Van 't noorden naar 't zuiden. Schetsen en indrukken van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Deel 1

[p. 34]

Zondag op zee.

In den salon onzer boot staan vier lange tafels, met breede doorgangen er tusschen. Het vale daglicht van een grauwen December-voormiddag kijkt door een dertig ronde, bolle, glazige oogen uit de beide wanden u aan, want de salon beslaat de geheele breedte van de boot. Het stormt buiten; er waait een ‘kille stoker’ zouden onze hollandsche zeelieden zeggen, en de reusachtige salon danst op de maat der golven. Het schip kraakt en kreunt en soms hoort men het jagend en ratelend rennen van de schroef, als de achtersteven boven de golven zich verheft en de schroef in de ijle lucht in plaats van in het zware water rondvliegt.

Het is half elf, doch het wordt donkerder in plaats van lichter, en een paar bedienden komen binnen en steken enkele van de achttien lampen aan, met metalen aan den ballon vastgehechte schoorsteenen, in welke lampen onontplofbare en onontvlambare petroleum brandt, die een helder licht geeft. De gong wordt geluidt; achter in den salon gaat een deur open, die ik nog nooit had opgemerkt; de emigranten komen in een lange rij binnen, om de godsdienstoefening bij te wonen. Slechts enkele zeelieden komen mede, want het heeft twee dagen achtereen gestormd, en zij die nachtdienst gehad hebben, slapen nu, terwijl de anderen handen vol werk hebben op dek. Vele der vrouwen en meisjes onder de emigranten hebben zich zoo net mogelijk gekleed, met hoeden met linten,

[p. 35]

mantels en handschoenen; zich vasthoudende aan de stoelen, wier draaiende ruggen haar in de war brengen, laveeren ze tusschen de tafels door naar de voor haar bestemde plaatsen. De slingerlatten zijn op de tafels geplaatst, want anders zouden bijbels en gebedenboeken in een oogenblik verstrooid worden over den salon. De passagiers eerste klasse nemen plaats aan de middelste tafel aan wier einde een lessenaar gezet wordt. Nu komt de Anglikaansche bisschop van de Bahama-eilanden (San Salvador, waar Columbus landde, behoort er toe) die, na zijn schoolgaande kinderen in Engeland bezocht te hebben, met zijn kapelaan naar zijn diocees terugkeert, den salon binnen, en de schoone dienst der Engelsche Episcopaalsche kerk begint.

Boven ons woei de storm; we hoorden de zeelieden heen en weder rennen, den bootsman fluiten; de staroogende ronde vensters, waardoor het bleeke daglicht drong, werden aan bakboord zijde soms verduisterd, als brullend de hongerige wolven er tegen aan sprongen, en donkergroene en dofblauwe watervallen er langs deden stroomen. De bisschop hield zich met de rechterhand vast als hij staande den dienst leidde. Gezamenlijk werd gebeden en geloofd, en met eene korte toespraak werd de indrukwekkende dienst te midden der onstuimige winterzee besloten: The voice of Jehovah is upon many waters, Jehovah is upon great waters.

Ik kan mij het gemoed en de verbeelding niet voorstellen van den man, die niet ootmoedig en nederig mede het hoofd buigt en het hart omhoog heft, als men den Heiligen Oorsprong van al wat is, aanbidt op den oceaan, terwijl de wonderen der diepte van Hem getuigen.

Men zegt niet spoedig dat men in het onzichtbare en onbegrijpelijke niet gelooft, wanneer het onzichtbaar kleed van onze planeet, door den onzichtbaren stormwind gedreven, den man die op dek komt schier plat drukt tegen de verschansing van het schip dat schuin tegen den storm inloopt.

De proza-dichters die den Bijbel in het Engelsch vertaald hebben, schijnen eenige hunner wonderschoone regels geschreven te hebben op den cadans der breede golven. Ik werd bij de

[p. 36]

voorlezing uit de Heilige Schrift bijzonder getroffen door de volgende woorden:

‘And I heard, as it were, the voice of a great multitude, and as the voice of many waters, and as the voice of mighty thunderings, saying, Alleluia, for the Lord God Omnipotent reigneth.’

De rhythmus en muziek dier woorden klonken mij als een deel uit een symphonie in de ooren.

