Het daget uyt den oosten

(1976)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 91]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten Ga naar margenoot+Eerste bedryf.
Eerste uytkomst. Ioffer margriet, met Fytjen ende Claertjen haer Staet-dochters. Myn Maeghdekens wandelt hier in de groene gaerde, Of soeckt de schaduw' koel, van de hooge dicht beblaerde Lindeboom; so niet haelt een waterluchjen frisGa naar voetnoot3 Aen de bebiesde boord des Vijvers vol van vis:Ga naar voetnoot4 5[regelnummer] Gaet heen mijn Dochters, gaet daer u de lusten leyen;Ga naar voetnoot5 Ick sal u luyden by den Bloem-hof gaen verbeyen, Onder de Roselaer: doch gaet niet veerder, dan Mijn schrale schorre keel u wel beroepen kan.Ga naar voetnoot8 Verseeckert my de deur met alle zijn behoorte.Ga naar voetnoot9 fytjen 10[regelnummer] De groote grendels sijn gheschoven voor de poorte, 't Nacht-slot is toegheknipt van Claertjen mijn gespeel.Ga naar voetnoot11
[pagina 92]
claertjen Joffrouw wy sullen gaen in 't Ligustrum Prieel, Of spieg'len met ghemack ons inde stille stromen,Ga naar voetnoot13 Van daer soo wand'len wy onder de Boecke bomen,Ga naar voetnoot14 15[regelnummer] En soo na 't Braem-bosch toe, en sien de jonghe Elst,Ga naar voetnoot15 Van de verliefde Hop, soo vriendelijck omhelst,Ga naar voetnoot16 Dat het bekoort tot Min de sterffelijcke lieden.Ga naar voetnoot17 fytjen Me-Vrouw alst u ghelieft soo mooghdy ons gebieden, Ghy sult ons tot u dienst sien willigh en bereydt. margriet 20[regelnummer] Gaet daer 't u wel bevalt, ick snack naer eensaemheyt,Ga naar voetnoot20 Ach! ghedwongen vryheyt, willige slavernye:Ga naar voetnoot21 Ach! sure soetigheyt, ach! lustigh lieflijck lye,Ga naar voetnoot22 Ach kleyn verkooren Godt! die door u groote krachtGa naar voetnoot23 Het sinnelijcke breyn, van 't menschelijck geslacht,Ga naar voetnoot24 25[regelnummer] Soo wonderlijck beheert; die onse moog'lijckhedenGa naar voetnoot25 Van spitvinnich vernuft, en van veersiende reden,Ga naar voetnoot26 Ga naar margenoot+Verbystert en vervreemt, O hoogh-vermogen Min,Ga naar voetnoot27 Die Goden schrickt en schut, Groot-vorst van ziel, en sin,Ga naar voetnoot28 Die met ontsach en vrees' heerschapt en kunt bestierenGa naar voetnoot29 30[regelnummer] Den breydeloosen drift van wilde, woeste dieren;
[pagina 93]
De Koninghlijcke Leeuw, grootmoedich trots en gram,Ga naar voetnoot31 Die ciddert voor dijn toom, en gaet gelijck een Lam. De loose Luypart tuckt, op Moorden en vernielen,Ga naar voetnoot33 Die volght u als een Hondt sachtmoedich aen de hielen, 35[regelnummer] De eedle Eliphant, noch starcke Stieren fors, Noch oock het stoute Swijn, en d'overbarsche Bors,Ga naar voetnoot36 Die hebben noyt dijn jock verworpen noch geweygert,Ga naar voetnoot37 Het prachtich praelend Paert dat soo brood-droncken steygert,Ga naar voetnoot38 En vrolijck danst en springht, is u ghehoorsaem stracx,Ga naar voetnoot39 40[regelnummer] De snelle Hasewindt, de Spinjoens en de Bracx;Ga naar voetnoot40 De slechte Schaepjens en de vette mellick beesten,Ga naar voetnoot41 Die sijn u onderdaen, wat maecksel of wat geestenGa naar voetnoot42 Dat vliegen aen de Lucht, of swemmen mach in Zee: Ja d'Ellementen selfs, en 't onderaerdtse VeeGa naar voetnoot44 45[regelnummer] Die volghen u gebien, van uwe kracht getuygen Den Hemel, Hel, en Aerd, die ghy na wensch kunt buygen,Ga naar voetnoot46 Al wat de goude Son beschittert en bestraelt, Sijn leven en sijn liefd van uwe Godheydt haelt.Ga naar voetnoot48 Krachtighe Lente die de grijse witte hairen 50[regelnummer] Des kalen winters plockt; ghy die teeldt alle jarenGa naar voetnoot50 De jeuchelijcke May, met heyl-kruyt vroech gewas,Ga naar voetnoot51 Met lof en lovertjens en schoon versulvert gras, 't Welck ghy met varschen douw des uchtens doet bedyen,Ga naar voetnoot53 Doch haest verandert door verwisseling van TyenGa naar voetnoot54 55[regelnummer] Der Bomen vier-kleen, en haer bloeyende gestaltGa naar voetnoot55
[pagina 94]
Van bloosend' bloeysem op een korte stondt vervalt. Siet de stock-stille windt, van 't laeuw en luwe zuyen, En houd niet langer stal, maer raest en blaest by buyen,Ga naar voetnoot58 Het hoerachtich geluck lieflacchend' in haer schick,Ga naar voetnoot59 60[regelnummer] Verrockt haer goede gunst meest elcken oogenblick;Ga naar voetnoot60 Dit Schepsel schoon, maer sot, dat soo vermeetel heden,Ga naar voetnoot61 Het arme aerdrijck trapt, is morghen overleden,Ga naar voetnoot62 Vergeeten en vergaen; al 't gheen hier 't grootste schijnt, Verwandelt sigs geringh gelijck de lichte wijnt,Ga naar voetnoot64 65[regelnummer] De tydeloose mensch speelt met zijn aertsche sinnen,Ga naar voetnoot65 En waggelt met sijn lust, en wayfelt met sijn minne,Ga naar voetnoot66 Soo vluchtich, so geswindt, so wuft, soo wispeltuur, En kuyfelt met de keur, wel duystmael in een uur,Ga naar voetnoot68 Doch ick Margariet en kan van sinnen niet veranderen, 70[regelnummer] Eer souw dit ronde rondt vernieten en verwand'len,Ga naar voetnoot70 Eer sal dit rancke rif vermorselen in 't stof,Ga naar voetnoot71 Eer sal mijn vlugge geest by Pluto houden Hof,Ga naar voetnoot72 Ga naar margenoot+Eer ick Vechthardus souw vergeten of verliesen, Door snoo lichtvaerdicheyt of al te sot verkiesen.Ga naar voetnoot74 75[regelnummer] Ach minne die in my soo aerdigh tafereelt,Ga naar voetnoot75 En schildert in den droom dat frissche gladde beeldt Mijns liefs die my omarmt; O lieffelijcke looghen! Hoe garen waer ick nu soo vriendelijck bedrooghen? Maelt my sijn aenschijn nu, niet bleeck, niet blaeu, niet ros,Ga naar voetnoot79
[pagina 95]
80[regelnummer] Maer recht als mellick en bloed, besprenght met bloosend blos,Ga naar voetnoot80 Sijn minnelijck ghesicht, sijn wel ghedane wangen,Ga naar voetnoot81 Daer locken dicht gekruyft, soo swad'rich over hangen,Ga naar voetnoot82 Sijn mannelijcke borst, en statich strack ghelaet, Daer onse Eeuwe noch veel van te wachten staet. 85[regelnummer] Wat leeden wel ghemaeckt, zijn braef gewaed verschuylen?Ga naar voetnoot85 Wat beenen dragen 't lijf? ghelijck twee starcke suylen; Cupido wrang en wreet, het schijnt schier of ghy swoert Mijn heele ondergang: vermits dat ghy vervoertGa naar voetnoot88 Sijn eed'le ziel van my, heb ick oyt schaerts, met sparenGa naar voetnoot89 90[regelnummer] Ten offer yets versuymt? heb ick voor dijn Altaren Niet nederigh gheknielt, ghebeden, en gheweent? En immers blijft u hart verhart, verstockt, versteent;Ga naar voetnoot92 En kan dit suyver nat geparst uyt drooghe oogenGa naar voetnoot93 U niet bewegen tot mee-lijen en medoogen 95[regelnummer] Van dees verliefde? Ach! maer ongeminde Maeght,Ga naar voetnoot95 Soo hebb' ick leyder laes! al vruchteloos geklaeght.Ga naar voetnoot96 U Godtheyt is versiert, en valsch u heylicheden:Ga naar voetnoot97 Dat men u Godlijck noemt bestaet in recht, noch reden:Ga naar voetnoot98 't Is ydel ongegrond al dat men van u seyd,Ga naar voetnoot99 100[regelnummer] Wat sydy anders dan een malle sinnelijckheyd?Ga naar voetnoot100 Die uyt keursieck ghesicht de geesten weet te purenGa naar voetnoot101 Van 't dunst en 't fijnste bloed der schooner Creaturen; En nestelt soo ter sluyck onsichtbaer in het hart. O breyneloose mensch hoe sydy soo verwart,
[pagina 96]
