Oost- en West-Indische Warande

Vervattende aldaar de leef- en genees-konst. Met een verhaal van de speceryen, boom- en aard-gewassen, dieren &c. in Oost- en West Indien voorvallende

Het XIII. Capittel. Van de Druip-loop.

Doctor. Dewijle gy lange in dat Landt geweest hebt, soo weet gy wel dat men daer een Loop heeft, die Wy Tenesmus noemen ofte Druip-loop, by de Spanjaers Pucho. Wat is van dese sieckte?

Magister. Het is al daer een gemeensame sieckte, en die met recht te schuwen is voor swangere Vrouwen, om datse Moeder ende Kind ellendigh om hals brenght. Want die vergeefse poginge tot afgangh komt uyt eenigh scherp en Ulcereus vocht dat in den Endel-darm is aengekleeft, by welck somtijds niet dan Schuim, Bloed of Etter by sich heeft. By welcke, soo daer oogblickingen, woelend-heden, pijnen, en lange wakingen by komen, neemt selden een goeden eynde.

Doctor. Welck is d' oorsaeck?

Magister. Dese sieckte ontstaet menighmaels uyt andere dysenterische fluxien, en is te ge-

[p. 221]

mackelijcker te genesen, alsoo het maer een verblijsel dan is van een Ulceratie des Endeldarms. Somtijdts is sy eerder als dysenterie, komende uyt een scherpe, sure slijm, ende soo die niet afgejaeght wert, wert die doodelijck: want gelijck alle sieckten door successie erger werden, soo is het dese om het verlies van krachten en voorgaende pijnen.

Doctor. Hoe stelt men daer de genesinge in 't werck?

Magister. Men soeck de voedende oorsaeck door braecken wegh te nemen, ende dat doet best de gebruyckelijcke wortel Ipepacuanha. Men heeft ontrent d' uyterlijcke saken de selfde Curatie als in de Bloed-loop, en dat met natte roockingen ende warme astringerende stovingen van de bladen des booms Aroeira, Araca, Acaja en diergelijcken, soo den Aars uytswelt, ofte open gaept; Wanneer dat 'er een Ulceratie is, dan maeckt men sackjes van Melck, Sem. psijllii ende Cydoniorum, Basoure topjes ende Malva flores, dese dan innerlijck ende uyterlijck geplaets doen veel voordeel, want het beneemt de sieckte met sijn toevallen. Gebraden Loock daer op geleght, soo d' oorsaeck uyt koude komt, kan seer nuttigh zijn. De slaep moet men soo veel verwecken als men kan, eerst met pap van Carima en Gerst, ende soo men niets verwind, moet men sachte slaep-middelen daer by doen, gebruyckende onderwijlen abstergerende Clysteren. Het lichaem moet men oock niet te veel bewegen. Soo men eyndelijck de vloeybaer-

[p. 222]

heyt der vochten door astringerende dingen moet tegen houden, soo gebruyckt men behalven het gedistilleerde sap van den onrijpen Appel Janipaba, het geraspte Brasilien hout, anders Jacaranda genoemt, als mede de Neut Gueticarei gevreven, ende des ochtens nugteren met een bequaem vocht ingegeven.