Gedichten

[p. 80]

Op de doud van Z.M. Lodewyk den XVI^en, koning van Frankryk,
Onthoofd te Parys den 21 january 1793.
Treurdicht.

Je vous ai prouvé, par la vie entiére de Louis XVI, que son coeur ne se livrait pas à une illusion quand il se plaisait à penser que Jamais Roi n'avait plus fait pour son peuple.
Plaidoter de Lally-Tollendal.
Séance du 16 décembre 1792.

Wat droevig treurtooneel zie ik met floers omspannen?
Het opent zich, o God! wat speur ik op dees' dag!
Wat bloed!... o euveldaed! o goddelooze slag!
Een Koning ligt ontzield, den braefsten aller mannen

Dien immer Frankryk zag.

[p. 81]

 

Dien Vorst ligt daer gebeuld, zyn hoofd is afgescheijen,

 

Zyn romp rust magteloos! wat wreed, wat yzig hart

 

Kaetst deze naere kreet door myn gewricht? wat smart

 

Beklemt myn droeve ziel! hoe moet ik thans niet schreijen

 

Om 't geen myn boezem tart?

 

 

 

Is nog de moordlust niet gestelpt in Frankryk's woede?

 

Is nu de onpeylbre wel met vorstenbloed gestopt?

 

Zou d'hongerige schim slechts wezen nu verkropt?

 

Ze ontsluyt zich: - ‘Neen, ikzwaey, met 's wereld's eynd myn roede,

 

Thans prael ik opgepropt.’

 

 

 

‘Hoewel de kille vrees, in deze woeste daegen

 

My drymael aerzlen deede, en drymael nader treên,

 

En wrong den beulenkling, vol van onmenschlykheèn,

 

Uyt myn gevreesden klauw, ik heb, tot elks beklaegen

 

Dien Vorst de borst doorreên.’

 

 

 

En, waerom niet getreurd? wie kan nog rustig leven

 

Nu 't zwaergelauwerd hoofd, door onregt en verraed,

 

Is aen zyn volk ontrukt, doch - steeds een' Eernaem laet

 

Die eeuwig zal op vlugge en goude wieken zweven

 

By Frankryks burgerstaet?

 

 

 

De Faem is overgloort met schitterende glanzen

 

Toen zy vorst Lodwyk op haer grootschen heupstoel troont;

 

Toen z'Hem, als Martelaer, aen heel Europa toont,

 

Toen z'Hem op 't hoogste bogt van s'hemels blauwe tranzen

 

Met heldegroen bekroont.

 

 

[p. 82]

 

Wie treurt niet by 't gedacht dat Frankryks Vorst moest sterven,

 

Hy, die door vroome deugd de wereld heeft gesticht,

 

Hy, die zyn volk beminde als zyn geliefste wicht,

 

Hy, die zyn gryze kruyn moest krans op krans verwerven

 

Omgord van 't reynste licht?

 

 

 

Vergeefs, o groote God! woû myne Nymph niet schromen;

 

Zy kwynt, verkropt door 't leed dat haer den boezem knaegt;

 

De doodkleur verwt haer wang, toen zy van 't marter waegt

 

Van Hem, die - schoon een Kroon hem snoodlyk wierd ontnomen -

 

Den naem van Volksvriend draegt.

 

 

 

Zy weent o Burgerschaer! in deez' gevloekte stonden,

 

'z Hangt d'afgesnoerde Luyt thans spraekloos aen den wand:

 

Haer traenen menglen zich met die van 't Fransche land.

 

Doch - zacht: zy troost zich, wyl zy hoord uyt duyzend monden

 

Dees kreet: ‘o dierbre Pand!

 

 

 

“Uwe onschuld wierd gehoond, uw” deugd bespot, hoe edel!

 

Gy vond geen regters, neen! slechts beulen overal,

 

Wier woed' de stem verstiktt' van Sèze en Tollendal⁽¹⁾:

 

Uw Scepter wierd vergruysd, uw Kroon viel van uw schedel,

 

Uw Troon ploftt' met uw val.’

 

 

(1) Romain de Sèze en Lally Tollendal waren met Tronchet en Malesherbes de edelmoedigste verdedigers van den ongelukkigen Koning.

[p. 83]

 

‘Gy, zuyl van Kerk en Staet, gy steun van Regt en zeden,

 

Gy, die eerbiedigd wierd door grysheyd en door jeugd,

 

O heylgen Lodwyk's zoon! styg, styg met reyne vreugd

 

Ten Hemel!...⁽¹⁾ daer uw' ziel moet thans by d'Engelleden

 

Voor eeuwig zyn verheugd!’

 

 

 

‘Dat in een beter oord, God uwe deugden loone

 

Daer men noch stormen kent, noch foltring noch getraen!

 

Vond Gy, als Koning, zelden roozen op uw paên,

 

In plaets van doornen, pluk een diamanten kroone:

 

- Uw' martling is doorstaen. -’

1793.

(1) Op het oogenblik dat Lodewyk XVI het schavot beklom, om onthoofd te worden, stuerde zynen biechtvader den abt Edgeworth de Firmont Hem deze woorden toe: ‘Fils de S^t-Louis, montez au Ciel!.:.’