105[regelnummer] Dat ghy dit oolijck wicht soo Hemels hebt verheven?Ga naar voetnoot105 Dat geen meer macht en heeft dan wy het selve geven. Sacht! sacht! Margrita sacht, wat lastert uwe sin?Ga naar voetnoot107 Hoe loochend ghy de kracht, en hoocheyd van de Min? Sijn doodelijcke flits en onvliebare pylenGa naar voetnoot109 110[regelnummer] Ghy oordeelt al te licht: wat voordeel komt van ylen?Ga naar voetnoot110 Cupido 't is mijn schult, ick bidd' vergeeft het mijn, Dees domme deeren wilt nu doch genadich zijn:Ga naar voetnoot112 O nette-schutter die u schichten hebt ghesondenGa naar voetnoot113 In dese brossche borst, waerom gaedy niet wondenGa naar voetnoot114 115[regelnummer] Het oorloghs herte van mijn uyt-ghelesen Heer? Leyt in de saeck ghevaer te grooter is de eer, En hebdy klem, noch kunst? is u de moet ontvlodenGa naar voetnoot117 Ghy terger van dit volck, van Hemel-lien en Goden?Ga naar voetnoot118 Ga naar margenoot+Ach! dat mijn vierigh oogh tot minne niet bekoort 120[regelnummer] Mijn Vechthart! daer mijn siel vol vyers schier stickt, en smoort,Ga naar voetnoot120 O ghy Metale man! sal mijn verliefde suchten Van 't yser harde hert, steets stuyten sonder vruchten?Ga naar voetnoot122 Sal dit klaeghlijck gesmeeck, soo droevigh als bevreest Ontgrend'len nimmermeer de deuren van u Gheest? 125[regelnummer] Sal dit deerlijck opsien, dit vriend'lijck ooghewinckenGa naar voetnoot125 Niet eens in u gemoet? niet eens in 't herte sincken?Ga naar voetnoot126 Soo acht ick dat je bent een harde steene rots, Een Yssigh koude Ziel, gheschilfert van een schots, Uyt Goden lust ghevormt om my wat te temteeren. 130[regelnummer] Margriete wat is dit? wildy nu schrandriseerenGa naar voetnoot130
[pagina 97]
Van wat stof dat de ziel hier boven werd ghemaeckt? Siet toe! siet toe dat ghy aen 't rasen niet en raeckt. Margrita wilt niet meer met u ghespeelen spotten, Om dat sy recht als ghy op yemand hier versotten:Ga naar voetnoot134 135[regelnummer] Vermits dat dese gicht den Hemel ons in plant.Ga naar voetnoot135 Maer Vechthart wat geefs' u? Helaes de wreetheyt, wantGa naar voetnoot136 U moedich herte leeft in bloedighe slach-oorden,Ga naar voetnoot137 Ghy hoort met soete lust der ziel-spouwers klaegh-woorden,Ga naar voetnoot138 Het jammerlijck gegil, wreet ysselijck en fel, 140[regelnummer] Is u vroolijckste vrucht, u tijt verdrijf, en spel.Ga naar voetnoot140 't Gheklaater, staels gheklanck, van swaerd of hellebaerden,Ga naar voetnoot141 En 't grimmich woest ghebriesch der bitse felle paerdenGa naar voetnoot142 Is u vermaeck en vrucht, ghy schiet de schutten los,Ga naar voetnoot143 Ghy rijdt, ghy rotst, ghy rundt, op dijn pick-swarte RosGa naar voetnoot144 145[regelnummer] In de voor-draf voor aen, de eerste aen de vesten,Ga naar voetnoot145 In het schermutsen streng, in 't af-wijcken de lesten:Ga naar voetnoot146 Dit is u krijgs ghebruyck, u handelingh en plicht, Ghy zijt niet lievers dan de Vyand in 't ghesicht: Ghy siet niet lievers dan met grove kracht van ving'ren 150[regelnummer] De dolle bloed-vaen vloock, geestich en swierend' sling'ren,Ga naar voetnoot150 De roode wonden die 't ghemeene volck verbleeckt,Ga naar voetnoot151 In u een heete lust tot weder-wraeck ontsteeckt: Ach Nederlandtsche Mars! ghy blixem in het strijen, Hollandtsche hoochste roem, cieraet van onse tijen, 155[regelnummer] Hoe komt doch dat de tocht van dit hartvochtich hert,Ga naar voetnoot155 Niet door den tijt en meuckt, noch leemiger en wert?Ga naar voetnoot156
[pagina 98]
Ay werpt u wapens wech! mijn lief! sydy niet wyser? Gheen Borst-stucken van stael, geen ruggen swaer van yser, Geen schilden dick van leer, geen kolders soo geringt,Ga naar voetnoot159 160[regelnummer] Daer Cupidoos gheschut niet licht door heenen dringt:Ga naar voetnoot160 Al waert schoon dat ghy u in 't kooper liet besmedenGa naar voetnoot161 Rondom u heele lijf, van boven tot beneden, En liet alleene maer wat luchts voor oogh of oor, Ghy wierd terstont ghequetst door 't sien of door 't ghehoor,Ga naar voetnoot164 165[regelnummer] Ga naar margenoot+Ten waer dat ghy verkleumt van leven en van leden,Ga naar voetnoot165 In u Natuur vervroor van alle mensch'lijckheden. Maer soo minn'loos en is dit jeughdlijck aenschijn niet, Daer men de minne-kunst soo lief vermaelt in siet,Ga naar voetnoot168 Soo lief vermaelt in siet, dat ick 't altoos sal houwen 170[regelnummer] Een wonder in de mans, een spiegel voor de vrouwen. Wel op mijn suffe hert u selven wat verquicktGa naar voetnoot171 Nu met de soete hoop: misschien het nood-lot schicktGa naar voetnoot172 Dat ghy u lieve lief, door liefde sult verwinnen, Want het Doorluchtich hert van hoogh en eed'le sinnenGa naar voetnoot174 175[regelnummer] Vergeld de weldaet waer het immer kan of machGa naar voetnoot175 Somwijls wel seven vout. Maer ay Margrita ach! Ghy rueckeloose maeghd, wat mooghdy u toeleggen,Ga naar voetnoot177 Van 't geen de valsche vrouw de hoop u mach toeseggen?Ga naar voetnoot178 Weet ghy niet dat zy loos, en logenachtich is?Ga naar voetnoot179 180[regelnummer] Van gunst-woorden rijck, maer in 't geven onghewis? De rechte streecken van de grootste Heeren Hoven,Ga naar voetnoot181 Is loch, en droch, vermomt met vriendelijck beloven.Ga naar voetnoot182

[pagina 99]
Tweede handeling. rey van jufferen 1. ‘De groote Godt die 't al beheert, ‘Voorwetend' weet wat ons ontbeert, 185[regelnummer] ‘Die schenckt ons, ons behoeven:Ga naar voetnoot185 ‘Gherechticheydt met stalen arm ‘Gheeft hy den goeden tot haer scherm;Ga naar voetnoot187 ‘En tot een straf de Boeven. 2. ‘Wat waer ons leven sonder haer? 190[regelnummer] ‘Niet dan ellend', soo voor als naer; ‘Door haer soo leeft men vredich: ‘O schoon Astrea soete Maeghd!Ga naar voetnoot192 ‘Ick wensch men u in 't harte draeght ‘By onse lands-luy zedich. 3. 195[regelnummer] ‘Kom stichster van de soete vree, ‘Kom sticht oock onse reyen mee:Ga naar voetnoot196 ‘En leert ons jonghe struycken,Ga naar voetnoot197 Ga naar margenoot+‘Hoe sy in kuysche eerbaerheydt ‘By 't Ionghe manschap haren tijdt 200[regelnummer] ‘Met vreucht moghen ghebruycken.
[pagina 100]
4. ‘Neemt haet en alle afjonst wegh,Ga naar voetnoot201 ‘En achterklap haer snoo ghesegh,Ga naar voetnoot202 ‘Laet liefde daer voor groeyen:Ga naar voetnoot203 ‘Liefde, die al de Werrelt sticht, 205[regelnummer] ‘Liefde, die in de weerliefd' licht,Ga naar voetnoot205 ‘Liefde, die ons hert doet bloeyen. 5. ‘Liefd' die met yser banden bindt. ‘Liefd' die geldts passy overwindt, ‘Liefd' die geen doodt kan scheyden:Ga naar voetnoot209 210[regelnummer] ‘Laet sulcke liefde staegh in mijn, ‘Laet sulcke liefde in hem sijn,Ga naar voetnoot211 ‘Die ons ten Huw'lijck leyden. 6. ‘Waer dat alsulcke Liefde woont, ‘Daer oock Godt sijnen seghen toont: 215[regelnummer] ‘Daer man en Vrouw te gader ‘Staegh leven in een blye lust, ‘Staegh leven in een soete rust, ‘Wat wenscht men wellust nader?Ga naar voetnoot218 7. ‘Maer wie de geyle Min aenslaet,Ga naar voetnoot219 220[regelnummer] ‘Die voelt het als het is te laetGa naar voetnoot220 ‘Hoe haest haer vlam kan smooren,Ga naar voetnoot221
[pagina 101]
‘Soo oock die om het snoode gelt, ‘Hem onder Hymens vaendel stelt,Ga naar voetnoot223 ‘Die heeft sijn Hel verkooren. 8. 225[regelnummer] ‘'t Blijckt en heeft ghebleken meer ‘Dat wie na deuchden noch na eer ‘Niet saghen; sijn verlooren: ‘'t Goet en de geyle Minne-brandt, ‘En baert maer onheyl, sond', en schand,Ga naar voetnoot229 230[regelnummer] ‘En sijn tot ramp ghebooren. Velden.
Ga naar margenoot+Derde handeling. margriet, met haer beyde Staet-dochteren. Konstrijcke strael-Fonteyn, hoe langsaem of hoe loom,Ga naar voetnoot231 Doch dartel krult de staert van u slangwyse stroom,Ga naar voetnoot232 Dees water-beecken, soo van lauwe tranen springen,Ga naar voetnoot233 Die nu soo swierend langs mijn roose wangen dringen,Ga naar voetnoot234 235[regelnummer] En banen daer een wech van schoorloos slibrigh spoor,Ga naar voetnoot235 Ach! hoe verlept en doof is 't glantsich gloeyend' gloor,Ga naar voetnoot236 Dat op mijn lipjens root als kersjens plach te proncken, Och ooghen wat'righ droef, hoe siedy dus verdroncken?
