Oost- en West-Indische Warande

Vervattende aldaar de leef- en genees-konst. Met een verhaal van de speceryen, boom- en aard-gewassen, dieren &c. in Oost- en West Indien voorvallende

[p. 167]

Van Negundo ende Lagondi, ofte den Indiaenschen Ligustrum.

Prosper Alpinus, in het Boeck vande AEgyptische Planten, beschrijft dit boomtjen beter onder den naem van den Egyptischen Ligustrum ende Alcanne; ende seeckerlijcken het is den Ligustrum gantsch gelijck, soo veel de bladeren aengaet: Maer het spreyt sijne tacken wijder uyt, even gelijck by ons de water wilgen, ende de beyen wassen oock geelder dan de Vaccinia, ofte de beyen van den Ligustrum, doch sy zijn mede swart van coleure, wanneer die rijp geworden zijn, maer in bloemen zijn die onderscheyden, dewijle desen Indiaenschen Ligustrum bleeck-blaeuwe bloemen heeft, al hoe wel onsen Vaderlantschen Ligustrum sneeu-witte bloemen heeft, waer over Virgilius singht.

Liguster laet sijn witte bloem
Vervallen in het stof,
De swarte beye geeft hem roem,
Het swart geeft hem dien lof.

Dit Boomken is mede veel wel-rieckender, dan den Ligustrum, waer over het mede met recht onder de Specery-heesteren gereeckent mach werden. Dat nu Prosper Alpinus dit Ligustrum ende den Alcanna voor een stelt, kan hier door wel geschieden, om dat den Alcanna ende desen Heester in AEgypten sonder onderscheyt voor den anderen genomen werden, want den Heester van Alcanna is gantsch van

[p. 168]

een fatsoen met den Ligustrum, voor soo veel de bladeren aengaet, maer des selviges bladeren zijn een weynigh kleynder, daer benevens schilderen de bladeren van Alcanna schoon root, indien die op een wrijf-steen met een weynigh kalck gebroocken werden, ende eenen geheelen nacht in 't water staen en weycken. Met dese verruwe beschilderen de Javanen so Mannen als Vrouwen hare nagelen ende lippen: vorders weten de Persianen ende de Turcken de staerten van hare Paerden aerdigh met dese roode coleure te vercieren. Beyde de heesteren wassen in Java, ende werden naerstelijcken in de Hoven onderhouden, ende sy zijn by dese volckeren in soo groote estime ende waerde, dat men bykants in alle sieckten, Badtstoven, stovingen, ende Pappen daer van maeckt, ja sy houden dit bykans voor een Goddelijck kruyt, ende seeckerlijcken het verstreckt ons hier overvloedelijcken de Malloote ende Camille bloemen, daer benevens en geloove ick niet, datter yetwes kan gevonden werden, het welcke meer discutieert ofte beter doet verdwijnen, dan dese bladeren; hier benevens is dit in alle pijn ende weedom, selfs oock in de verouderde, een bysonder Anodijn ofte pijn-stillende medicament; in stovingen verweckt het de Vrouwen hare stonden Het maeckt lichten arbeydt, ende het geneest alle quale van den Lijf-moeder: Dit medicament binnens lichaems in genomen zijnde, doet wel water-losen, ende is dienstigh in de gebreecken der Nieren, ende des blaes; vor-

[p. 169]

ders verdooft het ende stilt de pijnen des Colijcks, ende om kort te gaen, der ouden Panacea, en is by dese onse geensints te vergelijcken. Den Autheur noemt desen Heester Negundo, ende Niergundo; de Javanen het woort een weynigh verdraeyende, seggen Lagondi.