Griane

Hoe de Coninginne Griane haren onbekenden soone Palmerin kennende wert, ende hoe sy wederom hylickten aenden Prince Florendos.

Het xcvj. Capittel.

Twee daghen nae dat dese Campvechtinge geschiet was, ginck de Coninginne Griane met haer Dochterken Hermide, ende vele van haer Jofvrouwen alle int swert ghecleet, noch om den doot van haren overleden man, de twee Ridders die

[p. 325]

haer ende den Prince Florendos verlost hadde, visiteren, ende comende eerst inde camer van Frisol, bedancten sy dien seer affectueselijcken voor de moeyten die hy voor haer aengewent hadde, ende ginc daer met na Palmerin, latende so lange in zijn gheselschap de Princesse haer dochter, de welcke beneffens zijn bedde ginck sitten, seggende: Ic en weet niet Heer Ridder in wat manieren Me-vrouwe mijn Moeder sal mogen recompenseren de groote diensten die ghy haer bewesen hebt, aengaende van my, ick houde my dienthalven soo seer aen u verbonden, dat ick achte niet in mijn macht te wesen u ghenoechsaem faveur ende onderdanicheyt te connen bewijsen, ende sloech daer met op hem soo droevighen affectueusen ghesicht, dat Frisol aende sware suchten die sy onder t'voorgaende propoost ghemengt hadde claerlick merckten, dat de liefde het teer harteken van dese jonghe Princesse met zijne gulde pijlen gegeven hadde soo diepen wonde, dat het delicate bloet daer uyt vloedende door de aentreckende Canalen van haer gratieus wesen ende naturele schoonheyt hem dede ghevoelen de selfste quetsuren, waeromme hy niet en faelieerde ghelijcke amoureuse teghen manieren te houden, antwoorden: Mevrouwe nademael my de Fortuyne so favorabel geweest is, datse de saecke die ic voor Me-vrouwe de Coninginne u Moeder om uwentwille aengenomen hadde, tot een geluckich eynde ghebracht heeft, so en can ick u niet verswijgen, maer moet met groote blijtschap openbaren, dat ick my daer van hondertmael meer als mijn verdiensten vereysschen, gherecompenseert houden, door dien dat ick sien mach u die aenghenaem te wesen. Int minste punte van welcke aengenaemheyt, ic sulcke vreuchde scheppe, dat ick die voort algrootste geluck van den aldergheluckichsten persone ter werelt niet en soude willen buyten, om dat ic vande minute af den faem van uwe hooghe wijsheydt, soete gratie, ende excellente schoonheyt my openbaerde de heerlicke giften daer met u de natuere boven alle andere hare wercken ghelieft te vercieren, alsoo met den bant der liefde in slavernije t'uwaerts gheketent worde, dat het my onmoghelijcker is als een onmoghelijcke saecke, oyt vryheyt te verwachten, indien my de uwe goedertierenheyt (te boven gaende alle soeticheden) niet en belieft te vergunnen uyt puyre gratie, met diergelijcke amoureuse propoosten, die sy te samen hielden, terwijlen de Coninginne Palmerin in d'ander Camer visiteerende tot hem seyde: Heer Ridder, den dienst die uwe groote couragie ende natuerlicke goedertierenheydt, den Prince Florendos ende my bewesen heeft, en staet niet alleene te achten, maer is in der waerheyt ooc alsulcke recompensie vereysschende, dat de grootheyt van dien, ons daer toe de macht benomen heeft. Ende dit seggende, wortse ontwaer het teycken dat hy aen zijn voorhooft hadde, waer van hier te vooren mentie gemaeckt is, t'welck haer terstont dede ghedachtich worden haren Sone dien sy door Cardin anden berch hadde doen draghen, een gelijck teycken ghehadt te hebben ende boven dien acht nemende

