Lucelle

(1976)–G.A. Bredero– rechtenstatus




[pagina 176]
Ga naar margenoot+Het vijfde deel, het eerste uytkomen. De Capiteyn baustruldes 'kHeb sedert myn vertreck uyt Polen soo gereen,Ga naar voetnoot2368 Gereyst, gerotst, gerunt door wegen, bergen, steen,Ga naar voetnoot2369 2370[regelnummer] En dach noch nacht gerust, maar naarstich doorgetogen, Op hope of ick souw te vinden komen mogenGa naar voetnoot2371 Myn Heer de Casteleyn van't Posnanische slot,Ga naar voetnoot2372 Vermits het machtige en dwingende gebodtGa naar voetnoot2373 Van de Prins en Palsgraaf van 't landt van Walachyen, 2375[regelnummer] Sijn Vader, die my dwang op dese tocht te tyen,Ga naar voetnoot2375 Om dit packetje flux te brengen aan zijn soon, Den armen Prince, die uyt vreese sich ter woon In ongewoone dienst vrywillich heeft gegeven, En slijt in slaverny 'tKeurvorstelijcke leven. 2380[regelnummer] Den eedlen Heere dient een minder Heer als hy, Hier binnen in Lyons, tot eenen Carponny,Ga naar voetnoot2381 Banckhouder van de Stadt, daar hy om te verbloemenGa naar voetnoot2382 Sijn Princelijcke naam, Ascagnes hem laat noemen:Ga naar voetnoot2383 En wacht daar met gedult het eynde van zyn druck,Ga naar voetnoot2384 2385[regelnummer] En van zyn ballinckschap en spytich ongeluck.Ga naar voetnoot2385 Maar houwt! siet hier het huys daar men my seyd' voor desenGa naar voetnoot2386 Dat sich de Prins onthoudt (laas!) in het knechtsche wesen.Ga naar voetnoot2387
[pagina 177]
De deuren staan op. hou! niemant komt voor den dach,Ga naar voetnoot2388 Noch niemant antwoort my. ick hoor een swaar geklach. 2390[regelnummer] 'Tis best dat ick mijn gang daar lijslijck ga na vlijen.Ga naar voetnoot2390 Wat deerlick schouspel! ach! ick smelt van medelijen. Maar is het oock een droom? of is het oock een schijn? 'Tis leven in der daat, dat moet waerachtich zyn.Ga naar voetnoot2393 Hier staat een Edelman kranckhoofdich en gewapent,Ga naar voetnoot2394 2395[regelnummer] Daar leggen twee gedoot, of zijn ten minsten slapendt, Het sy dan een van twee, gins sit een schoone maachtGa naar voetnoot2396 Die met een groot misbaar ellendich schreyt en klaacht. Wel aan, ick ben gemoet den Elinck an te spreken,Ga naar voetnoot2398 'kSal met een heusche groet zyn dulle gramschap breken,Ga naar voetnoot2399 2400[regelnummer] En vragen hem met een na tyding en bescheet,Ga naar voetnoot2400 'Tis moog'lijck dat hy van mijn Heer de Slot voockt weet.
Tweede handeling in 't vijfde bedrijf. capiteyn, Baron, Lecker-beetje. Vergeeftet my mijn Heer, ist dat ick buyten redenGa naar voetnoot2402 Vrypostich en te stout tot u hier binnen trede, Ga naar margenoot+Na dien ick heb geklopt, geroepen en gesocht, 2405[regelnummer] En vand'ick niemant die myn vraachd' of antwoort brocht. En soudy my myn Heer niet sekers kunnen seggenGa naar voetnoot2406 Waar dat Ascagnes is? baron Daar suldy hem sien leggen, Met vergift omgebracht van zyn Heer Carpony, Om dat hy met zyn kindt en dochter was te vry 2410[regelnummer] In handel van de min, die hy oock van gelijckenGa naar voetnoot2410 Vergeven heeft, gelijck ghy selve moocht bekijcken.Ga naar voetnoot2411
[pagina 178]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten capiteyn Ach hemel wat ick sie! hy ist. wie heeft gehoort Van sulcken moordery? van sulcken Princen moort? Ontfermharticheyt brengt voort van alle kantenGa naar voetnoot2414 2415[regelnummer] 'Tgerecht, de Maarschalck met zyn dienaars en sarjanten:Ga naar voetnoot2415 Op dat sy wreken stracx de manslacht en de doot Des eedelen Eerentfest Landtdrost, en bontgenoot Selfs van de Poolsche kroon, en Princen vanden bloede.Ga naar voetnoot2418 O moort! o moordery om uytsinnich te woeden! 2420[regelnummer] Ach waar blijft doch de wet, de Marckgraef en de Schout?Ga naar voetnoot2420 Ach! komt myn Heeren komt. lecker-beetje Ick sweer't soo waar as gout, Dat dese selfde man wat met de kop equelt is,Ga naar voetnoot2422 Of met de lepelsucht. ick denck 't rabbat ontstelt is.Ga naar voetnoot2423 Hoe ist Jan kurckevaar? hoe ist man van deus aas?Ga naar voetnoot2424 2425[regelnummer] Waar schortet iou toch? in je buyck? of in je blaas? capiteyn Ach help myn Heeren help, helpt burgers ende buuren, En wilt myn het Gerecht doch stracx te hulpe stuuren. lecker-beetje Hoe raast dus karel soo? hoe ist hier? binje mal? Of quelje de keyseroen? o vaar se licken iou al.Ga naar voetnoot2429
[pagina 179]
2430[regelnummer] Ba neus, o mannetje mug,Ga naar voetnoot2430 Sy klimmen iou al by de rug, Sy byten iou puysten as vuysten, En gaten als half vaten. capiteyn Wat let u stucke boefs? wat drijfdy noch de spotGa naar voetnoot2434 2435[regelnummer] Met de doot van een Prins? gaat wech vervloeckte sot, Of ick sal u terstont die boose keel afsnijen. lecker-beetje Dat gat en boorje niet, 'kmach dat peutren niet lijen.Ga naar voetnoot2437 De keel of? ia wat haast. snijen? ick schey'er uyt:Ga naar voetnoot2438 Snij gy iou buyck vol, en laat my myn hiele huyt.Ga naar voetnoot2439 Lecker treckt zijn Meester an een sy. 2440[regelnummer] O watte duyvel baas? nou is het ommekomen.Ga naar voetnoot2440 Och had'jer geen van bey het leven doch benomen:Ga naar voetnoot2441 Soo waar ick sonder vrees van vangenhuys, of gevaar Voor pijnbanck of voor doot. want dese man seyt waar. Ascagnes als hy starf die heeftet myn gesworen, 2445[regelnummer] Als dat hy was een Prins gewonnen en geboren; In't rijcke van de Pool. daarom mijn meester gaat, En vraacht wat meer bescheyts van hem en van zyn staat.Ga naar voetnoot2447 Ga naar margenoot+ carponny En maackt geen swaaricheyt mijn heer om te vertreckenGa naar voetnoot2448 U last, en wien u stuurt: ick sal u dan ontdecken 2450[regelnummer] De oorsaack van zyn doot en d'uytvoerders van dien.
