Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

XV.

Hoe men de bruyt in Brabant brachte, ende van der bruylocht die men hielt.

Doen die maghet vol der eeren
Toegheseght was den heeren,
Trac rechtevoort sonder beide
Die joncker van Nassow om gheleide
Aen den mercgreve altehant
Van Mijssen, die welke sant
Sijn gheleide met grooter lieve
In eenen beslotenen brieve.
Dat en hielt die coninc niet van weerde
Van Behem, maer hi begheerde
Daeraf te hebbene sonder verlaet
Uuthanghenden zeghel of plackaet,
Eer hi sijn nichte liete riden.
Daer sant men weder sonder miden
Lemmeken, den coninc van Brabant,
Wederomme in Mijsserlant,
Om te verwerven dat gheleide
Na die vorme die ic voorseide.
Die mercgreve was soe te rade,
Segghende dat hijs niet en dade:
‘Hi noch sijn ouders in gheenen keere
En daden nie jeghen eere;
Daer hi op dructe den zeghel sijn,
Hielt hi van weerden goet ende fijn,
Ende waren si des niet te vreden,
Sochten gheleide tanderen steden.’
Als Lemmeken die bootscap brachte,
Den heeren het niet goet en dochte
Dat sijs souden ghetroosten hem.
Doen sprac joncheere Willem
Van Zeyne met enen moede fier:
‘Die hier bliven wille, blive hier;
In bliver langher in gheenen fine.
Wat mach die hertoghe entie sine
Dinken wat wi hier bedriven,
Dat wi hier dus langhe bliven
Sijn goet verteeren sonder noot;
Men levere mi die maeght meinyoot;
Ic neemse op mier avontueren
Vri in Brabant te vueren.’
Noch en droech soe niet die raet;
Joncheere Willem sonder verlaet
Sat op rechtevoort, sonder verhout,
Ende reet tot aen Behemer wout;
Daer vehielt hi, dat verstaet,
Drie daghe. Doen ghedroech die raet.
Dat die coninc die maeght valiant
Den bisscop van Chalons in hant
Ghelevert heeft op tselve gheleide.
Doen saten op sonder beide
Die heeren alle, jonc ende out,
Ende aent ende van Behemer wout
Hebben si joncheere Willem vonden:
Blide waren si te dien stonden.
Doen ghedroech die raet wel houwe,
Dat joncheere Imbrecht van Nassouwe
Voort soude riden sonder beide
Aen die heeren om gheleide:
Aen den hertoghe van Bronswijc,
Deertsbisscop van Mens, ende desghelijc
Deertsbisscop van Coelne, ende dan
Aen van Beieren hertoghe Jan,
Die elect van Ludike was;
Niemen en weigherde hem das;
Ende ooc aen alle ander heeren
Die tusschen beide gheseten weeren.
Als die mercgreve vernam
Van Mijssen, dat mijn vrouwe quam
In sinen lande, met weerdicheden
Quam hi jeghen haer ghereden
Tot Oudenborch in sijnre stede;
Daer bat hi haer met zueter bede,
Dat mijn vrouwe ende die hare
Boven opt slot comen ware.
Daer wort gheantwoort den heere:
‘Dat mijn vrouwe vermoeyt weere
Van ridene, ende mids desen
Woude si in haer herberghe wesen.’
Doen dat den mercgrave was gheseit,
Quam hi met grooter eerbaerheit
Die edel maghet visiteren,
Ende metten vrouwen banketteren.
Doen thof sciet, een costelijc
Span gaf hem die maghet rijc.
Hi scincte haer weder ter selver tijt
Eenen joncheere, in wit abijt,
Met V peerden wel bewant,
Die der menich was ghenant.
Heeren Aelmanne hi bat,
Ghebrake hem iet teenegher stat,
Dat hijt hem dade sonder falen:
Hi soudt hem viervout betalen.
Hi belovet hem, dat latic staen.
Al den cost die wert ghedaen
Van mijnre vrouwen, groot ende smal,
Dat dede hi betalen al
Soe verre als sijn palen duerden.
Mine vrouwe si dus voort vuerden
Alsoe langhe, in eeren fijn,
Dat si quamen opten Rijn.
Die bisscop van Mens met grooter lost
Betaelde ooc al miere vrouwen cost
In sinen lande, ende leende hare
Een scip van costeliker ware,
Met glasen venstren herde rike,
Daer si in sceepte properlike
Den Rijn neder tot Colene toe,
Op een eilant. Soe quam doe
Bi Covelens die greve van Zeyne,
Die se ontfinc met herten reine,
Ende hadde bereet na heeren wise
Goeden wijn ende dierbaere spise.
Daer toe scencte die heere
Een voeder wijns te harer eere.
Dertsbisscop van Colene met grooter weerde
Betaelde al dat si verteerde
Binnen sinen lande ende haer ghespan;
Desghelijc dede die hertoghe Jan
Van Beieren, die tier tijt was
Elect van Ludike, als ic vore las.
Dus toghen si voort sonder letten,
Ende brachten vrouwe Elizabetten
Van Lutzenborch, die scone joeght,
Die edel maeght weert alder doeght,
Tot in Brabant met grooter eeren.
Hier over daden wel die heeren
Neghen maende of daer omtrint,
Eer si die reise hadden volint;
