maets.

Dagh.

2794Komt, jck sal v de kamer wijsen daer t goedt moe[t] 2795 wesen.

Quistijdt.

2796Houw Lijsbet, waer zijje? 2797 de sleutel van de kelder.

5 B. 18 Toonneel.

D. Lamfert. Rieuwert.

Lam.

2798Wel dat loopt wel af, al seg jck het self, nae 't 2799 quaelijck geschooren was al seg jck het self.

Rie.

2800Wel oft quaelijck todos es nada.

[p. 482]

[naar Bredero]

Lam.

2801Selmer soo vijf hijlijcken teffens slujten, hoe 2802 wilmer t'avont bancken al seg jck het self.

Rie.

2803Nada es todos.

⁺

Lam.

2804Ego preservavi filiam et socerum tuum 2805 contra venenum.

Rie.

2806Hebje soo hebje, hebje niet soo hebje niet.

Lam.

2807Ego volo dicere quod ratio honestatis al 2808 seg jck het self, dat de eerbaerhejdt wil 2809 vereischt flagiteert ende medebrengt, al 2810 seg jck het self, dat mijn Claritas, t'av[ont] 2811 mede op het bancket behoort te wesen, oft 2812 te bruiloft, oft al seg jck het self ten min-2813sten om een voetjen genoodt al seg jck het sel[f].

+ 116

[p. 484]

[naar Bredero]

Rie.

2814Ah, ah, ah.

Lam.

2815Non propter Slemp Sluris, sed ego sum adhuc 2816 Galiardus weeuwenaer al seg jck het self, 2817 Een gladdert een gladdert.

Rie.

2818Wilje komen ghij meught wilje niet ghij moogd 2819 het laeten.

Lam.

2820Satis habeo, al seg jck het self, ago gratias 2821 als jck het heb, al seg jck het self.

Rie.

2822Mijn Heeren, toekijckers, de poeet die 't spel 2823 gemaeckt heeft, heeft alalleens grillen inde 2824 kop als jck, daerom weet jck wel dat jck ee[n] 2825 sonderlinge dienst doe aen v te seggen, dat soo 't

[p. 486]

[naar Bredero]
2826 v wel behaeght heeft t'is hem lief, en soo 't 2827 v niet behaeght heeft, alderliefst, want hij past 2828 al soo veel op lof als op laster, op laster als op 2829 lof. Want al is 't niet, en daerom die sterft 2830 sterve, die gebooren word werde gebooren, 2831 ende sonder meer werx te maken van sonneschijn als 2832 van reghen, die afbreken wil breeck af, en die timmer[en] 2833 wil timmere. Want todo es nada al is niet behal[ven] 2834 Godt die al in al is. En wilje klappen klapt, wi[ ] 2835 [ ]

2089 daed [~+]〈t〉

2097 De [-nucherhe] - 2099 in [-h] vw - 2102 beken [-dat] - 2107 v [-aenneme] ontfange

2110 ende [-gro] overgroote - 2114 [-Gaet v] Spoejt - 2116 geniete[-n(?)] misschien een vlekje - 2117 hebt, [-dewijl]

2122 Catrijne [-die] vwen arbejdt niet [-conde] ≤connende≥

2136 verkloeckt onderstreept; erboven, eveneens onderstreept, staat: delusa - 2138 ellendi[~+]〈g〉he - 2139 [-mens(?)] doodslagh - 2144 [-geven)] wtaedemen) - 2147 Waer [-mee] ≤om≥ - 2148 mij [-in ellen]

2151 Hoe komma+〈vraagteken〉 - 2153 groot koppelteken(?) - 2155 van [-mij] ≤haer≥ - 2163 [(onvolledige w)+]〈d〉aer - 2168 op d[~+]〈e〉n - 2170 ver[k(o?)+]〈st〉endighende

2171 sal [-v soo veel lofs] - 2178 〈Met〉 Groote toevoeging in de marge

2185 ≤met≥ mij [n(?)+]〈e〉inden - 2187 mij [-aen] v - 2197 aenwa[e(?)+]〈s〉se

2205 [-voor] aengesien - 2206 he[e(?)+]〈m〉 - hooft [-lagh(e?)]