[pagina 180]
capiteyn De Palatijnsche Prins van Walachijen, wienGa naar voetnoot2451 Wiens Heer en Vader is de hals-heer der heerdijenGa naar voetnoot2452 Van't vlacke platte lant en't huys van Pesnanijen,Ga naar voetnoot2453 Die gaf mijn volle macht te soeken dien beroemd'Ga naar voetnoot2454 2455[regelnummer] En hooch verheven heldt, die ghy Ascagnes noemt: Om hem in aller yl de tydinge te dragen, Hoe dat Vladislaus de Coninck is verslagen, (Die hem gebannen heeft) alsoo hy op een tochtGa naar voetnoot2458 Van't Turcxsche leger is beklipt en omgebrocht.Ga naar voetnoot2459 2460[regelnummer] En om de sekerheyt des lants niet te verliesen,Ga naar voetnoot2460 Sijn't de Keurvorsten eens, een ander hooft te kiesen, En hebben t'saam beraamt, waar, en wanneer, en hoe De kiesing sou geschien. daar is de Paltz na toe,Ga naar voetnoot2463 Al waar twee duysent man te paarde hem geleyden, 2465[regelnummer] En ter bestemder plaats zyn wederkomst verbeyden.Ga naar voetnoot2465 Daar wil ick nu na heen: haar sal te wreken staan De schrickelijcke moort aan haren Prins begaan. baron Maar isset soo, mijn Heer? capiteyn 'tis seker als myn ziele, Of God moet mijn zyn rijck niet weygeren te dielen.Ga naar voetnoot2469 baron 2470[regelnummer] Soo ist mijn bloetverwant van myn grootvaders sy, Die oock van afkomst was vant huys van Walachy.
[pagina 181]
Maar mits zyn oudste soon het stieren wert bevolenGa naar voetnoot2472 Van't vaderlijcke goet, vertrock hy voort naer Polen: En gaf sich in den dienst des Franschen Conincx wijs, 2475[regelnummer] In't welcke dat hy sterf bekindert, rijck en grijs.Ga naar voetnoot2475 Maar d'afgehouwen boom die bloeyt noch door zijn loten, Van dees loflijcke stam is myn persoon gesproten. carponny Mijn beenen trillen, en myn oude borst die slaat. Ick weet niet hoe ick ben, ick sie myn gants geen raat. 2480[regelnummer] Ick moet dees vreemdeling een weynich meerder vragen. Ach! 't is met my gedaan, ick mach my wel beklagen. Ach! ellendiger mensch ter weerelt niet en leeft. Ick biddet u mijn vrunt, dat ghy myn antwoort geeft Op 't geen dat ick u vraach. Segt wast om scha of schande 2485[regelnummer] Dat hy moest ballingslants soo swermen achter lande?Ga naar voetnoot2485 capiteyn Eer ick't u seggen souw ghy styven ouden bloet, Ick sloech u liever met de hamer onder voet.Ga naar voetnoot2487 Vertreckt vervloeckte grijs nu daatlijck uyt myn oogen, Want myn gedult en kan u langer niet gedoogen. 2490[regelnummer] Sijn vader de Pals-graaf spits van beleyt en raat Die hielt hem soo geschickt en dapper in zyn staat, Dat Koninck Vladislaus en oock de Koninginne Tot hem en tot zyn soon droech vrundelijcke minne, Ga naar margenoot+In dier manieren, dat dees Prince op dat pasGa naar voetnoot2494 2495[regelnummer] De welgesienste vande Poolsche jonckheyt was. Hy was het! die gewoon de prijsen wan vant steken En 't rinnen met de Speer. hy was het! die met spreken En minnelijck gelaat der Vrouwen harten stal,
[pagina 182]
En dwangse tot zijn liefd': maar meest en boven alGa naar voetnoot2499 2500[regelnummer] So nam de Koningin in hem so groot behagen (Vermits de eerbaarheyt) dat sy hem alle dagenGa naar voetnoot2501 Ten hove riep, en sprack wel lieffelijck, maar heus,Ga naar voetnoot2502 Soo dat de suyverheyt de alderminste kneusGa naar voetnoot2503 Noch quetsinge en leet. maar siet de felle spinnenGa naar voetnoot2504 2505[regelnummer] En bittre nijdicheyt der booser menschen sinnen,Ga naar voetnoot2505 Die suygen haar fenijn daar de voedtsame by En d'alderbeste mensch treckt soetheyts leckerny.Ga naar voetnoot2507 Want een'ge boeve-jacht, of van zijn valsche vrunden,Ga naar voetnoot2508 Die dese vryicheyt en vruntschap hem misgunden,Ga naar voetnoot2509 2510[regelnummer] Die deden aan haar man de Coning dit verstaan, Dat sy haar echt met hem te buyten had gegaan.Ga naar voetnoot2511 De Coning, die voorheen jaloers was op zijn Vrouwe, Heeft dees beschulding snood voor waarheyt stracx gehouwe,Ga naar voetnoot2513 En sonder ander proef, als op zijn slim vermoenGa naar voetnoot2514 2515[regelnummer] Heeft hy den jongen Heer door al 't hof soecken doen: Sijn Vader voort ontboon, die by gestaafden eedeGa naar voetnoot2516 Van zijn kint niet een mijt te weten heeft beleden.Ga naar voetnoot2517 Waar op hy heeft terstondt de trompet flucx doen slaan, En door het gantsche Rijck de wete voort gedaan,Ga naar voetnoot2519 2520[regelnummer] Wien dat den eedlen Prins souw brengen om het leven, Of wien hem brocht zijn hooft, dien souw de Coning geven Een heele tonne gouts, zijn goederen, en schat, En 't Casteleynschap dat te voren hy besat. Uyt dese oorsaack liet hy Vaderlant en vrienden, 2525[regelnummer] En doolden achter landt, tot dat hy quam, en diendenGa naar voetnoot2525
[pagina 183]
Alhier in dese Stadt in onbekent gewaat,Ga naar voetnoot2526 Al waar 't hem is gegaan, recht alst die gene gaat Die de vreeslijcke smuyl Charybdis willen schuwen,Ga naar voetnoot2528 En vallen Schilla wreet bedoven inde kuwen.Ga naar voetnoot2529 2530[regelnummer] Maar zijt versekert vry, dat zijn onschuldich bloet Den Hemel bidt om wraack; al is sy lauw te voet,Ga naar voetnoot2531 So sal zijn droeve doot niet blijven ongewroken. Want ick ga voor het recht de sake so bestoken,Ga naar voetnoot2533 Dat my de Gouverneur sal komen haast te baat,Ga naar voetnoot2534 2535[regelnummer] En dat de moorders hy niet ongestraft en laat. Binnen. carponny Hoe dickmaals seyd mijn hart inwendich my te voren,Ga naar voetnoot2536 Dat van so kleenen volck hy niet en was geboren, Ga naar margenoot+Als hy mijn wel beleet. Gaat sadelt 'tSpaansche paart,Ga naar voetnoot2538 So rijd ick over al, 't is my wel rijdens waart.Ga naar voetnoot2539 2540[regelnummer] O Aarde scheurt en gaapt, en slockt mijn leven binnen U holle ingewant, want ick sie in mijn sinnenGa naar voetnoot2541 Dat nu het oordeel Gods een straffe my toeschickt,Ga naar voetnoot2542 Vermits mijn felheyt, daar de helle voor verschrickt.Ga naar voetnoot2543 Ick die den vromen Prins doen sterven heb onschuldich,Ga naar voetnoot2544 2545[regelnummer] Mijn Dochter van gelijck, uyt eer-sucht onverduldich,Ga naar voetnoot2545 Of uyt kleynmoedicheyt. dies werd ick op een tijdtGa naar voetnoot2546 Mijn lieve kindt, mijn eer en al mijn goedren quijt. Ach! ick geloof voor vast, dat mijn quaat gaat te bovenGa naar voetnoot2548
[pagina 184]
De geesten lang vervloeckt, verworpen en verschoven.Ga naar voetnoot2549 2550[regelnummer] Flux brengt mijn paart, mijn paart. lecker-beetje Wel meester wel ick sal. Maar Heere ick geloof men eet niet over al: Daarom soo vind' ick goet dat ghy eerst tijdt an't etenGa naar voetnoot2552 En peuselt een dicht lijf: want dit moet ghy wel weten,Ga naar voetnoot2553 Dat wie hem in zijn tijdt een weynich doet te goet,Ga naar voetnoot2554 2555[regelnummer] Die het dien lust voor uyt, als hy toch sterven moet.Ga naar voetnoot2555 En die een uyrtjen soets in 't leven mach genieten, Die sal zyn sterrefdach in't minste niet verdrieten.