[pagina 102]
Ach wangelatich mensch van onghedaen aenschijn,Ga naar voetnoot239 240[regelnummer] Waer is die stemmicheydt die in u plach te sijn?Ga naar voetnoot240 Ach! dat mijn Vechthart mocht in dese staet aenschouwen,Ga naar voetnoot241 Souw hy hem kunnen wel van schreyen oock onthouwen? Neen dat gheloof ick niet: of moghelijck souw hy Verschooten vluchten wech, want selfs ick schrick voor my,Ga naar voetnoot244 245[regelnummer] Als ick my spiegel in de Christalijne glasen; Hoe souw een ander hem dan niet voor my verbasen?Ga naar voetnoot246 Ach lusteloos gemoet! hoe ongereddert leytGa naar voetnoot247 Dit hulsel nu verschickt, versloryt en verspreyt,Ga naar voetnoot248 Ick wil my toyen op met kostlijcke ghesmyde,Ga naar voetnoot249 250[regelnummer] Want heerelijck gewaed van schoone sachte syde Verciert de frisheyt van de wel geschapen leen. Nu dondert jachtich op versturve sinlijckheen,Ga naar voetnoot252 En neemt u heerschappy, want van het lieflijck minneGa naar voetnoot253 Is reynicheydt voor al een lieve ghesellinne.Ga naar voetnoot254 255[regelnummer] Komt hier mijn goude kam, leckt dit goud-dradig hayr,Ga naar voetnoot255 Ick doop dees' dunne dweyl in dit stil water klaerGa naar voetnoot256 Daer men de steentjens op de bodem wel kan tellen. Mijn aensicht dunckt my nu begint sich te verstellen,Ga naar voetnoot258 De schoonheydt die verrijst, wat soo, dat 's d'oude slach.Ga naar voetnoot259 260[regelnummer] Och Vechthart! dat ghy nu dit schoone wesen sach,Ga naar voetnoot260 Het souw sijn jongh ghemoet tot minnen haest bekooren.Ga naar voetnoot261
[pagina 103]
Ach ick vergeckte Maeght hoe laet ick my verdoorenGa naar voetnoot262 Van eyghen liefde, en van het pluymstrijcken vals, Wel is dit aensicht, noch dees swaen-sneeuwitten hals, 265[regelnummer] Noch jonst, noch eer, noch trouw in 't minste dan meer waerdigh?Ga naar voetnoot265 Ja sy gewisselijck, 't is billick, 't is rechtvaerdichGa naar voetnoot266 Dat meenich Eelman prijst, voor goddelijck in mijn Dese volmaecktheen die my toegeheyligt zijn.Ga naar voetnoot268 Nu vlecht een Cranselijn van wit en roode roosjens, 270[regelnummer] Van Venckel en van Tijm, van bruyn en blancke sloosjes,Ga naar voetnoot270 Van paersche Vyolet, van sprenckeld Angelier:Ga naar voetnoot271 Ga naar margenoot+Ick acht geen Turcksche Tulp, noch Keysers Kroone dier,Ga naar voetnoot272 Daer de bloem-gecken dwaes soo veel gelts aen verquissen,Ga naar voetnoot273 Ick hou een Leely wit of dubbelde Nartsissen 275[regelnummer] Al veel reuck-rijcker, en veel schoonder in het oogh; Doch 't oordeel van de mensch die heft ten Hemel hooghGa naar voetnoot276 De dingen die natuur op Aerde minst mach sennen;Ga naar voetnoot277 Doch den verstandelaer, kan schoonicheydt erkennenGa naar voetnoot278 In 't geen de miente man door quae gewoonte braeckt:Ga naar voetnoot279 280[regelnummer] Die siet dat Godt elck ding hoog-prijslijck heeft gemaeckt.Ga naar voetnoot280 Wat! moeyt Margriete haer nu met Philosophye?Ga naar voetnoot281 't Leeraren voeght haer niet, maer wel de vryeryen. Hoe komt dat ick mijn tijt dan reuckeloos verquis?Ga naar voetnoot283 Och! daer verschijnt mijn sinn' de schoone beeltenisGa naar voetnoot284
[pagina 104]
285[regelnummer] Van mijn volmaeckte lief, in eeren seer verheven; Ay wel-ghebooren Heldt! ay wortel van mijn leven! Ach leven van mijn Ziel! Ick hebb' geen ander vrees, Geen ander sorg, noch angst, geen twijffeling, als dees; Te weten! dat ghy lief met vast beslooten sinnen,Ga naar voetnoot289 290[regelnummer] Een ander hertlijck lieft, en my niet kunt beminnen. Komt herwaarts Maegden houw! haelt de Harp en de Luyt,Ga naar voetnoot291 En speelt dees fantasy my doch ten hoofden uyt,Ga naar voetnoot292 En ghy mijn maerte singt, mijn lieve leyde klagenGa naar voetnoot293 Die ick selfs hebb' gemaeckt mijn Vechthart te behagen. claertjen singht, op de Stemme: Si tanto Gratiosa. 295[regelnummer] Lof Moeder van de Minne,Ga naar voetnoot295 Met u gheswind en schutterlijcke jongen,Ga naar voetnoot296 Die myn verneerde sinnen,Ga naar voetnoot297 Wel eer met een achtbaerheyt ontfongen:Ga naar voetnoot298 Ghy die 't gemoet, soo vrolijck voedt, 300[regelnummer] En salight steedts met vreuchden; Komt daeldt hier by men // En leert my kunstich rymenGa naar voetnoot301 Myn liefs deughden.
[pagina 105]
O schoonheydt net besneden,Ga naar voetnoot303 Van leest, van schick, van stal, van swier, van standen,Ga naar voetnoot304 305[regelnummer] Van uytghelesen leden, Van hooft, van hals, van heupen en van handen, Niet rang noch vet, maer wel gheset,Ga naar voetnoot307 Bevalligh en behendigh, Doch grooter gaven; zyn in u ziel gegravenGa naar voetnoot309 310[regelnummer] Noch inwendigh. Ga naar margenoot+Wat Goddelijcke reden, De wyse mont met val, en vlot, ontslippen?Ga naar voetnoot312 Doch met verstandelheden,Ga naar voetnoot313 Eerst glad gheschaeft tusschen de lieve lippen, 315[regelnummer] Insonderheyt, met onderscheyt,Ga naar voetnoot315 En kennisse der dingen, Door dit op-mercken, geen woorden, noch geen werckenGa naar voetnoot317 Hem ontspringhen.Ga naar voetnoot318 Syn hooghe geest doorluchtich, 320[regelnummer] Weet met de pen te schild'ren en te schryven Soo aerdtigh en soo kluchtich,Ga naar voetnoot321 Dat ons ghesicht en sinnen t'samen kyven,Ga naar voetnoot322 Of weesend-syn, of stof-loos-schijn,Ga naar voetnoot323 Voor onse Gheesten sweefde, 325[regelnummer] Hy maelt het vryen, het rechten, en het stryen,Ga naar voetnoot325 Of het leefde.
[pagina 106]
Ick prys lief u manieren,Ga naar voetnoot327 Ick roem in rym van u hoogh-dragent wesen,Ga naar voetnoot328 Al wat ghy meught versieren,Ga naar voetnoot329 330[regelnummer] En wat ghy looft dat wert van my ghepresen,Ga naar voetnoot330 Ick lees' ick schrijf, om tijdt verdrijf, Lust my te Reden-rijcken,Ga naar voetnoot332 Ick soeck in veelen, maer hoope dy te deelen,Ga naar voetnoot333 Te ghelijcken. 335[regelnummer] Ghy die my plach te leeren,Ga naar voetnoot335 Het gout ghemijnt uyt 't lichaem vander Aerden,Ga naar voetnoot336 Wijshartich los te ontbeeren,Ga naar voetnoot337 En 't sienlijck goet te achten nae syn' waerde,Ga naar voetnoot338 Maer boven al, in 't Aerdtsche dal, 340[regelnummer] Het Hemelsche te wenschen, Want sulck verkiesen, en baert geen swaer verliesen Voor de menschen. Wat baet my nu dit weeten, Mijn kloecke kunst, u leerelijcke lessen?Ga naar voetnoot344 345[regelnummer] Als ghy my wilt vergeeten, O Toveraer van Ioffers, en Princessen, Die my bekolt, ja rolt en solt,Ga naar voetnoot347
[pagina 107]
Besweert, en kunt belesen;Ga naar voetnoot348 Mooghdy my haten // Of dus ellendich, latenGa naar voetnoot349 350[regelnummer] In dit wesen!Ga naar voetnoot350 Seyt voorder na een weynich ademhaelens. Ga naar margenoot+Mijn vrouwe met verlof dat ick my gae verstoutenGa naar voetnoot351 Mijn goe jonst dragend' hart sou garen nu wat kouten Yets heymelijcx met u, soo 't u niet lastich viel. margriet Spreeckt op soo onbeschroomt als teghen uwe ziel. 355[regelnummer] Ist van u, of van my? maer ist van ander lieden?Ga naar voetnoot355 Mijn eerbaerheydt en voeght dan 't oore niet te bieden Aen achterklap, of smaet, een leelijck schendig dingh. claertjen Het is van u me-Vrouw; de schoone Jongelingh;Ga naar voetnoot358 Den vromen Vechthart, aen wiens heusheyt, jonst of trouweGa naar voetnoot359 360[regelnummer] Ick niet en twijffel maer my wel versekert houwe, Dan 't veel-hoofdige Beest dat lastert met op-spraeckGa naar voetnoot361 U, vrye ommegang en eerelijck vermaeck,Ga naar voetnoot362 Dat ghy ghehanthaeft t' saem hebt ettelijcke jaren: Het geen het swetset meer schaem ick u te verklaren, 365[regelnummer] Alsoo 't de reynicheydt volkomen tegen-strijdt.
