Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

LXXXIV.

Vander correxien op sommeghe van Tsertoghen rade te Lovene ghedaen.

Int selve iaer ende maent voorscreven
Veertien hondert, XX daer beneven,
Op Sinte Jans avent, als noch amman was
Jan Taye van Eelwijt, sijt seker das,
Van Bruessele, maecte hertoghe Jan
Scepenen aldaer Metten Schachte Jan
Ende Janne Mennen, verstaet die dinc;
Janne de Froyere, Heinric Cluctinc,
Gielijs de Keghel, Jan de Leeu, dits waer,
Ende Bartholomeuse Tserarnts daer naer.
Ende overmids dat alle doe,
Die baenrotsen ende edele daertoe,
Metter stat van Lovene voorseit,
Hertoghe Janne hadden opgheseit
Ende ghescorst, dit wilt onthouden,
Haren dienst, ende en wouden
Tsinen dachvaerden niet meer comen:
Soe hebben die steden voorghenomen
Van Bruessel, Antwerpen in allen keere,
Ende van den Bossche ghearbeit seere
Om die baenrotsen ende ooc mede
Van Lovene die goede stede
Metten hertoghe te vereeneghen tien stonden;
Des si niet ghedoen en conden.
Ende mits dien sonden met ernsticheit
Die drie goede steden voorseit
Tot Cortenberghe haer ghedeputeerde,
Daer men meneghen tijt tracteerde
Om die ghescille te dien tide
Tusscen den hertoghe ter eenre side,
Entie baenrotsen ende die stat
Van Lovene ter andere: omme dat
Die ghesaet van inde torden
Ende ghevuecht mochten worden.
Ende doe screven si, verstaet den sen,
Der stat van Lovene ende den edelen
Dat si van Cortenberghe niet
En meenden emmer te sceiden iet,
Si en hadden bracht, met corten woorde,
Alle dinghen soet behoorde
Tot haers heeren shertoghen
Ende sijns lants, na haer vermoghen,
Eeren ende beste met corter spraken;
Biddende dat si alle saken
Hielden in state als wise heeren,
Sonder enich riguer voort te keeren.
Daer op die edele ende die stat
Van Lovene antwoorden, dat
Si niet el en gheerden in allen keeren
Dan die eere ende tbeste hoers heeren
Voort te keerne ernstelijc;
Ende om dat alsoe samentlijc
Ghedaen te wordene sonder si,
Optie verbonden versochten si
Dat si bi hen te Lovene quamen,
Om hen daer toe te helpen ramen.
Mer die ghedeputeerde voorscreven
Sijn te Cortenberghe bleven;
Hoe wel dat si op die verbonden
Versocht worden te vele stonden
Bi den anderen, hebbic vernomen,
Te Lovene in der stat te comen.
Ende aldus hebben si, sonder waen,
Grooten arbeit te vergheefs ghedaen.
Die edele pijnden met ernstichede,
Metter stat van Lovene, dander stede
Van Brabant aen hen te trecken, te waren,
Jeghen die ghene die bi den hertoghe waren;
Om eneghe van dien sonder verlaet
Te corrigeerne, mits der misdaet
Om dovergheven van Hollant,
Van Zeelant ende van Vrieslant,
Ende om dat die hertoghinne van love
Soe scemelec uut mijns heeren hove
Was laten sceiden, als ic vercleerde.
Welke correctie die ghedeputeerde
Van den drien steden, hoort mi saghen,
Die noch te Cortenberghe altijt laghen,
Met arbeide, dat segghic di,
Daden verhouden; maer si
En condent ten lesten gheweren niet,
Die correxie en es ghesciet
In der manieren hier na bescreven,
Als ic u sal te kennen gheven.