De vierde uytkomst, in't vijfde deel Meester Hans de apteker, en de Vader alleen uyt. Ick weet niet wat mijn Heer Carpony heeft gedacht Te doen met dat fenijn daar hy om sont te nacht 2560[regelnummer] Door Leckerbeetje, die geen rust en kan gedoogen.Ga naar voetnoot2560 Mijn jongen met de vaack noch hallif in zijn oogenGa naar voetnoot2561 Die heeft hem wel vertast, en gaf hem juyst twee lootGa naar voetnoot2562 Van Mandragora fijn, die slapen doet als doot.Ga naar voetnoot2563 Het welck my niet en rouwt, want wie weet tot wat ende 2565[regelnummer] Dat hy't gebruycken wouw. 't en waar dat ick hem kende Voor degelijck en vroom, ick souw voor wis vermoen, Dat hy daar yemant me gesocht had te verdoen. Ick moet hem vragen eens, waar toe dat hy 't liet halen. Hier staat hy al gelaarst, en doet zijn paart vast salen.Ga naar voetnoot2569 2570[regelnummer] Goe Vader goeden dach, waar heen dus vroech, dus snel?
[pagina 185]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten carponny Ick treck eens op mijn lant, ick heb nu haast, vaart wel. apteker Vertoeft een weynichjen, 'k heb wat met u te slechten.Ga naar voetnoot2572 Wat wouwt ghy doch te nacht met dat slaapkruyt uytrechten Daar ghy om sont so laat? carponny Wel hoe? ist geen fenijn? apteker 2575[regelnummer] Neen't Heere, doch de knecht die eyschten 't wel van mijn, Maar ick heb mijn versint alwillens om te missen,Ga naar voetnoot2576 Niet uyt onwetenheyt, gelijck men licht souw gissen. Ga naar margenoot+Want siet het vil mijn in, houwt mijn ten besten vrunt,Ga naar voetnoot2578 Dat ghy yet quaats te doen op yemant hadt gemunt. 2580[regelnummer] So mach het toch geen noot, al waar't al ingenomen,Ga naar voetnoot2580 Ick kan de lieden stracx wel weder doen bekomenGa naar voetnoot2581 Met dese bus niet salf, en opdat ghy't gelooft, So strijckt haar met dit smeer in't slapen van haar hooft.Ga naar voetnoot2583 Sy sullen voort opstaan, 't sy beesten of't sy menschen.Ga naar voetnoot2584 carponny 2585[regelnummer] Ick schonck u al het geen dat ghy van mijn souwt wenschen, Al waar 't mijn halve goet, al wasset oock noch meer, Kont ghy mijn dese twee in't leven brengen weer.Ga naar voetnoot2587
[pagina 186]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten apteker 'tWaar jammer en 't waar scha dat dese jongelingenGa naar voetnoot2588 So vroech en voor haar tijdt de snelle doot ontfingen. 2590[regelnummer] Siet daar me ick begin eerst aan u kint terstont.Ga naar voetnoot2590 Carponny O wonder overgroot! mijn dochter wert gesont,Ga naar voetnoot2591 En staat op van de doot, dies moet ick Heer u loven, Dan doch u groote kracht gaat ver mijn danck te boven.Ga naar voetnoot2593
Vijfde handeling in 't vijfde deel Lucelle. de Vader. Apteker. Ascagnes. Capiteyn. O Hemel suldy staach inbinden tegens mijn?Ga naar voetnoot2594 2595[regelnummer] Mijn dwingen weer te sien 't licht van de sonneschijn? Och sydy niet vernoecht met wreedelijck te schenden En scheyden onse jonst door een mistroostich enden?Ga naar voetnoot2597 Wildy noch andermaal in d'ander werrelt myGa naar voetnoot2598 My rucken van mijn Liefs seer lieve lieve sy? 2600[regelnummer] O Heylige Godtheyt! bewoonders des besondenGa naar voetnoot2600 En luyster-rijcken throons, ach! siet op mijn geschonden En afgescheurde helft des ziels, van die hier leyt, Anschouwt mijn droeve druck doch met medoogentheyt.Ga naar voetnoot2603 Ach sydy wel so wreet, dat ghy een schaamle VrouweGa naar voetnoot2604 2605[regelnummer] In een gedurich leet en lijden steets wilt houwen, Alleen om datse mint? neen neen, dat denck ick niet, En sekerlijck mijn jonst is suyverlijck geschiet Aan mijn getroude man. u bid' ick nu met knielen
[pagina 187]
Dat ick hem volgen mach by d'uytgelesen zielenGa naar voetnoot2609 2610[regelnummer] Aan de vergetel-beeck, daar hy de mijn bedroeftGa naar voetnoot2610 Met groot verlangen sit weemoedelijck en toeft.Ga naar voetnoot2611 Doch so gh' uyt lust of nijdt snackt na mijn qualijck varen,Ga naar voetnoot2612 Tot meerder tegenspoet en kundy mijn niet sparen, Als dat ick Tortelduyf souw van mijn gaye zijnGa naar voetnoot2614 2615[regelnummer] In stage treuricheyt en endeloose pijn. Maar so u goetheyt u beweechlijck gaat ter harten,Ga naar voetnoot2616 So kort mijn leven en de grootheyt van mijn smarten. vader Ga naar margenoot+Neen neen mijn Dochter neen, bedaart u, 'tis geen noot,Ga naar voetnoot2618 Mijn Heer Ascagnes slaapt, hy is voorwaar niet doot. lucelle 2620[regelnummer] Vertreckt, so 't u belieft, en laat mijn duldich wachten 'tEndt van mijn levens loop en al te luyde klachten. vader Maar hoort ons spreken eens, wy sullen u dan siet Verlossen uyt u rouw en pijnelijck verdriet. lucelle Indien u woorden zijn als Basiliskus oogen,Ga naar voetnoot2624 2625[regelnummer] Die 't aansien vande mensch niet kunnen wel gedoogen, Maar doen hem sterven stracx, so hoor ick u met lust; Vermoortmen, brengtmen om, so krijcht mijn ziele rust.
