Brieven

[p. 193]

Den Haag, 27 Augustus.

Er bestaat in Holland een sterk gevoel voor Engeland, een diepgewortelde, zich wijd uitstrekkende toegenegenheid voor Groot-Brittanje, een vaste overtuiging, dat de belangen van beide landen naauw zijn in een geweven, en dat zij dit moeten zijn. Het zoude gemakkelijk vallen, de belangstelling van weerskanten bij beide volken aan te kweeken tot beider nut en welzijn; en wij Engelschen, die de groothartigsten en sterksten zijn, behoorden het voorbeeld te geven. Ons zou dit wel staan, en door ons met stichting kunnen geschieden. Wij zijn der gansche wereld voor menige weldaad verpligt; ook aan Holland, nog van den tijd van voorheen. Nu, waarom zouden wij dan ons stelsel van koophandel, hun ter gunste, niet meer liberaal doen zijn? Ik geloof, dat zij deze goede daad met opregte hartelijkheid zouden beantwoorden. Waarom mogen er niet eenige wijzigingen worden gemaakt in onze belastingen en tollen, ten nutte van onze betrekkingen met zoo digt bij ons wonende, en naauw aan ons verbondene naburen? Mededinging hebben wij niet te vreezen; jaloerschheid niet

[p. 194]

te onderdrukken; de vrees voor de gevolgen kan ons geen' schrik aanjagen. Wij kunnen hier op eene kleine schaal de proef nemen met een bevriend volk; en zonder twijfel, men zal van wederzijden redenen hebben, om elkaâr dankbaar te zijn.

De groote wereldhandel der Hollanders is ras gevallen, en zal niet ligt herleven; maar het zou bijna onberekenbaar zijn, hoezeer hunne betrekkingen tot Engeland zouden kunnen worden uitgebreid. Men vergelijke eens de opbrengst der volksnijverheid in Engeland met die van onzen uitvoer naar alle wereldstreken, dan zal men kunnen zien, hoe ver bedrevenheid in den handel het brengen kan, wanneer zij met beperkingen noch verbodswetten te kampen heeft. Onze inlandsche handel is inderdaad en in waarheid een vrije handel. Hoe tierig heeft hij gebloeid en zich uitgebreid, doordien hem geene hindernissen in den weg werden gesteld! Eenige millioenen kalanten meer, doordien men den buitenhandel vrij stelde, zouden aan onze financiën een aanmerkelijk voordeel verschaffen, dat onze staatkundigen bezwaarlijk zouden kunnen berekenen; en het zedelijk voordeel, dat daaruit zoude kunnen ontstaan, zou, ik ben er zeker van, het geldelijk kunnen opwegen. Ook ontbreekt het niet aan eenige teekenen van goede verstandhouding van onze zijde. Engeland is de eenige mogendheid, die hier eenen Gezant heeft met volledige volmagt, om naar bevind van zaken te handelen: - ik moet er in het voorbijgaan bijvoegen: nooit zag ik eene schoonere menschengestalte dan die van Sir Charles Bagot. Ik geloof, dat persoonlijke bevalligheid in verband staat met

[p. 195]

persoonlijken invloed in maatschappelijke of staatkundige betrekkingen; en altijd doet het mij genoegen, als ik hoor, dat men van een' mijner landslieden zegt: ‘welk een heerlijk man!’