Afrikaanse volksliedjies. Deel 1. Piekniekliedjies

[p. 54]

C. Gemengde speletjies.

21. ‘Jan Fiskaal.’

a. Lied en Spel: -

'n Eienaardige en min-bekende piekniek-liedjie is bowegenoemde. Ons kan dit noem 'n dramatiese ‘tiekiedraai’, dramaties, omdat nog meer dan bij die ‘kalkoentjies-trap’, die woorde hier 'n verklaring is van die aksie.

Gewoonlik word dit deur één of meer afsonderlike pare gespeel, misskien ook als 'n ringdans, en dikwels ook als 'n rijdans, soos ‘Oom Kalie’; maar met die afwijking van die ‘nek-om-draai’-episode.

Die jongkêrel neem die nooi se linker-hand met sij regter; terwijl hul die eerste twee reëls sing, stap hul in die maat; bij ‘die nek om draai’, draai hul onder mekaar se arms deur, en ‘hoeps!’ gee die teken vir die ‘tiekiedraai’.

Dis opmerkelik dat die dans hier die spelers laat dink het aan die wind se warrel, terwijl net andersom Totius van die

[p. 55]

wind op die dans gekom het. (Sie bo aantekening op ‘kalkoentjies-trap’ in ‘Japie, mij skapie’).

‘Eén, twee, drie!’ hiermee is die end weer daar - stap, stap, stap! ....

b. Liedjie: -

‘Jan Fiskaal, wie se kinders is dit die?
‘Selde wie! Wie .... e?
‘Die nek-om, nek-om draai!

‘Hoeps!

‘Die meisies sê die wind kom op,

die wind kom op!

die wind kom op!

‘Die meisies sê die wind kom op!
‘Eén, twee, drie!

c. Variant: -

‘Oom Jannie Fiskaal, wie se kinders is dit die?
Sal dit wees? wees? wees? wees?
Die nek-om draai?
O! die meisies sê die wind kom op! ens. ens.
O!.......ens. ens.’

d. Aantekeninge: -

1.	‘Jan Fiskaal’: die berugte laksman-voël! Wat kan dit hom skeel wie se kinders dit is? Dis ‘selde wie’ vir hom, en daarom: ‘nek-om draai!’
2.	‘Die meisies’: waarom juis die meisies? Wel, meisies, moet mens weet, is baje prominent op 'n piekniek en dat hul iets

[p. 56]

te sê het, dis ook nie so snaaks nie; wat hul sê, daar kom dit nie eigenlik op aan nie - ons wil swaai en warrel en draai soos - die wind; dus: ‘die meisies sê die wind kom op!’ en ons refrein is gebore om die jare deur te huppel.