[p. 326]

dat hy Florendos soo geleeck, bestontse te vermoeden oft hy wel den selfsten soude moghen wesen, t'welck haer alreets met sulcke verhopende blijtschap omvinge, datse eenen langen tijdt was sonder yet te connen antwoorden, niet teghenstaende wat haer Palmerin seyde oft vraechden. Dan ten lesten dese diepe ghedachten haren gheest een weynich verlaten hebbende, dedese alle haere Joffrouwen uyt Palmerins camer gaen, tot in de andere, by haer dochterken Hermide, ende seyde daer nae tot haeren onbekenden Sone: Ick bidde u Palmerin mijn vriendt om een sonderlinge oorsaecke, dat ghy my wilt segghen den naem van uwe Ouderen, ende vande plaetse daer ghy gheboren zijt. Daer op Palmerin (verwondert zijnde van sulcke haestighe vraghe) antwoorde: Me-vrouwe daer en is niemandt ter werelt die ick liever als u soude obedieren, maer de Fortuyne is my in mijn joncheyt so contrarie gheweest, dat ick niet en ken, noch Vader, noch Moeder, noch yet anders vande plaetse mijnder baringhe, als dat ick opgevoet ben inden berch van Olieven, niet verre van dese stadt, door eenen Lantman, die my vindende, bermherticheyt creech met mijn quade Fortuyne; O Godt begonst de Coninginne alsdoen te roepen, met recht mach ick uwe oneyndeljcke bermherticheyt loven, om dat ghy tot hier toe bewaert hebt dese mijnen beminden Sone, die ick door mijn miserable Fortuyne, tot mijn overgroote hertseer, veel vileynigher verlaten moeste als een onredelick gedierte. Och mijn beminde kindt (seyde sy, grijpende Palmerin in haren arm) siet hier u moeder, die hier voormaels geboden heeft, datmen u inden Berch soude dragen, ende Florendos die ghy vander doodt verlost hebt, is u vader. Waer met de Moeder met den Sone so diep inde gedachtenisse besich waren, dat hare gheesten op staende voet uyt hare sterffelicke lichamen meynden te scheyden, om eeuwelicke te moghen volherden in dese onuytspreeckelicke vreuchde, die by haerluyden begost was door so aengename onverwachte wedercrijginge van den Moeder haren verloren Soon, ende den Soon zijn onbekende Moeder. In sulcker manieren datse d'een den anderen saghen, aenroerden ende hoorden, sonder nochtans eenich ghevoelen van hare sinnen te hebben, maer meynden t'ghene dat waerachtich was, maer een visioen ende fantasie geweest te zijn, blijvende beyde aldus een wijle tijts sonder spreken, tot dat de passie van soo groote verwonderinghe, een weynich gepasseert was, ende Palmerin tot zijn Moeder seyde: Mevrouwe op dat wy te beter van onse saecken moghen verseeckert zijn, so siet hier een gout cruysken (het welck hy met een zijden doecxken uyt zijn wambas troc) dat den deuchdelicken Lantman die my opgevoet heeft, aen mijnen hals vonde. Dat is waerachtich t'ghene antwoorde de Coninginne, dat icker selfs omhinge in d'alder grootste bedructheyt die oyt droevighe Moeder gehadt mach hebben. Maer ghelijck mijn ongeluck aldoe te boven ginck alle ongeluckighe personen, also passeert mijne blijtschap alnu oock alle blijde menschen, soo dat my mijn leven

[p. 327]

