Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

XXXVII.

Hoe die coninc taaken ghecroent waert, daer hertoghe Anthonijs niet en quam.

Hertoghe Anthonijs heeft vernomen
Dat die coninc soude neder comen
Van Hongheren: mids welken dinghen
Hi maecte groote vergaderinghen
Van volke al omme harentare.
Eneghe seiden dat het ware
Om tot Aken die crone tontfaen;
Ander seiden, het waer ghedaen
Om den hertoghe tovervallen,
Ende tlant van Lutzenborch met allen
In sinen handen te nemen tzwaer:
Ende desghelijc soe meinde hi claer
Na tlant van Brabant ooc te stane.
Die hertoghe, die dese niemaren ane
Hoorde, achtervolghens, sonder waen,
Was in der zaken wat begaen.
Na dat die coninc binnen onlanghen
Sijn vriende guetlic hadde ontfanghen
Te Covelens, ende met vriendelicheiden
Van siere ghenaden waren ghesceiden:
Mids desen en conste in gheender wijs
Ghelooven hertoghe Anthonijs
Dat die coninc te hemwaerts iet
Dan goede vrientscap, ende anders niet,
Soude vorderen in allen keere.
Ter ander side, meinde die heere,
En hadde die coninc dit versent
Niet dan vore sijn cronement:
Dat soude hi sinen ambassadoren
Gheopenbaert hebben te voren,
Om den hertoghe cont te maken
Bi sijnder ghenaden te comen tAken,
Ende hem aldaer dach bescheiden.
Dit docht hem zake van vreemtheiden,
Want hi des niet en hadde ghedaen.
Dus overdroech die hertoghe saen
Te maken een mandement,
Alsoe hi dede. Al omtrent
Vergaderde hi tridderscap te handen,
De bloeme van al sinen landen,
Ende vele meer andere tien stonden,
Die hem te dienste waren ghesonden;
Daer met dat hi besetten dede
Die slote ende ooc die stede
In den lande van Lutzenborch,
Ende in den lande van Limborch,
Ende over Mase zunderlinghe.
Doen die hertoghe dese wapeninghe
Ghemaect hadde, soet es voorscreven,
Soe wert te verstane ghegheven
Den coninc van Hongheren, dat was ghedaen
Om sijn cronement te wederstaen,
Ende te beletten met desen keere.
Doen wert die coninc toornich zeere
Ende zeere verbolghen in alder wijs
Opten hertoghe Anthonijs,
Ende verhilt sijn reise mids desen,
Tot dat sijn hoop ghesterct soude wesen.
Ende daer na quam hi tAken saen
Met X dusent peerden. Hij wert ontfaen
Na ghewoonlike maniere,
Ende wert daer na ghecroont schiere
Int iaer XIIII hondert, doe ic ghewach,
In november den achtsten dach.
Ende heer Diederic van Moersse, dats waer,
Eertsbisscop van Colene, celebreerde daer
Sijn eerste messe, dits ware dinc,
Ende croonde daer den coninc
In presentien, na der messen schiere,
Van den eertsbisscop van Triere,
Van den hertoghe van Sassen hoghe
Ende van Beieren den hertoghe,
Ende vele andere vorsten ende heeren;
Onder de welke someghe weeren
Des hertoghen vriende zekerlike,
Die met manieren behoorlike
Den hertoghe Anthonise excuseerden,
Ende sconincs toornen moet paiseerden:
Soe dat die coninc, des sijt wijs,
Begheerde dat hertoghe Anthonijs
Bi hem daer woude comen saen.
Dit wert den hertoghe cont ghedaen,
Die hem beriet, ende trac doe
Met sinen hoope tot Leeuwe toe,
Ende ontboot daer die meeste heeren,
Die van sinen weghen weeren
In die slote ende in die stede
Van Limborch, van over Mase mede.
Daer vernam die hertoghe, ongheloghen,
Dat die coninc om soude hebben ghetoghen;
Maer om dat hi hadde vernomen
Dat die hertoghe op wech waer te comen
Bi hem, vertrac hi, sonder zaghe,
Sijn reise tot enen ghenoemden daghe,
Ende es tAken bleven, mids dien
Dat hi den hertoghe begheerde te sien.
Meneghe die daer waren, sijts wijs,
Rieden den hertoghe Anthonijs
Dat hi die reise soude begheven,
Hoe wel die coninc es tAken bleven
Toten voorseiden daghe, doe ic ghewach,
Ende daer na enen heelen dach,
Ende heeft verwacht, des sijt wijs,
Die comst van hertoghe Anthonijs.
Maer die hertoghe daer niet en quam.
God vergheeft hem diet benam,
Wie si waren clein ocht groot;
Want, ic meine, si sijn nu doot.
Aldus gheloofde, mids deser dinc,
Die Roomsche ende Honghersche coninc,
Dat was des hertoghen opsetten
Sijn cronement hem te beletten:
Ende des hertoghen vrienden doe
Was den mont ghesloten toe
Den hertoghe meer texcuseren.
Dus es die coninc met sinen heeren
Van Aken ghesceiden, zi u bekant,
Ende van den hertoghe niet contant,
Maer qualijc te vreden, ongheloghen,
Ende es te Colene om ghetoghen,
Ende alsoe opweert, ic seker ben,
Te Constans ter consilien.
Wapen! wapen! die dat opsetten;
Die den hertoghe doe beletten
Ende ontrieden (wat quader dinc!)
Dat hi doen bi den coninc
Tot Aken niet en es ghetoghen.
Ic duchte sijs meer hebben gheploghen
Vore ende na, ende hebben verdult
Die heeren, ende haren zac ghevult:
Dier conste waren si volleert.
God vergheeft al! Hets tijt ghekeert.
Maer hadde die hertoghe ghetoghen
Bi den coninc, si hadden moghen
Met elc andren overcomen
Van allen zaken; nu waest benomen.
Ende seker die coninc hadden na tgone
Ontfanghen tot sinen lieven sone,
Als hadde ghesien die coninc voorseit
Die wijsheit ende eerbaerheit
Van den ouden vromen heeren,
Ende cloeken ridderen, die doe weeren
Bi den hertoghe te dien tiden,
Entie stoute knechte, in allen siden
In grooten ghetale, al met allen.
Voor waer het had hem wel bevallen.
Hi hadde ooc wel ghemerct in desen,
Dat hem wel soude beholpen wesen
Metten dienste in alder wijs
Van den hertoghe Anthonijs.
Maer leider! eneghe daer waren
In den rade, hoordic verclaren,
Die ieghen die opinie van al den heeren
Hielden, ende contrare weeren:
Dat die hertoghe Anthonijs
Bi den coninc en toghe in gheender wijs.
Want si die meeste, des seker sijt,
Audientie hadden te dier tijt,
Es die hertoghe, al waest zwaer,
Haren rade ghevolght naer,
Ende die reise bleef vertoghen.
Hier na sal ment noch claghen moghen!