Lekenspiegel

15 De aard van de mensheid

Toen de kwade engelen op schandelijke wijze de hemel verloren hadden, schiep God de mens omdat Hij de plek waaruit de engelen verstoten waren weer wilde vullen. Hij vervaardigde de mens uit het slijk van de aarde om zo de kwade engelen te vernederen. Want de broze mensheid zal in de hemel komen, terwijl die edele schepselen er amper een uur in mochten blijven. En daarom doen zij altijd zo hun best om ons van die plaats te verstoten. God schiep de mens niet alleen uit aarde, maar uit de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. Met aarde maakte Hij het vlees en de beenderen; het bloed maakte Hij van water; de lichaamswarmte komt van het vuur; en uit lucht komt de adem en de beweging. Als de ziel het lichaam verlaat, keert elk element terug naar waar het vandaan kwam en waaruit het voortspruit: lucht gaat terug naar lucht, vuur naar de zon. Het bloed gaat naar het water in het lichaam, want als je een dode

[p. 30]

open zou snijden, zou er geen druppeltje bloed meer vloeien. En het water trekt het vlees in, net zoals water in de aarde zakt, want het vlees komt voort uit de aarde en moet weer aarde worden. De ziel gaat, op het moment dat zij het lichaam verlaat, terug naar God of naar de plek waar God haar heen stuurt, want zij vindt haar oorsprong in God. Zo moeten alle dingen, volgens de leer van Aristoteles,aant. terug naar hun oorsprong, waaruit zij ontstonden en waaruit zij gevoed werden.

Elke mens heeft van nature vijf zintuigen: zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Men houdt zowel verstand als lichaam in een betere conditie wanneer men matig eet en drinkt, vast en sober leeft, dan wanneer men te veel zou drinken of eten. Want niets is zo goed als maat weten te houden. Het lichaam is met weinig tevreden en wie te veel naar binnen werkt, bederft lichaam, ziel en verstand. Men zegt dat wie één keer per dag eet, een geestelijk leven leidt; wie tweemaal per dag eet, een menselijk leven; en wie drie keer of vaker per dag eet, als een beest leeft. Hierna zal ik u uitleggen hoe men het lichaam moet behandelen. Maar nu zwijg ik daarover: ik zal terugkeren naar waar ik mee begonnen was.

Het hart is heer en meester van uw hele lichaam. Het is met zorg opgesloten in de muur van het lichaam: te weten in de borstkas, het vaste gedeelte van het lichaam. Alle lichaamsdelen en zintuigen die het lichaam bevat, staan te allen tijde in dienst van het hart en handelen volgens zijn advies. De voeten dragen het lichaam naar waar het maar wezen wil. De handen vormen zijn schild. Het hoofd is het kasteel van het lichaam en de handen zijn altijd paraat om dat intact te houden. De handen hebben liever dat zij geraakt worden als men steekt of slaat, dan dat het kasteel gesloopt zou worden. Twee ogen en twee oren vormen de vier boodschappers van het hart. Wat zij zien, horen en begrijpen laten zij meteen aan het hart weten en vol overgave behoeden zij het kasteel zodat niemand het enige schade kan toebrengen.