om uwent wille als nu soo aenghenaem is, als my de doodt hier voormaels om mijn droevige Fortuyne behagelijck soude hebben gevallen. Maer mijn beminde vriendt, en wilt dese saecke niemandt openbaren, tot dat ick ghelegentheyt ghevonden sal hebben om zijne Majesteyt te kennen te gheven, de gratie die mijn minnende hert den verliefden Florendos moeste vergunnen, niet door eenige vleesschelicke wellust, maer om hem te medicineren de wonde van de subijte pijlen die den Godt Cupido op so periculeuse plaetse in hem hadde geschoten, dat hy seeckerlick eenen langduyrighen doot soude hebben moeten sterven, sonder mijne remedie, de welcke ick hem nochtans niet en wilde vergunnen, aleer wy den anderen door geloften vastelick in houwelijck te ontfangen, belooft hadden, soo dat ghy mijn Sone wettelick ende gheenen Bastaert van ons gegenereert zijt geworden, hoewel dat mijn Vader, door zijn volcomen macht, my naemaels dwonc den Coninc Tarisius ten houwelic te nemen. Me-vrouwe antwoorde Palmerin, indien ghy om sulcken edelen Prince t'leven te bewaren, u met hem gerecreert hebt in een eerlicke liefde, t'selve staet u veel eer tot een natuerlicke bermherticheyt, als tot eenighe onbehoorlicke wellust te rekenen, daerom zijt daer in getroost, ick hoop seer corts volcomen peys tusschen den Keyser ende u te maken. Ende op staende voet zijn cleederen eysschende, ginc hy den Keyser besoecken, die seer verblijdt was van dat hy hem wederom in so disposten staet sach, om de groote affectie die zijne Mt. hem toedroege, overmits alle de heerlicke feyten die hy van zijn leven bedreven hadde, de welcke hem meestendeel van Frisol ende eenighe andere Ridderen, in de voorgaende daghen albereets al vertrocken waren. Deshalven hy hem blijdelick ontfinck, vragende nae sijn begheerte, alderdeurluchstichste Keyser seyde Palmerin, ick heb alle mijn leven verkeert int Hof van Coningen ende groote Heeren, soo wel in Oosten als int westen, maer noch noyt met sulcke vuyrige affectie, aen eenige Prince yet begeert, als ic tegenwoordich aende goedertierenheyt van uwe Mt. versoecke, de gratie van Me-vrouwe Griane, ende den Prince Florendos te willen vergeven, indiense hier voormaels in dit Palleys eenige sake tegens uwen wille bedreven moghen hebben: t'is haer gheaccordeert om uwent wille antwoorde den Keyser. Uwe Majesteyt seyde Palmerin sal ic eewelick dancweten van sulcke weldaet, daer met ghy vergeven hebt dese sake, ten tijde als Florendos noch in uwe Majesteyts dienste was, gheduerende den crijch teghens Gamesio refuseerden ghy hem Me-vrouwe Griane (ghelijck uwe Majesteyt zijn selfs memorie noch wel sal weten te openbaren) t'welck den Prince in sulcken bedructheyt dede leven. dat hy door een groote langduyrende melancolie meynden te sterven, waer over Me-vrouwe de Princesse (die hem ooc geen quade affectie toe en droech) met sulcke barmherticheyt beweecht worden, datse hem meynden te vertroosten, met eenighe soete ende schoone woorden, daer in sy soo verre verliepen al eerse vanden

[p. 328]