[pagina 108]
margriet Hoe wordt de vrome deucht vervollight van de Nijt?Ga naar voetnoot366 Kan mijn onnooselheydt, en mijn onstrafbaer leven,Ga naar voetnoot367 Voor het gemeene volck dan geen ontschulding geven? Neen, neen ick lochen niet dat ick hem seer bemin, 370[regelnummer] Doch met een kuys ghemoet, en met een suyvre sin. Wat schaet het dat wy t'saem in eerbaerheydt verkeeren? Moet my daerom het slijm van 't volck dus onteeren?Ga naar voetnoot372 Wat icker, of wat droes, heeft my dees schand ghesmeet?Ga naar voetnoot373 Wat icker, of wat droes, doet my dit herten leet? 375[regelnummer] O ghy verdoemde Nijt! die steets met qua gewentenGa naar voetnoot375 U dorst blust met fenijn, u honger met serpenten:Ga naar voetnoot376 O ghy verdoemde Nijt! Beulinnie van de peys, Die suyght des menschen bloed, die slindt des menschen vleysch, Hert-knaegster wreet, en wrang, met u ghetaende wangen,Ga naar voetnoot379 380[regelnummer] Met u katte-ghesicht, met u piepende Slanghen, Met u venijnigh hayr, afgrijsselijcke swart, Met u wrytend ghemoet, en met u wrockigh hart,Ga naar voetnoot382 Met u gerimpelt vel, met u verdrooghde Borsten, Die 't Helsche spoock bevreest niet eens aenschouwen dorsten.Ga naar voetnoot384 385[regelnummer] Hoe komdy soo verbaest ghestoven uyt de Hel?Ga naar voetnoot385 Of ginght my arme Maeght eylacy! al te wel? Eylacy! om mijn vreucht, soo sydy nu aen 't rasen En hebt u fel vergift de menschen ingeblasen, Vermaledijt ghespuys, wat schaet u mijn geluck? 390[regelnummer] Vermaledijt ghespuys, wat baet u doch mijn druck? O groote goede God sal ick 't aen yemandt klagen? Ick klaeght misschien de geen, die 't mogelijck sal behagen.Ga naar voetnoot392 Ghelijck ach! leyder veel ter werrelt nu gheschiet,Ga naar voetnoot393
[pagina 109]
Dat men sijn jammer klaeght, aen die daer vreucht aensiet,Ga naar voetnoot394 395[regelnummer] Klaghers sijn vriendeloos: dies lijd' ick 't met verduldicheyt, Mijn hert, mijn lief, en Godt, die weten mijn onschuldicheydt. Ga naar margenoot+ claertjen Al is de loghen flux, en schichtich snel te voet, Sy grijpt terstont geen stadt in het oprecht ghemoet.Ga naar voetnoot398 margriet Maer by 't eerloose hert ghewent tot eer te rooven, 400[regelnummer] Daer reyckt haer stracx de handt het quaet en licht ghelooven,Ga naar voetnoot400 Dees vindt men over al, betichting, quade lof,Ga naar voetnoot401 Die 't water van de zee, niemant kan spoelen of,Ga naar voetnoot402 Want elck die bemindt de waerschijnende loogen. claertjen Die lichtelijck ghelooft, werdt lichtelijck bedrooghen; 405[regelnummer] Want Vals-hart dicht het quaet by wylen uyt zijn hooft.Ga naar voetnoot405 fytjen 't Is billigh dat men siet, dat men dat oock ghelooft,Ga naar voetnoot406 Al ist goed inder daet het wordt voor quaet genomen.Ga naar voetnoot407 margriet Ach! sal mijn Vechthart dan hier nimmer mogen komen? Om 't sotte vollick dat soo harssen-loos en vremdt,
[pagina 110]
410[regelnummer] Al 't dwarlen van 't verstant vaeck radeloos toe-stemdt.Ga naar voetnoot410 Of soudt ghy wel soo snoot u selven dit verbooghen?Ga naar voetnoot411 Soo raed ick Vechthart u te blyven uyt mijn ooghenGa naar voetnoot412 Met u valsch aenghesicht, soo vriendelijck vermomt. Missaeckt my, Claertjen, 't eerst als Vechthart weder komt.Ga naar voetnoot414 415[regelnummer] En stiert den droch van hier: hout hem ten minste buyten,Ga naar voetnoot415 Neen dochter! doet het niet: Wat sal ick doch besluyten? Ick weet niet hoe ick wil, ick weet niet wat ick segh, Mijn reden, en mijn raet, sijn te gelijcken wegh; Nu ben ick weer van sin dat ghy hem sult inlaten; 420[regelnummer] Een eerlijck hert en kreunt sich niet aen yemants praten. claertjen Me-vrouwe luyster! tsus! want hebb'ick wel gehoort, So staet u waerde lief en neuryt aen de poort.Ga naar voetnoot422 Sy luysteren t' samen. vechthart singht van binnen der Goden waertschapGa naar voetnoot-. Gaende op de voyse: Sal ick noch langh met heete tranen. Laest als de Goden bancketeerde, En lurckten van de Nectar soet, 425[regelnummer] Soos' over disch juyst redeneerdeGa naar voetnoot425 Van 's menschen alderhooghste goet:
[pagina 111]
d'Een sprack 't waer lust, d'ander 't is rust, d'Een sprack 't waer lust, doen seyde Godt Jupijn, Waer toe dit kibb'len? laet ons vrolijck zijn. 430[regelnummer] 't Is hier een tijdt van quinckeleeren,Ga naar voetnoot430 Het aertsche volck voert twist, en kijft, Ick wensch, en wilt ghy Hemel Heeren,Ga naar voetnoot432 Dat yder juycht en vreucht bedrijft, Viert myn gheboon, O groote goon! 435[regelnummer] Ga naar margenoot+Viert mijn gheboon, singt, springt, huppelt en lacht,Ga naar voetnoot435 Dit was gheseyt, gehoorsaemt, voort volbracht.Ga naar voetnoot436 De zalen die als Sonnen bloncken, Waren terstondt met vreuchd vervuldt, Als sy haer meugh hadden gedroncken,Ga naar voetnoot439 440[regelnummer] En wel haer sat hadden ghesmult;Ga naar voetnoot440 Hier ging den een, daer lagh den geen,Ga naar voetnoot441 Hier ging den een, daer Venus met haer Pol,Ga naar voetnoot442 De Noordsche Nijt steegh uyt haer Helsche hol.Ga naar voetnoot443 Haer fel vergift heeft sy gheblasen 445[regelnummer] Door den vergulden Hemel wyt: De Goden buys raeckten aen 't rasen,Ga naar voetnoot446 Aen 't wrocken voort, aen twist aen strijdt,Ga naar voetnoot447 Want Pluto bits, heeft met een krits,Ga naar voetnoot448 Want Pluto bits heeft Cupido verleemtGa naar voetnoot449 450[regelnummer] Zyn boogh en pijlen al, hy hem beneemt.
[pagina 112]
De Musen die met Phoebus songhen,Ga naar voetnoot451 En Pallas met den bloedt-Godt Mars,Ga naar voetnoot452 Syn al vermeestert en bespronghenGa naar voetnoot453 Van den drie-hoofden Cerbrus bars,Ga naar voetnoot454 455[regelnummer] Men smeet al doodt, 't was kleyn of groot,Ga naar voetnoot455 Men sloeght al doot; de moeder van de Min,Ga naar voetnoot456 Heeft weynich of, schier gantsch geen leven in. De Sulpher-vorst die leert nu Minnen,Ga naar voetnoot458 Met woorden van Sulpher, en Gout, 460[regelnummer] De deugd, noch eer, noch eed'le sinnen, Syn niet geacht van jong en oudt, Ist hoer of dief, 't is even lief, Ist hoer of dief, syn sy versien van geldt, Sy worden voor de vromen nu gestelt.Ga naar voetnoot464 465[regelnummer] Daer men een Hemel plach te bouwen, Daer vestmen nu een droeve Hel, Dat doen sy die om 't geldts-wil trouwen Een lompe loer of leelijck vel,Ga naar voetnoot468 Dies maeckt de droes, de kop hun kroes,Ga naar voetnoot469 470[regelnummer] Dies maeckt de droes, selden tijdt sonder strijdt, Daer d'ander als in 't Paradys verblydt.Ga naar voetnoot471 G.A. Brederode.Ga naar voetnoot-
[pagina 113]
Ga naar margenoot+ margriet De galmte van zijn zangh vervoert mijn in zijn wond'ren.Ga naar voetnoot472 fytjen Soo doet oock 't sin-rijck rijm, maer alsmen wilt uytsond'renGa naar voetnoot473 De vloeyentheyt sijns stijls, soo is hy 't puyck alleen.Ga naar voetnoot474 claertjen 475[regelnummer] Sijn vaerschen na de kunst gaen heel eenparigh heen.Ga naar voetnoot475 margriet De vindingh dochters seght, schept ghy daer in behaghen?Ga naar voetnoot476 fytjen 't Verwondert ons Me-vrou dat wy 't u hooren vraghen; Gemerckt soo levend' hy ons 't Goden mael ontbloot,Ga naar voetnoot478 Waer in de bitsche Nijt, des Hemels minne doodt. margriet 480[regelnummer] So Heldich in den strijdt is hy, als in zijn reden.Ga naar voetnoot480 claertjen Dan geeft het my niet vreemt dat ghy mindt sijn goe seden.Ga naar voetnoot481
[pagina 114]
margriet Ja waerdich is hy dat ick hem hertgrondich min. Claertjen ontsluyt de poort en laet hem komen in, Op dat ick na mijn wensch hem minnelijck omhelse, 485[regelnummer] Vermaeckt u onderwijl daer gints aen geene Elsen,Ga naar voetnoot485 Ick wil hier onverhoort mijn lief te sprake staen.Ga naar voetnoot486 fytjen Al wat u lust Me-vrou dat wordt van ons ghedaen. margriet Neemt wel acht op de deur, en komt oock niet eer nader, Of ten sy in den hof daer yemant komt van Vader.Ga naar voetnoot489 Sy gaen wech.