Someghe baenrotsen, verstaet den sen,
Ridderen ende edelen,
Ende goede manne van den steden
Ende lande van Brabant ter waerheden
Sijn wel indenkich, ic seker ben,
Oft moghent, tmeeste deel van hen,
Van haren vordren wel hebben verstaen,
Hoe voortijts, als dorloghe was bestaen
Tusscen den lande van Brabant tien tide
Ende tlant van Vlaendren ter ander side,
Hoe die heere van Assche [die] te dier tijt was
In den velde, sijt seker das,
Metter banieren van Brabant,
Daer beide die lande voor ghenant
Te stride int velt vergadert waren,
Daer leefde, dat over langhe jaren
Die sceempte ende dat mespleghen
Tot noch toe niet en was versweghen.
Daer toe heeft, des seker sijt,
Heer Jan van Grimberghen, nu ter tijt
Heere van Assche, herde onsiene
Int iaer veertienhondert vijftiene,
In den stride die was groot ende swaer
Tusscen die Fransoyse ende dEnghelsce, daer
Hertoghe Anthonijs, dat mach men claghen,
Vore die Enghelsce bleef verslaghen,
Hem soe ghedraghen, dat gheen goet man
Siere weldaet vermanen en can
Van dien daghe in enegher eere.
Ende hoe wel die voorseide heere
Van Assche billijken mits desen
In gheenen bewinde en soude wesen
Bi den hertoghe, wats ghesciet,
Noch vore sijn ooghen billijcs niet
Hebben dorren comen groot noch smal:
Nochtan boven desen al
Heeft die heere van Assche en Jan sijn sone
Ghevordert, gheraden, ghedaen dat gone,
Te wetene dat hier bescreven steit:
Dat si onsen ghenadighen heere voorseit
Uut sinen lande van Brabant
Hebben ghevoert in Zeelant,
Daer hi bi rade meer ende men,
Wetene ende toe doene van hen
Ende meer andere daer beneven,
Beseghelt ende over heeft ghegheven
Janne van Beieren alle tlant
Van Hollant, Zeelant, Vrieslant
Sonder wille, weten, consent of kinnen
Van Mijnre Vrouwen der hertoghinnen,
Die een gheboren erfvrouwe es
Van den drien landen, sijt ghewes.
Ende voort soe hebben ooc die gone,
Die heere van Assche en Jan sijn sone,
Met meer anderen daer toe gheraden
Dat men met sceemten ende met scaden
Miere Vrouwen, hoort die quaetheden,
In de heilighe Paeschdaghe lest leden,
In mijns heeren hove, dit onthoude,
In gheenen ambachte dienen en woude.
Mits welken ghebreke ende onminne
Mijn Vrouwe die voorseide hertoghinne
Van den hertoghe, sijt seker das,
Bi harer moeder ghetoghen es.
Noch meer hebben die voorseide
Here van Assche ende sijn sone, beide
Met meer andere daer bi gheweest als raet,
Dat die hertoghe, dat verstaet,
Heer Janne, heer Wouteren, als ic eer spelde,
Ende heer Willemme van den Heetvelde,
Die van den rechte ende vriheit te waren
Van Sinte Peeters manscap waren
Te Lovene, alst wel was bekant,
Heeft uten lande van Brabant
Gheseeght, om saken wille, dat wet,
Daer si, na den lantrechte, met
Quijt souden sijn na alle besceit.
Ooc en waren die ghebroedere voorseit
Niet vorder ghebleven in gheenen keere
In onsen voorseiden ghenadeghen heere,
Dan van alsulken moortbrande[n] te waren,
Als aen haer goede ghesciet waren,
Ende alsulken quetsueren ende mancselen met
Als aen heer Wouteren, dat wet,
Van den Heetvelde waren ghedaen;
Daer si billic af souden ontfaen
Beternisse voor alle man.