Na afloop der godsdienstoefening ging ik met den bisschop een praatje maken met enkelen der emigranten met wie we kennis gemaakt hebben. Van ons dek omlaag kijkende zien wij hen op het lange dek - waarvan ik gewag maakte - heen en weder loopen. De mannen helpen de matrozen de touwen te trekken en vast te sjorren; de vrouwen en meisjes zitten neder op de luiken of trossen, met roode of grijze sjaals over het hoofd getrokken en dicht tegen elkander aangedrongen, ter wille van de warmte en gezelligheid. Er zijn slechts weinig kinderen - ten minste op dek ziet men er slechts enkele. Ik had een voorraad flikjes en pruimen medegebracht, om kennis te maken met de kinderen, doch ik raakte nog slechts weinig kwijt. Een kleintje - een jongentje van twee jaar - is 's morgens steeds getrouw op het dek, gedragen door zijn vader, een kleinen breedgeschouderden engelschen werkman, die onuitputtelijk is in teedere zorg voor het bleeke, klierachtige schepseltje. Een meisje van vijf jaren houdt hem bij zijn korte jas vast, als hij, nu en dan loopende, maar meest tegen de verschansing staande, de kinderen laat genieten van de zoete, frissche Atlantische zeelucht. ‘Ik moet voor moeder spelen,’ zegt hij met een glimlach, ‘want mijn arme vrouw is voortdurend zeeziek; ze heeft het hoofd nog niet overeind gehad, en ik kleed en ontkleed de kinderen en pas op hen.’ Geen der beide kleintjes was ziek geweest en de twee bleeke, bolle gezichtjes begonnen den zevenden dag dat wij op zee waren, een weinig kleur te toonen. Wel zijn ze vuil, want het wasschen der kleinen valt den vader in de beperkte ruimte erg zwaar, doch er is toch leven en frischheid waar te nemen op die gezichtjes uit eene achterbuurt

[p. 37]

der groote stad, die tot nu toe weinig licht en lucht hebben gekend.

De vader was twee jaar lang in de Staten geweest, en was met bespaard geld zijn vrouw en kinderen komen halen. ‘Mijn vrouw zal nog eens een zijden japon dragen, en mijn kinderen zullen prima onderwijs krijgen’, zeide hij. Hij had vast werk als machinist in een fabriek in Petersburg in de V.-Staten.

Een ander gezin kwam over op kosten van een jongeren broeder van den man. Ze gingen naar Minnesota, als landbouwers. Drie der meisjes - dikke, gezonde, blozende dochters van Erin - gingen als dienstboden naar Boston, waar ze van 30 tot 35 p. st. loon zouden krijgen. Elk harer had reeds een dienst. Ze waren gehuurd door engelsche familie der gezinnen te Boston, die den overtocht voor haar betaald hadden.

De emigranten worden, zoo ver ik kan nagaan, zeer goed behandeld op deze booten van de White Star Line; ze krijgen goed en voldoend voedsel en geen der mannen, met wie ik sprak, klaagde. Welk een voorbeeld, dacht ik, voor ons in den salon, die klagen als een van de vijf of zes gerechten iets minder smakelijk is, en als de kellner een al te groot stuk ijs in de limonade of champagne werpt, waarmede we ons verfrisschen.

Over het eten sprekende, wil ik voor de aardigheid een menu mededeelen van het ontbijt en het diner, dat ons dagelijks wordt voortgezet. Dit menu is elken ochtend en middag verschillend. Ik neem er op den tast van elk een.

White star line.

SS. Republic.

BILL BREAKFAST OF FARE. 7th December 1880 Findon Haddock. Cod Fish Cakes. Red Herrings. Hashed Calves Head. Beef Steak and Onions. Rice Cakes. Minced Scollops and Poached Eggs.

[p. 38]

Omelette and Bacon. Buckwheat Cakes. Broiled Ham and Fried Eggs. Irish Stew. Grilled Kidney. Porridge. Chipped Jacket and Mashed Potatoes. Graham and White Rolls.

DINNER. soups. Bouilli and Cocky-Leeky. fish. Turbot and Lobster Sauce. entrees. Compote of Pigeons with Peas. Chicken and Ham Croquettes. Raised Pork Pies. Veal Cutlets à la Zingara. roast. Ribs of Beef and Baked Potatoes. Mutton and Currant Jelly. Loin of Veal and Brown Gravy. Goose and Apple Sauce. Ox Heart forced. boiled. Calves Head and Bacon and Brain Sauce. Corned Beef and Cabbage. Stewed Ducks and Olives. cold. Ox Tongue vegetables. Mashed and Boiled Potatoes. Artichokes. Brussels Sprouts. pastry. Lemon Pudding. Sago Pudding. Oxford Dumplings and Hard Sauce. Cranberry Pie. Nelson Cakes. Italian Cream.

[p. 39]

cheese. Cheshire. Stilton. Wiltshire. dessert. Apples. Oranges. Dates. Pea Nuts. Nuts Assorted. tea and coffee.

Ik kan deze menu's niet vertalen. Mijne kennis van keukenboeken schiet te kort, en het schip gaat erg heen en weer, en op en neer. Schrijvende kan men dit wel wat vergeten, maar door aan al die spijzen te denken zou ik dat zelfbedwang verliezen, hetwelk de koppen van het monument op den Dam zoo bijzonder onderscheidt, die enkel bij een buitengewone gelegenheid van zich getuigen.

Uit deze menu's blijkt echter voldoende dat men geen honger behoeft te lijden door gebrek aan verscheidenheid van spijzen.

Doch de menu's zijn - zelfs onvertaald - mij nog te machtig.... ik word duizelig.... het voorhoofd wordt warm.... ik eindig.... en snel naar het dek!