Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

[p. 442]

tekstkritische noten

Titel. I. (Cap. 59). Vs. 2. I. hij mach den m. sc. 3. I. tijde. 5. H. Oft; I. H. ware. 6. H. Ane. 7. I. s. hem hij. 8. I. ooc ontbr. 10. I. te hant - jonste. 11. I. H. den h.; I. jaer. 12. H. gheviel; I. also ontbr. - naer. 13. I. heilich ontbr. - q. openbaer; H. naer. 14. I. Metten r. eten d.; H. metten. 16. H. Entie; I. kn. hadde dat. 17. I. Bracht, k. - te hant. 19. H. Entie. 20. I. Dattene. 21. I. Doen en; H. Soe en; I. H.d. hi nemmere. 22. I. H. Comen daer; H. vore; I. H. den.

Een bispel van O Intemerata. - LXI.

Die viant, die nauwe can vinden

Hoe hi den mensche mach schinden,
Nam hem teenen tiden an
Die vorme van enen man,
Ofte hi waer een jonghelinc.
Aen enen ridder dathi ghinc,
Ende seide hi conste dienen wale
Ende ooc spreken alrehande tale.
⁺ Hi, die hem wel veinsen conste,
Hadde thant des heren onste,
Ende diende dien here zeven jare.
Doe ghevielt also daer nare,
Dat een heilich bisscop quam nare
⁺ Eten met dien ridder daer.
Doe die bisscop was gheseten
Ende die knape brochte dat eten,
So kende die bisscop thant
Dat dat was een viant,
Ende die viant ooc versinde
Datten die bisscop kinde,
Ende en dorste niet meere
Daer comen voor dien here.
Doe die bisscop dat vernam

+ (E. Fol. LXXXVII. v. 1.)

+ (I. Fol. CXI. v. 2.)

[p. 443]

 

Dat die ghene niet voort en quam,

25

Sprac hi ten ridder, sinen vrient:

 

‘Heeft u dese yet langhe ghedient?’

 

- ‘Ja hi,’ sprac hi, ‘zeven jare.

 

Ic en wart van hem noit gheware

 

Enighe onghetrouwichede.’

30

Doe sprac die bisscop ende zede:

 

‘God heeft u behoet harde wel:

 

Het is die viant ende niement el;

 

Maer en sijt niet te barenteert,

 

[G]hi wert van hem te livereert.’

35

Die bisscop was een heilich man,

 

Ende dede den ghenen comen dan

 

Voor die tafle: al dede hijt node,

 

Hi quam voort als die blode.

 

Die bisscop sprac: ‘Ic mane di

40

Bi dinen scepper, dattu mi

 

Berechts waer bi dattu

 

Hier heefs ghewoont tote nu.’

 

- ‘Om dat ic gherne, haddic ghemoghen,

 

Desen ridder hadde bedroghen

45

Ende ghemaect een keytijf

 

Beide an ziele ende an lijf.’

 

Die bisscop antwoorde zaen:

 

‘Waer omme en hebstuus niet ghedaen

[p. 444]

 

⁺ Binnen dien tiden also lanc?’

50

⁺ - ‘Het ghebrac an minen danc,’

 

Sprac die viant, ‘dat ghijt wet:

 

Hi sprac daghelijcs een ghebet,

 

Waer bi dat mi ontvacht

 

Over hem te hebbene macht,

55

Waer hi quam in elke stat.’

 

Die bisscop seide: ‘Wat was dat?’

 

Die viant sprac hier na:

 

‘Het was “O Intemerata,”

 

Daer men aen roept met besceide

60

Maria ende Janne beide.’

 

Die bisscop sprac toten ghenen:

 

‘Ic ghebiededi dattu henen

 

Vollic dijnre vaerden vaers

 

Ende niemene hier en daers.’

65

Dus voer die quade sire vaerde,

 

So dat hi niemene daer en daerde.

 

Dies dancte Gode die goede man,

 

Ende hielt dat goede ghebet voort an.

 

Hier bi radic u met trouwen,

70

Dat ghi Marien, onser vrouwen,

 

Ende Sinte Janne altoos dient;

 

Want God is haerre beider vrient

 

Sonderlinghe, des sijt vroet.

+ (E. Fol. LXXXVII. v. 2.)

+ (I. Fol. CXII. r. 1.)

[p. 445]

 

Beveelt hem ziele, lijf ende goet:

75

Si sullent bewaren sekerlike.

 

Ghelooft sijn si ewelike

 

Met hem die here^(*) is boven al

 

Ende sonder einde regneren sal!

EINDE VAN HET TWEEDE DEEL.

(*) Het HS. heeft: Met hem die hem here.

Vs. 25. H. riddre. 26. I. d. knape yet. 28. I. H. In w. 29. H. Ene o. 30. I. Die b. sprac doen ende zeide; H. Die b. antwerde ende sede. 31. I. H. behoedt; I. harde ontbr. 32. H. nieman. 34. I. H. Ghi; H. werd v.h. wel te; I. H. gedelivereert. 37. I. H. Vore; I. tafele; H. dedijt. 38. H. alse. 40. I. sceppere; H. sceppre. 42. I. hebs ghedient t. 44. H. riddre. 45. H. enen caytijf. 47. H. antwerde. 48. I. hebstuut; H. heefstuus.

Vs. 49. I. desen tijde; H. tide; I. also ontbr. 51. I. wedt. 53. H. ontfacht. 54. I. hebbenne. 56. I. b. sprac: w. es d. 57. I. daer na. 59. H. ane. 60. I. H. Marien; I. ende Sint J. 62. I. ghebiedu; H. ghebiedi. 63. H. diere verde. 64. I. Ende dattu niemant; H. niemanne. 65. H. quaet; I. siere. 66. I. So ontbr. - niement; H. niemanne. 67. I. H. Des. 68. H. vordan. 71. I. Ende Sint. 72. I. haerder; H. hoer. - beider ontbr. 73. I. Sond., zijt des vr.

Vs. 74. H. hen l.z.e. 77. I. H. die heere. - Na vs. 78 is in I. eene kolom wit gelaten, en daarna volgt op de keerzijde de Tafle van het derde boek, die in H. onmiddelijk onder vs. 78 begint.