2210 [-hoe] dat - 2218 Hij zie de aant. bij 1190 - [-(a?)(l?)(t?)] van

2230 [-Etlijcke dui] O

2235 Al [-g] - 2238 hem, [-want] - 2245 Gelijck ≤het≥ 〈ter〉(?) - 2246 〈contrarien,〉 in de marge - 2247 boedelen [-tot] ≤in≥ een te [-maecken] - vóór 2252 D Lamfert. [-Wijbrandt]. - 2252 Daer [-soud(?) (of seid?) jck voor] - 2253 [-den] meester - [~+]〈K〉aeijendijck - 2254 [-al die] sitten - vande [-[k(?)+]〈p(?)〉]

2256 fleer〈s〉en(?) - 2257 meeren [-en] - prijen [-sitten (o?)] - 2260 [~+]〈w〉as -2262 tot [-het] ≤de≥ - hebben, [-sonder] - 2263 [-miss] maer - 2264 ≤dat≥komma(?) - 226 haken later toegevoegd? - 2269 febriculas, [-al seg] - 2271 self [-komma(?) door de komma een lange schuine streep

2274 Amers koppelteken ontbreekt; door de rand van het papier? - 2279 bro[~+]〈e〉r - 2290 seg het sic

2294 p[~+]〈r〉ae koppelteken niet aanwezig - 2298 admi[n(?)+]〈r〉andam - na 2300:2300a [-Daer stae]

2310 [-fel(?)] self - wijf de f ontbreekt, door afbrokkelen van de rand van het papier - 2317 Ev[~+]〈a〉 - 2320 [z(?)+]〈z〉ijn poging tot verduidelijking?

2325 nietanders verbonden - 2327 de[r(?)+]〈n〉 - 2328 me[~+]〈tt〉en - 2329 da[ec(?)+]〈g〉h - 2334 jckhaer verbonden

2337 Dit is [-~] - 2341 Dat [-jck] ≤is≥ - 2345 [~+]〈z〉ijden - 2349 sterven komma(?) mogelijk een uitgevlekte punt - 2350 vreughden punt ontbreekt; door de rand van het papier?

2357 Mij[-n] dunckt - 2358 leeren [-verjeu] - 2360 [-Een(?)] Meenigh

2369 [~+]〈n〉ufje komma(?), of koppelteken(?), of schuine streep(?) - 2374 dat [t+]〈n〉 in potlood - 2375 zij soud [-staetjoffer]

2379 proffijt [-datter af comt(?)] - 2379a [-'t ander.] - 2381 te [-brille] - 2386 mij[-n d(u?) k(?)] - al de [-viercante] - 2389 [-Landt]≤Schijn≥haijligh. correctie in potlood

2393 [-Een] Nota. - 2397 fortuins [-onse] - 2399 sic [-in] de

2407 [-aen] het hart - 2408 mishaeghen [-oft behae] - 2409 [~+]〈Jo〉ncker

2421 〈Schijn〉[-[R +]〈L〉andt]. - dat ≤hoewel≥ - 2423 [-het m] de middelwegh - 2424 [-wesende al]daer - 2425 [-Landt]≤Schijn≥hailigh correctie in afwijkende hand? - 2427 vl[~+]jedt

2436 〈Rie.〉 [-Sloc.]

2441 van [-broederlij] ≤een≥ - 2443 [t+]〈D〉en - 2446 [-wel en] quaelijck - 2447 seggen [-dat] - 2448 [-ghij (apostrof?)] nu - 2449 ging〈t〉 toevoeging in potlood - [-ee(?)] inden - 2451 Hij is dit woord overgetrokken?