anderen oorlof namen, datter ghelofte van houwelick tusschen haer ghebeurden, om de welcke te bevestigen, ic op de selve tijdt van haer tween gegenereert sy gheworden, ende hoe wel dat uwe Majesteyt (als mogelijc van dese sake niet wetende) daer na beliefden haer te bedwingen aenden Coninc Tarisius te hylicken, soo heeft haer Florendos nochtans zijn ghelofte (in een gheduyrighe groote droefheyt om haer verlies) soo getrouwelic gehouden, dat hy noyt gheene andere vrouwe (tot groote leetwesen van alle zijne onderdanen) en heeft willen trouwen, om welcke singuliere ghetrouwicheyt te recompenseren, als oock my voor bastaertschap, ende Me-vrouwe mijn Moeder voor oneere te bewaren, ick uwe Majesteyt ootmoedelick bidde te willen toelaten, datse den anderen in houwelick ghegheven worden. Ende op dat dit gheene versierde saecke en is, soo sal u ghelieven te verstaen, dat ick gheboren ben inden toren daer Me-vrouwe mijn Moeder inne ghevanghen sadt, door u ghebodt niemant in haer gheselschap hebbende, als haer bewaerdersse de Jofvrouwe Ptolomestre, de welcke om haer Princessen eere te bewaren my secretelijc dede dragen op eenen berch, niet verre van hier gheleghen, Olive ghenoemt: daer van ic mijnen toenaem voere, alwaer my eenen barmhertighen Lantman vont onder eenen Palmboom, t'welck hem my Palmerin dede noemen, sonder dat die bedruckte moeder meynden my haer beminde kindt oyt wederom te sien: niettemin namse soo neerstich acht op alle de teyckenen van mijn lichaem, datse huyden kennende is gheworden dit teecken seyde hy, wijsende boven aent hayr aende zijde van zijn hooft, ende een gout cruysken met vele gesteenten verciert datse my alsdoen aenden hals hinge. Den Keyser over dese woorden in eenen grooten twijffel zijnde, oft hy meer verwondert oft meer verblijdt was, bleef soo langhe sonder spreecken, dat men niet en wiste ofte hem zijnen geest verlaten wilde, oft dat hem haestelijck al waeckende eenighe droom bevangen hadde, maer ten lesten, dese haestighe beweginge een weynich gematicht hebbende, sloech hy zijn gesichte ten Hemel ende voude zijne handen seggende: O Almachtige ende oneyndelicke bermhertige Heere eeuwige dancsegginge moet uwe gratie zijn, om dat ghy acht hebt ghenomen op de vele miserien vant Griecsche Keyserdom, ende van desen ter doot toe bedroeft gheweest hebbende grijsen bediender van dien. O mijn vrient Palmerin, niet simpelick, maer met een groote affectie consenteer ick al t' gene dat ghy begeert. Ende dit seyde hy met so groote weeninge van blijtschap, ende omhelsde Palmerin met sulcke vaderlicke liefde, dat een yegelijck diet gesien hadde, daer over vreuchde ende medelijden soude hebben moeten ontfangen, doende terstont by een roepen alle zijne Baroenen, de welcke seer verwondert worden van alsulcke nieuwe caressen, maer noch veel meer als den ouden Remicius tot haer seyde: Comt hier mijn beminde vrienden, comt alle kennen dese uwen natuerlicken Heere, Sone van Griane mijn dochter, ende van-

[p. 329]

den. Prince Florendos, haer voorts int cort verhalende alle de ghelegentheyt van de saecke: waer door alle de Ridders ende Heeren also beweecht worden, datse in een groot gedrange om haren nieuwen Prince liepen, d'eene zijn handen ende d'ander zijne voeten cussende, ende de derde zijn beste doende om hem alleene mette hant te mogen aenraecken, in sulcker manieren datter geen memorie en is van eenigen Coninc oft Heere oyt grooter ende blijder wellecomste geschiet te zijn, als dese daer van t'geroep so groot werdt door t'gheheele Paleys, dat het oock quam ter ooren vande Keyserinne, die oock terstonts met een groote verwonderende vreuchde wellecom liep heeten haren nieuwen onbekenden Neve, met haer brengende haer dochter zijn moeder, tot de welcke den Keyser seyde: doet wech mijn vriendinne, doet wech alle dese swerte couleuren, teyckenen van quellinge ende droefheydt, ende cleet u terstont met Coninclicke cleederen, want ick u heden sal doen trouwen van den Prince Florendos, in presentie van al de Griecksche Heeren. Waer met den Keyser ende d'ander Princen de Coninginne met hare Jofvrouwen (die haer hare roucleederen bestonden te spolieren) verlieten, ende geboot dat alle de swerte lakenen van zijn paleys terstont afghenomen, ende in plaets van dien goude ende silvere tapitserien gehangen souden worden ende dat de Keyserinne met alle hare Princessen ende Jofvrouwen haer op staende voet so costelic souden toe maken, als oftse den grootsten Heere vande geheele werelt te ontfangen hadden, seyndende daer na zijn nieuwen neve Palmerin int geselschap van alle zijne Ridderen, ende twee Graven, den eenen leydende een Spaens peert seer costelic toe gemaect, ende den anderen eenen Tel, waer op mans cleederen lagen van gout laken, met vele costele peerlen ende gesteenten geborduert, tot aent logiment vanden Prince Florendos, alwaer sy niet en souden hebben mogen geraken, sonder de hulpe vande wacht des Keysers, die haer met gewelt eenen wech moesten maken, doort groot gedrang vande menichte der Inwoonderen van Constantinoplen, die (so wel Edelluyden als Coopluyden ende Ambachtsluyden) alle groote vyeren bueten, ende andere teyckenen van blijtschap ende triumphe deden, makende dien dach so feestelick, als oft eenen Paesschen geweest ware. Maer op alle de plaetsen daer Palmerin voorby passeerde, ginc noch alle saken te boven, van de ontallijcke menichte het luyde geroep: Willecom moet in dese edele Stadt zijn onsen nieuwen Heere, het welcke soo langhe duerde, tot dat sy aent logement van Florendos ghecomen waren, alwaer Palmerin met hem op de sale dede gaen de twee voorseyde Graven met hare peerden, als den ouden Hertoch van Pere, ende viel zijnen vader te voete, seggende: Edel Prince Florendos, ick en com u nu niet meer de handen kussen, alleenlijck als mijnen beminden vriendt, maer als mijnen Heer ende Vader. Ende hem voorts vertelt hebbende alle de gelegentheyt vande saecke, seyde hy voorder: Soo dat ick ben de sone van u ende de Coninginne Griane, de

