Duyfkens ende Willemynkens Pelgrimagie tot haren beminden binnen Ierusalem

[p. 186]

[p. 187]

Het XXIV. Capittel.

Willemijnken soude de VVaerdinne betalen, ende door arghelist ontfanght sy alsoo veel gheldts als sy gheeft.

Willemijnken. Waerdinneken waer zijt ghy? Wat moet ghy hebben? Oft hoe veel hebben wy verteert?

VVaerdinne. Zijt gy-lieden soo haestigh? ende hebt ghy alreedts ghedaen? Daer en is maer dry stuyvers voor u beyden verteert.

Willemijnken. Ia 'tis met ons al haestigh, haestigh, teghen mijnen danck. Siet Moeyerken, daer is ghelt.

Waerdinne. Dit dunckt my is eenen schellingh, soo moet ghy dan dry struyvers wederom hebben. Siet eens wat gheve ick u daer wederom? ick en can't niet kennen, om dat ick niet wel en sie, welck is een ghebreck onder veel oude lieden.

Willemijnken. Dat is waer Moyerken, maer de jonghe lieden zijn dickwils

[p. 188]

oock wel verblindt, 'tis my oock wel ghebeurt dat ick het quaet voor't goet gecosen hebbe. Dat gy my hier wederom gheeft, dunckt my is een vande oude dry stuyverspenningen: hy is wat bemeuselt: maer ick gheloof dat 'tgoet silver is, ick sal't soo voor goet houden.

VVaerdinne. Wel, soo soude't dan recht wesen, zijt ghy te vreden.

Willemijnken. Iae ick Moeyerken. Maer ick moet u wat segghen, doch op sulcken bespreeck dat ghy't stil ende heymelijck sult houden. Ick ben een EdelVrouwe uyt Switserlandt, hoe wel mijn wooninghe is nu ghevallen in't vermaert Casteel van Sparendam in't Hollant: De ander die ick daer by my hebbe, dat is maer een van mijn dienstmaerten. Ende al schijn ick hier de slechtste, ick hebbe t'huys al veel costelijcke cleedinge, ende al mijn leven ghehadt, midts dat ick Edel op-ghevoet ben. Ick hebbe veel silverwerck ende juweelen, ons Casteel daer ick met mijnen man in woone, dat is seer heerlijck ende wel gestoffeert, comende al van onse treffelijcke Voor ouders, want gy moet weten dat ick van het alder-edelste beroemste huys van heel Switserland[t] ben. Mijnen man is Heer, hy heeft veel volckx onder zijn gebiedt: ende in zijn Heerlijckheydt voert hy

[p. 189]

galgh ende radt, vier ende sweerdt. Ick hebbe oock staet-Iouffrouwen, Camenieren ende veel boden onder my. Maer ghy soudt u verwonderen wat een fraeye handelinghe dat ick hebbe van alder-hande dinghen te versieren, ende wat nieuws te vinden, soo van lackernije om te eten, als oock van schoon naelde-werk ende borduersel, waer in ick seer ghepresen worde, ende verre boven andere uyt-steeck. Daer-en-boven (dat wel het voor-naemste is) mijn aerdige manieren, zijn soo bevallijck ende bemint, dat al de werelt (maer besonder al de Groote) veel moeyte doen om by my te zijn. Ick worde soo ghediendt, soo ghe-eert inde gheselschappen, dat d'andere vrouwen gestoort worden die daer by zijn: Maer dat en is niet nieuws: Want wy Groote hebben veel tijdts de jalosije alsoo onder ons, hoe wel ick can d'andere altoos met een soete beleeftheydt weder in vreden stellen. Veel Heere hebben dapper op my versot geweest, ende hebben groote bancquetten om mijnen't wille ghedaen, ja veel ghelts door-ghebrocht? Maer ick hebbe haer altoos met een aerdighe loosigheydt oft gheestighen dans weten te ontdraeyen. Dan doch, ghy sout moghen meynen dat ick dit segghe om my selven te prijsen: Neen, 'tgheschiet om dat het soo

[p. 190]

inde reden te pas comt: ende nu om dat ick groot-gaende geerne een Bevaert ende Pelgrimagie soude doen, soo ben ick met dese mijn dienst-maert alleen in dit slecht kleedt vertrocken: Nu is't dat my dien schoonen appel, die daer op u oudt schaprade staet, soo inde ooghen heeft ghespieghelt: Dat ick daer grooten lust toe ghekreghen hebbe.