[pagina 188]
apteker De seeckre schijn zijns doots sal haar 't geloof beletten, Tot dat ick met mijn kunst daar tegen my versetten. 2630[regelnummer] Siet hoe hy sich verroert, en in den yl verrijst. ascagnes Ick bidt u dat ghy my so veel heusheyts bewijst,Ga naar voetnoot2631 Dat ghy o schoone ziel my toelaat te ontdeckenGa naar voetnoot2632 'tVerborgenst van mijn hart. ay hoortet myn vertrecken,Ga naar voetnoot2633 Eer ick te grave vaar gelieftet u myn Heer 2635[regelnummer] Aan my onwaardige te gunnen dese eer, Dat ick mijn waarde Vrouw vertelle voor u allen Mijn afkomst, staat en landt, en hoe ick ben In dese knechtsche dienst. vader Ick bid ootmoedelijck Mijn Heer den Paltzensoon van 'tmachtich Poolsche rijck,Ga naar voetnoot2639 2640[regelnummer] Dat ghy dees oude man genadich wilt vergeven De misdaat die ick heb aan u persoon bedreven. Ick sondichde, ick ken't, doch uyt onwetentheyt,Ga naar voetnoot2642 Maar Heere dits u schult, dat ghy dus hebt verdraytGa naar voetnoot2643 U naam en waardicheyt. want had ick die geweten, 2645[regelnummer] Ick had mijn tegens u soo groflijck niet vergeten. Dan daar de schijn bedriecht daar oordeelt men verkeert,Ga naar voetnoot2646 En sonder dat myn Heer ick had u gefesteert,Ga naar voetnoot2647 Gelijck ghy waardich waart in't eten, gaan, en leggen.Ga naar voetnoot2648 ascagnes Wel hoe? hoe kendy mijn? of hebdy 't hooren seggen?
[pagina 189]
vader 2650[regelnummer] Stracx quam hier inder yl den reysiger gerost, Te weten die de Paltz houwt voor zijn eygen post,Ga naar voetnoot2651 Welck brieven van belang te brengen was bevolen Aan u, en dat ghy nu moet keeren weer na Polen, Dat Koren-rijcke Rijck, u lieve Vaderlant, 2655[regelnummer] Want de Koning is doot, en leydt nu al in't sant, Die u gebannen heeft (so hy vertrock) onschuldich:Ga naar voetnoot2656 Doch mits dat hy u sach, hy raasden onverduldich,Ga naar voetnoot2657 Door dien hy niet en kon gelooven dat ghy sliept, Maar hielt u vast voor doot, hy baarden en hy riep,Ga naar voetnoot2659 2660[regelnummer] Dat ick myn kint en u so wreet als ongenadich Met schadelijk fenijn vergeven had moortdadich. Hy liep voort na 't Stadthuys, en klaacht de Heeren daar De schrickelijcke moort, en my als moordenaar Ga naar margenoot+Van u vernaamde Prins, ick heb geen ander vresenGa naar voetnoot2664 2665[regelnummer] Als dat hy hier terstont met al 'tgerecht sal wesen, En met de Gouverneur. capiteyn Ach wat een schelmery! Ick ben betoovert door haar loose tovery.Ga naar voetnoot2667 Maar dat sy doen haar best om my te doen geloovenGa naar voetnoot2668 Het geen der niet en is: sy spreken voor een dooven. 2670[regelnummer] Men weet wel als de Ziel de holle romp verlaet Dat sy niet wederom in't koude lichaam gaat. Want niemant en vermach te rugge weer doen varen De schuyte voerder van de helsche water-baren.Ga naar voetnoot2673 Eneas die zijn vaar droech uyt de Troysche brant, 2675[regelnummer] En kan Anchises hier niet schicken weer ter hant.Ga naar voetnoot2675
[pagina 190]
Noch Orpheus kan de vloet des afgronts so niet dwingen,Ga naar voetnoot2676 Dat hy zijn vrouw krijcht weer: hoewel hy alle dingenGa naar voetnoot2677 Beweechden door zijn Liers leer-lieffelijck geluyt.Ga naar voetnoot2678 Wie eens ter zielen vaart, en komter niet weer uyt.Ga naar voetnoot2679 2680[regelnummer] Hoe souw mijn Heer de Prins dan weder zijn verresen? Misschien door swarte kunst en Duyvels te belesenGa naar voetnoot2681 So heeft dien ouden dwaas een boose geest verweckt, Die schijnend in hem leeft, en valslijck in hem spreckt:Ga naar voetnoot2683 Op dat hy souw also versussen en versachten 2685[regelnummer] De strengicheden van mijn suchten en mijn klachten.Ga naar voetnoot2685 Neen neen falsaris, neen: siet hier de Gouverneur Met al zijn lijf-wacht en de stoepjes noch by heur,Ga naar voetnoot2687 Die sullen u terstont vast knevelen en knellen, Gebonden en geboeyt den Hencker stracx bestellen.Ga naar voetnoot2689 2690[regelnummer] Dus denckt niet anders dan als op u sonden swaar,Ga naar voetnoot2690 Want daatlijck salmen u doen sterven openbaar. De Prins van Posnanien, hier voor genaemt ascagnes. Weet ghy niet Capiteyn Bastruld' dat de ziel-loose Lichamen, die ghy secht vervult te zijn met boose En swarte geesten verruweloos en vol pijn,Ga naar voetnoot2694 2695[regelnummer] En lacchen nimmermeer? daar tegen siedy mijnGa naar voetnoot2695 Gebloost en wel gedaan van wesen en van wangen.Ga naar voetnoot2696 Gelooft dan 'tgeen ghy siet, en doet my voorts ontfangen Mijns Vaders brieven met volkome bescheyt.Ga naar voetnoot2698 Hier lees ick, Lief, God lof! in aller eewicheyt, 2700[regelnummer] Hoe dat van ongeluck en ramp wy zijn ontbonden,
[pagina 191]
