Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

LII.

Van den ambaxiate dat hertoghe Jan van Brabant sant tot Ludike bi den Roemschen coninc, ende wat si daer daden.

Int iaer voorseit, dat segghic di,
Dertien daghe in decembri,
Ordineerde die hertoghe Jan
Jonker Willeme van Arckel den edelen man,
Heere van Borne ende van Sittaert,
Ende heer Thomase, si u verclaert,
Van Diest ende van Zichenen heere,
Sijn neven, ende daertoe meere
Heer Janne sant hi met hem daer
Heere van Rotselaer ende van Vorsselaer,
Die drossate van Brabant was tier stont,
Ende met hem meester Jan Bont,
Raisse van Graven van Malenien heere,
Ende Reinere Moers, dits ware leere,
Sijn raetsliede vroet ende wijs,
Ende sinen secretarijs
Van Dynter meester Emonde,
Sijn ambassiatuers tier stonde,
Om tsamen te trecken onder hen
Tot den alder doorluchtichsten
Vorste ende heere Seghemont
Roomsch ende Honghersch coninc tier stont.
Welke ambassiatuers na dat
Toghen te Ludeke in der stat,
Daer si den voorseiden coninc rijc
Int palais herde notabelijc,
Als voorsinneghe wise mans,
Bi monde des voorseiden meester Jans
Bonten, haer bootscap hebben opghedaen
Soe sise te laste hadden ontfaen;
Presenterende ten iersten, voor alle dinc,
Den voorseiden Roomscen coninc
Den dienst met goeder herten zeere
Van hertoghe Janne haren heere;
Voort soe daden si onscout scoone
Dat hertoghe Jan in sijns selfs persoone
Bi hem niet comen was aldaer,
Segghende dat hi zeere ionc waer
Ende teeder van leden, des seker sijt,
Ende dat van den iare die tijt
Herde cout ware ende nat.
Ooc daden si onscout van dat
Hi niet eer, hoordic vermonden,
Bi siere ghenaden en hadde ghesonden:
Want in den iersten, dits waerheit bloot,
Hatti met sijns vaders doot
Ghenoech te doene sonder si
Die te bescreyene; ooc en conste hi
Te Parijs niet ghesinden mids dien,
Die wederpartye aenghesien
Sijns ooms van Bourgognen tswaer.
Ooc en conste hi niet voorwaer
In Inghelant ghesinden met besceide,
Aenghesien die gheleghentheide
Van der doot sijns vader, dits ware dinc.
Hier na baden si den coninc
Oetmoedelijc met herten zeere
Datti in den name van haren heere
Den hertoghe van Brabant, sijt seker das,
Den heere van Diest, die daer af was
Volmechticht ende ghelast tien tiden,
Verleenen woude ofte verliden
Alle dat Mijn Heere samentlike
Van hem ende den Roomscen rike
Te leene erghens houdende ware,
Ende hier af hulde en manscap dare
Nemen in vueghen in allen keere;
Dat van Brabant mijn voorseide heere
Die voorseide hulde ende manscap al
In sijns selfs persoon vernuwen sal
Den voorseiden Roomscen coninc hier naer
Te gheleghenen plaetsen ende daghen, daer
Si bereet af waren van diere dinc
Eens te werdene metten coninc,
Ende te voldoene volcomelijke:
Met meer woorden behoorlijke
Ende redenen dienende daer toe.
Hier op die keiser antwerde doe,
Dat hi die bootscap wel hadde verstaen
Ende zunderlinghe tversuec dat si ghedaen
Van te beleenen hadden, dat elc versta,
Den heere van Diest, et cetera.
Daer op dat doen alsoe houde
Die coninc drie poenten segghen woude.
In den iersten soe seide hi
Dat Mijn Vrouwe, dat segghic di,
Sijns brueder dochter entie sine
Na doode, alsoet was in scine,
Hertoghen Anthonijs, ontemelijc
Uutghestooten was oneerlijc
Uut Bruessele ende uut Brabant,
Tot haers, sijns brueders van Behemmerlant,
Des conincs, des doorluchtichsten heeren,
Ende tsiere smaden ende oneeren.
