Van 't noorden naar 't zuiden. Schetsen en indrukken van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Deel 1

[p. 141]

Viva l'Italia!

Eens op een morgen langs de aanlegplaatsen der europeesche stoombooten wandelende, zag ik een aantal heeren in pelzen gekleed onder hevige gebaren met elkander spreken. ‘Dit zijn Franschen!’ verklaarde de vriend die bij mij was, op stelligen toon. Dit zag hij ten eerste aan de pelzen, en ten tweede aan de levendige gebaren. Ofschoon het gedurende mijn verblijf in New-York bitter koud was, droeg niemand er een pels, en ik liet den mijnen dan ook den tweeden dag uit, daar ik niet gaarne adverteerde dat ik een vreemdeling was. De levendige Franschen bleken zenuwachtige Italianen te zijn, die in den grootsten angst verkeerden voor een kostbare lading, welke door te lang op reis te zijn, door te groote koude of warmte vernield kon worden, en die nog niet aangekomen was, ofschoon de loopplanken reeds waren weggenomen van het groote stoomschip dat de lading naar Italië moest brengen. Een aanzienlijke som gelds stond voor de Italianen op het spel, die op den houten steiger van de General Transatlantic Company heen en weder renden, en telkens den agent omringden, hem smeekend hen te helpen. Hun gebaren waren zoo welsprekend, dat we alles van verre begrepen, behalve den naam van het handelsartikel. Naderbij gekomen, vernamen we dat de heeren eieren van zijdewormen hadden medegebracht van Yokohama, en juist over land van San Francisco waren aangekomen. Het station lag aan de andere zijde der rivier, die vol ijsblokken was, en de schuit

[p. 142]

die de eieren overbracht was vertraagd en spoorloos verdwenen. Welk een wanhoop! Acteurs die dus op de planken hadden gemimeerd, zouden bedolven zijn onder lauwerkransen! En die wanhoop had reden, want het waren vijf flinke ondernemende mannen, die de moedige speculatie waren begonnen, en in den winter de wereld rondreisden, ten einde ‘hun goet ende have door de koopmanschappen te vermeerderen’, gelijk de oude Jan Huygens van Linschoten zeide van de amsterdamsche kooplieden die schepen naar de IJszee zonden.

Zou de kloeke onderneming, juist nu het ergste van den tocht voorbij was, verijdeld worden? Ik nam levendig deel in de bezorgdheid der beschaafde, en zelfs in hun gejaagdheid toch zoo beleefde Italianen, en met blijdschap hoorde ik den kalmen agent uitroepen: ‘I have just ascertained by telephone that your eggs have this moment left the Pennsylvania Railroad in Jersey-City, by a barge, and, therefore, we will hold the steamer back for you.’ De onvolprezen telephoon had rust en vrede gebracht op den steiger, en terwijl we de schuit afwachtten, vertelde een der heeren, professor E. Ottolini, hoe hij met zijn vier compagnons den 26^sten November Yokohoma verlaten en den 14^den December San Francisco bereikt had, van waar ze onmiddellijk met hun kostbare eieren waren doorgereisd. Te Yokohoma hadden ze 330.000 kaarten, elk van 30.000 eiertjes, gekocht. Ze zijn in kisten gepakt, elk waarvan 1300 cards bevat, zoodat de reisgezellen voor niet minder dan 1200 pakjes - van twee voet lengte en twee en een halve voet breedte - te zorgen hadden.

Ieder die, met dames reizende, wel eens gejaagd en zenuwachtig geweest is, als hij voor slechts zeven koffers, vijf hoedendoozen en dertien kleine pakjes te zorgen had, zal eenigszins kunnen beseffen hoe opwekkend het moet zijn van Yokohama via San Francisco en New-York naar Venetië te reizen met 1300 pakjes, die adspirant zijdewormen bevatten welke bevriezen kunnen, of door groote warmte ontijdig kunnen geboren worden.

Ik meen verstaan te hebben dat elke ‘card’ te Yokohama drie dollars kostte, zoodat de geheele bezending met 990.000

[p. 143]

dollars betaald was. De verpakking en verzorging, het vervoer en de reiskosten der compagnons kwamen daarbij, zoodat de nu in stille berusting en hoopvollen moed overgegane opwinding der italiaansche ‘avonturiers’ - om nog eens met van Linschoten te spreken - begrijpelijk genoeg was.

‘Daar is de schuit!’ riep de agent, en ik - die als echt Amsterdammer mij had voorgesteld weldra een zolderschuit vol nette withouten kistjes te zien - aanschouwde nu een reusachtig gevaarte, waarop een paar goederenwagens van den Pacific stonden. ‘Ze hebben die wagens sinds San Francisco niet verlaten!’ riep de professor, die met zijn vier vrienden het nederlaten der kisten bestuurde. Ik ging even mede in het stoomschip, en zag hoe een der hutten geheel gereed was voor de ontvangst der aanstaande vervaardigers van zijden japonnen. Ik durf niet zeggen of al de kisten in die hut gingen, want ik had weinig tijd en was bevreesd te worden medegenomen naar Italië, daar de stoompijp nu en dan floot, maar ik geloof dat de meeste kisten dus nacht en dag onder toezicht van den professor en zijn compagnons bleven. Moge de zeeziekte hun genadig zijn geweest, en de zee der stormen hun December-overtocht niet al te pijnlijk gemaakt hebben!

Professor Ottolini ging met zijn kostbare lading bij zijn aankomst in Italië eerst naar de bergen, omdat het daar koeler was dan in de steden. Op het einde van Mei wilde hij ze dan naar Lombardije, Piemont en Venetië brengen, om ze te verkoopen aan de boeren die de zijdewormen teelen.

Het groote schip zette zich in beweging en stoomde naar Italië, en onmiddellijk werd zijn plaats aan de drukke werf weder ingenomen door een andere groote boot die met katoen zou geladen worden. Er is aan de rivierzijde zoo oneindig veel te hooren en te zien, dat deze enkele schets zelfs geen flauw denkbeeld kan geven van de drukte en het vertier, doch het voorbeeld der ondernemende Italianen kan onzen kooplieden toonen, hoe er gewerkt, gespeculeerd en gereisd wordt door hen die tegenwoordig geld willen verdienen. ‘Men wordt niet rijk door stilletjes te huis te zitten!’ zeide een der Italianen, en ik stemde het hem van harte toe. Ik heb in mijn jeugd

[p. 144]

zoo met het herlevende Italië en zijn streven naar eenheid gedweept, dat ik buitengewoon veel genoegen schepte in dat kloeke voorbeeld der vijf Italianen. ‘Vive l'Italia!’ riep ik toen de boot vertrok, en ‘Viva l'Inghilterra!’ klonk het antwoord.

Dit was pijnlijk! Na mij afgesloofd te hebben om mijn Fransch nu en dan met een italiaansch woord te doorspekken, was het hard om ten slotte van een engelsch accent beschuldigd te worden. Doch geen herstel was nu meer mogelijk. Ik overwon dus mijn spijt, en riep de kloeke ‘avonturiers’ nog eens een hartelijk ‘Viva l'Italia!’ toe, want ik wist niets anders, en kon mij niet herinneren, hoe ik mij ook martelde, wat ‘goede reis!’ in het Italiaansch was. Doch op de goede bedoeling komt het aan. Viva l'Italia! dus; en ik moet erkennen dat, als ik op deze wijze op reis ging, geen afscheidsgroet mij liever in het oor zou hebben geklonken dan een hartelijk ‘leve Holland!’