En dat mijn Vader heeft om mijn te haal gesonden.Ga naar voetnoot2701 'tIs noodich dat ghy u oprust en toebereytGa naar voetnoot2702 Om nu met my te gaan. doch met eerbiedicheyt Ga naar margenoot+Vraech ick oft u gelieft mijn overwaarde vrouwe. lucelle 2705[regelnummer] Dies ben ick o mijn Prins grootlijcx in u gehouwenGa naar voetnoot2705 Van so veel eers als ghy my heuschelijck aenbiedt.Ga naar voetnoot2706 Hemel-gewenster saack en macher komen niet.Ga naar voetnoot2707 Ist dat ick in u doot u wilde niet begevenGa naar voetnoot2708 Het sal my lusten meer met u in vreugt te leven. 2710[regelnummer] Maar u sal voegen best een vrouw wel opgevoet, Groot van aansien, en staat, en u gelijck in goet: Die ick nedrige dienst sal toonen al mijn dagen,Ga naar voetnoot2712 Het sy oock waar ghy zyt, so ick u mach behagen.Ga naar voetnoot2713 ascagnes So waar ick lieve helft wel dorper van gemoet,Ga naar voetnoot2714 2715[regelnummer] Indien ick u verliet om't werelts wanckel goet, En stelden dreuts ter sy d'oprechte vruntlijckhedenGa naar voetnoot2716 En suyvre jonsten van noch gisteren verleden,Ga naar voetnoot2717 Als ick knecht zynde, ghy o alder maachden son, Mijn verkoost, en verliet den edelen Baron. 2720[regelnummer] Ick sal om uwent wil mijn woort stantvastich houwe, En weygren, mocht ick schoon, de Koninglijckste vrouwe,Ga naar voetnoot2721 En vollegen den wech dien ghy mijn hebt gebaant Door u genegentheyt en op dat ghy niet waant Als dat ick met u duen, so gaa ick u besweerenGa naar voetnoot2724
[pagina 192]
2725[regelnummer] Voor u maegschap en bloet, en voor dees vrome Heeren,Ga naar voetnoot2725 Voor wien ick hier getuyg, dat ick de oude trouwGa naar voetnoot2726 Voor bondich en voor vast en noch van waarden houw,Ga naar voetnoot2727 En hoopse noch daar by mijn vader te doen kennenGa naar voetnoot2728 Voor heylich en voor goet, als wy in't lantschap bennen.Ga naar voetnoot2729 vader 2730[regelnummer] 'Tsal dan voor u vertreck, u zyn een noodich werck Dat ghy den anderen trouwt in Margarieten KerckGa naar voetnoot2731 Met een staatlijcke sleep van voorbarige lieden,Ga naar voetnoot2732 Op dat u bruylofs-vreucht so blijdlijck mach geschieden, Als wel u beyden groot de droefheyt is geweest. 2735[regelnummer] Ick souw u altesaam hartgrondich noon te feest,Ga naar voetnoot2735 Maar mits mijn groot geslacht van vrienden my beletten,Ga naar voetnoot2736 Dus neemt dit dan voor lief, want ick mach u niet setten.Ga naar voetnoot2737 lecker-beetje Mannen men miester het iou drie tonnen biers besproken,Ga naar voetnoot2738 En ick sel iou alle geuse gaar beschaffen en bekoken,Ga naar voetnoot2739 2740[regelnummer] Jou Baal-sack een hiel schaep, en iou Pieter proper en half lam,Ga naar voetnoot2740 En iou Kees kluyf wat schaepsvoetjes, en iou dicke Melis een ham Met negen schoone pekelharingen, en seven soute varsche Mackerielen.Ga naar voetnoot2742 ian-neef Ick ben gien fray eter: Ick houw't al met halven en hielen.Ga naar voetnoot2743 Het eten lieve man dats met my nou alle daan,Ga naar voetnoot2744
[pagina 193]
2745[regelnummer] Ick wodder niet eens een voet-stap om buyten gaan.Ga naar voetnoot2745 Een goe toog, moer, liechter niet om, als ic 'smargens so wat peusel,Ga naar voetnoot2746 En daar een paar vaan Delfs bier toe, liefste dan groey ick wel een hangt dick reusel.Ga naar voetnoot2747 Ga naar margenoot+Daar achter de waach in de kelders reeckentmen geen quaat gelach, Ick giet altemets een reys, en so blijf men keel so fix assen vierslach.Ga naar voetnoot2749 2750[regelnummer] Ick moetse toch doorspoelen van de stien kalck en stof. lecker-beetje Ja neen neef niemant wort vet of grof, of hy weet waar of.Ga naar voetnoot2751 Gaat heen gy goet slocker, gaat heen gy buyckje vol zielen,Ga naar voetnoot2752 Men sousen dicke darmen om het smier wel schielen.Ga naar voetnoot2753 Kom hier mager-heyn, lang-neus, dicklip, en gy hang-lijf,Ga naar voetnoot2754 2755[regelnummer] Gy selt onger iou vieren kluyven een kleyn groot swart wit kort lang wijf,Ga naar voetnoot2755 Ick salje dat koken uyten eeckje, want een bottertjen is te vet.Ga naar voetnoot2756 En gy slockspeck bint wel te vreen, denck ick, as gy een kabeljau het. Hier gy Hoorensche wortelen en gy Rouwaensche kammen,Ga naar voetnoot2758 Kom iou bespreeck ick wat varckens ooren en wat osse-mammen.Ga naar voetnoot2759 2760[regelnummer] Wel Dirckje drol komt by den back, hoe blijf gy so after of staan?Ga naar voetnoot2760 Kom an mijn groote maat, wy sellen tavont geweldich grof gaan,Ga naar voetnoot2761 Met Gosen, met Floris, met Jochem, met Meles en met Frans Dit is by gut gien kijeren spul daar gaan ouwe hoeren aende dans.Ga naar voetnoot2763 Hoe? ist heerschip alle wech? wel hoe sel dat tieren?Ga naar voetnoot2764
[pagina 194]
2765[regelnummer] Nochtans hy eet soo gaern haenekammen, poddestoelen en ramsnieren, En Papegays tongetjes, en de stuyt van een goe phasaan,Ga naar voetnoot2766 En de gayle manlijckheytjes van een groote kalkoensche haan. Maar gy Jan after-lam, gy pleegt wel een goet smuller te wesen,Ga naar voetnoot2768 Hoe vaart? souje nou oock voor een deel kappoenen vresen?Ga naar voetnoot2769 2770[regelnummer] Wat heb gy een man eweest in iou tijt, gy en e nop?Ga naar voetnoot2770 Want Harmen laadje-koken die schiet noch altemets wat in zijn rop.Ga naar voetnoot2771 Hy is een man as speck: Hy weet die Overtoomer boerenGa naar voetnoot2772 Asse maar vis schaffen te besuckt elements te loeren.Ga naar voetnoot2773 Gy Jan neef gy meucht een man prijsen die hem op den dranc verstaat,Ga naar voetnoot2774 2775[regelnummer] Maar seker een goet eter en is oock voor al niet quaat. En warachtich onse Stadt en is gien hoyschuur, s'is soo niet uyt esturven,Ga naar voetnoot2776 Of men vyntse noch wel die een hiele harst allien opschillen durven.Ga naar voetnoot2777 O't eten is een fray ding! tissen treffelijcken kunst! Het staat so wel an een tafel dat men wat eet voor de qua gunst,Ga naar voetnoot2779 2780[regelnummer] Al sien't sommige karige sparige luy niet garen, Ick sie nochtans datter veel menschen wel of varen.Ga naar voetnoot2781 'Tis loflijck, 'tis hoflijck, 'tis groflijck, datmen wat te stuwen weet Dan 'tis prijslijck, 'tis wijslijck, 'tis afgrijslijck dat men gulsich eet,Ga naar voetnoot2783 Al het men onse gierige peete-griet lest so ongnaertich verweten,Ga naar voetnoot2784 2785[regelnummer] Heer seyse Leckerbeetje, gy souwt een mensch de ooren wel van't hooft eten Kynt seyse koken kost, ast is, seyd' ick soo, petegriet,Ga naar voetnoot2786 Het best is de beste koop, wat niet en kost seyd' ick, dat deucht niet.Ga naar voetnoot2787