2457 Schijn. sic; in het oorspr. zegt de knecht dit

2473 dat [-de] - schencken schans [-jck] correctie in potlood en inkt, die door het gebruik van één dunne doorhaling afwijkt van de meeste andere. - 2474 [-vw hart staen], niet zie de aant. bij r. 2473 - wederstaen [-de] - 2475 [-cracht va] tegens - 2476 van [-de] - 2479 persoon d[~+]〈ie〉 - 2480 dat [-d'ander] ≤hij≥

2497 jaer [-dat] - 2501 een [-g~]

2517 [-De] Liefde is - 2520 goeds puntkomma? of puntkomma verbeterd tot dubbele punt? - 2526 Heeft hij [-veel huisgesins.]kinderen punt 〈vraagteken〉 corr. in potlood

2532 ander〈s〉(?) mogelijk: ander[-〈s〉] - 2540 hij niet [-meer werx(?)] - 2544 is geen punt; door rand van papier?

2546 v [-aen] belghde - 2547 en ≤met≥ luttel

2558 ginne[lac(?)+]〈gab〉ben

2566 is [-een] van - 2567 [-datwer doen] datmer doet - 2575 [-Hij] En

2582 slaepen ≤;gaen?≥ - 2583 Misschien: sevene[-n]

2595 [-Ve (of: -W)] Keunje - 2596 Jck [~+]〈se〉ller

2598 met de pais en vree? inktvlekken op: t de is n ? - 2601 m[j(?)+]〈ij〉 - 2602 een [-duivel] droes

na 2605 [-Landt] ≤Schijn≥ hailigh. - [-Marij], Belij. correctie in potlood, herhaald met inkt; zie de aant. bij r. 371 - 2606 [-God] Onse lieven [-heeft] - 2608 〈Belij.〉 [-Marj.] correctie in potlood; een dergelijke correctie telkens in deze scène - 2611 gelijck sic - 2612 sinn[en+]〈igh〉 correctie in potlood - 2613 Hij zie de aant. bij 1190

2619 die [-hem] - 2622 〈en〉 in de marge - 2627 om [-de huwlijcksche voorwaerden te] - 2632 'T is [-noch] - 2636 saeck. [-~] Sij - even wel(?) - 2638 datmen [-niet] ≤hem≥ - 2639 〈niet〉 en met potlood in de marge toegevoegd - beuselingen [-alsser],

2642 [-Adieu. Goeden dagh. Joffrouw] Noch - 2648 [-Ghij] Jck - vinden geen punt; door rand van papier?

vóór 2653 [-Lan] ≤Sch≥ dthailigh. sic - 2653 [-Sp] 〈Snoep.〉 - 2658 van [-Rom] d'ouders van [-Jaquem]

2665 hiereen verbonden - vóór 2667 [-Rieuwert] Landthajligh. - [-Landt] ≤Schijn≥ hajligh. - 2667 Scheij sic - 2668 [-Die] Het - (a) men [-k] moet(?) - (b) men [-moet] ≤moest≥ - 2669 koning [-wese] - 2671 sal [-meer (wt?)] - 2674 ≤oft jck≥ - 2675 [-Steve] Wijbrandt

2683 [-Komt ga] Hij - 2687 volgh. [-V~] - 2692 [-ge] hujs - 2693 belief door de rand van het papier is alleen een rest van de f zichtbaar; waarschijnlijk ontbreekt er ook een t

2702 sien over de i een vlek - 2705 Den mogelijk: De + vlekje

2709 maer [-als jck er al soo] - 2710 [-veel (of: wel) op pasten als jck niet en doe soo sa] jck - 2716 h[e(?)+]〈uj〉s - 2718 Spagnardt. [-id est] - 2719 [-Landt] ≤Schijn≥ haijligh correctie in potlood

2722 al [-soetjen] - 2724 [-Siet] Welcoom

2733 DenHeere verbonden

vóór 2744 [-Marij] ≤Belij.≥ in potlood gecorrigeerd; dez. correctie elders in deze scène - [-Landt]≤Schijn(?)≥-hailigh. - 2744 bijnae de e slechts gedeeltelijk aanwezig op rand van papier - 2745 [-Och lief] O gesegendt - 2747 hebben〈:〉 [-ende aenge(vo?)edt] - 2748 min geen koppelteken - 2749 ons de [-(k~?)] - 2750 ≤in sulcker maniere≥ - 2757 consenteere [-dat] [a+]〈A〉lijt

2762 hart [-nu(?)]

