Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

Hoe theer van Ludeke opbrac ende thuuswert toech.

C.

Alle beide dese brieve vorscreven
Heeft besegelt ende ghegeven
Hertoge Willem van Gelderlant
Heer Jan van Beyeren, elect ghenant
Des bisdoms van Ludeke, wilt verstaen;
Tselve heeft die elect ghedaen
Den hertoge van Gelre, sonder sneven,
Van worde te worde, soet es vorscreven;
Soe in dese brieve die hertoghe sprect,
Soe sprac in de sine die elect.
Van desen brieven latic bliven,
Ende sal u die ghescienesse scriven.
Als desen peis dus was berect
Tusscen den hertoge ende den elect,
Ende die van Ludeke, sonder scop,
Soe brac theer van Ludeke op,
Ende toghen thuuswert te hant,
Ende lieten theer van Brabant
Voer Ruermunde, met waerhede,
Ende onderwegen quam tgeleide
Van Brabant uter stat van Tricht
Met provanden; ende te richt
Als die Ludekeren waren comen,
Hebben si die provanche genomen,
Seggende, hoert mi verclaren,
Dat siere nootdorftich waren;
Ende aldus braken si blikelijc
Tverbont openbaerlijc,
Dwelc gi voren hebt hoeren mogen,
Met dat si uten velde togen,
Ende oec (in weet hoe sijt doen dorsten)
Dat si hen haer provanche scorsten,
Daer si in daden vele te cleine.
Daer met verbuerden si die peine,
Soe die verbonde claer in hilden,
Van ij^cm ouder scilden,
Welcke peine, doen dit was ghescreven,
Van hen noch onbetaelt es bleven.
Nu es comen die niemere
Hier af, in dat brabantsche here,
Dat die Ludeckers, onghelogen,
Aldus thuuswert sijn ghetogen,
Ende in den wege, daer si sijn comen,
Haer provanche hebben genomen,
Die toten here van Brabant quam,
Dies een yegelijc was gram.
Dien raet ghedroegh, alsoe houde,
Dat theer oec opbreken soude
Van Brabant, al sonder chesseren,
Ende dlant van Gulick destrueren,
Ende verbranden, tallen inden,
Al dat si buten steden vinden.
Des anderen daegs, dat seggic dich,
Trac theer van Brabant voer Lennich,
Dat tier tijt, sijt seker das,
Een goet vast stedeken was,
Met ij goeden vasten graven.
Doen theer daer voren quam ghedraven,
Ende si dien groten hoep aensagen,
En dorsten sier hen niet in ontdragen,
Maer vloen uut, alsoe schiere,
Ende staken die stat aen met viere.
Die Brabantre quamen daer in terstont,
Ende slechten die stat in den gront.
Si vonden daer, na haer ghevoech,
Goeden wijn ende des genoech;
Maer broots hadden si grote breke.
Nu was haer opset, sekerleke,
Dat si des anders daegs haer vaert
Al brandende togen tAken waert.
Als van Saint-Pol die grave
Waelraven dopset wist hier ave,
Bat hi hen, sonder ophouden,
Dat si voer Gulick trecken wouden.
Doer sinen wille, tsijnre beden,
Die heeren ende die goede steden
Sagen ane altegader
Dat grave Gwide, sijn lieve vader,
In den lande aldaer, uut trouwen groot,
Bi hertoge Wenceline bleef doot,
Voer Baeswildere in den strijt,
Ende grave Waelraven te meneger tijt
Den lande van Brabant, sonder waen,
Menegen trouwen dienst hadde gedaen,
Ende mids dien al samentlijc
Consenterden sijt willichlijc.
Des anderen daegs, des seker sijt,
Recht omtrent der vespertijt,
Wijsselike gheordonneert,
Sijn si voer Gulick ghelogeert.
Doen die van binnen hoerden tgheruut
Togen si ter ander siden uut
Met haren goede, dat si mochten
Weg brengen, ende niet en dochten,
Noch en hoepten, met allen niet,
Die stat te behouden yet
Jeghen alsulken heercracht;
Ende in dier selver nacht
Die greve van Saint-Pol, verstaet dat,
Heeft die van Gulick ghebrantscat,
Ende creegh van hen, eer hi er af schiet,
XXX^m guldenen, die men hem liet
Behouden in sijnre mogentheit,
Mids der redenen vorseit.
