Brieven

[p. 108]

Amsterdam, 4 September.

Om den Nederlander regt te leeren kennen, moet gij hem zien in zijn huis, onder zijne vrouw en kinderen, zoo zal hij zeer veel winnen in uwe oogen. Hij is waarlijk het huisselijkste wezen, dat er bestaat, en zoo ver van ongevoelig te zijn voor verstandelijke genoegens, dat ik er sterk aan twijfel, of men bij eenig volk zoo veel liefhebberij voor de beoefening der letteren zal vinden, vermengd, gelijk hier, met de bezigheden en zorgen van het dagelijksch leven. Mij is voorzeker het voorregt ten deele gevallen, de beste karakters onder de Hollanders te mogen leeren kennen; doch ik sluit daarom geenszins mijne oogen voor de grove gebreken, die ook in dit Land bestaan. De schaamtelooze uitnoodigingen van eerlooze vrouwspersonen op klaar lichten dag, en in sommige der volkrijkste straten, is eene afschuwelijke plaag; doch daarentegen kan niemand in de huisselijke kringen der Hollanders verkeeren, zonder te erkennen, dat, zoo het gezellige leven der Engelschen belang inboezemt en beminnelijk is, men zulks ook in hooge mate van dat der Hollanders moet getuigen. Neem een bundel Hol-

[p. 109]

landsche gedichten in handen - gij zult er meer blijken van huisselijke deugden in ontdekken, dan in de dichtstukken van eenig ander volk-; gij zult nergehs de teedere betrekkingen van vader, zoon, broeder en vriend zoo in de verzen zien uitkomen. Een der familie is jarig: begeef u in de gelukkige vergadering, die te zamen komt, om het feest van den dag te helpen vieren. Alle de betrekkingen, die belangstelling en vriendschap aan het huis verbinden, vindt gij er bijeen. Zij brengen geschenken, gedichten en bloemen, benevens den vriendenkus, den lach der vergenoegdheid, verpligtende woorden en zegenwenschen. De bejaarde mannen zitten te rooken - (waarom niet? het hindert geen mensch); de jonge lieden knoopen, als naar gewoonte, een aangenaam of leerzaam gesprek aan. Ik ben zoo even van zulk een bezoek terug gekomen: het was voormiddag: de man des huizes leidde zijne gade, de moeder zijner kinderen, naar een tuinhuis, dat het uitzigt heeft over groene velden: daar vond zij op het onverwachtst hare vrienden bij een, en werd overstroomd met kleine geschenken, die de vriendschap haar aanbood. Hoe heerlijk siert de vreugd het gelaat eener gade en moeder, wanneer haar een of ander verrassend genoegen bereid wordt door de hand van hem, dien zij lief heeft! De zon scheen mij glansrijker toe dan voorheen, en de weiden tieriger. De maaltijd was spoedig afgeloopen; want hij was eenvoudig. Toen stroomden er verzen, die den geboortedag verwelkomden; en ook ik voegde er mijne geringe bijdrage bij, met de bede (ijdele bede helaas!), dat de kleine ledigheld, die nog in het hart

[p. 110]

van elk der gasten mogt overig zijn, - immers geene vreugd is volmaakt - door een gelukkig gevoel mogt worden aangevuld. - Doch genoeg hiervan: - het ligt in onzen aard, veel liever te droomen van het geluk, dat wij ontberen, dan ons te verhengen in hetgeen wij bezitten.

De Hollandsche nieuwspapieren zijn bij uitstek slecht: zelden vindt men en een artikel, buiten het nieuws van den dag, in geplaatst, dat zich met genoegen laat lezen. Zij worden over het algemeen met groote angstvalligheid geschreven, en tellen zelden een man van eenig gewigt onder hunne bijdragers. De Haarlemsche Courant wordt nog al voor de beste gehouden; maar zij is haast geen zier beter dan de Gazette de Madrid, of die van Lissabon, behalve dat zij over sommige punten uittreksels van beide partijen levert. In Spanje en Portugal kan eene zaak bezwaarlijk twee zijden hebben; want daar is niets, waaromtrent liet Gouvernement niet vooraf heeft bepaald, hoe men er over moet denken. Op het Haarlemsche dagblad volgt dat van Arnhem in de schatting van het publiek. Ik begrijp niet, hoe een volk, zoo verstandig als het Nederlandsche, zich kan tevreden stellen met het politiek voedsel, dat men het opdischt. Het is vrij natuurlijk, dat het Gouvernement geen teugellooze beoordeeling van deszelfs daden kan wenschen; doch een dagelijks uitkomend blad, dat verslag geeft van de beschaving en heerschende meeningen in het Land, is eene behoefte, van wier niet-vervulling in Nederland, ik geene redenen weet te geven. Evenmin is de lite-

[p. 111]

rarische critiek der tijdschriften zoodanig, als men ze zou verwachten. Nu en dan vindt men daarin wel eens een artikel van wezenlijke verdienste en groote waarde; doch het verliest zich bijna in de menigte van gemeene en nietswaardige beoordeelingen, die men nergens beter bij kan vergelijken, dan bij soortgelijke voortbrengselen in Engeland, in den tijd, toen de Gentlemans Magazine den hoogsten trap van smaak aanwees, dien het publiek had bereikt, en waarin honderden van in het stof wriemelende verzenmakers hunne rijmerijen ter plaatsing zonden, met hunne doorluchtige namen levensgroot onderteekend.

Het huwelijk der jonge en eenige Prinses van Oranje met den zoon van den voormaligen Koning van Zweden houdt hier ieders aandacht geboeid. Men zegt, dat de Koning zijne dochter met de teederste genegenheid bemint, en dezer zake wel met wat meer overhaasting, dan voorzigtigheid en wijsheid wel zouden kunnen regtvaardigen, haar beslag heeft gegeven, zoodra hij vernam, dat zijne dochter hare genegenheid aan dezen weinig bekenden vreemdeling had geschonken. Men zoude haar een' rijken bruidschat geven, en het plan was gevormd, dat haar gemaal zich in 's Gravenhage zoude vestigen; doch nu schijnt het, dat hij geene wellevendheid genoeg bezeten heeft, om zich in dezen aan de wenschen van zijnen toekomstigen schoonvader te onderwerpen, en dat Weenen zijne verblijfplaats zal zijn. Zonder twijfel is hij een van die politieke ijzers, die de groote politieke kok Metternich altijd in het vuur heeft liggen, om Karel Johan meê

[p. 112]

te poken, als de nood aan den man is. Die de jonge Prinses kennen, prijzen hare vriendelijkheid en minzame zeden. Mij dunkt, men had voor haar wel een' geschikter gemaal kunnen vinden. Zoo als het nu staat, liggen er zwarigheden in deze zaak, die wel eens duistere gevolgen zouden kunnen hebben.