Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

LXXII.

Hoe her Heinrijck van Berghen ghevanghen wert ende van sijnre doot.

Als dese peys hier vore vercleert
Openbaerlijc was ghepubliceert,
Soe es dat parlement ghesceiden
Te Wonrichem ende sonder beiden
Sijn Mijn Heere ende Vrouwe van Brabant
Met haren state uut Hollant
Ghetoghen, ende namen haer vaert
Van daer te Henegouwe waert.
Te deser tijt was noch Mijn Heere
Van Brabant verbolghen herde zeere
Op sijn steden van Brabant,
Om dat si hadden, si u bekant,
Willeme van den Berghe ghecorrigeert,
Ende sonderlinghe, si u vercleert,
Op sijn stat van Bruessele, segghic di,
Mids der redenen wille, dat si
Willeme van Assche in gheenen sinnen
Voor amman meer en wilden kinnen,
Maer haddene, al waest hem verdriet,
In die Vroente gheset, om dat hi niet
Bi der correctien als amman en wilde staen
Die op Willeme van den Berghe was ghedaen.
Aldus bleef Mijn Heere ende Vrouwe tsamen
Van Brabant, als si van Hollant quamen,
Te Mechelen, hout u daer ane,
Ende die bisscop van Terrewane
Entie greve van Conversant
Ende van Brienne, si u bekant,
Sijn brueder, die heere van Edinghen was,
Die welke den peys, daer ic af las,
In Hollant hier vore hadden ghemaect.
Dese twee heeren wel gheraect
Toghen te Bruessele cort na dat
Om tonderwisene die stat
Dat si Willeme van Assche wouden
Voor amman kinnen ende houden,
Ende Willem van den Berghe ooc met
Van der correctien op hem gheset
Mocht bliven onghelast van dien:
Soe verre als dat mochte ghescien
Sal Mijn Heere ende Vrouwe, wats ghesciet,
Te Bruessele comen ende anders niet.
Binnen desen ontboot heimelike
Die vrouwe van Sinte Mertensdike
Heer Heinrike van Berghen haren broeder
Dat hi te Mechelen quame, sijts vroeder:
Si hoopte Mijn Vrouwe in allen keere
Soude sinen peys aen minen heere
Den hertoghe maken ende stellen te vreden.
Dus quam heer Heinric daer ghereden
Te Mechelen met corten woorde
Aen heer Willeme van Montfoorde
Sinen neve, ende bat hem houde
Datti Willeme van den Berghe spreken woude:
Dat hi hem woude voor alle zaken
Aen Minen Heere sinen peys maken
Ende helpen, soe ict hebbe vernomen,
Dat hi mochte tsier gracien comen.
Heer Heinric die heere van love
Bracht Willeme ierstwerf te hove
Van den Berghe, sijt seker das,
Ende hadden ghemaect dat hi was.
Heer Willem van Montfort heeft saen
Aen Willeme sijn bootscap ghedaen
Van den Berghe, de welke ghereet
Antwerde, soet hier bescreven steet,
Dat heer Heinric van Berghen voor desen
Sijn brootmeester hadde ghewesen,
Ende naest Minen Heere, dit vernem,
Gheenen liever en hadde dan hem,
Ende hi soude hem int fijn
Na alle siere macht ghehelpich sijn.
Als heer Willem van Montforde
Dese antwerde bracht ent heer Heinric hoorde,
Was hi zeker te diere tijt
In ziere herten zeere verblijt,
Ende reet van Mechelen ter vaert
Wel ghetroost te Bruessele waert,
Om ooc te sprekene aldaer
Metten tween ghebrueders, dits waer,
Van Lutzenborch, dat si tsiere bederven
Des hertoghen gracien wilden verwerven.
Ende als hi dus ghereden quam
In die beemden, soe ict vernam,
Tusscen den Huseken ende Vilvoorden
Quam van den Vliete daer teghenwoorden
Heer Jan, ghewapent ende vermoghen
Met ghespanen gheladenen boghen,
Ende heeft heer Heinrike, dits waer,
Ghevanghen ende ghesekert daer;
Ende heer Heinric gheloofde na dat
Des andersdaeghs te Halle int stat
Metter sonnen te comene sonder beiden,
Ende van daer niet te sceiden
Sonder oorlof, weten oft wille
Des hertoghen lude noch stille.
Als hi dese gheloften, wilt verstaen,
Ende zekeringhe hadde ghedaen,
Es heer Jan van den Vliete te waren