[p. 330]

welcke den Keyser tegenwoordich wil doen trouwen. Van welcke alderblijdtste nieumaren den Prince Florendos (die noch niet en wiste van den wille van dit groot faveur des Keysers, noch veel min dat hy soo excellenten beminden Sone by zijn Alderliefste Griane ghewonnen hadde) alsoo verblijdt werdt, dat hem dochte (gelijc Abacuc in der Leeuwen cuyle van Daniel, door eenen Enghel ghevoert worden) van eenighen Hemelschen gheest op genomen, ende int aertsche Parijdijs ghestelt te wesen, so dat zijn ziele alleene besich was int contempleren van de gheneuchelicheden van dien, sonder zijne Omstaenders een woordt te connen antwoorden. Maer wederom ontwaer gheworden zijnde, dat hy noch binnen de Stadt van Constantinopolen stonde, so sloech hy zijn ooghen ten Hemel, ende seyde: O Jesu Christe, ghelooft moet uwe eenige oneyndelicke bermherticheyt zijn, van dat ghy my heden den aldermiserabelsten persoone, den aldergheluckichsten ghemaeckt hebt. Ende nae vele andere propoosten ende willekomsten diese metten anderen hielden, worden met de costele cleederen die den eenen Grave van weghen des Keysers met hem brocht, de twee verloste gevangenen gecleet, Frene ende den Prince Florendos, die terstont daer na te peerde ginck op 't gene dat den anderen Grave leyde, ende int midden van den Hertoch van Pere, en de zijnen soone Palmerin, met een groote menichte van Princen, Baroenen, Ridders ende Edellieden reet, tot aent Paleys vanden Keyser, den welcken hem aldaer aende poorte verwachte, tot hem seggende: Prince Florendos, heden sal ic u mijn Sone maken. Alderdeurluchtichste Heer antwoorde Florendos, Godt wil u in gratie van dien, een geluckich leven, ende nae uwen doot een blijde salicheyt verleenen. Want in mijn macht en is voor u anders niet, als een eeuwighe onderdanicheydt, maer int minste punt geen recompensie van sulcke uytspreeckelicke groote gratie, die ick gheensins en meriteer. Ghy meriteert die seer wel mijn vrient, antwoorde den Keyser, al en waert maer omdat ghy ghegenereert hebt so edelen sone als den Prince Palmerin. Ende dit segghende ginghense na de groot sale, alwaer oock terstondts door de bestellinghe des Keysers, by de Hertoghen van Mycene ende Pere, int gheselschap vande Keyserinne ende een groot ghetal van Princessen ende Jufvrouwen, gebracht werdt de Coninginne Griane, de welcke men met den Prince van Macedonien, in presentie van haer allen te hoope gaf. Daer van de ceremonien so geringhe niet geeyndicht en waren, of men hoorde doort gheheele Hof so vele Trompetten ende Instrumenten speelen, ende door al de Stadt so veel clocken luyden, ende ander gherucht van blijdtschap maken, datmen bycans nieuwers een ure lanck geduerende, een woort vanden anderen verstaen en mocht. Ende worden dien gheheelen dach voorts ghepasseert in alderhande vreuchde, uytstellende nochtans den dach des Bruylofts, tot dat de Heeren van Macedonien aldaer ghecomen souden zijn.