Boven al desen heeft die selve Jan
Een onbeiaert kint met ghewout,
Beneden seven jaren out,
Buten wille, consent of pleghen
Der naester vriende van svader weghen,
Dien die monborie toeghewesen es
Metten vonnesse van mannen, sijts ghewes,
Wech ghevoert; twelke claerlijc
Jeghen tlantrecht was blikelijc;
Ende want die here van Assche ende Jan
Sijn sone grootelijc hier an
Den hertoghe ende sinen ghemeenen lande
Bewesen hebben oneer ende scande,
Ende hebben hier inne, als ieghelijc weet,
Ghedaen jeghen haers selfs eet -
Daer si, als raet, sworen ongheloghen
Ons ghenadichs heeren shertoghen
Eere ende beste na al haer macht
Voort te keerene dach ende nacht -:
Soe es, als ic u sal ghewaghen,
Bi der stat van Lovene overdraghen
Met consente, verstaet den sen,
Van baenrotsen, ridderen, edelen,
Ende der stede die daer waren,
Die ic namaels sal verclaren,
Dat die heere van Assche, verstaet den sen,
Ende Jan sijn sone, ende elc van hen,
Selen doen een bedevaert, hoort na mi,
In Cypers, int stat van Nichosy:
Binnen derden daghe te sine thant
Buten den palen van Brabant,
Ende daer buten te blivene voortaen
Tot si die bedevaert hebben ghedaen,
Ende ooc daer na, si u bekant,
Toter tijt toe dat Hollant,
Zeelant ende Vrieslant weder weeren
In den handen Ons ghenedichs Heeren
Ende Onser Vrouwen der hertoghinnen
Van Brabant, dat wilt versinnen.
Want Reinere Moers openbare
Binnen corten voorledenen iare
Met onnutter gheselscap, sijts wijs,
Gielijs Canters, ende brueder Thonijs,
Ende haerre medepartien, tot desen
Verselt, versaemt heeft ghewesen;
Bi deser hanteringhen hi mits das
Soe berucht ende befaemt was,
Dat hi overmids selke woorde
Toten rade eens princen niet en hoorde.
Ende als hi bi der grooter goedertierenheit
Ons ghenedichs Heeren voorseit
Tot sinen rade es ghecomen,
Heeft hi die zake, hebbic vernomen,
Beret ende raet daer toe ghegheven,
Dat die drie lande voorscreven
Hollant, Zeelant, Vrieslant met,
Hertoghe Janne van Beieren sijn gheset,
Bezeghelt ende overghegheven
In den handen, alst es voorscreven.
Ooc halp hi raden tgroote sneven,
Consent ende wille daer toe ghegheven,
Dat men der hertoghinnen rike
Niet en diende, ende desghelike
Heeft helpen raden listelijc
Toten segghene onbehoorlijc
Dat over de ghebrueders, sijt seker des,
Van den Heetvelde gheseeght es.
Voort meer riet hi, dit vernem,
Dat men heer Aernde van Crayenhem
Sijn brieve, sijn zeghele, ondancs sijns willen,
Van den sloten Ganghelt, Vucht ende Millen
Niet ghehouden en heeft; ende boven desen
Heeft hi daer met en bi ghewesen,
Daer men tot Antwerpen toe brochte,
Dat men zekere renten vercochte
Op onsen voorseiden ghenedeghen heere
Om tgelt te crighene min no meere
Toter confirmatien properlijc
Van den voorseiden huwelijc
Tusscen onsen ghenedeghen heere ende trouwen
Ende onser voorseider ghenedegher Vrouwen;
Welke renten vercocht sijn, sijts ghewes,
Ende tghelt ghehaven, maer het en es
Niet bekeert ten selven oorbore.
Soe es overdraghen als vore
Dat hi doen sal een bedevaert
Tot Nicosy in Cypers onghespaert,
Ende drie iaer ende daghen bliven daer,
Ende buten den palen bliven daer naer
Van den lande van Brabant,
Tot dat Hollant, Zeelant, Vrieslant
In shertoghen handen, verstaet den fijn,
Ende Mier Vrouwen wedercomen sijn.