VVaerdinne. Och ja Vrouken oft Mevrouwe, dien schoonen appel, 'tis waer, ick hebbe dien al langhe bewaert, nochtans ick en kan hem u niet weygheren: Hout daer, voldoet uwen lust.

willemijnken. Ick bedancke u moeyerken, vaert altijdt wel.

VVaerdinne. Ende ghy desgelijcks Mevrouwe, ick ben u Dienersse.

Duyfken. Suster: Waer blijft ghy soo langhe. Wy hebben immers sulcken grooten haest, ende verliesen soo veel tijdts.

Willemijnken. Ick hebbe profijt ghedaen, ick moet lacchen: onse oude blinde Waerdinne moest dry stuyvers van ons beyden hebben: Ick gaf haer eenen grooten dry stuyvers penninghe, sy seyde: Dit is eenen schellingh, ende gaf my dese oude drij stuyvers wederom: maer hy was soo van vuyligheydt gheladen, datmen qualijck kennen konde wat munte dat het was,

[p. 191]

ende dat hebb' ick met de vinghers af-gewreven: Nu en kan ick de blauwe smodderije niet weder vande vinghers crijgen, wat dat ick doe.

Duyfken. O ghy Meysken, hebt ghy uwe vingheren besmet met bedrogh? Terstont comt laet ons dat gelt wederom dragen: Want de smettinge en sal niet af-gaen, noch u herte en can gerust worden, 'ten zy dat ghy dat ghelt wederom gheeft.

Willemijnken. Wel Suster, sy heeft het selver soo gherekent.

Duyfken. Ghy hebt haer met dien grooten halven schellingh in mis-verstandt ghebrocht: Ende haer verdoolt latende, hebt haer bedroghen: Wilt ghy dat noch verbloemen? Ay goede Suster, wacht u doch van dus-danighe stucken, ende van dit eerloos monster dat bedroch ghenoemt is, schouwt doch dese Beeste, dat bidd ick u: Want dit is schouw voor zijn eygen selfs, daerom 'ten derf noyt in den claren dach comen, maer het houdt hem altijdt in't doncker vermomt. 'Tis altijdt besigh met blinde laghen, verbloemde loghen, arghe schalckheyt, dobbel-tongheyt, hatelijck veynsen, door-traptheyt, verraderije, meyneedigheydt, ende veel andere slimme treken. Wie dat met dit monster verkeert, die wordt ghehaedt ende gheschouwt als

[p. 192]

de pest, niemant en derf met hem handelen, van vreese uyt-ghestreken te worden: niemandt en derf met hem omme-gaen, door vreese van mede soo een gheacht te worden. Daer en-boven, wat met bedroch gewonnen wort, dat is alsoo wel onrechtveerdich als ghestolen goet. Ende merckt wat een schandigh spreeck-woordt dat het stelen volght: Die eens steelt, wort al zijn leven een dief ghenoemt. Hoe eerlijck ende heerlijck is hier teghen een vroom, oprecht, getrouw mensch vermaert? Hoe aenghenaem ende hoe veel vertrouwt? Dese deught van oprechtigheyt moeten wy nu thoonen met dit gheldt wederom te geven aen de waerdinne. Siet hier is de herbergh: Waer zijt ghy waerdinneken? Hier is mis-verstant, dit gelt moet ghy wederom hebben: want 'twas maer eenen grooten halven schellingh, die mijn Suster u ghegheven heeft.

VVaerdinne. Godt sy u loon Dochter, ick meynde dat Me-vrou my eenen schellingh ghegheven hadde.

Duyfken. Gheen Me-vrou, moeyerken, wy zijn maer twee slechte Meyskens, maer al zijn wy arm, wy en moghen nochtans gheen onrecht doen.

[p. 193]

Gheestelijcke uyt-legginghe.

Ondersoecker. Dit is cluchtigh dunckt my, dat Willemijnken de oude waerdinne soo aerdigh uytstrijckt: maer dat sy haer selven prijst, is sottelijck.
Verclaerder. Sommighe menschen houden dat voor behendighe kluchten, als sy yemandt looselijck konnen uyt-strijcken (ofte alsser yemandt misrekent wort tot haer profijt, dat haer weder-partije niet en merckt: maer Duyfken houdt dat voor een boose sonde van bedrogh ende dieverije.