Vierde handeling. Juffer margriet, Vechthart. 490[regelnummer] Daer komt mijn Son! mijn Vechthart! wat een braef ghestalt,Ga naar voetnoot490 Hoe ick hem meer beschouw, hoe hy my bet bevalt.Ga naar voetnoot491 vechthart Ach! myn waertste! myn schoon Margriet,Ga naar voetnoot492 De eer die ick van u gheniet, Door u jongstich ontmoeten:Ga naar voetnoot494
[pagina 115]
495[regelnummer] Verbindt dit lijf en ziele slaef,Ga naar voetnoot495 Die ick u schoonte tot een gaefGa naar voetnoot496 Hier storte voor u voeten. Ghehenght dat sy u stadich sien,Ga naar voetnoot498 Of anders moet dit lichaem vlien 500[regelnummer] Naer Plutoos droeve wooningh. margriet Quelt d'af-zijn u, het quelt my oock, En voel in 't hert een selfde spoock,Ga naar voetnoot502 Myn zielens blye Coningh: Ghelijck de Son de Aerd' verheught 505[regelnummer] Naer 't dompigh weer, soo ghy verjeught,Ga naar voetnoot505 Myn ziel in u by-wesen. Myn lief, myn licht, myn sonne-schijn, Ga naar margenoot+Myn liefden is, ghelooft het myn, Uyt uwe liefdens Son gheresen. vechthart 510[regelnummer] Hoe luckigh loopt myn vryery, Nadien ick u soo waerdich sy:Ga naar voetnoot511 Ay lief geeft my dan kusjens! margriet Niet kusjens, ô mijn lief alleen! Maer boven dat en het gemeen,Ga naar voetnoot514 515[regelnummer] Al d'Eerbaerlijcke lusjens.Ga naar voetnoot515
[pagina 116]
vechthart Ha kusjens! kusjens Nectar soet, Die dickmaels ick herkussen moet Om d'hette wat te blussen. De Vermillioene roose mondt, 520[regelnummer] Die my dees soete kusjens jont, Kan ick met maet niet kussen. margriet Houdt Vechthart lief! ay! houdt, houdt op, Ick sien de brandt styght in de top Van u verliefde sinnen: 525[regelnummer] Te veel te kussen dat is quaat, En port ons, dat de neygingh gaetGa naar voetnoot526 Veer boven kuysche Minnen. 'k Weet Vechthert lief, 'k weet u gedacht, En waer nae dat dit kussen tracht, 530[regelnummer] 't Is om u lust te boeten:Ga naar voetnoot530 Denckt vry dat nu noch nimmermeer, Ghy schenden sult myn Maeghden eer, Al sou 'k u derven moeten.Ga naar voetnoot533 vechthart Wat praet, waer dat de eer gheschent? 535[regelnummer] O neen Me-vrouw, dat niet in prent,Ga naar voetnoot535 't Waer d'eer noch meer verheven: Soo ghy bejonstight myn gheluck, Dat ick u Lentsche Roose pluckGa naar voetnoot538 Blijf ick u trouw myn leven.
[pagina 117]
margriet 540[regelnummer] Als uwe lust dan waer versaet,Ga naar voetnoot540 En voor my layder al te laet,Ga naar voetnoot541 Soo sout ghy my verlaten: En dan voor de ghenooten eer,Ga naar voetnoot543 Niet trouwelijck och! lieven meer, 545[regelnummer] Maer gantsch af keerich haten. De Jonghelingen al ghelijck, 't Sy arrem, middelmaet, of rijck Die hebben sulcke sinnen,Ga naar voetnoot548 Dat sy wel willen trouw aengaenGa naar voetnoot549 550[regelnummer] En met een Ioffer t' Echte staenGa naar voetnoot550 Als sy haer sinnen winnen.Ga naar voetnoot551 Maer ist een geyle ritse Maeght,Ga naar voetnoot552 Die 't soo vaeck toelaet als men 't vraeght, Ga naar margenoot+Soo sal men van hun hooren: 555[regelnummer] Dees Iuffer het heel willich leeGa naar voetnoot555 Dat ick myn lust en wille dee Wie weet wie 't dee te vooren? vechthart Voorwaer 't waer jammer en verdriet, Of dit al dickmael waer gheschiet,Ga naar voetnoot559 560[regelnummer] Dat al de jonghe knapen Soo soude syn van wil en sin; En draghen liefde noch oock min, Dan alleen om 't by-slapen.
[pagina 118]
margriet En of sy 't schoon niet al en doen,Ga naar voetnoot564 565[regelnummer] Soo vindtmen doch soo men'gh fatsoen,Ga naar voetnoot565 Die daer alleen na trachten.Ga naar voetnoot566 vechthart Ick en straft niet daer zijnder veel,Ga naar voetnoot567 Maer mijn hart is te vroom en eel Om t' hebben die ghedachten. 570[regelnummer] Acht ghy myn liefd' en trouwe Min, Soo slap en nietigh dat myn sin Van u souw kunnen keeren: Wanneer ick uyt u blye schoot Door uwe soete jonst ghenoot 575[regelnummer] Mijn wil en myn begeeren. Myn suycker lieve Engel ach! Veel liever hadd' ick dat den dagh My nummer mocht beschynen: Of dat ick in de Molle aerd,Ga naar voetnoot579 580[regelnummer] (Soo veel acht ick u schoonheyt waert) Terstont hier mocht verdwijnen.Ga naar voetnoot581 Soo ick dan nummer weder-keer, Na dat ik hebb' u roem en eer, En kuysheydt u benomen. margriet 585[regelnummer] O Vechthart lief myn troost die leeft,Ga naar voetnoot585 De spiegel die men daer van heeft,Ga naar voetnoot586 Doet ons wantrouwich schromen.
[pagina 119]
vechthart De vromen vaeck gheschiet te kort,Ga naar voetnoot588 Dat hy mistrout verstooten wort,Ga naar voetnoot589 590[regelnummer] Om 't geen de snoo bedreven.Ga naar voetnoot590 margriet Dat doet dat onder Vromen schijn,Ga naar voetnoot591 Veel snoode Vrouwe-schenners zijn, Misbruyckend' 't heyligh leven.Ga naar voetnoot593 vechthart Seght, waer voor ben ick dan gheacht,Ga naar voetnoot594 595[regelnummer] Voor vroom, of voor een guyt verdacht?Ga naar voetnoot595 margriet Voor vroom. vechthart Ay soo laet my dan pleghen Myn herten wensch ô myn Margriet! margriet Die suyv're Eerbaerheydt ghebiedt Ga naar margenoot+My, dat ick het houw teghen.Ga naar voetnoot599 600[regelnummer] Doch myn Vechthardus om dat ghy 't Soo ernstelijck begeert van my,
[pagina 120]
Soo sal ick 't u vergunnen: Vermits myn Son ghy 't waerdigh zijt, En bidd' verwacht nu maer den tijdGa naar voetnoot604 605[regelnummer] Dat wy't volbrenghen kunnen. Bedeckt sonder te syn ghesien,Ga naar voetnoot606 Op dat het voor de vreemde lien Mach blyven gantsch verhoolen. vechthart Kom gaen wy naer 't ligustrum-dack,Ga naar voetnoot609 610[regelnummer] En plucken daer aen 't roosen rack,Ga naar voetnoot610 De lusjens soet ghestoolen. margriet Al ree, te gang, myn eyghen lief!Ga naar voetnoot612 Myn soetertjen, myn hartjens dief Geeft my nu duysent kusjens? vechthart 615[regelnummer] Seer garen lief! myn schoon Goddin! Nu ghy my troostet met u min, En' t ghebruyck van u lusjens.Ga naar voetnoot617 Binnen.	margenoot+ A 4 r^o [tekstkritische noot]Boven Eerste bedrijf staat in 1638 en 1644 op twee regels G.A. Brederoods Het daghet uyt den Oosten - Eerste uytkomst cursief - 1 sierletter M over 9 regels. voetnoot3 haelt ... fris: ga de frisse lucht van het water inademen. voetnoot4 bebiesde boord: met biezen begroeide oever. voetnoot5 mijn Dochters: mijn vriendinnen (dochter = jong meisje). voetnoot8 schrale schorre keel: de kleinerende woorden waarmee Margriet over haar stem spreekt, zijn misschien verklaarbaar als een weerslag van haar sombere stemming. voetnoot9 Verseeckert: sluit; met alle zijn behoorte: zoals het behoort. voetnoot11 van: door; mijn gespeel: mijn vriendin. voetnoot13 met ghemack: in alle rust, ontspannen; stromen: zie blz. 26. voetnoot14 Boecke bomen: beuken. voetnoot15 Elst: elzen (voor de interpretatie als een meerv. zie vs. 485).* voetnoot16 Van: door; de verliefde Hop: de hop is een klimplant die zich om de stam en de takken van bomen slingert. voetnoot17 bekoort: verleidt, verlokt. voetnoot20 Gaet daer enz.: na dit vers gaan de beide Staet-dochters af en begint een monoloog. voetnoot21 ghedwongen: bedwongen, beteugelde; willige: vrijwillige. voetnoot22 lye: lijden, verdriet. Met vs. 21 en vs. 23a vormt deze regel een aanspreking tot de liefde. voetnoot23 kleyn verkooren Godt: kleine, uitverkoren god (Cupido). voetnoot24 sinnelijcke: redelijke. voetnoot25 beheert: beheerst; moog'lijckheden: vermogens. voetnoot26 spitvinnich: scherpzinnig. margenoot+ A 4 v^o voetnoot27 Verbystert: in de war brengt; vervreemt: ontrooft (Halma, blz. 703); hoogh-vermogen: oppermachtige. voetnoot28 schrickt en schut: afschrikt en tegenhoudt. voetnoot29 ontsach: vrees; heerschapt: beheerst. voetnoot31 grootmoedich: zeer moedig, vermetel. voetnoot33 tuckt, op Moorden en vernielen: belust op doden en verscheuren. voetnoot36 Bors: everzwijn. voetnoot37 noyt, noch: herhalingen van de ontkenning die in vs. 35 en 36 reeds met noch uitgedrukt is (vgl. Stoett, § 231). voetnoot38 brood-droncken: overmoedig. voetnoot39 stracx: dadelijk. voetnoot40 Spinjoens: spaniels; Bracx:* mv. van brak (een lopende jachthond). voetnoot41 slechte: eenvoudige, simpele; mellick beesten: koeien. voetnoot42 wat maecksel of wat geesten: welke schepsels of welke wezens ook.