[pagina 195]
ian-neef Mijn keel smacht van dorst, men souw hier 'tvleys wel gaar braan en niet droopen.Ga naar voetnoot2788 Wilje me, so gaat me, of ick sel al mijn best na de keucken loopen?Ga naar voetnoot2789 lecker-beetje 2790[regelnummer] Hola gy muege-veul! waar heen? wel hey wilje soo deur?Ga naar voetnoot2790 Nou fraytjes schicktje after menkaar, nou mannen datsje veur,Ga naar voetnoot2791 Ga naar margenoot+Gaat nou en reys op iou safst, nou en reys op iou harsten.Ga naar voetnoot2792 Gans lijden nou willen wy drincken en eten, al souwer een Darm barsten.Ga naar voetnoot2793 ian-neef Ick sel by get suypen en swelgen datmen buyck as een trom geschoren staat,Ga naar voetnoot2794 2795[regelnummer] Wat 'tis beter datter een darm barst, dan dat de dronck verloren gaat. Nu hoort, ghy Heeren hoort: Heeft iou dit spel verheucht, Beweecht, of wel gesmaackt? bewijset ons met vreucht.Ga naar voetnoot2797 Met hant-geklap verblijt, en doet mijn alle nae, En soo't u wel behaecht, soo roept een-stemmich Jae? overgeset en gerijmt door G.A. BREDERO. 't Kan verkeeren. t' Amsterdam, Ghedruckt by Paulus van Ravesteyn. Anno 1616.	margenoot+ H 3 v^o voetnoot2368 gereen: gereden. voetnoot2369 gerotst: gerost; gerunt: gerend; steen: steden. voetnoot2371 Op hope enz.: in de hoop dat ik zou kunnen komen te vinden. voetnoot2372 Casteleyn: slotvoogd, burggraaf. voetnoot2373 Vermits: op grond van. voetnoot2375 tyen: gaan. voetnoot2381 tot: ten huize van. voetnoot2382 Banckhouder: pandhuishouder; verbloemen: verbergen. voetnoot2383 hem: zich. voetnoot2384 druck: leed. voetnoot2385 spytich; smartelijk. voetnoot2386 houwt: wacht, stop. voetnoot2387 sich onthoudt: verblijft; in het knechtsche wesen: als bediende. voetnoot2388 op: open; hou: heedaar. voetnoot2390 mijn gang ... vlijen: me daar stilletjes heen begeef. voetnoot2393 leven in der daat: werkelijkheid. voetnoot2394 kranckhoofdich: buiten zichzelf. voetnoot2396 Het sy enz.: wat het dan moge zijn. voetnoot2398 gemoet: van plan; Elinck: edelman. voetnoot2399 heusche: beleefde; dulle: dolle. voetnoot2400 bescheet: inlichting. voetnoot2402 ist dat ick enz.: als ik ongepast. margenoot+ H 4 r^o voetnoot2406 niet: niets (tenzij sekers een bijwoord is). voetnoot2410 handel van de min: minnehandel. voetnoot2411 moocht bekijcken: kunt zien. [tekstkritische noot]2428 A B dus Karel C den Karel D E dees Karel voetnoot2414 Ontfermharticheyt: grote genade (?); voort: hiernaartoe. voetnoot2415 Maarschalck: officier van justitie (? verg. Rodd. ende Alphonsus, vs. 1657). voetnoot2418 Selfs: niet minder dan. voetnoot2420 wet: ‘het collegie van schepenen’ (Oudemans, Woordenboek ... Bredero). voetnoot2422 met de kop equelt: niet goed wijs. voetnoot2423 lepelsucht: voedselgebrek (hier: krankzinnigheid?); 't rabbat ontstelt is: ‘er is een steekje los’ (Heeroma in WNT XII kolom 116). voetnoot2424 Jan kurckevaar: ‘spotnaam voor een drogen, suffen vent’ (Heinsius in WNT VIII kolom 601); van deus aas: van niks. voetnoot2429 quelje de keyseroen: heb je last van ‘de kei’ (?); licken:* houden voor de gek (?). [tekstkritische noot]2436 die boose B D E de boose - 2440 C watten - 2447 A B leesteken ontbreekt voetnoot2430 Ba neus: snotneus (?); mannetje mug:* nietig kereltje. voetnoot2434 let: scheelt; stucke boefs: boef. voetnoot2437 Dat ... niet: dat zal je niet lukken. voetnoot2438 of: af(snijden); wat haast: waarom zo'n haast; schey'er uyt: doe niet mee. voetnoot2439 iou buyck vol: naar hartelust. voetnoot2440 ommekomen: mis, uit. voetnoot2441 had'jer: had u hun. voetnoot2447 staat: positie, functie. margenoot+ H 4 v^o voetnoot2448 te vertrecken: mee te delen. voetnoot2451 Palatijnsche Prins: paltsgraaf; wien Wiens ... is: (ongeveer:) die tot zijn heer vader heeft (verg. 2520 en 2521). voetnoot2452 hals-heer: gebieder, drager van de hoogste (rechterlijke) bevoegdheid; heerdijen: heerlijkheden, gebieden. voetnoot2453 huys: kasteel (en dus: stad?). voetnoot2454 volle macht: volmacht, opdracht. voetnoot2458 alsoo: toen (of: aangezien). voetnoot2459 beklipt: gevangen genomen. voetnoot2460 sekerheyt niet te verliesen: veiligheid te handhaven. voetnoot2463 Paltz: paltsgraaf. voetnoot2465 zyn: nl. Ascagnes'. voetnoot2469 Of God enz.: of (zo waar als) ik wens dat God mij de eeuwige zaligheid moge schenken. [tekstkritische noot]2475 hy volgens B C D E; A heeft gy (zetfout) - 2453 A C D E Pesnanyen, - 2497 rinnen E runnen voetnoot2472 mits: zodra (of: daar); stieren: bestier. voetnoot2475 In't welcke: waar (nl.: in