2770 [-lichaem] ≤in≥

2777 jck [-w(?)] bij - 2781 verquic[-qu]king - 2782 soeticheit de laatste letter vrijwel onleesbaar op de rand van het papier - 2785 〈Belij.〉 [-Maj] 〈Belij〉 correctie in potlood, weggeplakt onder de papierstrook waarmee het blad vastzat, en daarna herhaald met donker opgedroogde inkt en in een ook van die van de eerdere correcties afwijkende hand - dochters op de plaats van er een gaatje in het papier - 2786 [-Landt]≤Schijn≥-hailigh correctie in potlood - 2788 〈Schijn〉[-Land.]≤Schijn≥. correctie van dezelfde aard als die in r. 2785: Schijn (correctie in inkt) is weggeplakt, daarna in donkerder inkt en afwijkende hand herhaald

2794 gecompliceerde correctie van de persoonsaanduiding; mogelijk is de volgorde deze geweest: (a) Bed. (b) [-Bed.]〈S.〉 (c) 〈Bederfden〉[Bed.+]〈dagh〉[-S.] (d) [-Bederfdendagh]≤dagh≥ deze laatste correctie in potlood; daarna onder de papierstrook weggeplakt en met inkt herhaald: ≤dagh.≥ Vgl. de correctie bij r. 2785 en 2788 - moe[t] door de afgebrokkelde rand van het papier is de e slechts gedeeltelijk en de t niet aanwezig - 2796 Quistijdt de Q is weggeplakt - Hou[t+]〈w〉 - zijje? [-tap terstont geeft] - 2798 't door afbrokkeling van de papierrand is alleen de apostrof aanwezig.

Deze laatste bladzijde (116) is sterk vervuild, de rechterrand is afgebrokkeld, het blad dat eraan vastgeplakt is geweest, is er afgetrokken waarbij van de zich onder de lijmrand bevindende letters slechts bleke resten zijn blijven staan. De onderrand is ingescheurd en afgebrokkeld - 2808 [ve(?)+]〈w〉il - 2810 t'av[ont](?) op de rand van het papier: alleen t'av is aanwezig - 2811 [-h] behoort - 2812 min- nauwelijks te lezen; mede uit SHB afgeleid - 2813 sel[]f op de rand van het papier; de f ontbreekt

2815 Non komma(?) - [s+]〈S〉lemp [s+]〈S〉luris(?) - 2818 moog(d?) - 2823 a[~+]〈l〉alleens de gecorrigeerde letter lijkt op een k; men zou ook akalleens kunnen lezen. De berijming heeft akelliers. - 2824 ee[n] op de rand van het papier; de n is afwezig

2827 past slecht leesbaar; mede uit de berijming afgeleid - 2829 is〈'〉t(?) sterft [-ma(g?)] - 2830 sterve[-n] - werde gebooren, [-die] - 2832 timmer[en] op de rand van het papier: tim is goed leesbaar, me nauwelijks, ren niet leesbaar - 2833 behal[ven] op de rand van het papier: beha goed, l nauwelijks, ven niet leesbaar - 2834 klappen [-gh(?)] - klapt, wi[ ] op de rand van het papier: alleen de w is goed leesbaar - 2835 De laatste regel ontbreekt vrijwel geheel door afbrokkelen van het papier. De berijming heeft hier: wilje Niet, soo laet het staen. Er zijn in het handschrift enige kleine resten van letters aanwezig die zouden kunnen corresponderen met de t van niet, de s van soo en òf de h van het, òf de s van staen. Ook de lezing van Van Vloten (Hooft, Brieven 1855-57, blz. 475): wilje het laeten, laet het., zou hierop kunnen passen, maar daaraan kan minder autoriteit verleend worden, tenzij het handschrift toen Van Vloten het raadpleegde, nog veel beter leesbaar was op deze plaats, iets wat mij onwaarschijnlijk voorkomt.