Van 't noorden naar 't zuiden. Schetsen en indrukken van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Deel 1

[p. 57]

II.
New-York.

‘O Handelsbruid der Vrije Staten!’
Potgieter.

De nieuwe wereld.

Indien het waar is dat - volgens Thackeray's bewering - de mensch geboren is om te werken en lui te zijn, dan is er zeker geen aangenamer plaats om lui te zijn, dan het dek van een zeeboot als men bij mooi weder de lang verwachte kust nadert.

We hebben dan gelegenheid tot waarnemingen, welke men niet doet zoo men bezig is en leest of schrijft. We worden namelijk al mijmerende en starende onwillekeurig plotseling gewaar dat het land, hetwelk daar ginds nog onder den verren horizon wegschuilt, reeds onze gedachten kleurt en onze stemming wijzigt. Men begint het Engelsch met een neus-accent uit te spreken; met mijlen in plaats van met duimen te rekenen, en zich jong en hoopvol te gevoelen.

Er is iets bijzonder merkwaardigs in dien invloed der omgeving waarin men verkeert, of weldra verkeeren zal, in dien

[p. 58]

chromospheer welke al het geschapene op een afstand omringt, en die onze sympathieën reeds van verre dwingt en vormt en kleurt. Het is soms moeielijk te gelooven dat men dezelfde mensch blijft in verschillende landen. Indien we nu inplaats van in het stille avonduur de nog onzichtbare nieuwe wereld te naderen, aan gene zijde der Alpen waren, en door de vallei van de Arno tusschen Fiesoli en de kastanjewouden van Vallombrosa gingen, wat zouden we dan volkomen verschillend denken en gevoelen! Dan zou het verleden ons aantrekken met weêrgalooze kracht. We zouden droomen van den tijd toen, gelijk Vosmaer zegt, ‘alle handwerk artistisch en alle kunst een handwerk was’, en ‘een warme giorgioneachtige rijpe gele toon’ zou onze gedachten tinten. De mystieke aantrekkelijkheid van Italië gevoelde ik eens toen ik in een stoomboot Civita Vecchia naderde en mij daar in het nevelig verschiet het heilige Rome dacht. Ik ben nu weder op een boot, zie weder niets als een heerlijken hemel en een doorschijnende zee, doch het genie van een andere wereld heeft mijn hoofd en hart vastgegrepen, en 't is aan de toekomst inplaats van aan 't verleden dat ik moet denken of ik wil of niet. ‘Daar ginds ligt Amerika, over een uur of wat zult ge 't eerste vuur zien!’ zeide de tweede officier in 't voorbijgaan; en 't was mij of ik het rammelend klinkklinken van zakken gouds hoorde, of ik de eindelooze graanzeeën van 't Westen hoorde ruischen, en ik luisterde weder naar het zingen daar in de diepte onder ons van den telegraafkabel, die oude en nieuwe wereld verbindt, en die mij op reis zoo vaak iets scheen toe te fluisteren van de wonderen van het avondland.

Terwijl de machtig stoomboot tegen de hooge zeeën worstelt, een omweg neemt om ijsbergen te vermijden en dagen en nachten achtereen storm en sneeuwjacht en mist trotseert, vliegt bliksemsnel de tijding van wat na het vertrek der boot in Europa geschied is, door de beweginglooze diepte der zee naar Amerika. Wanneer men in gevaar is en het ontredderde schip door de golven wordt gebeukt, dan is de gedachte aan dien kabel in de diepte martelend. Kon ik me slechts aan dien kabel vastklampen, kon ik een enkelen afscheidsgroet zenden

[p. 59]

aan mijn dierbaren! O! er is al geen poëtischer verovering der wetenschap denkbaar dan die, welke Amerika aan Europa schakelde.

Luistert...! In de diepte van den Atlantischen Oceaan liggen de kabels, die Europa aan Amerika verbinden, ze zingen en jubelen als zeeharpen; het is ons alsof aan het amerikaansche einde dier onderzeesche draden een machtige mikrophoon geplaatst is, welke ieder geluid, dat in Europa gefluisterd wordt, met donderende klanken, met den galm van een kerkorgel herhaalt. Men zegt door den telephoon aan de zijde van Europa: ‘wij hebben steenkoolmijnen, die ons nog vele jaren het noodige kunnen geven,’ en daar davert het in het verre Westen: ‘we hebben steenkoolvelden, die ons nog eeuwen lang kunnen helpen.’ ‘We hebben graanakkers!’ zegt men in Europa. ‘We hebben graanprovincies!’ klinkt het in Amerika, en het Rotsgebergte zendt de echos van dien juichkreet over eindelooze prairieën. ‘We hebben meren!’ fluistert men in den europeeschen telephoon, en van Lake Superior wordt een antwoord gebulderd met de stem van een orkaan: ‘wij hebben zoetwaterzeeën, waarop men dagen en nachten achtereen in dezelfde richting kan stoomen.’ ‘We hebben den Rijn en Schaffhausen’ klinkt nu bedeesd, en als lachten de goden van Homerus, juichen de wateren van de Mississippi het antwoord, en overstemt de donderende waterval van de Niagara het gemurmel der stroomen van Europa.

Men luistert en luistert en telkens hoort men van nieuwer en grooter wonderen, en men gevoelt dat men naar het land van het batig saldo trekt, waar de bevolking toeneemt, de belasting vermindert, de schuld wordt afbetaald en de minister van finantiën een surplus van 158 millioen aankondigt, bij welke hij nog eene kleinigheid voegde om in ronde cijfers een 170 millioen der schuld af te lossen.

Als men in Europa fluistert: ‘nationale schuld’, zal weldra het amerikaansche antwoord juichen: ‘een nationaal fonds!’ Wanneer men op de boot jaarboeken en verslagen raadpleegt en leest hoeveel Amerika uitvoert, hoeveel geld en werkkracht de landverhuizers er invoeren, hoeveel onontgonnen land en

[p. 60]

mijnen er nog zijn, dan gaat het voor de oogen schemeren en is het of de zilvermijnen van Nevada en Colorado, of de zonnige graanvelden van Illinois, Jowa en Dakota, of de bergen van den ‘gouden Staat’, van Californië, een dichten regen juweelen en vonkelend stofgoud over ons uitstorten. Men ziet door dien gouden mist de rijken der toekomst verrijzen en men aanschouwt in gedachten hoe de nieuwe wereld, als een droom van Aladdin, opdoemt uit de golven in het Westen.