* voetnoot44 selfs: zelf; 't onderaerdtse Vee: de dieren die onder de grond leven. voetnoot46 buygen: bedwingen. voetnoot48 Godheydt: goddelijkheid. voetnoot50 plockt: plukt; teeldt: voortbrengt, met u brengt. voetnoot51 jeuchelijcke: de frisheid, de bekoring van de jeugd bezittend; heyl-kruyt: bereklauw.* voetnoot53 bedyen: groeien. voetnoot54 haest: weldra; verandert: veranderen (het ondw. is Der Bomen vier-kleen); Tyen: jaargetijden. voetnoot55 vier-kleen: feestgewaden; haer bloeyende gestalt: hun verschijningsvorm tijdens de bloei. [tekstkritische noot]61 vermeetel heden in 1638 vermeetelheden, in 1644 vermetelheden - 74 sot in 1638 en 1644 soo voetnoot58 En houd niet langer stal: houdt zich niet langer stil. voetnoot59 hoerachtich: ontrouw, wispelturig. voetnoot60 Verrockt: verplaatst met een ruk. voetnoot61 Dit Schepsel: de mens. voetnoot62 trapt: betreedt. voetnoot64 geringh: spoedig (WNT IV, kolom 1674); de lichte wijnt: de wispelturige wind. voetnoot65 tydeloose: kortstondig levende (WNT XVII, kolom 63). voetnoot66 waggelt met sijn lust: is veranderlijk in zijn begeerten. voetnoot68 kuyfelt met de keur: verandert zijn voorkeur; duystmael:* duizend maal (WNT III, kolom 3637). voetnoot70 dit ronde rondt: de rondingen van mijn lichaam; vernieten en verwand'len: veranderen en te niet gaan (prothusteron). voetnoot71 rif: lichaam. voetnoot72 Pluto: god van de onderwereld. margenoot+ B 1 r^o voetnoot74 snoo: snode, boosaardige; al te sot verkiesen: een uitermate dwaze voorkeur voor een ander.* voetnoot75 aerdigh: bekwaam, kunstvaardig. Of: bevallig, elegant? Zie WNT Suppl. I, kolom 264-265; tafereelt: afbeeldt. voetnoot79 blaeu: vaal. voetnoot80 recht ... bloed: met de juiste verhouding van blank en blozend; precies naar het leven; besprenght:* overtogen (eig. besprenkeld, bestrooid). voetnoot81 wel ghedane: goed gevormde. voetnoot82 gekruyft: gekruld; swad'rich: golvend.* voetnoot85 braef: degelijk, voortreffelijk. voetnoot88 vervoert: wegvoert (vgl. vs. 95: ongeminde Maeght); men leze een komma achter ondergang en in vs. 89 een punt achter my. voetnoot89 schaerts, met sparen: op karige wijze, door spaarzaamheid. voetnoot92 immers: niettemin, toch. voetnoot93 En kan: kan dan (En is deel van de ontkenning). voetnoot95 Van: met. voetnoot96 leyder laes: helaas; al: helemaal. voetnoot97 U Godtheyt is versiert: uw goddelijkheid is verzonnen. voetnoot98 bestaet in recht, noch reden: is rechtvaardig noch redelijk. voetnoot99 't Is ydel ongegrond: het is zinloos, het is ongegrond.* voetnoot100 malle sinnelijckheid: dwaze lust. voetnoot101 Die uyt keursieck enz.: die, gedreven door een zucht tot kiezend omzien naar nieuwe slachtoffers, de hartstochten weet te wekken, die sluimeren in het bloed van mooie vrouwen.* [tekstkritische noot]109 onvliebare in 1638 en 1644 ontvliebare voetnoot105 oolijck: slimme, doortrapte; soo Hemels hebt verheven: zo ten hemel hebt verheven. voetnoot107 wat lastert uwe sin: wat denk (en zeg) je schandelijke dingen. voetnoot109 flits: schicht, pijl; onvliebare: onontkoombare. voetnoot110 ylen: onzin praten.* voetnoot112 deeren: meisje. voetnoot113 nette-schutter: Cupido, gewapend met pijl en boog en een net.* voetnoot114 brossche: kwetsbare. voetnoot117 En hebdy klem, noch kunst: heb je er de kracht en de bekwaamheid niet voor. voetnoot118 dit volck: het aards geslacht; Hemel-lien: halfgoden(?). margenoot+ B 1 v^o voetnoot120 daer: terwijl toch; vol vyers: vol vurige verliefdheid. voetnoot122 Van: tegen, op; sonder vruchten: vruchteloos. voetnoot125 dit deerlijck opsien: deze droevige blik. voetnoot126 Niet eens: niet te eniger tijd, nooit. voetnoot130 schrandriseeren: nadenken over; je gedachten uitspreken over. voetnoot134 recht als ghy: net als jij; versotten: verliefd worden. voetnoot135 dese gicht: deze gift (nl. de liefde); den Hemel: onderwerp van de zin. voetnoot136 geefs': geeft ze; s' verwijst naar den hemel, hoewel dit mannelijk is. voetnoot137 slach-oorden: eig. slagorden, maar hier wel met de bijgedachte van ‘plaatsen waar slag geleverd wordt’. voetnoot138 ziel-spouwers: stervenden (spouwen: spuwen). voetnoot140 vrucht: vreugde. voetnoot141 staels: ongebruikelijke genitief van ‘staal’. voetnoot142 bitse: tot bijten geneigde. voetnoot143 schiet de schutten los: vuurt het geschut af. voetnoot144 rotst: rijdt wild en woest; rundt: rent (van het werkw. runnen).* voetnoot145 voor-draf: voorhoede, de eerste gelederen; aen de vesten: bij de wallen. voetnoot146 schermutsen: schermutselen; streng:* kloek, dapper; af-wijcken: terugdeinzen. voetnoot150 vloock: golvend of bol van de wind; geestich:* sierlijk, fraai. voetnoot151 verbleeckt: doet verbleken.* voetnoot155 tocht: heftigheid, onstuimigheid. voetnoot156 meuckt: zacht wordt; leemiger, kneedbaarder, vatbaarder voor indrukken. voetnoot159 soo geringt: uit hoe kleine ringen ook samengesteld.* voetnoot160 gheschut: pijlen. voetnoot161 Al waert schoon dat ghy u ... liet: al liet gij u ook. voetnoot164 door 't ghehoor: door het horen. margenoot+ B 2 r^o voetnoot165 Ten waer dat enz.: tenzij je, door en door verkild, in je diepste wezen (In u Natuur) alle menselijke eigenschappen door de uiterste koude had verloren.* voetnoot168 vermaelt: afgeschilderd. voetnoot171 suffe: verslagen, moedeloze. voetnoot172 het nood-lot schickt: beschikt, bepaalt het lot. voetnoot174 sinnen: neigingen, aandriften.* voetnoot175 waer het immer: waar het ook maar. voetnoot177 rueckeloose: onbezonnen, onvoorzichtige; wat mooghdy u toeleggen: wat kun je verwachten, waar kun je op rekenen. voetnoot178 de hoop: bijstelling bij de valsche vrouw. voetnoot179 loos: onbetrouwbaar, bedrieglijk. voetnoot181 De rechte streecken: de echte streken, datgene wat men werkelijk doet. Deze woordgroep is onderwerp van Is (vs. 182). voetnoot182 loch, en droch: leugen en bedrog. [tekstkritische noot]Tweede handeling in groot kap.; de gehele rei romein - 183 sierletter D over 4 regels - na vs. 197 in 1638 een onjuiste custode, nl. En i.p.v. Hoe voetnoot185 ons behoeven: wat wij nodig hebben. voetnoot187 tot haer scherm: om ze te beschermen. voetnoot192 Astrea: godin van de gerechtigheid in de Griekse mythologie.* voetnoot196 Komt sticht oock enz.: kom, zing onze reizangen met ons mee. voetnoot197 ons jonghe struycken: onze dochters.* margenoot+ B 2 v^o voetnoot201 afjonst: afgunst. voetnoot202 achterklap haer snoo ghesegh: de boosaardige beweringen van de laster. voetnoot203 daer voor: in plaats daarvan. voetnoot205 licht: ons toestraalt. voetnoot209 die: hier lijd. voorw.; in vs. 204-208 onderw. voetnoot211 hem: hen. voetnoot218 Wat wenscht men enz.: welk geluk wenst men nog meer. voetnoot219 Maer wie enz.: maar wie met de zinnelijke liefde begint (vgl. voor aenslaet WNT I, kolom 310 en Stommen Ridder, vs. 628). voetnoot220 het: nl. Hoe haest ... smooren (vs. 221). voetnoot221 haest: snel; smooren: uitdoven. [tekstkritische noot]Velden cursief; de opschriften romein; Derde handeling in groot kapitaal - 231 sierletter K over 4 regels. voetnoot223 Hem: zich; Hymens: van de god van het huwelijk. voetnoot229 En baert maer: baart slechts. margenoot+ B 3 r^o voetnoot231 hoe langsaem of hoe loom: juist vóór de opspringende waterstraal van een fontein ombuigt om neer te vallen, schijnt de beweging van het water te vertragen. Margriet bevindt zich blijkbaar bij een fontein in de tuin (vgl. ook vs. 256). voetnoot232 dartel: speels. voetnoot233 Dees water-beecken enz.: deze tranenstromen ontspringen evenzo (nl. langsaem en loom, Doch dartel) aan mijn lauwe tranen.