Frankrijk, tenzij in d' welcke bedoeld mocht zijn). voetnoot2485 hy: nl. Ascagnes. voetnoot2487 onder voet: neer. margenoot+ I 1 r^o voetnoot2494 op dat pas: toentertijd. [tekstkritische noot]2502 A B spraack C D E sprack - 2513 A B beschuldich (zetfout) C D E beschuldingh voetnoot2499 dwangse ... liefd': hun harten veroverde. voetnoot2501 Vermits: onverminderd. voetnoot2502 heus: beleefd. voetnoot2503 suyverheyt: kuisheid. voetnoot2504 spinnen: gifzuigende roddelaars. voetnoot2505 nijdicheyt ... sinnen: afgunst eigen aan het denken der slechte mensen. voetnoot2507 treckt: puurt. voetnoot2508 boeve-jacht: gespuis. voetnoot2509 vryicheyt: privilege. voetnoot2511 echt: huwelijkstrouw. voetnoot2513 beschulding snood: laaghartige beschuldiging; stracx: direct. voetnoot2514 proef: bewijs; slim vermoen: kwaad vermoeden. voetnoot2516 voort: vervolgens. voetnoot2517 niet een mijt: volstrekt niets. voetnoot2519 de wete voort gedaan: vervolgens laten bekendmaken. voetnoot2525 achter landt: door de landen. voetnoot2526 onbekent: onherkenbaar. voetnoot2528 smuyl Charybdis: muil van Charybdis. voetnoot2529 Schilla wreet: de wrede Scylla; bedoven in de kuwen: diep in de kaken. voetnoot2531 al ... voet: al gaat de wraak (of: de hemel?) traag te werk. voetnoot2533 recht: gerecht; bestoken: aanpakken. voetnoot2534 komen haast te baat: weldra medewerking verlenen. voetnoot2536 Bij dit vs. begint zonder nadere aanduiding het derde toneel van het vijfde bedrijf. margenoot+ I 1 v^o voetnoot2538 beleet: verklaarde; Gaat sadelt: ga zadelen. voetnoot2539 over al: door dik en dun (of: overal heen? verg. 2551). voetnoot2541 sinnen: gedachten. voetnoot2542 toeschickt: toebedeelt. voetnoot2543 Vermits: wegens. voetnoot2544 vromen: dappere (of: rechtschapen). voetnoot2545 onverduldich: onverdraagzaam. voetnoot2546 kleynmoedicheyt: vrees voor het oordeel van de mensen; dies: daarom. voetnoot2548 dat ... boven: dat mijn ellende (die) overtreffen (van). [tekstkritische noot]2561 hallif C half voetnoot2549 verschoven: verstoten. voetnoot2552 tijdt an't eten: gaat eten. voetnoot2553 peuselt ... lijf: u een volle maag eet. voetnoot2554 in zijn tijdt: bij zijn leven. voetnoot2555 het: heeft. voetnoot2560 rust: uitstel. voetnoot2561 vaack: slaap. voetnoot2562 hem wel vertast: danig misgegrepen. voetnoot2563 Mandragora fijn: alruinpoeier* voetnoot2569 vast: haastig (?); salen: zadelen. [tekstkritische noot]2571 A B punt ontbreekt - 2586 A B waart't (zetfout) voetnoot2572 slechten: in het reine brengen. voetnoot2576 mijn versint alwillens om te missen: een fout gemaakt met de bedoeling om het verkeerd te doen. margenoot+ I 2 r^o voetnoot2578 het vil mijn in: ik kreeg het idee. voetnoot2580 mach ... noot: kan ... kwaad. voetnoot2581 bekomen: bijkomen. voetnoot2583 haar: ze; in 't slapen: aan de slaap; haar: hun. voetnoot2584 voort: dadelijk. voetnoot2587 Kont ghy: als je kon. [tekstkritische noot]2590 E begin, - in A geen punt - 2608 getroude E getrouwe voetnoot2588 scha: zonde; jongelingen: jonge mensen. voetnoot2590 daar me: hiermee, nu. voetnoot2591 wert: wordt. voetnoot2593 Dan doch: maar. voetnoot2594 inbinden: u vijandig gedragen. voetnoot2597 jonst: liefde; enden: einde (of: eindigen?). voetnoot2598 my My: (wellicht te verg. met 2451-2452? of een zgn. dativus ethicus?). voetnoot2600 des besonden throons: van de zonnige hemel. voetnoot2603 druck: verdriet. voetnoot2604 schaamle: beklagenswaardige. [tekstkritische noot]2614 Tortelduyf volgens E; in A Tordelduyf voetnoot2609 uytgelesen: uitverkoren. voetnoot2610 vergetel-beeck: Lethe; de mijn bedroeft: mijn bedroefde (ziel). voetnoot2611 sit enz.: droevig zit te verbeiden. voetnoot2612 nijdt: afgunst; snackt ... varen: mijn ongeluk begeert. voetnoot2614 van mijn gaye: gescheiden van mijn doffer. voetnoot2616 beweechlijck: zo dat ge bewogen wordt. margenoot+ I 2 v^o voetnoot2618 geen noot: nergens voor nodig (zo te klagen nl.). voetnoot2624 Basiliskus: draakachtig fabeldiertje, waarvan de blik kon doden. [tekstkritische noot]2632 O Schoone B C D E my schoone - 2648 A B D leggen C E leggen, voetnoot2631 heusheyts: welwillendheid. voetnoot2632 ontdecken: openleggen. voetnoot2633 vertrecken: meedelen. voetnoot2639 Paltzensoon: zoon van de paltsgraaf. voetnoot2642 ken: beken. voetnoot2643 verdrayt: veranderd. voetnoot2646 Dan: maar; daar: daar waar. voetnoot2647 gefesteert: eer bewezen. voetnoot2648 leggen: logeergelegenheid. [tekstkritische noot]2667 loose B C loos - 2669 preken E spreken - 2675 A E sach. C sach, D sach: voetnoot2651 voor ... post: als speciale koerier. voetnoot2656 soo hy vertrock: naar hij vertelde. voetnoot2657 mits dat: zodra; onverduldich: woedend. voetnoot2659 baarden: maakte misbaar. margenoot+ I 3 r^o voetnoot2664 vernaamde: vermaarde. voetnoot2667 haar loose: hun sluwe. voetnoot2668 dat ... best: laten ze hun best maar doen. voetnoot2673 De schuyte voerder: Charon (lijd. voorw.). voetnoot2675 Anchises: vader van Aeneas (Vergilius, Aeneis VI slot); En niet: niet. [tekstkritische noot]2687 A B C lijf-wacht in D E lijfwacht, en - 2698 volkome E volkomene voetnoot2676 vloet des afgronds: rivier van de onderwereld. voetnoot2677 zijn vrouw: Eurydice (Ovidius, Metamm. X begin). voetnoot2678 leer-lieffelijck: bevallig verkondigend. voetnoot2679 