Lucelle

Regelnummers proza verbergen

[p. 55]

[Over-gesette Lucelle]

[p. 57]

⁺Toe-eygeningh, aen de Eerbare, Kunst-Rijcke Tesselscha Roemers Dter.

1Onder de ghebreken der Redelijcke Schepselen, en bevind ick ter Werrelt 2 geen onmenschelijcker, dan de Ondanckbaarheydt: Want dese Beestighe 3 onbekentenisse, vertoorent menichmaal God en de goede Persoonen; waar³ 4 op de Wijsheyt der vorigher Eeuwen, de sulcke wel ten rechte straft en doemt⁴ 5 met dit Rijmpje:

hy is niet waardt dat hy broot eet,
die oude deuchden licht vergeet.

8Nu dan waarde Ioffvrouw, om u de gedachtenisse der bewesene goeddaa-⁸9dicheden te toonen, mitzgaders: om my van dese Vloeck en Laster te ontle-⁹10dighen en te vrijen, heb ick langhen tijdt gelegentheyt gesocht; dan doch mijn¹⁰ 11 nydige Fortuyn is soo kaarigh geweest, in my te begiftigen met middelen om¹¹ 12 u te vergelden de beleefde Ionsten, kunstighe handt-reyckingen, en behulp-¹²13saamheden; datse my niet anders heeft ghelaaten, als dit Bly- en Truer-Spel-14letie, het welcke by my nuwelinx uyt de Fransche Prose, in Neder-duytschen¹⁴ 15 Ryme ghestelt, en by de Outste Kamer van mijn Vaderlijcke Stadt Amstelre-

+ A 2 r^o

3 onbekentenisse: ondankbaarheid.

4 doemt: veroordeelt.

8 goeddaadicheden: weldaden.

9 Laster: scherp verwijt.

10 vrijen: bevrijden; dan doch: maar evenwel.

11 nydige: afgunstige.

12 Ionsten: gunsten.

14 nuwelinx: onlangs.

[p. 58]

tekstkritische noten

16dam gespeelt is. Hoe wel of qualijck dat dit gevoecht en ghevolcht is, laat ick¹⁶ 17 spreken der ghener, wiens Harsenen gesuyvert en rijck van oordeel zijn, en 18 dien, diens harten minst met verwaantheyt en neus-wijsheyt zijn beseten.¹⁸ 19 Voor my sal't loons genoech zijn, so ic maar weynige, en de Verstandige 20 mach behagen: en dat ick soo gheluckich mach werden, dat ghy dese mijne 21 vriendelijcke (maar doch geringe) Vereeringe int goede an-nemen, ende des²¹ 22 Gevers vrymoedicheyt ten besten duyden wilt. U selven vry versekert, dat de²² 23 Grootheyt van mijn Gunst, gheen goede wille om u meerder dienst te doen²³ 24 en mangelt: maar dattet my alleenlijck schort aan vermoghen van bequaa-²⁴25micheyden daar toe noodich.

26Wilt dan Minnelijcke Maacht, dit lieve Minne-Spel eens overstraalen, met 27 die blinckende Starren die inden Hemel van u Voor-hooft staan en tintellen.²⁷ 28 En gebiedt de Luyt-slager van u lieffelijcke mont, mijn harde woorden wat te²⁸ 29 maatighen en versachten: soo sal ick u mijn leven lang danck weten. Gelijck 30 ick van harten doe, overmits het u belieft heeft dit selvige Spel met u waar-31⁺dicheydt te vercieren, en de sit-stede met V.E. tegenwoordicheyt te ver-eer-³¹32lijcken, ons verleenende een soo aandachtige en nechtigen gehoor, dat de³² 33 beroerelijcke redenen, door yemant beweeglijck uytgesproken, ter nyverer³³ 34 siele inne braken, sulcx dat de weerslach vande wint der droever woorden,³⁴ 35 ten blyen oogen met sulvere Parlen uytborsten. O goedicheydt des Geestes! 36 O krachtich na-bedencken der menschelijcker quellinghen! het medelijen van³⁶ 37 u Even-naasten, track oog-schynnelijck door Zinnen en Zenen. Wederom,³⁷ 38 by wylen mengelde de grillicheyt der boerterijen, dat kostelijcke en Koning-³⁸39lijcke Purper, onder 't Leli-witte vel van u Maachdelijcke wanghen. Kort om, 40 het hoogh-draghende ghelaat uws volmaakten Aanschijns, verwisselde sich⁴⁰

17 zijn, A zijn. (zetfout)

16 wel of qualijck: goed of slecht; gevoecht: in elkaar gezet; ghevolcht: nagevolgd.

18 dien, diens: degenen wier*.

21 vriendelijcke: uit vriendschap voortkomende; int goede: zonder het mij kwalijk te nemen.

22 U ... versekert: houd u er gerust van overtuigd.

23 Gunst: genegenheid.

24 mangelt: ontbreekt.

27 en tintellen: te flonkeren.

28 Luyt-slager van u mont: tong*.

+ A 2 v^o

31 ver-eerlijcken: vereren.

32 nechtigen: ijverig,

33 beroerelijcke redenen: aandoenlijke woorden; beweeglijck: op ontroerende wijze.