Metten sinen ghereden te Haren
Door die beke ende alsoe voorbi
Der stat van Bruessele. Soe es hi
Beneven tclooster Ter Cameren ter vaert
Alsoe ghereden te Halle waert.
Heer Heinric van Berghen quam na dat
Metten sinen te Bruessel int stat,
Daer een groot rumoer ende ghescille
Rees om siere vanghenessen wille,
Mids dat hi haer poorter was,
Ende ghevanghen, sijt seker das,
Binnen haren bedrive, ende ooc want
Hi buten den palen van Brabant
Ghesekert ware, dat segghic di,
Inne te comene; twelke dat si
Openbaerlijc hielden ende meinden claer
Dat het ieghen tlantrecht waer.
In desen rumoere vore ghelesen
Waren in herde grooter vreesen
Die voorseide bisscop entie grave;
Maer men bevant dat si daer ave
Met allen twint en wisten iet;
Alsoe en messciede hen niet.
Maer die zake, hoort mi verclaren,
Daer si te Bruessele om comen waren,
Altemale hier mede wederstiet;
Soe dat si sonder te doene iet
Van Bruessel scieden, verstaet den sin,
Sonder oorbore te doene daer in.
Die stat van Bruessele soe hielt raet
Opt voorseide ghevanghenesse, dat verstaet,
Alsoe dat eneghe rieden houde
Dat men heer Heinric voeren soude
Te Halle, soe mechtich, dit versinne,
Dat mens niet en soude laten inne:
Dus mocht hi omme riden ter vaert
Ende hebben daer met sijn eere verwaert.
Someghe rieden sonder letten
Dat menne soude ghevanghen setten
Van der stat weghen. Dus waest ghedaen:
Aldus wert hi ghevanghen saen
Ende in die Vroente gheset, wilt weten;
Ende als hi daer inne hadde gheseten
Eenen zekeren termijn,
Wert hi in der herberghen sijn
Te Bruessele ghesekert, sijts ghewesse.
Binnen welken ghevanghenesse
Ende zekeringhen zekerlijc
Die voorseide heere heer Heinrijc
Alsoe groote onghenuechte nam
Ende druc van herten, dat hem ane quam
Een groote siecte, dit weet algader;
Binnen welker siecten sterf sijn vader,
Daer hem met toe quam, neemt des goom,
Die heerlicheit van Berghen opten Zoom;
Ende ten utersten met wisen sinne
Maecte Mijn Vrouwe die hertoghinne
Ende haer moeder tsiere eere,
Heer Heinrics, peys aen minen heere
Van Brabant, daer af hi tiere tijt
In sijn herte [soe] zeere was verblijt,
Dat merkelec sijn nature daer mede
Verquam van der siechede,
Daer hi langhe af hadde gheleden quale;
Soe dat hi poentelijc altemale
Sijn bereetscap dede gherecken
Om te Berghen op ten Zoom te trecken,
Ende aldaer ontfanghen te sine als heere
Ende ghehult. Maer leider! zeere
Es hi in der ziecten vervallen,
Soe dat hi ligghende bleef met allen.
Welke ziecte hem, des ghelooft,
Te male sijns levens heeft berooft;
Ende alsoe es die heerlicheit
Van Berghen opten Zoom voorseit
Bleven op siere dochter Johanne,
Die Janne van Glimes hadde te manne
Ghetrout binnen der levender tijt
Heer Heinrics haers vader, zeker sijt;
Hoe wel dat huwelijc was ghesciet
Jeghen sinen danc ende anders niet.
Ende hets te wetene ter waerheit,
Al hadde Willem van den Berghe voorseit
Toe gheseit heer Willeme Van Montforde
Ende ghelooft [met] vele schoonder woorde
Datti na sijnre macht seere houde
Heer Heinrike van Berghen helpen soude,
Alsoe ment vore ghescreven siet:
Soe seide heer Jan van der Vliet
Datter Willem van den Berghe nochtan
Alleene bi was, als hertoghe Jan
Hem beval ernstelike
Te vanghene heer Heinrike;
Ende dat Willem ooc seide tehant
Tot minen heere van Brabant:
‘Heere eest zake dat ghi
Heer Heinrike, ende noch twee of drie
Van den meesten, niet en bringht ter doot,
Soe en seldi, dat segghic u bloot,
Nemmermeer gheweldich hertoghe sijn;
Maer deedi dat, ten trouwen mijn
Het sal algader vore u beven.’
Alselken raet const Willem gheven!