Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

CXI.

Hoe de heeren van Heynsberghe ende dander van hueren ghevanckenesse te Bruesele ontslaghen syn ende wat sy ghelooft ende verbrieft hebben.

Int iaer XXI, hoore die wille,
Den neghensten dach van aprille,
Cort vore Paesscen, hoort na mi,
Die grave van Saint Pol ende van Liney
Metten tween weerliken, si u bekant,
Staten des lants van Brabant,
Als van der Brabantscer siden;
Ende ter ander, hoordic liden,
Die bisscop van Ludeke ende ooc meere
Sijn vader, van Heinsberghe die heere,
Ende die joncheere van Heinsberghe, ende met hem
Sijn brueder die greve van Blankenhem,
Vore hen ende alle dander mede
Die te Bruessele ghevanghen laghen int stede,
Hen submitteerden openbare
Ende die edele ghenuemt hier nare,
Als van Vernenborch greve Robbrecht,
Ende greve te Nassouw Inghelbrecht
Heere ter Lecke ende te Breda,
Ende Willem greve te Zeyne daer na,
Van Sinte Aechtenrode heere;
Jan van Schoonvorst, hoort die leere,
Borchgreve te Montjouwen,
Ende ooc heere, in goeden trouwen,
Te Cranendonck ende te Diepenbeke;
Gheeraert van den Zype, hoort wat ic spreke,
Die heere was van Denterghem;
Ghelovende alle ende elc van hem,
Bi harer trouwen ende kerstenheit,
Eeren ende zekerheit,
Voor hen ende haer oor, sijt des vroet,
Ende nacomelinghen, vast ende goet,
Ghestentich van weerden, sonder afdraghen
Te houdene tot eeweliken daghen
Wes die V segghers, hoort den sen,
Samentlijc, oft die viere van hen,
Bi biwesene, dit en es gheen fable,
Van sesse persoonen notable,
Te wetene: twee ter waerheden
Uut elc van den drien goeden steden
Lovene, Bruessele, Antwerpen met,
Daer toe ghecoren ende gheset,
Uutspreken ende segghen souden
Vore besceit, wilt dit onthouden,
Sonder eneghen ondanc oft verwijt
Oft opsprake in toecomender tijt
Van hen oft den haren, of eneghen twist
Te hebbene, sonder arghelist.
Na welke submissie, sijt seker das,
Jan van Heinsberghe, die bisscop was
Te Ludike ende greve van Loen daer met,
Ende Willem sijn brueder, dat ghijt wet,
Greve van Blankenhem ter waerheiden
Gheloofden bi haerre zekerheiden,
Trouwen ende eeren, si u bekant,
Dat si den hertoghe van Brabant,
Den greve van Saint Pol sinen broeder,
Haren lande, haren lieden, des sijt vroeder,
Oft den drien staten slants voorscreven
Oft iement anders dient mocht aencleven,
Aenspreken en souden nemmermeere,
Noch doen aenspreken in gheenen keere,
Veeden, noch doen veeden in eneghen dinghen,
Scaden, costen ofte teringhen,
Sceemten, verlies, in eneghen keere,
Die van Heinsberch die heere,
Haer vader, ende Johan, sijts vroeder,
Van Heinsberch haer outste broeder,
Oft enigh der ghevanghenen, si u bekant,
Te Bruessele oft elder in Brabant
Ghehat hadden door eneghe dinghen.
Op die aensprake ende vorderinghen
Hebben si met haren vrien wille
Voor hen, haer erven, lude ende stille
Verteghen voort in eewicheiden,
Allen arghelist uutghesceiden.
Desghelijcs hebben min noch meere
Jan van Loen tot Heinsberch heere,
Tot Leeuwenberch ende tot Genepe met,
Jan van Loen sijn sone, dat wet,
Doutste, ende Willem, dit vernem,
Sijn sone, greve te Blanckenhem,
Met haren openen brieven, als vore,
Bekent [dat si] voor hen ende voor haer oore,
Lande, liede ende ondersaten -
Ende sunderlinghe die tharen baten
Ende om haren wille viant
Worden waren slants van Brabant
Ende der drie staten in den selven doene -
Een vaste, ganse, ghestedeghe soene
Hadden ghegheven ende gaven ter vaert
Voor alle haer helpers vore verclaert.
Den hoochgeboornen vorste, dat wet,
Den hertoghe van Brabant ende ooc met
Den greve van Saint Pol hoochgheboren,
Haer landen, haer lieden ghenuemt hier voren,
Om eneghe zaken, hoort mi verclaren,
Die hen te Bruessele ghesciet waren,
Aensprake en souden doen enegherleiden
Alle arghelist luterlijc uutghesceiden.
Voort hebben die voorseide, op tgone,
Johan van Heinsberch outste sone,
Scheiffaert van Merode, doe ic ghewach,
Die heere was tot Heimersbach,
Dieric van Wicrode, verstaet dit doen,
Ende van Birghelen Symoen,
Willem van Broechusen, si u bekant,
Ende Kerzielijs van Palant
Met haren openen brieven claer,
Ende elc harer bezunder daer,
Voor hem, voor haer oor, lude oft stille
Met goeden voorrade ende vrien wille
Bekent dat si voor alle dinghen,
Sceemte, verlies, cost oft teringhe,
Die hem ende den haren, in lieghe u niet,
Te Bruessele oft elswaer ware ghesciet,
Verteghen hadden volcomelijc
Ende noch verteghen luterlijc
Opten hertoghe van Brabant, sijts vroeder,
Opten greve van Saint Pol sinen broeder,
