Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

LIX.

Hoe hertoghe Jan van Beijeren te Dordrecht quam ende wat hij van vrouwe Jacoppen sijnre nichten en hueren lande begheerde.

Als Jan van Beieren, hoort mijn dichten,
Jeghen Vrou Jacoppen sijnre nichten
Te Dordrecht ontfanghen was, te hant
Condichde hi den steden van Hollant
Ende van Zeelant derghelike
Met ghescrifte ernstelike
Die redene, die zake, hebbic vernomen,
Daer omme hi was te Dordrecht comen.
In den iersten te wetene ende te wesen vroeder
Hoe hertoghe Willem, sijn heere ende broeder;
Van deser werelt was ghesceiden,
Ende hi die oneendrachticheiden
Vernam die waren in Hollant,
Quam hi te Dordrecht al te hant
Om tlant te stellen in goeden vreden
Hollant, Zeelant, die goede steden,
Ende daer buten overal;
Opdat elc met rechte sal
Ende met vonnesse, si u vercleert,
Moghen werden ghehanteert.
Dies hi nu, verstaet mijn dichten,
Met sijnre liever Vrouwen ende nichten
Van Hollant wel eens worden was,
Alsoe hi meinde, sijt seker das;
Soe dat bi hare, verstaet den fijn,
Ende bi der liever suster sijn,
Harer moeder, een tresorier te waren
Ende ander goede manne gheset waren,
Die hem toe seiden noch vroech noch spade
Niet te doene dan bi sinen rade
Ende goetdunkene. Ooc screef hi claer
Dat hi een gheboren vooght waer
Van Hollant ende van Zeelant,
Alsoe langhe, si u bekant,
Als die voorseide sijn Vrou nichte
Gheenen wetteghen vooght, diese verplichte,
En hadde, noch momboor noch man.
Want hem nu cortelinghe dan
Te Ludeke sijnde, hoort mi verclaren,
Vele grooter clachten vore comen waren
Van den grooten onrechten die someghen lieden
Alomme in Hollant ghescieden.
Soe ware hi weder te Dordrecht
Comen, om dat te versiene slecht,
Ende allen den goeden steden
Haer hantvesten ende vriheden
Ende goede hercomene over al
Te helpen houden groot ende smal;
Ende begheerde daer omme sonder si
Aen alle die goede steden, dat si
Bi hem des trouwelijc bliven wouden,
Ende hem daer af ooc bistaen souden,
Dat hi in der momborien
Ende in der voorseider vooghdien,
Die hem met rechte na sijn woorde,
Alsoe hi seide, toebehoorde,
Bliven mochte, dits waerheit fijn:
Want hi der liever nichten sijn
In gheenen stucken op der eerde
Te veronrechtene begheerde,
Noch vercortinghe enegherande
Te doene. Hi wilde ooc den lande
Wederdoen al onghespaert
Als een goet vooght ende ruwaert
Sculdich ware in allen keere
Te doene. Ooc begheerde hi zeere
Dat men soude dese poente voorscreven
Toonen ende te kinnen gheven
Den gherichte niet alleene,
Maer in die steden den volke ghemeene.
Hier na dat een dachvaert
Te Schoonhoven ghehouden waert,
Daer mijn Vrouwe van Hollant openbare
Te wetene begheerde welc dat ware
Haers ooms eisch ende aensprake,
Ende welc die redene was entie zake
Die hi te haerwerts hebben mochte,
Oft tot haren lande, dat hi noch versochte
Haer vooght te sine ende ruwaert
Van haren lande, als vore verclaert.
Dien eisch gheweten, heeft hare te hant
Mijn voorseide Vrouwe van Hollant
Wiselijc met goeder staden
Met haren drien landen daer op beraden,
Ende daer na haren oom sciere
Gheantwoort in deser maniere:
Dat si wel wiste (soe daden mede
Haer rade ende haer goede stede),
Dat hi van rechts weghen, dat kenden si,
Haer vooght soude wesen; maer daer bi,
Dat si hadde haer mondeghe iare,
Alst kinlijc was ende openbare.
Soe ware si beraden tot desen
Met haren landen vore ghelesen
Van Henegouwe ende van Hollant
Ende daer toe van Zeelant,
Dat zi, na redene ende recht besceit,
Van allen den drien landen voorseit
Momboor noch vooght hebben en woude,
Noch gheenen ruwaert setten soude.
Des begheerde Mijn Vrouwe wel houde
Dat haer oom haer des verdraghen woude.
Maer want in tiden voor desen
Een overdrach hadde ghemaect ghewesen,
Als dat Mijn Vrouwe, hoordic vercleeren,
Bi Miere Vrouwen haer moeder soude regeeren
Haer lande wiselijc, nemes goom,
Ende bi haren voorseiden oom
Ende bi andere die te diere tijt
Met waren ghenuempt, des seker sijt:
Soe woude Mijn Vrouwe groot ende smal
Tselve overdrach ende voorwaerde al
Houden, doen houden openbare;
Ende oft iement, van wat siden hi ware,
Daer boven ghebruect hadde tswaer,
Dat soudi den anderen rechten claer.
Welke antwoorde, dat ghijt versint,
Haren oom en ghenueghde twint;
Maer hi wert beraden van dien
Dat hi den eisch van der momborien
Ende ruwaertscape heeft afghelaten,
Ende begheerde utermaten
Aen Mier Vrouwen zier nichten tregement
Van haren lande ende tbewent.
Welke eisch Mier Vrouwen sekerlijc
Den iersten docht wesen zeere ghelijc;
Niet min zi dede, des neemt goom,
Daer op antwerden haren oom,
Hoe dat si, ic seker ben,
Na den iersten overdraghe dat si met hem
Ghemaect hadde, als ic u dede bekant,
Met hertoghe Janne van Brabant
Haren neve zekerlike
Van eenre voorwaerden van huwelike
Bi rade ende wille, des sijt vroeder,
Van Miere Vrouwen, harer moeder,
Haers ooms van Bourgognen daer met,
Haers neven van Chaerloes, dat wet,
Ende daer desghelijcs, neemt goom,
Mijn voorseide heere van Ludeke haer oom
Bi was, ende daer toe riet ghenoech,
Ende sijn consent daer inne droech.
Ende mids dien seide altehant
Mijn voorseide Vrouwe van Hollant,
Dat si met niemende meer en woude
Nuwe voorwaerden maken noch en soude,
Buten haren heeren ende maghen
Ende haren drien landen, hoort mi saghen;
Maer si woude meer ende men
Bi haren oom van Bourgognen
Ende haren twee neven altoes
Van Brabant ende van Chaerloes,
Ende bi haren drien landen voorscreven
Haren oom van Ludeke doen ende gheven
Al dat si hem int openbare
Van rechte sculdich te doene ware.
Hertoghe Jan van Beieren, dat versint,
En was hier met te vreden twint
Ende es van Schoonhoven ongheloghen
Weder te Dordrecht ghetoghen
Int iaer XVII, doe ic ghewach,
In november den derden dach.