Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

CXXIII.

Hoe de Brabanters met heercrachte ende groter macht trocken in Henegouwe ende hoe sy wonnen Breyn le Conte.

Ten daghe die was gheordineert
Bi den capiteinen vore vercleert
Ende bi den ghemeinen lande mede
Om uut te treckene, hebben hem die stede
Te velde ghestelt ende trocken logeren
Omtrent Bruessele, om sonder cesseren
Metten capiteinen ghetrouwe
Voort te treckene in Henegouwe.
Maer die stat van den Bossche, wats ghesciet,
Metter Meierien en quamen niet
Ten ghesetten daghe, ongheloghen.
Mits dien wert die reise vertoghen
Meer dan XV daghe, si u verclaert,
Binnen welken tide ooc soe waert
Tghescille vernuwt, dat voor desen
Tusscen die van Lovene was gheresen
Ende die van Antwerpen, ic seker ben,
Om dat ieghelijc woude van hen,
Van beide den steden gheruert hier boven,
Dat die van Liere, van Santhoven,
Met haren bevanghe ende bedriven
Hen volghen souden sonder bliven.
Daer af doen waert sonder verhouden
Gheordineert dat se volghen souden
In die reise sonder caboul
Den voorseiden greve van Saint Poul.
Ende haer tenten slaen peiselike
Bi den sinen; behoudelike
Elken van den steden, dits claer,
Haren rechten. Ende als daer
Tghescille ghesaet was ende ghestelt,
Ende die van den Bossche met haer ghewelt
Ende Meierien aencomen waren,
Soe sijn die greve, hoort mi verclaren,
Van Saint Pol met accorde ghemeine
Ende dander voorseide capiteine
Metten greve, baenrotsen, ridderen,
Vassalen, mannen ende edelen
Ende goeden steden ende lande voorseit,
Ende metter stat van Tricht, bereit
Voort ghetoghen samentlike
Op die viande vromelike
Meer dan LX duist, sijts vroet,
Sterc te peerde ende te voet;
Ende daer toe hadden si met hen
Drie capiteine, verstaet den sen,
Den heere van Croy, als ic vernam,
Ende den heere van Lileadam,
Heer Andries van Velly wide bekant,
Die de hertoghe van Bourgognen sant
Sinen neve van Brabant te dienste daer,
Wel toeghetouwet, weet voor waer,
Met V^m peerden oft soe vele
Mannen van wapenen ten nijtspele.
Den hertoghe ooc te dienste quam
Die bastaert van Saint Pol, soe ic vernam,
Die van Habourdijn was heere,
Met hondert ghewapenden oft meere.
Ooc sant die stat van Dornike
Een scoon gheselscap eerbaerlike,
Die hertoghe Janne te dienste quamen.
Als dese vergadert waren tsamen,
Soe toghen si zedelike ghemeine
Tot voor die voorseide stat van Breine,
Daer vele Inghelsce binnen waren,
Ende andere, die met haren scaren
Den lande van Brabant sonder waen
Groote scade hadden ghedaen.
Doen belaghen si die stat al omme bi,
Ende tlant omtrent verbranden si
Ende verdorvent in allen weghen.
Ten utersten, als si hadden gheleghen
Voor tstat van Breine, si u bekent,
Ses weken oft daer omtrent,
Sijn si ghetoghen in corter ure
Aen die stat tot bi den mure,
Die sterc ende vast was overlike
Van graven, van vesten ende derghelike
Van muren, van torenen ende van poorten:
Ende hebben dien met grooten soorten
Vreeselijc bestormt aen elken kant,
Soe dat die edele van Brabant
Entie goede mannen uten steden
Hem ghelieten van vroomicheden
Als briescende leeuwen, ende clommen op
Die hooghe mure, daer meneghen clop
Hen wert ghegheven met grooten gheere
Van die van binnen, die groote weere
Daer ieghen daden als coen vassale.
Daer worden die ionkeren van Wesemale
Ende van Berghen opten Zoom
Met grooten steenen, neemt des goom,
Van den leedren gheworpen vreeselike
In der graven neder soe swaerlike,
Dat sijs meneghen dach daer naer
Ghevoelden in haer lede voor waer.
Desghelijc oft ergher, soe ict bediede,
Meneghen anderen daer ghesciede:
Someghe bleven daer in der noot
In de grave ligghende doot
Ghescoten, ende som verslaghen.
Jan de Mol, hoordic ghewaghen,
Die van Bruessele der stat baniere