ter zielen vaart: naar het hiernamaals gaat. voetnoot2681 belesen: bezweren. voetnoot2683 schijnend: schijnbaar. voetnoot2685 strengicheden: kracht(en). voetnoot2687 stoepjes: dienders. voetnoot2689 den ... bestellen: dadelijk aan de beul overleveren. voetnoot2690 op: aan, over. voetnoot2694 verruweloos: bleek. voetnoot2695 En ... nimmermeer: nimmer (meer). voetnoot2696 wel gedaan van wesen: met een gezond uiterlijk. voetnoot2698 volkome bescheyt: volledige inlichtingen. [tekstkritische noot]2724 duen D deun voetnoot2701 te haal: te halen. voetnoot2702 oprust: toerust. margenoot+ I 3 v^o voetnoot2705 in u gehouwen: aan u verplicht. voetnoot2706 heuschelijck: hoffelijk. voetnoot2707 Hemel-gewenster: meer door de hemel gewenste. voetnoot2708 Ist dat ick wilde: aangezien ik wilde; begeven: los-, in de steek laten. voetnoot2712 toonen: betonen. voetnoot2713 Het sy oock enz.: waar je ook bent. voetnoot2714 dorper: ploertig. voetnoot2716 dreuts: hooghartig; vruntlijckheden: bewijzen van liefde. voetnoot2717 suyvre jonsten: edele begunstiging. voetnoot2721 mocht ick schoon: ook al kon ik (al werd ze me aangeboden). voetnoot2724 met u duen: een loopje met je neem. [tekstkritische noot]2740 Baal-sack B C D E Baal-sach voetnoot2725 vrome: edele. voetnoot2726 trouw: trouwbelofte. voetnoot2727 bondich: bindend; van waarden: van kracht. voetnoot2728 kennen: erkennen. voetnoot2729 in't lantschap: in zijn land. voetnoot2731 den anderen: met elkaar. voetnoot2732 staatlijcke sleep: deftige stoet; voorbarige: voorname. voetnoot2735 u: nl. het publiek in de schouwburg; hartgrondich noon: van harte gaarne inviteren. voetnoot2736 mits: aangezien; vrienden: verwanten. voetnoot2737 mach setten: kan plaatsen. voetnoot2738 Bij dit vs. begint zonder nadere aanduiding het zesde toneel van het vijfde bedrijf; iou besproken: voor jullie besteld. voetnoot2739 alle geuse gaar: allemaal; beschaffen en bekoken: voorzien van eten en drinken. voetnoot2740 Baal-sack: Dikzak (bijnaam?); Pieter proper: Nette Piet (bijnaam reeds bij Roemer Visscher). voetnoot2742 soute varsche (verg. vs. 2755). voetnoot2743 fray: groot; halven en hielen: halve en hele kannen. voetnoot2744 alle daan: helemaal gedaan. [tekstkritische noot]2755 A Gyselt (zetfout) B D Gy sel - 2756 C E Ick selje - A B D botterjen C E bottertjen voetnoot2745 wodder: zou er (willen). voetnoot2746 toog: teug; liechter niet om: is niet verkeerd. voetnoot2747 vaan: acht pinten; groey ick: groeit er bij mij aan. margenoot+ I 4 r^o voetnoot2749 giet ... reys: drink van tijd tot tijd een keer; fix assen vierslach: stevig als een vuurslag. voetnoot2751 Ja neen: zeker; grof:* dik; waar of: waarvan. voetnoot2752 buyckje vol zielen: buikje vol lege plekken (? aldus 1890, I, 391). voetnoot2753 schielen: het scheil (mesentherium) van de ingewanden afschrapen. voetnoot2754 hang-lijf: dikbuik. voetnoot2755 onger: met; wijf: ‘Soort van Visch’ (Oudemans, Wdb. op ... Bredero, blz. 485). voetnoot2756 uyten eeckje: prima (woordsp. met edik ‘azijn’).* voetnoot2758 Hoorensche ... kammen: (? Niet duidelijk welke typen uit het publiek bedoeld worden.) voetnoot2759 osse-mammen: uierboord (?). voetnoot2760 Dirckje drol: Gekke Dirkje; back: trog, eten; after of: achteraf. voetnoot2761 grof gaan: ‘de bloemetjes buiten zetten’ (Kn.). voetnoot2763 kijeren spul: kinderspel. voetnoot2764 ist ... wech: is het heerschap (blijkbaar Dirckje drol) al weg?; tieren: goed gaan. [tekstkritische noot]2770 E en de nop - 2771 E laedje koken A B C D ladje-koken - 2783 in A B geen komma achter prijslijck voetnoot2766 phasaan: fazant. voetnoot2768 Jan after-lam: bijnaam voor een incontinent iemand? voetnoot2769 vaart: gaat het; een deel: een hoop. voetnoot2770 en e nop: ? Koll. oppert: ‘Moet men lezen ende-n-op? die zelfs de restjes (het einde) opeet?’ voetnoot2771 laadje-koken: ‘laad, vul je keuken’ (Koll.); schiet: laat glijden; rop: maag. voetnoot2772 een man as speck: een patente vent. voetnoot2773 te besuckt ... loeren: verduiveld erg erin te laten lopen. voetnoot2774 gy meucht: jij mag nou wel. voetnoot2776 gien hoyschuur: niet ontvolkt? voetnoot2777 hiele harst: heel ribstuk; opschillen: afkluiven. voetnoot2779 voor de qua gunst: met het oog op de magere jaren? of: om niet onbeleefd te zijn? voetnoot2781 datter wel of varen: dat er zich wel bij bevinden. voetnoot2783 Dan: maar. voetnoot2784 hetmen: heeft mij; peete-griet: peettante Griet; ongnaertich: ongenadig. voetnoot2786 kost: kost geld; ast is: zo is het. voetnoot2787 de beste koop: het goedkoopst. [tekstkritische noot]2788 in A B D E ontbreekt de punt achter droopen - 2799 een-stemmich volgens E; A een stemmich B C D eenstemmich - A vignet tussen zinspreuk en adres voetnoot2788 droopen: bedruipen. voetnoot2789 me: mee. voetnoot2790 muege-veul: gulzigaard; deur: ervandoor. voetnoot2791 datsje veur: kom achter me aan. margenoot+ I 4 v^o voetnoot2792 safst: zachtst; harsten: hardst. voetnoot2793 Gans: Gods (Jezus'). voetnoot2794 by get: bij God; geschoren: gespannen. voetnoot2797 Beweecht: ontroerd.

Vorige Volgende

Lucelle

Ga naar margenoot+Het vijfde deel, het eerste uytkomen.

Tweede handeling in 't vijfde bedrijf.

De vierde uytkomst, in't vijfde deel

Vijfde handeling in 't vijfde deel

Over het gehele werk

organisaties