Haren landen, haren lieden, doe ic ghewach,
Oft iemende dien dat aencleven mach.
Voort gheloofden si, hoort den sen,
Dat si noch engheen van hen
Jeghen den hertoghe hoochgheboren
Noch sinen brueder ghenuemt hier voren,
Haren landen oft lieden, dit es waer,
Heimelijc noch openbaer
Met woorden, met werken, merct dit wel,
Bi hen oft bi iemende el
Van haren weghen, in gheenen keere
Doen en souden. Ende oft bi den heere
Van Heinsberch, dat si u ghesaeght,
Eeneghe veede worde ghelaeght,
Oft eneghe scade, des sijt vroeder,
Den hertoghe oft sinen broeder
Van Brabant ghesciede, dit vernem,
Ende si oft enich van hem,
Van den greve van Saint Pol ter waerheden
Oft enich van den drien steden
Lovene, Bruessele, verstaet den sen,
Ende der stat van Antwerpen
Bescreven waren, dit bekinne,
Oft vermaent in eneghen sinne
Aen den borghemeesteren sonder waen
Der stat van Tricht ofte aen
Eneghen van hen, des seker sijt,
Wesende te dier tijt,
Die veede af te doene, segghic di,
Entie scade te richtene, ende si
Dan na der maninghen, dits waer,
Binnen der ierster maent daer naer
Des niet en daden sonder verdraghen:
Soe souden si binnen XIIII daghen,
Ende elc harer bezunderlinghen,
Na der maent der voorseider maninghen
Met haers selfs live sonder beiden
Te Bruessele in comen, ende van daer niet sceiden,
Si ende elc van hen, wilt verstaen,
En hadden die veede afghedaen
Ende die scade verrecht, en lieghe u niet,
Die bi den heere waer ghesciet
Van Heinsberch, oft bi enich van hen,
In enegher manieren oft in wat sen.
Ende alle dese vertienessen
Quijtsceldinghen ende verlossenessen
Ende alle dese voorseide dinghe
Gheloofden si elc zunderlinghe
Bi trouwen, eeren, kerstelike,
Ende swooren ten Heileghen lieflike,
Met opgherechten vingheren blikelijc
Vast, ghestade, onverbrekelijc
Voort te houden in eewicheiden
Alle arghelist uutghesceiden.
Ende alle tselve, dits waerheit fijn,
Heeft van Brighel Baldewijn
Ghelooft, ghesworen min no meere,
Sonder dat hi van Heinsberch den heere
Niet vervanghen en heeft; soe eest bescreven.
Alselke brieve hebben ooc ghegheven
Ende oorvrede ende gheloften ghedaen
Als Baldewijn van Brighel, sonder waen,
Tot twee hondert ende twintich toe,
Goede sciltboortegher manne doe,
Die metten heere van Heinsberch te waren
Alle tot Bruessele ghevanghen waren.
Boven alle dese dinghen,
Oorvrede ende quijtscheldinghen,
Hebben die viere van den viven
Seggheren, daer wi vore af scriven,
Te wetene: Verneborch, Nassouwe,
Zeyne ende Montjouwe
Haer segghen ende uutsprake overdraghen;
Daer sesse notable, hoort mi saghen,
Persoone bi waren, dit es waerheit,
Uten drien goeden steden voorseit,
Uut elker twee, si u vercleert,
Wijslijc daertoe ghecommitteert.
Ende na dat sijt hadden ghesloten daer,
Ende doen setten in ghescrifte claer,
Hebben si haer segghen, si u vercleert,
Uutghesproken ende ghepronuntieert
Int iaer voorscreven, doe ic ghewach,
In junio den twintichsten dach:
Als dat alle brieve, dit versinne,
Met allen voorwaerden daer inne
Ende poenten begrepen min no meere,
Die van Heinsberch die heere
Van den hertoghe, des seker sijt,
Gheworven hadde binnen der tijt
Dattie greve van Saint Pol, hoort mi saghen,
Dat rewaertscap van Brabant hadde ghedraghen,
Souden doot sijn ende bliven altoos,
Te nieute ende machteloos
Noch van gheender weerden, soe ic saghe;
Ende binnen enen ghenuemden daghe
Soude van Heinsberghe die heere voorseit
Oversenden die brieve sonder verbeit
Den hertoghe van Brabant vore vercleert,
Om te werdene ghecancelleert,
Ende dat sijn ander brieve, nu hoort,
In machte souden bliven voort:
Mids dat die greve, si u bekant,
Van Saint Pol noch tlant van Brabant
Hem niet scatten en wilden door gheen zaken.
Achtervolghende deser uutspraken,
Heeft die heere van Heinsberch met lieve
Overghesonden die selve brieve
Die hi van den hertoghe, des seker sijt,
Gheworven hadde binnen der tijt
Dat die greve van Saint Pol was ruwaert.
Mids allen den dinghen vore verclaert,
Sijn die ioncheren van Heinsberch, dat wet,
Ende ooc alle die andere met,
Die te voren dach hadden twaren
Ende weder inne comen waren,
Van haerre vanghenesse, wilt onthouden,
Ontsleghen ende quijtghescouden.
Want die proost van Aken, wats ghesciet,
Ierstwerf en woude gheloven niet,
Ende die selke met hem, meer no min
Weder te comene te Bruessele in:
Soe en mochten si, verstaet den fijn,
Metten anderen niet ontslaghen sijn;
Maer bleven ghevanghen, hebbic vernomen,
Ende hoe si namaels sijn ontcomen,
Sal ic u noch bescriven voort
Hier na, ter plaetsen daert behoort.