LX.
Mark. Aurel. Valer. Maximianus Herculeus.
Maximianus Herculeus, van Keizer Diokletianus tot Medeheerscher aangenomen, is op den 1 Maart in 't 1001 jaar na de bouwinge van Rome, en in 't 249 jaar na Christus geboorte binnen Sirmium, nu Schremnia, in Pannonien, gebooren.
Zijn Vader en Moeder worden niet genoemt; doch waren geringe lieden. Zijn Vrouw was Valeria Eutropia, wiens dochter Flavia Maximiana Theodora, (doch niet van Maximianus, maar van een ongenoemden Vader geteelt) aan Konstantius Chlorus, na hem Keizer, getrouwt is, die haarenthalven gedwongen was zijn echte vrouw Helena te verlaten. By deze Eutropia won Maximianus een dochter, Flavia Maximiana Fausta genoemt, die haar door de echt aan Konstantinus den Grooten verbond.
Na dat Maximianus, op het voorbeeld van zijn rijksgenoot, Konstantius Chlorus tot zijn erfgenaam aangenoomen had, trok hy met een groot heir naer Afrika, alwaar hy niet alleen het machtig leger der Afrikanen sloeg, maar de vyf voornaamste steden van Lybien, als Arsinoë, Cyrene, Arnice, Ptolomais en Berenice, van 't Roomsche rijk afgevallen, innam, en de Afrikanen tot een voordeeligen vreede dwong. Vorders was hy in al zijn bedrijven wreed, onkuis, plomp, en een groote vervolger der Kristenen. In Nikomedien liet hy op een Kersdag over de drie duizend Kristenen verbranden. In Frygien liet hy een geheele stad, met al haar inwoonders, in d'asch leggen. Lang had Diokletianus werk eer hy hem kon doen besluiten, om met hem het gebied op eenen dag af te leggen; doch eindelijk overreed, stond hy het op den 1 April in 't 304 jaar na Christus geboorte binnen Milanen aan Konstantius Chlorus af, en ging op een lusthoeve by Lukania, nu Basilikata genoemt, woonen. Haast kreeg hy van zijn doen berouw, derhalven zocht hy Diokletianus aan om het rijk met hem weêr aan te vatten; doch hy kreeg van hem tot antwoord, dat hy niet gezind was, daar hy nu op roozen kon rusten, op doornen te slapen Hy hier zijn oogwit niet kunnende bereyken, verzocht zijn dochter Fausta haar man te vergeven; doch zy meer genegen tot haar echtgenoot dan tot haar trouweloozen vader, ontdekte zijn verraderyen aan Konstantinus haar man. Maximianus zulks hoorende, en bekommert voor de macht van
Konstantinus, vlood naar Massilien, alwaar hy van Konstantinus belegert, na een hartnekkig gevecht gevangen genoomen, en door zijn last doorstooken, of zo andere willen, verwurgt is. Aldus eindigde Maximianus op den 13 December in 't 309 jaar na Christus geboorte zijn leven, na dat hy 60 jaaren 9 maanden en 13 dagen geleeft, 20 jaaren met zijn rijksgenooten geregeert, en ruim 5 jaaren op een hoeve in Italien zijn leven, na 't afleggen van 't gebied, als een akkerman versleeten had: waar na hy, even gelijk Diokletianus, van den Raad vergood is; volgens een Penning van meergenoemden Godaart Kroonenburg. Deze vertoond Maximiaan gesluyerd, met dit byschrift: divo maximiano opt. imp. Ter eeren des vergoden Maximianus, den besten Keizer; voorts op het ruggestuk de zelve Keizer, zittende; getekend: reqvies optimorvm meritor. De rust van zeer goede verdiensten. Men leest ook op zijn penningen beatissimo, Aan den Godzaligsten; felicissimo, Aan den Gelukkigsten, en op de ruggestukken providentia deorvm, et qvies. avgg. De Voorzienigheid der Goden, en de Rust der Keizeren: vertoonende twe vrouwen met haare gewoone tekenen. Zie Eutropius, Viktor, Suidas, Eusebius, Baronius, enz.
a. Gelijk Diokletianus zich uit vermetelheid Jovius noemde, zo gaf hy hem ook den naam van Herkuleus, of Herkules; waarom hy ook, gelijk Kommodus, ons, het hooft met een leeuwenhuit bedekkende, op de penningen ontmoet, gelijk in de nevensgaande print te zien is. Hier in volgde hy de Asiaansche Koningen na, die de gewaaden van hunne Goden aannaamen. Dus ziet men op 't hooft van Alexander den Grooten, de Koningin van Cyrene, enz. de hoornen van Jupiter Ammon; op 't hooft der Macedonische Koningen de Leeuwenhuid van Herkules; als ook op den genoemden Alexander den Grooten, Amyntas en Filippus; op 't hooft van Antigonus, Demetrius, Seleukus, Antiochus, enz. de Klimop van Bacchus, enz.
Zijn Gedenkpenningen vertoonen virtvti hercvli, Aan de manhaftigheid van Herkules; hercvli comiti avgg. n.n. Aan Herkules den Geleider van onze Keizers; Hercvli debellatori, Aan Herkules den Bevechter; op welke hy, in de gedaante van een Herkules, met de veelhoofdige Hydra, waar mede hy de Kristen Kerk verbeeld, strijd: iov. et herc. conser. avgg. Aan Jupiter en Herkules, beschermers der Keizeren. concordiae avgg. n.n. Aan d'Eendracht onzer Keizeren; felix advent. avgg. n.n. Aan de gelukkige Aankomst onzer Keizeren; sacr. monet. avgg. et caess. nostr. De Heilige Munt van onze Keizeren, Diokletianus en Maximianus, en aangenomene Rijksgenooten. Galerius Maximianus en Flavius Konstantius Chlorus; virtvs militvm, De deugd der Krijgsknechten; victoria sarmatica, Overwinninge op de Sarmaten; p.m. tr. p. ii. cos. p.p. Opperste Priester, van Wijkmeesterlijke macht andermaal, Burgermeester, Vader des Vaderlands, enz. Waar van eenige in 't Kabinet van den Heer de wilde te vinden zijn.
Auteursrechtvrij