Ende verteerden wel, sonder hoonen,
Over onderhalf hondert dusent croonen.
Wat si verteerden was clein te achten,
Want si haer reise scone volbrachten,
Ende hebben die maeght in haer macht
Al tot Lovene in Brabant bracht;
Maer sonder sorghe, dats claer bediet,
En brachten sise in Brabant niet.
Cort vore Sinte Jans Baptisten dach
Mense te Lovene comen sach.
Doen was die edel hertoghe rike
Bi sinen brueder in Vranckerike
Al toten coninc zeere vermoghen
Met heerliken state ghetoghen.
Die edel maghet van zueten seden
Bleef te Lovene in der steden
Op die borch, daer icse ierst sach
Op Sinte Jans Baptisten dach;
Ende reet vlieghen ende jaghen
Met solace, na haer behaghen.
Dedele van Brabant, wel ghemeit
Daden haer eere ende vrolijcheit,
Alst redelijc was ende wel betam,
Tot dat die hertoghe in Brabant quam;
Ende als hi quam, sonder cesseren
Reet hi die maghet visiteren,
Ende willecomese minlike,
Ende alle die hare desghelike.
Doen bracht hise statelijc na dat
Al tot Bruessele in die stat,
Daer jeghen die brulocht was bereit,
Alles met grooter costelijcheit;
Want men in Brabant voor dien dach
Nooyt costeliker dinc ghesach.
Een nuwe zale, dat es waer,
Was buten den hove ghetimmert daer,
Op die plaetse, lanc, wijt ende groot,
Met lakene ghedect wit ende root,
Ende binnen al vol melodien,
Met costeliker tappicherien
Besiden, onder ende boven:
Qualijc mach ment te rechte loven.
Wie daer in quam, in alder wijs
Het docht hem sijn een paradijs.
Buten der zalen, dat versinne,
Stont een fonteine, daer een meerminne
Op stont ghemaect van meesters fijn,
Die beanen ende rijnschen wijn
Uut haren borsten clochtichlike
Liet springhen, daer arm ende rike
Af dronken, die des hadden noot;
Maer tbedranc was alte groot.
Ende die hertoghe sonder letten
Trouwede vrouwe Elizabetten
Van Lutzenborch, daert menich sach.
In julio den XVI^sten dach,
Op Coudenberch, in Sinte Jacobs kerken,
Alst cont was leeken ende clerken.
Die bruut leide hertoghe Jan
Van Bourgognen, dedele man,
Ende die grave van Cleermont,
Die outste sone, dat si u cont,
Des hertoghen van Bourboen,
Die costelijc was in al sijn doen.
Te deser brulocht mocht men schouwen
Groote heeren, groote vrouwen
Versament met grooten ghetale.
Een ghewrant rees in die zale
Des noenens, als men sitten soude
Over tafele: daer soe woude
Die gravinne alsoe saen
Van Namen hoogher sitten gaen
Ter tafelen, met fieren sinne,
Dan van Simpoel die gravinne,
Ende meinde het was haer behoren:
Van Hercoert soe was si gheboren.
Die ander meinde die contrare:
Die hief een ghewrant aldare;
Soe datse hoeverdichleken
Beide uter zalen streken.
In haer camere mids desen dinghen
Die vrouwen beide eten ghinghen.
Na der maeltijt met weerdicheden
Quam die bruut ter merct ghereden,
In wit abijt, zeere costelike,
Op der stat huus, daer eerbaerlike
Die bruut opt voorpoy sat aldare,
Ende meneghe vrouwe neven hare.
Die merct die was ghesavelt al
Ende ghestaket, dat weghe smal
Voor die huse al omme bleven.
Menech scavot stont daer beneven,
Daer tvolc op sat, en lieghe u niet,
Also dicke als ghers ende griet;
Nochtan en hadde men nerghent vonden
Een ledeghe venster tien stonden
Omtrint die merct te gheenre steden.
Te drien uren quamen ghereden
Die heeren heerlijc in der banen,
Als die hem lof ende prijs bewanen.
Die costelijcheit der achemure
Laet ic te scrivene teser ure.
Doen die helme waren ghebonden,
Hoorde men daer in corten stonden
Groot gheroep ende groot ghecrac;
Want meneghen spere men daer brac
In der banen al over al.
Die dienaers maecten groot ghescal,
Die haren heerschape volghden naer.
Den brudegom dien sach ic daer
Drie joesten riden ende niet meere:
Die twee daeraf soe stac die heere
Beide peert ende man int sant;
Doen onthelmde hi hem te hant,
Ende reet bloots hoots ter banen uut,
Lachende minlijc op die bruut,
Nighende metten hoofde neder.
Die bruut stont op, ende eerde weder
Den hertoghe minnichlike,
Ende alle die vrouwen desghelike.
Al reet die hertoghe aldus uut,
Te min en was daer niet tgheluut
Van den speeren die daer braken,
Die de heeren in stucken staken
Deen opten andren tallen inden;
Meneghen helm sach men herbinden,
Ende meneghen scilt herwringhen,
Ende meneghen ter eerden dringhen
Mids der sterker joesten cracht:
Dit duerde toter donker nacht.