Ten anderen male seide hi claer
Dat Mijn Vrouwe sijn dochter tswaer
Van den voorwaerden van den huwelike
Die sijn brueder die coninc rike
Ghededinght hadde, dat ghijt wet,
Ende ooc van haer duwarien met
Ende morghengaven, dits openbare,
Voldaen noch versien en ware;
Dat der minster edelre vrouwen vaillant
Na den lantrechte van Brabant
Ghescien soude, alsoe hi seide.
Ten derden male met ondersceide
Seide hi int openbare,
Dat lant hem voore ghehouden ware
Van Brabant, dat na sinen woorde,
Alsoe hi seide, hem toebehoorde,
Ende sijn erve ware daer mede
Van rechter versterflijchede
Van weghen sijns ooms, sijt seker das,
Wencelijns, die hertoghe was
Van Brabant, alst es blikelijc,
Ende ooc van den Roomscen rijc
Weghen: soe hi daer af tghestant
Ontboden hadde in Brabant
Metten hertoghe van Brighe, daer met hem
Was die Hase van Behem.
Seide voort ten slote met onderseit,
Dat hi om der redenen wille voorseit
Niet beraden ware in gheenen keere
Te beleenen van Diest den voorseiden heere,
Tot dier tijt toe, si u gheseit,
Dat hi Mier Vrouwen siere dochter voorseit
Van den voorwaerden van den huwelike,
Duwarien, morghengaven desghelike
Volcomelijc hadde doen volscien
Ende voldoen, ende ooc tot dien
Dat hem van der smadenesse
Ghesciet ware selke beternesse,
Alsoe dat sijnre dochter voorseit,
Sijns brueder van Behem edelheit,
Ende sijns selfs eere in allen zinne
Volcomelijc ware verwaert daer inne;
Ende tot der tijt toe, hoert mi lesen,
Dat men hem hadde onderwesen
Met besceide twi ende hoe
Dat Brabant hem niet en hoorde toe.
Mer minen voorseiden heere,
Hertoghe Janne in gheenen keere
En woude hi doen gheen onghelijc;
Ende dat voldaen volcomelijc,
Waer hi die ghene, hout u daer an,
Die den voorseiden hertoghe Jan,
Die van sinen bloede ware,
Tsinen rechte woude openbare
Helpen ende bescudden daer inne.
Hier up namen met wisen zinne
Die ambassiatuers, dat verstaet,
Tot sanderdaeghs haer beraet.
Des anderdaeghs, doe ic ghewach,
Op S^t Jans evangelisten dach,
In Sinte Jans kerke derghelijc,
Hebben si den keiser besceidelijc
Gheantwert op alle die dinghe.
Ende opt eerste poent zunderlinghe:
Als dat Mijn Vrouwe voorghenant
Ontemelijc soude uut Brabant
Ghestooten sijn met grooter oneere,
Hebben si om minen voorseiden heere
Den hertoghe Jan, hoordic verclaren,
Ende slants eere te verwaren
Van Brabant, alst was redelijc,
Opghedaen besceidelijc
Alle die gheleghentheit te hant:
Hoe hertoghe Jan ende sijn lant
Van Brabant in alder wijs,
Na die doot hertoghen Anthonijs,
Met Miere Vrouwen hadden omme ghegaen,
Alsoe ghi vore hebt verstaen,
Ende hoe si uut Brabant ghesceeden was,
Ghelijc ic u hier voren las.
Op dander poent, dat der ic lien,
Ruerende van der duwarien
Mier voorseider Vrouwen, verstaet die dinc,
Antwerden si den voorseiden coninc:
Dat mijn heere van Brabant voorseit
Miere Vrouwen altoos met guetlicheit
Gheboden hadde tot allen tien
Van haren morghengaven ende duwarien,
Altoos bi rade van sinen oom
Van Bourgognen ende voort, neempt goom,
Van mier voorseider Vrouwen maghen
Ende vriende, om haer tallen daghen
Te doene dat redene ware ende besceit;
Ende die ambassiatuers voorseit
Hoopten dat mijn voorseide heere
Van Brabant noch beraden weere
Dat te doene voor alle dinc
Daer bi hi den voorseiden coninc
Ende sinen raet emmer niet
Soude willen scuwen iet.