34 weerslach: reactie.

36 na-bedencken: meevoelen.

37 oog-schynnelijck: zichtbaar; Zenen: zenuwen.

38 grillicheyt: dwaasheid.

40 hoogh-draghende: fiere; ghelaat: houding, uitdrukking.

[p. 59]

41 na de verscheydenheden der dinghen: O waardige opmerckentheyt! waar-⁴¹42lijck ick sie, so lief, daar thien die u ghelijcken, als al de malle pracht der over-⁴²43dwaalsche Rijcken: Ick ben vyandt van die onbevoelijcke steene Menschen,⁴³ 44 en van dat houte-volck, die de uytnementheden der Schryveren niet en ver-45staan, en 'tuytbeelden der frayicheden dickwils lasteren: om dattet iuyst met⁴⁵ 46 haar murruwe en misselijcke sinlijckheyt niet over een en stemt. Maar ghy⁴⁶ 47 ô Eere van onse Stadt! Ghy roem van onse tijdt! Sijt van een eerwaardiger 48 Geslacht, en zijt oock met ander voetsel opghequeeckt, niet met Melck noch 49 met Wijn, maar met het schrandere Merrech van u gheestige Vaders Breyn, 50 dies draacht de Somer van u Ieuchdige Iaren, nu de waardige vruchten van 51 alle Eerlijcke en prijsselijcke wetenschappen.⁵¹

52O Vriendinne van Boecken en van goede Letteren, of hier eenige missla-⁵²53gen (door snelheyt of door onvoorsichticheyt) waren ingheslopen, wilt die⁵³ 54 met u bescheydenheydt verschoonen, wetende dat ick het ghemeene volck te⁵⁴ 55 gevalle, in de houwbollicheyden, te met, eenighe straat-sproockjes en woor-⁵⁵56den heb moeten ghebruycken, want die Lieden meer met de slordichste, als⁵⁶ 57 met de beste zijn vermaackt. Is hier voor de sindelijcke, of scharp berispers⁵⁷ 58 niet ghevoegelijx in, 'tis my ten minste leet: Ick heb mijn best gedaan, en⁵⁸ 59 'tgeleyde pat meest nagetreden, doch somtijts uyt vryposticheyt een sprong⁵⁹ 60 uyt des Frans-mans wech ghesprongen: waar aan (dat ick hoop) dat de Na-⁶⁰61kijckers, Lesers en Hoorders geen mis-noeghen hebben sullen. Voorts waar-62dige Dochter, op het vertrouwen van u Deuchdelijcke goedheyt, heb ick dit⁶² 63 mijn Boexsken in uwe gheleyde laten uytgaen: Verhopende dat uwe Naam 64 my een Scherm en Schilt sal verstrecken, om te keeren al de Pylen der bitter-⁶⁴65der Achterklappers, en dat het selve Spelletje te meer by vrome Vryers en⁶⁵

41 na: volgens.

42 overdwaalsche: verwaande.

43 onbevoelijcke: ongevoelige.

45 uytbeelden ... lasteren: vaak minachtend spreken over het in beeld brengen van iets schoons.

46 murruwe ... sinlijckheyt: onwijze en verkeerde voorkeur.

51 Eerlijcke: met ere beoefende.

52 goede Letteren: litteratuur en wetenschap (lat. bonae litterae).

53 onvoorsichticheyt: onachtzaamheid.

54 bescheydenheydt: juist oordeel.

55 houwbollicheyden: komische passages; straat-sproockjes: uitdrukkingen van de straat.

56 slordichste: loszinnigtse.

57 sindelijcke: overdreven kieskeurigen.

58 niet ghevoegelijx: niets behoorlijks; ten minste: allerminst.

59 geleyde: (door de oorspronkelijke tekst) gebaande (van leggen, niet van leiden gevormd); uyt vryposticheyt: brutaalweg.

60 Na-kijckers: critici? toeschouwers?

62 Dochter: jong meisje, jonge vrouw.

64 verstrecken: dienen tot, zijn.

65 Achterklappers: lieden die achter mijn rug mij kritiseren; vrome ... Vrysters: flinke jongelui.

[p. 60]

66 Vrysters sal ghewilt worden. Endeling ontfangt dan de slechte Eerstelingen⁶⁶ 67 van mijn ongeleerde Rymerijen, met sulcken gunstighen Hart, als sy u uyt⁶⁷ 68 grondelijcke Gemoeden werden geoffert, van uwen harts-willigen

en gheheelen

G.A. Bredero.

66 Endeling: ten slotte; slechte: simpele.

67 uyt ... Gemoeden: uit de grond van mijn hart.

Grote sierletter O; de tekst in romein; het tweede tot en met vijfde woord van het opschrift, het rijmpje en ‘en gheheelen’ cursief; de woorden God, Bly-, Truer-Spelletie, Amstelredam en Maacht en de ondertekening in klein kapitaal, gespatieerd. - Opschrift in C: aan de Konst-riicke Dochter Tessel-scha Roemers Dochter E Toe-eygening aen de Eerbare, Konst-rijcke Dochter Tessel-scha Roemers.