Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

[p. 20]

⁺ Van Josephs ende Marien gheslachte. - I.

Nu alse die here van hemelrike

Sach dat al aertrike
Quaet hantierde ende zonde minde,
Ende hem niement en kinde
Diese al van niete hadde ghemaect,
Ende die duvel aen hem hadde ghesaect
Alle dese werelt ghemene,
⁺ Ende prinche daer in was allene,
Ontfermde hem sijn hantghewerke.
Elc hore nu ende merke,
Hoe vriendelijc God woude
Gaen tote onse behoude.
Hi hadde in sijn godlike nature
Voorsien ene creature,
Eer hemel ofte aerde waren,

+ (I. Fol. XL. r. 2.)

+ (I. Fol. XL. v. 1.)

[p. 21]

 

Daer hi mede woude, twaren,

 

Ofdoen scade ende blame,

 

Die ons quamen van Adame,

 

Ende des duvels macht storen:

20

Dat was die maghet vercoren,

 

Als ghi hier na sult horen,

 

Daer hi of woude sijn gheboren,

 

Vanden edelen gheslachte, daer ghi

 

Hier voren of hoordet zegghen mi.

25

Hier voren hebbic bescreven,

 

Hoe dat twalef zonen bleven

 

Na Jacob den patriarke,

 

Ende hoe dat van elken een starke

 

Groot gheslachte comen was.

30

Deen zone hiet Judas,

 

Van wies gheslachte, des zeker zijt,

 

Quam die coninc Davijt;

 

Ende van Davids gheslachte vercoren

 

⁺ Wert Jhesus Cristus gheboren:

35

Dus is sijn moeder van rechte

 

Van Judas ende van Davids gheslechte,

 

Want sijns vader gheslachte, als ghi ziet,

 

En hoort te deser menscheit niet.

 

Nu sijn daer twee ewangelisten,

40

Die dese gheslachte bet wisten,

 

Die beide scriven ende leren

+ (E. Fol. XXXII. r. 2.)

[p. 22]

 

Die hoghe gheslachten ons heren.

 

Lucas dat gheslachte began

 

⁺ Op Joseph, Marien man,

45

Ende noemet achterwaert algader

 

Tote op Adaem, onsen eersten vader.

 

Matheus set sijn beghin

 

Op Abraham, meer noch min,

 

Ende coomt neder mit dier gheboort

50

Tote op Joseph, daer ghi of hoort.

 

Aldus soe en doen si twint

 

Van Marien gheboorte bekint;

 

Nochtan sijt zeker des

 

Datsi van Davids gheslachte es;

55

Want Joseph, wats gheschiet,

 

En hadse anders moghen trouwen niet;

 

Want elc Jode van rechte

 

Moeste huwen in sijn gheslechte.

 

Die ewangelisten hadden hier toe

60

Redene, en zegghe u hoe.

 

Men plach wilen, alst noch zoude,

 

Daer men gheslachte woude

 

Bescriven, datmen dan

 

Tgheslachte vertrac vanden man,

65

Ende vander vrouwen niet.

 

Ooc mochte wel sijn gheschiet,

 

Dattie ewangelisten also clare

+ (I. Fol. XL. v. 2.)

[p. 23]

 

Tgheslachte niet en wisten van hare,

 

Als si van haren man deden.

70

Mer weet dat ter waerheden,

 

Dat Maria, na ende vore,

 

Quam van tser Davids ore,

 

Also die heilighe kerke lijt

 

⁺ Telker stede ende telker tijt,

75

Ende leraren scrivent mede.

 

Van David lasict in eenre stede,

 

Dathi onder dandre hadde twee zonen,

 

Nathan ende Salomoen,

 

Ende dat Joseph, die man Marie[n],

80

⁺ Quam van Salomons pertie[n],

 

Ende dat Marien vader dan

 

Quam van desen Nathan.

 

Marien moeder ende vader

 

Ende die Joden allegader

85

Waren alle zeker das,

 

Dat heer Joachim was

 

Van heer Davite gheboren,

 

Ende daer bi wert Maria vercoren

 

Inden tempel te sine met

90

Den edelen magheden, die gheset

 

Daer in waren, alse ghi

 

Saen sult horen zegghen mi.

+ (E. Fol. XXXII. v. 1.)

+ (I. Fol. XLI. r. 1.)