* voetnoot234 Die verwijst naar water-beecken; swierend: kronkelend. voetnoot235 schoorloos: zonder oevers, niet in een bedding besloten.* voetnoot236 doof: dof. voetnoot239 wan-gelatich: met een droevig uiterlijk; onghedaen:* ontdaan, bedroefd. voetnoot240 stemmicheydt: bezadigdheid, ingetogenheid. voetnoot241 mijn: mij (lijd. vw.). voetnoot244 Verschooten: verbleekt van schrik; selfs ick: ik zelf. voetnoot246 hem ... voor my verbasen: van mij schrikken. voetnoot247 ongereddert: slordig, onverzorgd. voetnoot248 Dit hulsel: mijn haar, mijn kapsel; verschickt, versloryt en verspreyt: slecht geschikt, verslonst en in de war. voetnoot249 kostlijcke ghesmyde: kostbare sieraden.* voetnoot252 Nu dondert enz.: kom nu snel te voorschijn, verdwenen bekoorlijkheden. voetnoot253 minne: minnekozen (zonder eind-n wegens het rijm). voetnoot254 voor al: vóór alles, bovenal. voetnoot255 leckt dit goud-dradig hayr: maak mijn gouden haar glanzend. Eig. lickt (WNT VIII, kolom 2401). voetnoot256 dweyl: doek, handdoek. voetnoot258 begint sich te verstellen: begint er weer beter uit te zien. voetnoot259 wat soo: uitroep van voldoening: kijk eens aan!; dat 's d'oude slach: zo is het weer als vroeger. voetnoot260 dat ghy nu ... sach: mocht gij nu zien; wesen: gelaat. voetnoot261 sijn: dit verwijst naar Vechthart, hoewel Margriet hem in de voorgaande regel aangesproken heeft; men zou dus uw verwachten. [tekstkritische noot]265 meer waerdigh in 1638 mee-waerdigh, in 1644 mee-waerdig voetnoot262 vergeckte: verdwaasde; verdooren: het hoofd op hol brengen. voetnoot265 jonst: liefde; meer waerdigh: meer waard; de emendatie is van TW (1890). voetnoot266 Ja sy gewisselijck: ja, dat zijn ze zeker. voetnoot268 toegeheyligt: gewijd, geschonken. voetnoot270 bruyn: donker gekleurde; sloosjes: sleutelbloemen.* voetnoot271 sprenckeld Angelier: gespikkelde anjelier. margenoot+ B 3 v^o voetnoot272 Ick acht (+ ontkenning): ik hecht geen waarde aan; Keysers Kroone: keizerskroon, een lelieachtige plant (Frittillaria Imperialis L.).* voetnoot273 verquissen: verkwisten.* voetnoot276 de mensch: de gewone man; die verwijst als herhalend onderwerp naar 't oordeel van de mensch. voetnoot277 minst mach sennen: het minst kan zenden, kan verschaffen; dus: de zeldzaamste voortbrengselen van de natuur.* voetnoot278 den verstandelaer: de kenner. voetnoot279 't geen de miente man ... braeckt: waarvan de gewone man een afkeer heeft (zie WNT III, 1007). voetnoot280 Die: aanw. vnw., verwijzend naar den verstandelaer (vs. 278). voetnoot281 moeyt ... haer: bemoeit zich. voetnoot283 reuckeloos: onnadenkend. voetnoot284 mijn sinn' (meew. vw.): voor mijn gedachten. [tekstkritische noot]De titel van de melodie cursief; het gehele lied romein - 295 sierletter L over vier regels - 298 met een Lb. met eer en voetnoot289 lief: geliefde (aanspreking). voetnoot291 houw: uitroep om de aandacht te trekken.* voetnoot292 fantasy: muizenissen; my ... ten hoofden uyt: uit mijn hoofd. voetnoot293 maerte: dienares (zie WNT IX, kolom 49); mijn lieve leyde klagen: mijn bitterzoete klaaglied* voetnoot295 Lof Moeder van de Minne: dit lied komt ook voor in de Lucelle (vs. 1026-1095) en in het Groot Lied-boeck (blz. 382-384). Voor de melodie zie men de aant. achterin. De hier volgende annotaties bij het lied komen voor een deel overeen met die van C.A. Zaalberg in G.A. Bredero's Over-gesette Lucelle (Culemborg 1972). De tekstvarianten zijn die van het Lied-boeck. Moeder van de Minne: Venus. voetnoot296 schutterlijcke: die met pijl en boog schiet. voetnoot297 myn verneerde sinnen: mijn nederig gemoed (omschrijving voor ik). voetnoot298 met een achtbaarheyt: met eerbied. voetnoot301 by men: bij mij. [tekstkritische noot]304 van stal, van swier Lb. van swier van stal - 307 rang Lb. vangh - 309 gegraven Lb. begraven - 311 Lb. Och wat volmaeckte reden - 313 Doch Lb. Die - 314 glad geschaeft tusschen de Lb. syn gecleynst door t'breyn en - 318 noch geen Lb. nochte - 322 ghesicht Lb. ghemoet - 323 weesend-syn Lb. t'waere zyn - 324 Gheesten Lb. Geest en voetnoot303 net besneden: fraai gevormd. voetnoot304 schick: bouw; stal: gestalte, lichaamsbouw; swier: beweging; standen: houding. voetnoot307 rang: mager; wel gheset: stevig gebouwd. voetnoot309 gegraven: besloten, verborgen.* margenoot+ B 4 r^o voetnoot312 met val: bevallig, zwierig; vlot: vloeiend. voetnoot313 met verstandelheden: verstandig. voetnoot315 onderscheyt: juist oordeel. voetnoot317 op-mercken: opmerkzaamheid, aandacht. voetnoot318 Hem ontspringhen: ontgaan hem. voetnoot321 aerdtigh: kunstvaardig (WNT Suppl. I, kolom 262; Lucelle: geestig; Lied-boeck: gepast). voetnoot322 ons ghesicht: ons gezicht (zintuig); sinnen: (ons) verstand, (onze) geest.* voetnoot323 weesend-syn: levende werkelijkheid; stof-loosschijn: onstoffelijke verbeelding. voetnoot325 maelt: schildert; het rechten: het voeren van een rechtsgeding. [tekstkritische noot]329 meught Lb. cont - 330 het Lb. dat - 331 ick Lb. en - 337 Wijs hartich los Lb. Loshertich - 347 rolt Lb. nolt. voetnoot327 lief: liefste (aanspreking). voetnoot328 u hoogh-dragent wesen: uw fiere aard. voetnoot329 versieren: bedenken. voetnoot330 looft: prijst; wert: wordt. voetnoot332 Lust my enz.: heb ik er plezier in een gedicht te schrijven; na dit vers leze men een punt. voetnoot333 Ick soeck in veelen enz.: ik probeer in veel opzichten op u te lijken, maar kan slechts hopen dit ten dele te doen. (Of betekent ghelijcken hier behagen? Zie MNW II, kolom 1263.) voetnoot335 Ghy die enz.: de vzn. 335-340 vormen de aanspreking die bij de vraag in vs. 343-344 behoort. De vzn. 341-342 zijn een tussengevoegde zin. voetnoot336 ghemijnt: opgedolven. voetnoot337 Wijshartich: met een verstandige aard (vgl. WNT VI, kolom 33, onder c); waarschijnlijk is wijshartich bijw. bep. bij los; los: zonder te hechten aan het stoffelijke. voetnoot338 't sienlijck goet: de zichtbare dingen. voetnoot344 kloecke kunst: gedegen bekwaamheid in het dichten. voetnoot347 bekolt: betovert; rolt en solt: met mij doet als met een speelbal. voetnoot348 belesen: betoveren (synoniem van Besweert). voetnoot349 Mooghdy: kun je; dus ellendich: zo rampzalig. voetnoot350 dit wesen: deze staat. margenoot+ B 4 v^o voetnoot351 met verlof enz.: sta mij toe, dat ik de stoute schoenen aantrek. voetnoot355 maer ist van ander lieden?: maar als het over anderen gaat (dan ...).* voetnoot358 de schoone Jonghelingh: de zin die hier begint, wordt na vs. 360 niet vervolgd en blijft dus onafgemaakt. In vs. 361 begint een hoofdzin waarvan de schoone Jonghelingh ... houwe geen deel uitmaakt. voetnoot359 heus heyt: wellevendheid; jonst: genegenheid. voetnoot361 Dan: maar; dat is hervattend onderw.; 't veel-hoofdige Beest: de laster; lastert met op-spraeck:* beledigt door in opspraak te brengen. voetnoot362 U, vrye ommegang: uw ongedwongen, vrijmoedige omgang; eerelijck vermaeck: eerbare ontspanning. voetnoot366 Nijt: afgunst. voetnoot367 onnooselheydt: onschuld; onstrafbaer: onberispelijk. voetnoot372 het slijm van 't volck: de heffe des volks.* voetnoot373 icker: boze geest; (eig. ‘nikker’); droes: duivel. voetnoot375 qua gewenten: boosaardige aanwensels. voetnoot376 serpenten: slangen.