Voort opt derde poent daer naer,
Als dat Brabant toehoorende waer
Den coninc ende verstorven soude sijn
Van sinen oom hertoghe Wencelijn,
Ende ooc mede derghelike
Van weghen van den Roomscen rike,
Seiden dambassiateurs aldaer,
Dat dat poent zeere lastich waer,
Ende dat minen heere van Brabant voorseit
Ende ooc sijnre heerlicheit
Grootelijc aenruerde twaren;
Daer op si niet ghelast en waren
Te verantwerdene min noch meere,
Ende mids dien baden minen heere
Den voorseiden coninc door haer houde,
Dat hem dat ghelieven woude
In ghescrefte te doene, wats ghesciet,
Over te ghevene; ende oft des niet
Hem en gheliefde, wouden si van desen
Nochtan gheerne goede boden wesen:
Met meer woorden behoorlike
Daer toe dienende temelike.
Ende als dese zaken voorghelesen
Den keiser dus waren onderwesen
Vraeghde hi met erren moede doe,
Oft men hem dwinghen woude daer toe
Dat hi sijn zake soude bescreven
In ghescrifte moeten overgheven,
Segghende voort dese dinc:
Al en waer hi gheen Roomsch coninc,
Maer coninc van Hongheren alleene,
Soe en soude men hem niet soe cleene
Doen: een ieghelijc dit onthoude,
Dat men met hem spotten soude.
Voort soe seide hi te hant,
Dat van ouden tiden tlant
Van Brabant altoos properlike
Toe hadde ghehoort den Roomscen rike,
Ende die duutsce lande zunderlinghen:
Ooc soude hijt daer toe weder bringhen,
Op dat hem God gheonde ghevals,
Al sout hem costen sinen hals.
Vraghende den ambassiatuers met desen
Met erren moede: ‘wildi emmer wesen
Fransoyse?’ Voort seide hi openbare,
Dat mijn Vrouwe sijn dochter niet en ware
Emmer voldaen tot desen daghen
Van haer duwarien oft morghengaven;
Dat doch der minster edelre vrouwe
Van den lande ghescien soude.
Segghende voort sonder verdraghen,
Dat hire sijn lijf om soude waghen,
Ocht haer soude ghescien, dats slecht,
Daer si toe ware gherecht.
Ende omdat die coninc dus was ghestoort,
Soe en conden die ambassiatuers nie woort
Meer ghespreken ter waerheden.
Ende aldus sijn si ghereden
Ter herberghen weert, seldi weten,
Ende als si ter maeltijt waren gheseten
Over tafele, ten selven stonden
Heeft die heere van Heinsberghe daer ghesonden
Ende dede bidden, hebbic vernomen,
Meester Janne Bont bi hem te comen
Ende meester Emonde, des seker sijt,
Van Dynter, die na der maeltijt
Tot hem ghinghen, dits ware dinc.
Daer seide hi hem dat hi metten coninc
Ghesproken hadde, ende hem docht ter cuere
Goet, dat die ambassiatuere
Mijns heeren van Brabant al te samen
Bi hem in siere herberghen quamen:
Hi meinde dat ooc die coninc voorwaer
Sijn vriende bi hem soude scicken daer;
Soe dat die ambassiatuers te hant
Des hertoghen Jans van Brabant
In Sinte Lambrechts kerke ghinghen.
Daer quamen bi hem in waren dinghen
Van Heinsberch die voorseide heere,
Die Hase van Behem ende ooc meere
Heer Coenraet Beyer sekerlijc,
Ende van daer ghinghen si zamentlijc
In des heeren herberghe cort daer naer
Van Heinsberghe, ende aldaer
Hebben des conincs vriende saen
Van sconincs weghen opghedaen
Seker poenten, in waren dinghen,
Die alleene Mier Vrouwen aenghinghen;
Ende want si wisten wel ter cuere
Dat die voorseide ambassiatuere
Van Brabant daer af gheenen last
En hadden, soe baden si emmer vast
Den ambassiateurs, dat si van desen
Goede boden wouden wesen:
Si souden ooc al derghelike
Bi den voorseiden coninc rike
Tbeste proeven ongheloghen
In allen zaken na haer vermoghen.
Dus sijn dambassiatuers daer naer
Van sconincs vrienden ghesceeden daer
Met guetlicheiden in allen keere,
Ende sijn wederomme bi haren heere
In Brabant comen met veerdichede,
Daer si hem ende sijn drie staten mede
Van allen zaken voorscreven, wilt verstaen,
Volcomen relatie hebben ghedaen.