[p. 24]

 

Ons seghet Scolastica

 

Ende die goede clerc Beda,

95

Dattie Joden in ouden daghen

 

Te bescrivene plaghen

 

Haer gheslachten in enen boec,

 

Ende leiden dien in enen hoec

 

Inden tempel, als ic las,

100

Daer hi wel besloten was.

 

Herodes, die daer coninc wert,

 

Wien die Joden waren hert,

 

Dede dien boec nemen daer

 

Ende verberndene, dats waer,

105

Om dathi van desen

 

Te edelre woude wesen;

 

Want hi hadde ghemict te voren,

 

Ware die boec verloren,

 

Dathi wel maken zoude mare,

110

Dathi van Davids gheslachte ware:

 

So soude hi hebben edelhede,

 

Ende der Joden maech zijn mede;

 

Want jeghen der Joden ghehinc

 

⁺ Was hi worden coninc,

115

So dat sine hadden leit,

 

⁺ Ende hi ontsach hare felheit.

 

Hier bi machmen wel weten,

 

Dat des vele wert vergheten,

 

Doemen den boec verbrande;

+ (E. Fol. XXXII. v. 2.)

+ (I. Fol. XLI. r. 2.)

[p. 25]

120

Maer doch waren Joden inden lande

 

Die des vele hadden onthouden,

 

Also si hoorden zegghen den ouden,

 

Datmen^(*) weder som bescreef,

 

So dat niet al verloren en bleef.

(*) Het HS. heeft Datment.

Titel: I. Van Jacobs ende M. Vs. 1. I. Nu ontbr.; I. H. onse h. 2. I. eerderike; H. erterike. 4. I. h. niet en; H. nieman. 5. I. H. Diet al. 6. H. Entie; I. duvele. 7. I. Al. 8. I. Ende pr. der princen en was ne gheene. 9. I. h. God sier h.; H. sire. 11. H. vr. dat G. 12. I. H. onsen. 13. I. H. sine. 14. I. Voersien elke cr. 15. I. off; I. H. hemele oft.

Vs. 16. I. H. met; I. wilde. 19. I. scoren. 20. H. maeght. 22. I. H. Daer si (I. zo) werden sal gh. 24. H. horet. 25. H. vore; I. ghescreven. 26. I. H. dat ontbr. 27. I. Van J.; H. Na Jacoppe. 28. I. elke. 30. I. H. Deen zo h. 36. I. H. Het tweede van ontbr. 37. I. H. vaders. 38. I. Ende h. tot d.; H. h. teser. 40. I. H. gheslachten; I. wel w.

Vs. 42. I. H. Dath. gheslachte. 43. I. Lucas gh. d.b. 44. I. Op Jacoppe, den heilighen man. 45. I. noemt. 46. I. H. op Adame den iersten. 47. I. Math. die set. 48. H. Abrahame. 49. H. diere. 50. I. op Jacoppe d.; H. Josephe. 55. I. w. Jacob wast. 56. I. hadde a. 59. I. H. Dewangelisten. 60. I. H. Red. ende z.; H. seggu. 62. I. H. gheslachten. 64. H. vertra. 66. I. mocht. 67. I. Dat dewangeliste; H. Dat dew.

Vs. 68. I. H. niene w. 69. I. Als hij v. - dede; H. Alsi v. 70. I. waerhede. 72. I. v. coninc D. 74. I. H. Ende elc leerare scrivet. 76. I. H. Van Davite las ic. 77. I. dander. 78. I. H. Nathanne; I. Salomoene; H. Salomonen. 79. I. H. dat ontbr. - die ontbr. - Marien. 80. I. H. partyen. 84. H. Entic. 87. H. heren. 88. H. ghecoren. 90. I. maechden; H. Dien e. maeghden. 91. I. H. inne w.; I. alsoe; H. als.

Vs. 93. I. seit; H. seeght. 94. H. Entie. 96. I. Te scrivene oie pl. 97. I. Hare; I. H. een. 104. I. verbernen, dat es; H. verbranden, dat was w. 106. I. H. Tedelre. 108. I. Waren d. boucken. 109. I. H. w. soude maken m. 113. I. teghen. 116. H. hoer. 118. H. v. was v. 119. I. die boucken; II. dboec brande.

Vs. 120. I. H. Maer ontbr. 122. I. H. sij z. h. d. 123. I. H. Datmen. 124. H. dadt al niet v.