* voetnoot379 ghetaende: vaalgeel gekleurde. voetnoot382 wrytend: knagend. voetnoot384 dorsten: discongruent voor dorste ('t Helsche spook is onderwerp). voetnoot385 verbaest: uitzinnig, doldriftig (WNT XIX, kolom 196). voetnoot392 die: aan wie. voetnoot393 leyder: helaas. voetnoot394 aen die enz.: aan wie er vreugde in vindt. margenoot+ C 1 r^o voetnoot398 grijpt ... stadt: verovert zich niet terstond een plaats. voetnoot400 stracx: onmiddellijk; het quaet en licht ghelooven: de lichtgelovigheid inzake het kwaad (onderw. bij reyckt). voetnoot401 quade lof: laster, kwaadsprekerij. voetnoot402 niemant (belangh. voorwerp): bij niemand; of: af. voetnoot405 dicht: verzint. voetnoot406 billigh: redelijk. voetnoot407 voor quaet genomen: als kwaad opgevat. [tekstkritische noot]420 Claertjen staat in 1638 voor vs. 420 i.p.v. voor vs. 421 - Gaende op de voyse fractuur; de titel van de melodie cursief - 423 sierletter L over 4 regels - 423 de Goden Lb. Goden voetnoot410 't dwarlen: de dwalingen; radeloos toestemdt: onverstandig, onnadenkend als waar aanneemt. voetnoot411 wel soo snoot: wat nog veel erger zou zijn; u selven dit verbooghen: u zelf hierop - d.i. op wat de mensen zeggen - beroemen. Margriet spreekt Vechthart nu dus in gedachten aan, nadat ze in vs. 408 nog over hem gesproken heeft. voetnoot412 Soo raed ick Vechthart u: dan raad ik u, Vechthart, aan. voetnoot414 Missaeckt my: zeg dat ik er niet ben (WNT IX, kolom 886); 't eerst als: de eerste de beste keer dat. voetnoot415 droch: bedrieger. voetnoot422 staet ... en neuryt: staat te zingen. Gezien vs. 472 is het woord neuryt hier weinig op z'n plaats. voetnoot- van binnen: in de coulissen; waertschap: gastmaal; Der Goden waertschap is de titel van het gedicht, dat ook in het Groot Lied-boeck opgenomen is (blz. 143-144). voetnoot425 Soo: toen; over disch: aan tafel, tijdens de maaltijd. [tekstkritische noot]427 seyde Godt Lb. sey den God - 431 voert twist Lb. woort-twist - 435 huppelt Lb. hippelt - 436 voort Lb. voorts - 438 terstondt Lb. terstonts - 440 wel haer Lb. haer wel - 443 Noordsche Lb. Nortsche voetnoot430 quinckeleeren: vrolijk zingen. voetnoot432 wilt: wil het. margenoot+ C 1 v^o voetnoot435 Viert myn gheboon: eerbiedig mijn geboden, neem mijn geboden in acht. voetnoot436 voort: dadelijk. voetnoot439 haer meugh: hun bekomst. voetnoot440 haer: zich. voetnoot441 den geen: de ander.* voetnoot442 Pol: minnaar (Mars?). voetnoot443 De Noordsche Nijt: de stuurse afgunst.* voetnoot446 buys: beschonken. voetnoot447 voort: vervolgens. voetnoot448 Pluto: Griekse god van de onderwereld; bits:* vinnig, vijandig; met een krits: met een snelle, grissende beweging.* voetnoot449 verleemt: machteloos gemaakt. [tekstkritische noot]450 al, hy hem Lb. hy hem al - 451 Phoebus Lb. Phebo - 455 smeet Lb. sloecht - 459 Sulpher Lb. silver - 461 en oudt Lb. noch oudt - 464 worden Lb. werden - de ondertekening cursief. voetnoot451 Phoebus: Apollo, de leider van de Muzen. voetnoot452 Pallas: Pallas Athene, de Griekse godin van de wijsheid; bloedt-Godt: oorlogsgod. voetnoot453 al: allen. voetnoot454 Cerbrus: Cerberus, de driekoppige hond die de onderwereld bewaakte. voetnoot455 smeet: sloeg; al: alles. voetnoot456 de moeder van de Min: Venus. voetnoot458 De Sulpher-vorst: de ‘zwavelvorst’, d.w.z. de god van de onderwereld, tevens de ‘zilvervorst’, de god van de rijkdom. Vgl. de aant. bij vs. 448. voetnoot464 voor de vromen: boven de deugdzamen. voetnoot468 loer: lummel; vel: wijf. voetnoot469 droes: duivel; kroes: dol, driftig. voetnoot471 Daer: terwijl; verblydt: zich verblijdt. voetnoot- G.A. Brederode: zie blz. 50. margenoot+ C 2 r^o voetnoot472 galmte: volle klank; in: door. voetnoot473 uytsond'ren: afzonderlijk bezien (?). voetnoot474 soo is hy enz.: dan is hij de beste van allen. voetnoot475 vaerschen: verzen; na de kunst: volgens de regels van de kunst; eenparigh: gelijkmatig. voetnoot476 De vindingh: de uitbeelding; dochters: meisjes; zie vs. 5. voetnoot478 Gemerckt: aangezien; ontbloot: voor ogen stelt. voetnoot480 So Heldich: even heldhaftig. voetnoot481 Dan ... vreemt: dan verwondert het mij niet; seden: eigenschappen, inborst. [tekstkritische noot]Het opschrift romein; Vierde handeling in groot kapitaal; de gehele samenspraak (vs. 492-617) romein. voetnoot485 aen geene Elsen: bij die elzen (vgl. vs. 15). voetnoot486 onverhoort: zonder dat iemand mij hoort; te sprake: te woord. voetnoot489 Of ten sy: of het moest zijn dat.* voetnoot490 braef: kloeke, goed gebouwde. voetnoot491 hoe hy my bet bevalt: hoe beter hij me bevalt. voetnoot492 waertste: liefste. voetnoot494 u jongstich ontmoeten: uw vriendelijke bejegening. voetnoot495 Verbindt dit lijf enz.: maakt mij als een slaaf met lichaam en ziel aan u verbonden.* voetnoot496 Die: verwijst naar lijf en ziele; u schoonte: uw schoonheid. voetnoot498 Ghehenght: sta toe; stadich: voortdurend. voetnoot502 voel: ik voel; spoock: kwelling, onrust. voetnoot505 Naer't dompigh weer: na nevelig weer; soo ghy verjeught: zo verblijdt gij. margenoot+ C 2 v^o voetnoot511 Nadien: aangezien; waerdich: dierbaar. voetnoot514 het gemeen: de gewone dingen, de gewone blijken van genegenheid (?). voetnoot515 Eerbaerlijcke lusjens: alle liefdesgenietingen die met de eerbaarheid stroken. voetnoot526 port ons, dat: prikkelt ons, zodat. voetnoot530 u lust te boeten: uw hartstocht te bevredigen. voetnoot533 u derven moeten: u voorgoed moeten missen. voetnoot535 dat niet in prent: beeld u dat niet in. voetnoot538 u Lentsche Roose: uw lenteroos, de roos (als symbool van de maagdelijkheid) van uw jeugd (vgl. ook vs. 1278). voetnoot540 versaet: verzadigd. voetnoot541 En voor my enz.: en het voor mij, helaas, al te laat zou zijn.* voetnoot543 voor de ghenooten eer: als dank voor het liefdesgenot, dat mij mijn eer heeft gekost. voetnoot548 Die hebben sulcke sinnen: die zijn zodanig gezind. voetnoot549 trouw aengaen: trouw beloven. voetnoot550 Ioffer: ongehuwde jonge vrouw uit aanzienlijke stand; 't Echte staen: trouwen. voetnoot551 haer sinnen: haar gemoed, haar hart. voetnoot552 ritse: synoniem van geyle, wellustige. margenoot+ C 3 r^o voetnoot555 het ... lee: stond het toe. voetnoot559 Of ... gheschiet: ook al zou dat vaak voorgekomen zijn. voetnoot564 En of sy enz.: en al doen ze het niet allemaal. voetnoot565 soo men'gh fatsoen: zoveel mannen van dat slag (WNT III, kolom 4389). voetnoot566 na trachten: naar streven. voetnoot567 straft niet: spreek het niet tegen (WNT XV, kolom 2096). voetnoot579 Molle aerd: mollengrond (?).* voetnoot581 verdwijnen: men leze hierna een komma, want de vzn. 582-584 vormen een voorwaardelijke bijzin bij vs. 576-581. voetnoot585 myn troost die leeft: mijn levende liefste, mijn liefste die hier in levenden lijve bij mij bent. voetnoot586 De spiegel: de voorbeelden waaraan men zich spiegelen kan. [tekstkritische noot]594 waer voor in 1638 en 1644 waer door voetnoot588 De vromen (meew. vw.): de deugdzame. voetnoot589 Dat: doordat. voetnoot590 de snoo: de boosaardigen. voetnoot591 Dat doet dat: dat komt doordat er. voetnoot593 heyligh: deugdzame, zuivere. voetnoot594 waer voor ben ik dan gheacht: waarvoor word ik dan gehouden, waarvoor zie je mij dan aan. De emendatie is van Te Winkel. voetnoot595 guyt: schavuit. margenoot+ C 3 v^o voetnoot599 houw teghen: weiger. voetnoot604 bidd': te lezen als bidt: vraagt; een conjunctiefvorm past hier niet. Na bidd' begint de hoofdzin, die - ondanks de punt na vs. 605 - doorloopt tot en met vs. 608. voetnoot606 Bedeckt: heimelijk. voetnoot609 't ligustrum-dack: het ligusterprieel (vgl. vs. 12). voetnoot610 't roosen rack: het rozenlaantje; hier figuurlijk gebruikt (vgl. vs. 538). voetnoot612 Al ree, te gang: welaan, vooruit. voetnoot617 't ghebruyck van u lusjens: het liefdesspel met u.

Vorige Volgende

Ga naar margenoot+Eerste bedryf.

Eerste uytkomst.

Tweede handeling.

Ga naar margenoot+Derde handeling.

Vierde handeling.

Over dit hoofdstuk/artikel

lied