Verwaerde, ende hielt als die fiere
Metter banieren in sijn hant
Al vaste opter vesten kant:
Daer wert hem van binnen der stat
Met eener bussen, ic segghe u dat,
Sinen eenen vingher ghescoten af;
Nochtan mids dien hi niet en begaf
Die baniere door gheenen noot,
Maer sinen neve dat hi ontboot
Symone van Ophem herde sciere,
Ende dien gaf hi die baniere
Ende bevalse hem te verwaerne doen.
Daer bleef die voorseide Symoen
Metter baniere staende, dats waer,
Soe langhe die storm gheduerde daer,
Want die Brabanters niet en scieden
Van der stat, als vroome lieden,
Voor dat se des nachts deemsterhede
Tot haren tenten keeren dede.
Des anders daeghs, wilt mi versinnen,
Sochten tractaet die van binnen;
Maer hi en hadde gheenen voortganc.
Als hem die Brabanters dien dach lanc
Gherust hadden, dat elc versta,
Stelden si hen des daeghs daer na
Die stat te bestormen om[se] te winnen.
Als dat saghen die van binnen,
Gaven si hen op sonder sparen,
Behouden dat dEngelsce die daer waren
Ende den greve van Saint Pol vaillant
Comen souden in de hant:
Dat men hem tlijf soude ghesparen;
Maer alle dandere, wie se waren,
Souden sijn te wille, des sijt vroet,
Die stat ende harer aller goet.
Dus es die stat van Breine voorscreven
Ghewonnen ende opghegheven,
Ghedestruweert, te gronde verbrant.
Dit ghesciede, si u bekant,
Opter maghet S^te Marinen dach
Die XI daghe in meerte lach,
Voor Paesscen in den vastenen
Int iaer van vierentwinteghen.
Tgoet van daer binnen wert, sijts ghewes,
Ghedeilt al soet ghewoonlijc es.
Eneghe van Breine, hoort mi verclaren,
Die de principaelste waren
Van der stat van Breine voorseit,
Om haer valsce onghetrouwicheit
Worden ghehanghen boven deerde,
Ende selke gherecht metten sweerde;
Someghe simpele onnosele lieden,
Wive ende kinderen, hoort mi bedieden,
Wert van den live gracie ghedaen
Ende alle dEnghelsce worden ghevaen,
Soe verre als si te dien stonden
In der heeren handen ghecomen conden;
Maer vele bleef er versleghen daer
Van der ghemeinten, dat was waer,
Die de heeren te dier tijt
Niet en conden bescudden, des seker sijt.
Ende als men den ghevanghenen
Inghelscen vraeghde, ic seker ben,
Die in sgreven tente tewaren
Van Saint Pol ghevanghen bracht waren,
Om wat zaken ende twi
Si die stat op gaven, eer si
In den lesten daghe ghestormet wert,
Die si in den iersten storm soe hert
Ghehouden hadden, soe vromelike:
Antwerden si segghende claerlike
Dat si in den lesten storm voor waer
Metten Brabanters saghen comen daer
Sinte Jorise openbaerlike
Met sinen wapenteekenen rike
Op een wit ros, doe ic u cont;
Ende dat hi op die greve af stont
Ende ghinc rechtevoort tervaert
Metten anderen ten mure waert:
‘Ende alsoe sciere als wi dat saghen
Waren wi voor thoot gheslaghen,
Ende wisten wel, alst soe was gheleghen,
Dat wi Gode hadden ieghen;
Daer omme waren wi hier inne
Soe zeere verveert, dat wi gheen zinne
Noch macht en hadden noch avijs
Ons te verweerne in gheenre wijs.’
Het es waerlike dinc,
Als men anderwerf te storme ghinc,
Dat die edele quamen ghereden
Tot op die graven met moedicheden
Onder de welke quam al daer
Daneel van Bouchout, dat es waer,
Op enen henghst scoon ende wit;
Die welke Daneel, ic segghe u dit,
Tborchgreefscap van Bruessele tier stont
Aldaer verwaerde, doe ic u cont.
Ende die stont als dander tier uren
Van sinen peerde, ende ginc ten muren
Met sinen wapenteekene van prise,
Dat den wapenen van S^t Jorise
Sonder ondersceet es al ghelijc.
Doen meinden dInghelsce claerlijc
Het ware S^t Jorijs ende niement el.
Twelke es te vermoedene wel
Dat hem God inne gaf, sonder si,
Om dat se bekinnen souden dat si
Jeghen Gode ende die Heileghe Kerke
Ende ieghen allen gherechteghen werke
Vore hielden den hertoghe van Brabant.
Met ghewelde sijn wijf ende lant.