Des anderen daghs, onghelogen,
Es theer van voer Gulick ghetogen,
Ende namen hare vaert
Den rechten wech tAken waert.
Die capiteine al te hant
Hebben tAken inne ghesant,
Om te crigene in haer ghewelt
Provande ghenoech, om haer gelt,
Dwelcke hen, alsoe mi dochte,
Van der stat niet werden en mochte.
Als die capiteine verstonden
Dat die van Aken niet en sonden
Provanche in theer, om haer gelt,
Wort in den rade alsoe ghestelt,
Dat si van Gulick, onghespaert,
Namen den wech tAken waert,
Ende hebben alle die dorpen verbrant
Die si vonden in Gulickerlant,
In haeren weghe, des seker sijt,
Ende in deser selver tijt
Dat sijt int gulijcksche dus daden blaken,
Soe was die ghenginghe tAken;
Ende want die pelgrine,
Die tAken waren, beduchten tsine
Beroeft van den volcke van wapen,
Ginghen si gaderinghe maken,
Ende coppelden hen te samen,
Soe dat wel uut Aken quamen
Eenen hope, teenen termine,
Tusscen iiij ende v dusent pelgrine,
Welcke pelgrine te samen
Den here int gemoet quamen,
Die seere bescaemt waren ende bevrucht:
Meshandelt te sine hadden si ducht.
Doen quam int theer die niemare
Dat het die hertoghe van Gelre ware,
Die daer hilde in den velde,
Om te stridene met ghewelde;
Dies de Brabantre al te samen
Blide waren doen sijt vernamen,
Ende ghingen hen, met corten worde,
Bataillieren, alsoet behoerde.
Si sonden uut, ende vernamen
Dat pelgrine waren die daer quamen.
Als dat wisten die capiteine,
Daden si theer, groot ende cleine,
Al te gader houden stille,
Entie pelgrine, te haren wille,
Veilich voer hen henen liden,
Ende verwaerden tallen siden,
Dat hen nergens en messchiede.
Doen leden waren al die liede,
Die Brabantre doen vort traken,
Dies selfs avonts, tot bi Aken.
Daer hebben die capiteine, tien stonden,
TAken binnen weder ghesonden,
Dat hen provande, soe mi dochte,
Om haer gelt noch werden mochte.
Daer heeft de stat, hoerdic orconden,
Van Aken buten int heer ghesonden
Ene kerre, met brode geladen,
Die welcke die capiteine daden
Wederom trecken, dats waer bediet,
Sonder daer af te nutten iet.
Die capiteine saghen an
Dat daer was soe menich man,
Dat soe vele broots, sonder waen,
Clein stade soude hebben ghedaen,
Ende onrast mochter af sijn gheschiet,
Hadt deen ghehadt ende dander niet.
Mids desen saken si te hant
Tbroot wederom hebben ghesant,
Ende onboden hen na dien
Dat hen niet en mochte gheschien
Provande te crigen met haren gelde,
Eer si scheeden uten velde,
Si souden hen, verstaet mijn dichten,
Alomme alsoe claer lichten,
Dat si des nachts, wilt mi verstaen,
Wel sonder lanterne souden gaen
Binnen Aken harer steden;
Dwelcke dat si alsoe deden.
Des anderen daeghs si opbraken,
Ende togen beneven tstat van Aken,
Ende verbranden, al tien stonden,
Die dorpe die omtrent Aken stonden,
Daer menegen af ghesciede erch,
Tusscen Aken ende Sint Salvatoirs berch.
Alst theer quam opten berch, mettien,
Mocht men alle die dorpe sien,
Die stonden binnen den rike van Aken,
In een der schoender layen blaken,
Soe dat van den roke van dien
Deen dander cume en cost ghesien,
Int theer, noch oec onderkinnen.
Dit mochten die van Aken winnen,
Om dat si den here, als voer vertelt,
Gheen provande en sonden om haer gelt.
Dus trac theer, soe ict vernam,
Des avonts logeren tot Witham,
Op die riviere, hoert mi ghewaghen.
Dit was dierst dat binnen drie dagen
Tvolc van borde ghespiset waert.
Van daer namen si hare vaert
Te Brabant wert, al sonder beiden.
Si togen uut, als ic vorseide,
In junio den xvj^en dach
Ende waren uut, doe ic ghewach,
XXXVIII daghe te samen,
Tot dat si weder thuus quamen.