Oost- en West-Indische Warande

Vervattende aldaar de leef- en genees-konst. Met een verhaal van de speceryen, boom- en aard-gewassen, dieren &c. in Oost- en West Indien voorvallende

[fol. 3r]

De Boekverkooper aen Den Leeser.

Waerde Leeser.

Veele Chirurgijns hebben lust om vreemde Landen te besigtigen, en alsoo sy hare konst aldaer niet konnen oefenen, sijn sy grootelijks verleegen, want de Land-aert, de Logt, de Wateren, Spijse, Drank, gewoonten der Natien &c. niet kennende, moeten sy verlegen staen. Ik heb het daerom mijn pligt gedagt, dese Oost- en West-lndische Warande in 't ligt te geven: sijnde het eerste beschreven door de Heer Jacobus Bontius, in sijn Leven Opper-Medicijn in In-

[fol. 3v]

dien, en het laetste door de Heeren Gulielmus Piso en Georgius Markgraaf, beide voorname Medicijns van Prins Maurits in Brasijl. Dese, sijnde geleerde Mannen, hebben alles nauwkeurig nagevorst en beschreven. Bontius heeft sijn ondervindingen meest uit Java; corrigerende veele Schrijvers, die lange voor hem geschreven hadden, en veele saken, meer uit hooren seggen, dan uit ondervindinge by een gebragt hebben. Beide de laetste Heeren hebben in West-Indien, namelyk Brasijl hare gelegentheid waergenomen, om nauwkeurig aan te teikenen, 't geen haer van dien Landaert voor quam, soo omtrent den aert der gesonde men-

[fol. 4r]

schen, als der Siekten, Gewassen, Medicinale kruiden en wortelen.

Dit werk is dan noodsakelyk, van de reisende gelesen te werden, op dat sy, op vreemde plaetsen komende, voor af weten mogen wat haer te doen staet, wat siekten daer in swang sijn, en wat Medicamenten daer te vinden sijn. Selfs is dit werk niet alleen de reisende nodig, maer ook een yder Medicijn hier te Lande: alsoo het dikwijls gebeurt, dat uit vreemde Landen ons vreemde siekten werden overgebragt, welke ons voorkomende, behoorden grondig gekent te werden.

Hier nevens hebben wy tot gerief der Scheep-varende Chirurgijns bygevoegt de nieuw verbeterde Chirurgijns

[fol. 4v]

Kist, op dat een yder mogte weten, wat hem op de reise van noden was, want sulx somtijds door sloffigheid vergeten werd, en men daer na verlegen is. Gebruikt dan dit Boek, waerde Leeser, als yets dat hoog-nodig is, en neemt het aen met die genegentheid, als het uw werd voor gedragen.

t'Amsterdam uit mijn Boekwinkel den 12 September 1693.

Blijve na toewensing die ik ben

U E. Verpligte Dienaer

JAN ten HOORN